1, 2. (a) Aweyi mase mankaka bemonanga avo mwan’au ozolele vubwa? (b) Ekuma awana bazolele vubwa beyuvulwilwanga kana vo bayekola kala e zingu kiau kwa Yave? (Tala e fwaniswa va ntandu.)

MASE ma Maria batalanga mwan’au ekolo kakala watelama kumosi y’awana bevubwa. O mpovi wabayuvula yuvu yole. Maria wavana e mvutu mu nding’angolo. I bosi, Maria wavubwa.

² Mase ma Maria bayangalala kikilu mu mona vo mwan’au wabakidi e nzengo za yekola zingu kiandi kwa Yave yo vubwa. Kansi, vitila lumbu kia luvubu, ngudi a Maria watokananga kwayingi. Wakiyuvulanga: ‘Nga Maria una kikilu mu ntela ya vubwa? Nga obakulanga vo o kukiyekola kwa Yave mbebe yampwena kikilu? Nga kafwete vingila yavana kekituka se mbuta i bosi kevubwa?’ Mase mayingi bekukiyuvulanga yuvu yayi avo mwan’au ubavovese vo ozolele vubwa. (Kimpovi 5:5) Kansi, e nzengo zisundidi o mfunu kalenda baka o muntu i yekola zingu kiandi kwa Yave yo vubwa.—Tala e babu kina yo ntu a  diambu “Nga Wayekola Kala e Zingu Kiaku kwa Yave?”

3, 4. (a) Aweyi Petelo wa ntumwa katulongela vo luvubu mfunu kikilu lwina? (b) Ekuma Petelo katezanesa luvubu ye kolo kina Noa katunganga e nzaza?

³ Petelo wa ntumwa watezanesa luvubu ye ntungilu a nzaz’a Noa. Wavova vo: “O luvubu, luna vo i fwaniswa kia diambu diadi, “lukunuvuluzanga mpe owau.” (Tanga 1 Petelo 3:20, 21.) E nzaza yasonganga e ziku kwa wantu ankaka vo Noa wavanganga luzolo lwa Nzambi ye nsi a ntima wawonso. Noa walungisa ye kwikizi kiawonso e salu kina Yave kamvana. Muna kuma kia lukwikilu lwa Noa, Yave wamvuluza muna Kizalu kumosi ye esi nzo andi. Adieyi Petelo kazola kutulonga?

⁴ Vava wantu bamonanga e nzaza, bazaya wo vo Noa lukwikilu kakala lwau muna Nzambi. Vava wantu bemonanga o muntu ovubwanga, bezayanga vo wayekola zingu kiandi kwa Nzambi mu kuma kia lukwikilu lwandi muna Kristu ona wafuluka. Nze Noa, awana bevubwanga belemvokelanga Nzambi yo vanga dina kevavanga kwa yau. Nze una Yave kavuluzila Noa muna Kizalu, osinga vuluza mpe selo yandi yakwikizi ana bavubwa vava kefwasa e nza yayi yambi. (Maku 13:10; Lusengomono 7:9, 10) Kieleka, o kukiyekola kwa Yave yo vubwa diambu diamfunu kikilu. Muna kuma kiaki, avo muntu ozingidi kwayingi mu baka e nzengo za vubwa, olenda vidisa e lau dia zinga yakwele mvu.

5. Nkia yuvu tubakila e mvutu mu longi diadi?

⁵ Wau tubakwidi vo luvubu mfunu kikilu lwina, tuzolele zaya e mvutu za yuvu tatu eyi: Adieyi Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma kia luvubu? Adieyi kafwete vanga o  muntu vitila kavubwa? Ekuma tufwete sungamenanga o mfunu wa luvubu vava tulonganga o wana yovo alongoki eto a Nkand’a Nzambi?

6, 7. (a) Ayeyi i nsas’a luvubu kavanganga o Yoane? (b) Luvubu lwa nani lwakala lwaswaswana? Ekuma?

