1, 2. O tala kwa Yave aweyi disongele?

MU NTANGWA ‘yampasi’ tuzingilanga. (2 Timoteo 3:1) E mpasi zikwamanana wokela yavana Yave kefwasa e nza yayi yambi yo twasa luvuvamu lwakieleka ova ntoto. Muna kuma kiaki, diambote twakiyuvulanga: ‘Kwa nani ivavilanga lusadisu yo luludiku?’ Avo tuvutwidi vana vau vo “kwa Yave,” mvutu zambote tuvene.

² O tala kwa Yave aweyi disongele? Aweyi tulenda kadila ye ziku vo kwa yandi tutalanga vava tukalanga mu mpasi? Kuna nz’ankulu, nsoneki mosi a Nkand’a Nzambi wayika e kuma tufwete tadilanga kwa Yave vava tuvuanga lusadisu o mfunu. (Tanga Nkunga 123:1-4.) Wavova vo vava tutalanga kwa Yave, tukalanga nze ntaudi ona otalanga kwa mfumu andi. Mu nkia mpila? O ntaudi otalanga yovo vingila vo Mfumu andi kamvana madia yo kuntanina. Kansi, o ntaudi kafwete  sianga e sungididi kwa mfumu andi mu bakula dina kazolele vo kavanga ye ntangwa kafwete dio vanga. Diau dimosi mpe yo yeto, tufwete longokanga e Diambu dia Nzambi lumbu yawonso mu bakula dina Yave kazolele vo twavanga yo lemvokela dina katuvovese. Muna mpila yayi, tulenda kadila ye ziku vo Yave okutusadisa vava tuvuanga lusadisu o mfunu.—Efeso 5:17.

3. Nki kilenda kutufila mu yambula sia e sungididi muna Yave?

³ Kana nkutu tutomene wo zaya vo tufwete sianga e sungididi kwa Yave, ezak’e ntangwa tulenda fwa e diya. I diau kikilu diabwila Mareta wa nkundi a Yesu. O Mareta “kasianga sungididi ko mu kuma kia ulolo wa salu.” (Luka 10:40-42) Avo Mareta nkutu wa nkwa kwikizi ona wakala vamosi yo Yesu wafwa e diya, oyeto mpe tulenda fwa e diya avo ke tuyikebele ko. Nki kilenda kutufwisa e diya yo yambula sia e sungididi muna Yave? Mu longi diadi, tuvovela una mavangu ma wantu ankaka malenda kutufwisa e diya. Tulongoka mpe una tulenda kwamanena sila e sungididi muna Yave.

4. Ekuma dinina diasivi mu zaya vo Mose wavidisa e lau dia kota muna Nsi a Nsilu?

⁴ Dialudi vo Mose wasianga e sungididi muna luludiku lwa Yave. Nkand’a Nzambi ukutuzayisanga vo Mose “wazindalala nze yandi wamonanga Ndiona olembi moneka.” (Tanga Ayibere 11:24-27.) Nkand’a Nzambi uvovanga mpe vo ‘muna Isaele ke mwambundumuka diaka ngunza ko ofwananene yo Mose, ona Yave kazaya o mantalani.’ (Nsiku 34:10) Kanele vo Mose nkundi a Yave kakala, wavidisa e lau dia kota muna Nsi a Nsilu. (Ntalu 20:12) Nkia diambu diabwa?

5-7. Adieyi diavangama ke vioka kolo ko vava Aneyisaele bavaika muna Engipito? O Mose adieyi kavanga?