⁶ O muntu antete oyikwanga muna Nkand’a Nzambi wavuba wantu i Yoane wa Mvubi. (Matai 3:1-6) Ekuma wantu bayendelanga kwa yandi kimana kabavuba? Bavanganga wo mu songa vo baviluka o ntima muna masumu mau, i sia vo, batambulwilanga vo Nsiku a Mose bakolamena yo songa vo bakendalala mu kuma kia dina bavanga. Kansi, vena yo luvubu lusundidi o mfunu luna Yoane kavanga lwakala ye nsasa yankaka. Yoane wakala ye lau dia vuba Yesu wa Mwan’a Nzambi wakala vo muntu alunga. (Matai 3:13-17) Yesu kasidi sumuka ko. Ke diavavanga ko vo kaviluka o ntima. (1 Petelo 2:22) Ozevo, ekuma Yesu kavubilwa? Muna songa vo wakubama kakala mu vanga luzolo lwa Nzambi muna zingu kiandi kiawonso.—Ayibere 10:7.

⁷ Vava Yesu kayantika samuna e nsangu zambote, alongoki andi bayantika mpe vuba o wantu ankaka. (Yoane 3:22; 4:1, 2) O wantu awaya mpe bavubwanga mu songa vo baviluka o ntima wau vo Nsiku a Mose bakulula. Kansi, tuka Yesu kafwila yo fuluka, awana bekitukanga alandi andi bevubwanga mu kuma kiankaka.

8. (a) Nkia nkanikinu kavana o Yesu kuna nim’a lufuluku lwandi? (b) Ekuma Akristu bafwete vubilwa?

⁸ Muna mvu wa 33, ke kolo ko vava kafuluka, Yesu walonga vana vakala vioka 500 za wantu, akala, akento, nanga ye yingiana-ngiana mpe. Nanga eyayi i ntangwa kavova vo: “Dianu vo, nwenda, nwakitula wantu a zula yawonso se alongoki, nwabavubila muna nkumbu a Se yo Mwana yo mwand’avelela, nubalonga balunda mambu mawonso inukanikini.” (Matai 28:19, 20; 1 Korinto 15:6) Yesu watuma alandi andi benda kitula wantu se alongoki. Awonso ana bazolele kala alongoki andi yovo vuata e “vangu” kiandi, bafwete vubwa. (Matai 11:29, 30) Muna sadila Yave muna mpila ina ikunyangidikanga, o muntu kafwete tambulwila vo Nzambi osadilanga Yesu mu lungisa makani mandi. I bosi, o muntu ndioyo olenda vubwa yo tondakana kwa Nzambi. Nkand’a Nzambi usonganga e ziku vo alongoki antete a Yesu bazaya wo vo luvubu mfunu kikilu lwina. Ke bayindulanga ko vo bafwete vingila mvu miayingi muna vubwa.—Mavangu 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.

9, 10. Adieyi tulenda longoka muna luvubu lwa mwisi Ntiopia ye lwa Saulu?

⁹ Tanga Mavangu 8:35, 36. Lumbu kimosi, yakala dimosi wa mwisi Etiopia wakala muna nsambil’a Kiyuda wavutukanga kuna nsi andi vava katuka kuna tempelo ya Yerusaleme mu sambila Nzambi. Mbasi a Yave watuma Filipo kenda kunsila umbangi. Filipo wanzayisa e “nsangu zambote mu kuma kia Yesu.” Adieyi Ntiopia ndioyo kavanga? Wabakula o mfunu wa kwikila vo Yesu i Mfumu. Wazola vanga dina Yave kevavanga kwa Akristu. Muna kuma kiaki, kaviokesa ntangwa yayingi ko muna vubwa.

¹⁰ E nona kiankaka i kia muntu mosi wakala vo Nyuda wayikilwanga vo Saulu. Ayuda  awonso nkangu wakiyekola kwa Nzambi bakala, kansi Yave wababembola kadi ke banlemvokelanga diaka ko. Saulu wakwikilanga vo Ayuda bakinu sambila Nzambi mu mpila yambote. E kiaki i kuma kabangikilanga Akristu. Lumbu kimosi, Yesu ona Saulu kayindulanga vo wafwa kwandi, wansila umbangi tuka kuna zulu. Adieyi Saulu kavanga? Vana vau watambulwila lusadisu lwa Nkristu mosi wakala ye nkumbu a Ananiya. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “I bosi otelamene, ovubilu.” (Mavangu 9:17, 18; Ngalatia 1:14) Kuna kwalanda, Saulu wazayakana muna nkumbu a Paulu wa ntumwa. Vava Saulu kabakula vo Yave wasadilanga Yesu mu lungisa luzolo lwandi, wavubwa vana vau.—Tanga Mavangu 22:12-16.

11. (a) O unu, adieyi difilanga alongoki a Nkand’a Nzambi mu baka e nzengo za vubwa? (b) Aweyi tumonanga vava muntu kevubwanga?

¹¹ Diau dimosi mpe divangamanga o unu kwa alongoki a Nkand’a Nzambi, kiakala aleke yovo ambuta. Wau vo bezolanga yo kwikila mana Nkand’a Nzambi uvovanga, bebakanga e nzengo za yekola e zingu kiau kwa Yave yo vubwa. E longi dia luvubu i kolo kiamfunu kikilu muna tukutakanu tweto twampwena. Mbangi za Yave beyangalalanga vava alongoki a Nkand’a Nzambi betambulwilanga e ludi yo baka e nzengo za vubwa. Mase mpe beyangalanga vava wan’au bebakanga e nzengo zazi. Muna mvu wa salu wa 2017, vioka 284.000 ma wantu bavubwa mu songa vo bakiyekola kwa Yave. (Mavangu 13:48) Wantu awaya babakula vo o luvubu diambu diamfunu kikilu kwa Akristu. Kansi, adieyi bafwete vanga vitila bavubwa?

12. Adieyi alongoki a Nkand’a Nzambi bafwete vanga vitila bavubwa?

¹² Vitila alongoki a Nkand’a Nzambi babaka e nzengo za vubwa, bafwete longoka e ludi mu kuma kia Nzambi, kani diandi mu kuma kia wantu yo ntoto ye dina kavanga muna vuluza o wantu. (1 Timoteo 2:3-6) Bafwete kumika o lukwikilu lwau, kimana lwabasadisa mu lemvokela nsiku mia Nzambi yo yambula vanga mana kemenganga. (Mavangu 3:19) Diamfunu kikilu mu vanga wo kadi Yave ke tondanga ko vo ndiona ozolele kukiyekola kwa yandi kakwamanana vanga mana kemenganga. (1 Korinto 6:9, 10) Kansi vena ye mambu makaka mana kafwete vanga. Awana bazolele kukiyekola kwa Yave bafwete kwendanga muna tukutakanu ye muna salu kia samuna nsangu zambote yo longa akaka. I diau divavuanga kwa konso muntu ozolele landa Kristu. (Mavangu 1:8) Mama i mambu mantete kafwete vanga o nlongoki. I bosi, olenda kukiyekola kwa Yave muna sambu yo vubwa.

13. Vava tulonganga akaka, ekuma tufwete sungamenanga vo awana bazolele kala alandi a Yesu bafwete vubwa?

¹³ Vava tusadisanga wana yovo alongoki eto a Nkand’a Nzambi mu vanga mana tuyikidi  kala, tufwete sungamenanga vo awana bazolele kala alandi a Yesu bafwete vubwa. Muna mpila yayi, vava e ntangwa ifwana, ke tukala ye wonga ko wa kubazayisa o mfunu wa kukiyekola kwa Yave yo vubwa. Tuzolele vo alongoki eto a Nkand’a Nzambi bakwamanana nungunuka muna mwanda yo baka e nzengo za vubwa.