⁵ Vioka tezo kia ngonde zole vava Aneyisaele bavaika muna Engipito, vitila nkutu balwaka vana Mongo a Sinai, o nkangu wavanga diambu dimosi diambi. Bayantika yidima kadi ke bakala ye maza ko. Bayantika yidimina Mose yo kumfungila makasi. Muna kuma kiaki, ‘Mose wakazila Yave, oku vo: Aweyi mvanga kwa nkangu wau? fiakete kaka fisidi bekuntuba matadi.’ (Luvaiku 17:4) Yave wavana luludiku lwasikididi kwa Mose. Wamvovesa vo kabaka o nkau andi yo wanda e tadi diakala kuna Korebe. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “O Mose ovangidi wo vana ndose a mbuta za Isaele.” Vava o maza mavaika, Aneyisaele bayantika nua yo yambula yidima.—Luvaiku 17:5, 6.

⁶ O Nkand’a Nzambi ukutuzayisanga vo Mose wayikila e fulu kiakina vo Masa, ina ye nsasa vo “Ntonta.” E nkumbu a Meriba ina ye nsasa vo “Ntantani.” Ekuma? ‘Muna kuma kia ntantani za wan’a Isaele, wau batontele Yave, oku vo: ‘O Yave, nga wina yeto? ovo ke wau ko?’’—Luvaiku 17:7.

⁷ Aweyi Yave kabadikila dina diavangama kuna Meriba? Kuna kwa Yave, Aneyisaele ke bakolamena kaka Mose ko, kansi yandi bakolamena kumosi ye wisa kiandi. (Tanga Nkunga 95:8, 9.) Dina bavanga Aneyisaele diambi kikilu. Kansi dina kavanga o  Mose diansongi. Wasia e sungididi muna Yave yo landa luludiku lwandi.

8. Nkia diambu diaka diavangama vava Aneyisaele bakala ku mfoko a nkangalu au muna makanga?

⁸ Nkia diambu diaka diavangama una vavioka tezo kia 40 ma mvu? Kuna mfoko a nkangalu au muna makanga, Aneyisaele balwaka vana fulu kimosi kiakala lukufi ye Kadese, vana mwingilu ye Nsi a Nsilu. E fulu kiaki kiayikilwa mpe vo Meriba. * (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.) Ekuma? E kuma kadi Aneyisaele bayidima diaka mu kuma kia kondwa maza. (Ntalu 20:1-5) Kansi mu nkumbu wau, Mose diambi kavanga.

9. Nkia nkanikinu o Yave kavana kwa Mose? Adieyi Mose kavanga? (Tala e fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

⁹ Adieyi Mose kavanga vava nkangu wakolama? Entete, wavava luludiku lwa Yave. Kansi mu nkumbu wau, Yave kavovesa Mose ko vo kawanda nkau vana tadi. Wavovesa Mose vo kabonga o nkau andi yo lunganisa o nkangu lukufi ye tadi yo vovesa e tadi vana bakala. (Ntalu 20:6-8) Nga i diau kavanga o Mose? Ve! Muna kuma kia makasi, wakazila o nkangu vo: “Se nuwe atelameni; ng’oyeto twanuvaikisil’o maza mun’etadi diadi e?” I bosi, wawanda e tadi ke mu nkumbu mosi kaka ko, kansi nkumbu miole.—Ntalu 20:10, 11.

10. Aweyi o Yave kamona mu kuma kia dina Mose kavanga?

¹⁰ Yave wafungila kikilu Mose o makasi. (Nsiku 1:37; 3:26) Ekuma Yave kafungila makasi? Kimosi muna kuma i kia sia vo Mose kalemvokela nkanikinu wampa ko una Yave kamvana.

11. Vava Mose kawanda e tadi, ekuma Aneyisaele bafwana yindulwila vo Yave kavanga kwandi sivi ko?

¹¹ Nanga vakala ye kuma kiankaka kiafila Yave mu funga makasi. O matadi mampwena makala kuna Meriba yantete mangolo makala. Kana nkutu vo muntu owende matadi mama ye ngolo zawonso, ke muntu wadi vingila ko vo mavaikisa o maza. Kansi o matadi ma Meriba yanzole maswaswana kikilu makala. Mayingi muna matadi mama i mpil’a matadi meyikilwanga vo calcária. Wau vo e matadi mama ke mekalanga ngolo ko, nkumbu miayingi e maza mekotanga muna matadi mama. Muna kuma kiaki, o wantu balenda tima e wulu muna tadi yo solola e maza. Ozevo, vava Mose kawanda e tadi vana fulu kia vovesa e tadi, nga Aneyisaele edi bayindula vo o maza mu tadi kwandi makala, vana fulu kia yindula vo Yave wavanga e sivi diadi? * (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.) Ke tuna ye ziku ko.

12. Nkia kuma kiankaka kiafila Yave mu fungila Mose yo Arone makasi?

¹² Valenda kala ye kuma kiakaka kiafila Yave mu fungila Mose yo Arone makasi. Mose wavovesa nkangu vo: “Ng’oyeto twanuvaikisil’o maza mun’etadi diadi e?” Vava Mose kasadila o mvovo “oyeto,” dilenda kala vo yandi kibeni yo Arone kayika. E mvovo mia Mose ke mialuzitu ko kadi kavana nkembo wawonso kwa Yave ko muna sivi kavanga. E sono kia Nkunga 106:32, 33 kivovanga vo: ‘Bafungisi Nzambi o makasi oku maza ma Meriba, Mose wabaka mfwilu mu kuma kiau. Wau bamfugisa makasi, oloswele mambu muna befo yandi.’ * (Tal’e mvovo vana yand’a lukaya.) (Ntalu 27:14) Mose kavana nkembo kwa Yave ko. Yave wavovesa Mose yo Arone vo: “Nukolamene lutumu luame.” (Ntalu 20:24) Sumu diampwena kikilu bavanga!

13. E mpila ina Yave katumbila Mose ekuma yakadila yansongi?

¹³ Yave mayingi kavavanga kwa Mose yo Arone kadi yau bafilanga o nkangu andi. (Luka 12:48) Kuna nz’ankulu, Yave kayambula ko vo e mbandu yayina yawonso ya Aneyisaele bakota muna Nsi a Nsilu mu kuma kia ukolami wau. (Ntalu 14:26-30, 34) Vava Mose kakolama, Yave diansongi kavanga wau kamvana e tumbu kiau kimosi. Nze una diavangama kwa akolami akaka, Mose mpe kakota ko muna Nsi a Nsilu.

14, 15. Nki kiafila Mose mu kolamena Yave?

¹⁴ Nki kiafila Mose mu kolamena Yave? O Nkanda Nkunga 106:32, 33 uvovanga vo: ‘Bafungisi Nzambi makasi oku maza ma Meriba, Mose wabaka mfwilu mu kuma kiau. Wau bamfugisa makasi, oloswele mambu muna befo yandi.’ Aneyisaele Yave bakolamena, kansi o Mose yandi wafunga makasi. Mose kasonga volo ko vava kavova lembi yindula e mfwilu diadi kuntwasila.

¹⁵ Mose wayambula sia e sungididi kwa Yave kadi wayambula vo mavangu ma wantu ankaka mamfwisa e diya. Muna nkumbu antete una o nkangu wayidima mu kuma kia maza, Mose wavanga dina diansongi. (Luvaiku 7:6) Kansi nanga wayoya yo funga makasi wau vo Aneyisaele bakolamena Nzambi mu mvu miayingi. Dilenda kala vo Mose mu ngindu zandi kaka kasianga e sungididi vana fulu kia yindula una kalenda vanina o nkembo kwa Yave.

16. Ekuma tufwete toma badikila dina Mose kavanga?

¹⁶ Avo ngunza wa nkwa kwikizi nze Mose wafwa e diya yo sumuka, ediadi dilenda mpe kutubwila. Mose lukufi kakala ye Nsi a Nsilu, oyeto mpe lukufi kikilu twina ye nz’ampa. (2 Petelo 3:13) Dialudi vo ke tuzolele vidisa e lau diadi diampwena ko. Kansi muna kota muna nz’ampa, tufwete  kwamanana sia e sungididi kwa Yave yo kunlemvokela. (1 Yoane 2:17) Adieyi tulenda longoka muna vilwa kavanga o Mose?