14. Ekuma ke tufwete komekena muntu ko kimana kavubwa?

¹⁴ Kansi, ke muntu ko ofwete komekena o mwana yovo nlongoki a Nkand’a Nzambi mu baka e nzengo za vubwa. Yave ke komekenanga muntu ko mu kunsadila. (1 Yoane 4:8) Vava tulonganga akaka, tufwete kubasadisa mu bakula o mfunu wa kala ye ngwizani ambote yo Yave. Muna mpila yayi, avo nlongoki a Nkand’a Nzambi oyantikidi yangalela e ludi kelongokanga mu kuma kia Nzambi yo vanga mawonso makanikinua kwa Akristu akieleka, okala yo luzolo lwa vubwa.—2 Korinto 5:14, 15.

15, 16. (a) Nga vena ye mvu miasikidiswa mina muntu kafwete vubwa? Sasila. (b) Ekuma nlongoki a Nkand’a Nzambi kafwete vubilwa diaka nze Mbangi a Yave kana una vo wavubwa kala mu dibundu diankaka?

¹⁵ Ke diasikidiswa ko vo muntu kalungisa mvu kingandi muna vubwa. O wantu baswaswana. Alongoki ankaka nzaki benungunukanga. Ayingi bavubwa muna kileke ye basikila ye kwikizi muna Yave vava bakituka ambuta. Akaka mu kimbuta balongoka e ludi, i bosi bavubwa. Vena nkutu ye akaka bavubwa muna kimbuta kia 100 mvu.

¹⁶ Nkento mosi ona walongokanga Nkand’a Nzambi, wavubwa kala mu mabundu mayingi. Muna kuma kiaki, wayuvula nlongi andi kana vo mfunu dina mu vubwa diaka. O nlongi andi wansonga sono ya Nkand’a Nzambi yavana e mvutu za kiuvu kiandi. Vava kabakula dina Nkand’a Nzambi uvovanga,  wabaka e nzengo za vubwa kana una vo tezo kia 80 lwa mvu kakala. Adieyi tulongokele muna nona kiaki? Yave otondanga kaka luvubu lweto avo tuzeye e ludi mu kuma kia kani diandi. Muna kuma kiaki, kana nkutu vo twavubwa kala mu dibundu diankaka, tufwete vubwa diaka muna kituka Mbangi za Yave.—Tanga Mavangu 19:3-5.

17. Adieyi o muntu kafwete toma fimpa muna lumbu kia luvubu?

¹⁷ E lumbu kina muntu kevubwanga lumbu kiakiese kikilu. Eyayi i ntangwa tufwete toma fimpa e nsasa ya kukiyekola yo luvubu. Ngolo divavanga mu vanga mawonso melombwanga kwa Akristu akieleka. Alongoki a Yesu bafwete vanga e ngolo kimana “balembi kadila diaka o moyo muna yau kibeni, kansi muna ndiona wabafwila yo fulwa.”—2 Korinto 5:15; Matai 16:24.

18. Nkia yuvu tubakila e mvutu muna longi dilanda?

¹⁸ Nze una tulongokele mu longi diadi, e nzengo za kituka Nkristu akieleka ke nzengo zakete ko. Ekiaki i kuma o ngudi a Maria kakiyuvulwila e yuvu ina tuyikidi kuna lubantiku lwa longi. Avo u se yovo ngudi, nanga okukiyuvulanga vo: ‘Nga mwan’ame wakubama kena muna vubwa? Nga mwan’ame zayi wafwana kena wau mu kuma kia Yave muna kukiyekola kwa yandi? Nga mwan’ame kafwete teka fokola sikola yo baka salu kiambote vitila kavubwa? Adieyi tuvova kele vo mwan’ame ovolele sumu diampwena kuna nim’a luvubu?’ E longi dilanda divana e mvutu za yuvu yayi. Tulongoka mpe una mase bena vo Akristu balenda kadila ye ngindu zasikila mu kuma kia luvubu.