17. Aweyi tulenda songela e volo vava tukalanga ku makasi?

¹⁷ Kwamanana songa e volo vava una ku makasi. Ezak’e ntangwa, tubwilwanga diambu diau dimosi nkumbu miayingi. Kansi Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Ke tuyambula vanga edi diambote ko, kadi tukutika muna ntangw’andi, avo tulembi yoya.” (Ngalatia 6:9; 2 Tesalonika 3:13) Avo diambu yovo muntu okutufungisanga makasi nkumbu miayingi, nga tuyindulanga vitila twavova? Nga tusonganga e volo? (Ngana 10:19; 17:27; Matai 5:22) Avo akaka batuvangidi diambu diambi, tufwete longoka ‘sisila o makasi e nzila,’ i sia vo, yambula vo Yave kasonga makasi mandi. (Tanga Roma 12:17-21.) Aweyi disongele? Vana fulu kia funga makasi, tuvingilanga vo Yave kavanga diambu mu kuma kia dina ditubwididi, avo omwene vo mfunu kikilu dina muna vanga wo. Avo tuvavidi landa e kunda vana fulu kia yambula vo Yave kavanga wo, tusonga vo ke tukunzitisanga ko.

18. Adieyi tufwete sungamenanga muna diambu ditadidi lemvokela tuludiku twampa?

 ¹⁸ Lemvokela luludiku lwampa. Nga tulemvokelanga tuludiku twampa kekutuvananga o Yave? Tufwete venga e fu kia vangila o mambu muna mpila ina twakulukilwa. Tufwete kalanga ye nzaki za lemvokela konso luludiku lwampa katuvene o Yave muna nzil’a nkubik’andi. (Ayibere 13:17) Tufwete mpe kuyikenga muna lembi ‘lutakana mana masonama.’ (1 Korinto 4:6) Vava tulandanga tuludiku twa Yave, tusonganga vo kwa yandi tusianga e sungididi.

19. Aweyi tulenda vengela vo vilwa wa wantu ankaka wafwasa e ngwizani eto yo Yave?

¹⁹ Kuyambula ko vo vilwa wa wantu ankaka wafwasa e ngwizani aku yo Yave. Avo tukwamanene sia e sungididi kwa Yave, ke tufwasa ngwizani eto yo yandi ko ngatu funga makasi mu kuma kia dina akaka bevanganga. Ediadi diamfunu kikilu musungula avo kiyekwa tuna kiau muna nkubik’a Nzambi, nze Mose. Kansi muna vuluka, yeto awonso tufwete sianga e ngolo za lemvokela Yave. (Filipi 2:12) Avo mbebe zayingi tuna zau muna nkutakani, Yave mayingi mpe kelomba kwa yeto. (Luka 12:48) Kansi avo tuzolanga kikilu Yave, ke vena diambu ko dilenda kutuvambula muna zola kwandi.—Nkunga 119:165; Roma 8:37-39.

20. Adieyi tufwete kwamanana vanga?

²⁰ E tandu tuzingilanga kiampasi kikilu. Muna kuma kiaki, diamfunu twakwamanana sia e sungididi kwa Yave ona “ovwende kun’ezulu” mu vava bakula dina kazolele vo twavanga. Ke tufwete yambula ko vo vilwa wa wantu ankaka wafwasa e ngwizani eto yo Yave. Ediadi i diambu diamfunu tulongokele mu dina diabwila Mose. Vana fulu kia funga makasi vava akaka bevanganga o vilwa, diambote twakwamanana sia ‘o meso meto muna Yave wa Nzambi eto, yavana kekutufwila e nkenda.’—Nkunga 123:1, 2.