1. Aweyi selo ya Yave besongelanga zola muna muntu yo nkwandi?

E SELO ya Yave mu nza yawonso mu kintwadi kia wan’a ngudi bena. Yau awonso ampangi ana besonganga o zola muna muntu yo nkwandi. (1 Yoane 4:16, 21) Ezak’e ntangwa bevanganga mambu mayingi manene muna wete dia mpangi zau, kansi nkumbu miayingi besonganga o zola kwa mpangi zau muna mambu makete bevanganga muna wete diau. Kasikil’owu, balenda vova diambu dia lukasakeso kwa mpangi zau yovo kadila yau kuna ngemba. Vava tusonganga e ngemba kw’akaka, tutangininanga Se dieto kuna zulu.—Efeso 5:1.

2. Aweyi o Yesu katanginina zola kwa Se diandi?

² Yesu watangininanga Se diandi mu mpila yalunga. Wakadilanga ye akaka kuna ngemba. Wavova vo: “Nwiza kwa mono, yeno awonso nufuntukanga yo bimuka yo mazitu, ikunuvundisa.” (Matai 11:28, 29) Avo tutanginini Yesu yo ‘sadisa  asukami,’ tuyangidika Yave, oyeto mpe tukala ye kiese. (Nkunga 41:1) Mu longi diadi, tuzaya una tulenda songela e ngemba kwa yitu yeto, kwa mpangi zeto muna nkutakani ye kwa awana tusilanga umbangi.

3. Aweyi yakala kalenda zitisila nkaz’andi? (Tala e fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

³ Akala bafwete songanga e mbandu muna mpila bekadilanga ye esi nzo zau. (Efeso 5:25; 6:4) Nkand’a Nzambi uvovanga vo akala bafwete zitisanga akazi au yo kadila yau kuna zayi. (1 Petelo 3:7; tal’e mvovo vana yanda) O yakala diambote ozeye wo vo kana una vo waswaswana yo nkaz’andi mu mambu mayingi, kansundidi ko. (Etuku 2:18) Otokanenanga e ngindu za nkaz’andi yo kunzitisa. Nkento mosi kuna Canadá wavova mu kuma kia yakala diandi vo: “Ke vezanga ngindu zame ko ngatu kumpovesa vo ‘katula e ngindu zozo.’ Okuntambanga o matu vava imokenanga yandi. Vava kekunsadisanga mu singika e ngindu zabendomoka, okumpoveselanga kuna ngemba zawonso.”

4. Aweyi o yakala kalenda songela vo ozitisanga e ngindu za nkaz’andi muna mpila kekadilanga ye akento ankaka?

⁴ Yakala ona ozitisanga e ngindu za nkaz’andi ke sikamesanga nzola muna akento ankaka ko ngatu kubalengokela o moyo, kiakala vo va fulu kimosi bena, muna redes sociais yovo muna Internete. (Yobi 31:1) Ke sadilanga redes sociais ko muna sikamesa e nzola muna akento ankaka, ke ziulanga nzila za internete ko zisonganga mavangu ma zumba. Osonganga e kwikizi muna nkaz’andi kadi otoma kunzolanga ye ozolanga mpe Yave yo menga oma mambi.—Tanga Nkunga 19:14; 97:10.

5. Aweyi o nkento kalenda zitisila nkaz’andi?

⁵ Vava yakala ketangininanga zola kwa Yesu Kristu, una vo i ntu andi, ke dikalanga mpasi ko kwa nkaz’andi mu ‘kunzitisa.’ (Efeso 5:22-25, 33) Vava nkento kezitisanga yakala diandi, ovanganga e ngolo za bakula e ngindu zandi yo kadila yandi kuna ngemba vava kelunga-lunganga e salu ya nkutakani yovo vava kenuananga ye diambu diampasi. Yakala dimosi kuna Grã-Bretanha wavova vo: “Ezak’e ntangwa, o nkaz’ame obakulanga vo diambu dikuntokanesanga. Osadilanga o nkanikinu una muna Ngana 20:5, kana nkutu vava divavanga vo kavingila ntangwa yambote mu ‘vaikisa’ oma mena muna ntim’ame kele vo e diambu dikuntokanesanga ndenda dio mokena yandi.”

6. Aweyi yeto awonso tulenda kasakesela o wana mu tokanenanga e wete dia wantu ankaka yo kala akwa ngemba? Nkia nluta dikubatwasila?

⁶ Vava mase besongaziananga e ngemba, besonganga mbandu ambote kwa wan’au. Bafwete mpe longanga wan’au batokanenanga e wete dia wantu ankaka yo kala akwa ngemba. Kasikil’owu, mase balenda longa wan’au mu lembi tikunanga muna Seka dia Kintinu. Vava bedianga ye akaka, balenda mpe longa o wan’au bateka vingilanga yavana ambuta bebaka o madia. Kansi,  awonso muna nkutakani balenda vanga diambu mu sadisa mase. Tufwete sanisinanga o mwana avo ovangidi diambu diambote, nze vava kekutuziulwilanga e kielo. Ediadi diyangidika kikilu o mwana yo longoka vo “edi disundidi e kiese dia vana, ke mu tambula ko.”—Mavangu 20:35.

7. Aweyi Yesu kasongela e ngemba kwa muntu wafwa matu? Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Yesu?

⁷ Lumbu kimosi, vava Yesu kakala kuna zunga kia Dekapole, o wantu ‘bantwasila muntu wafwa matu ye nkukumi.’ (Maku 7:31-35) Yesu wawuka muntu ndioyu, kansi ke va meso ma ndonga ko. Ekuma? Wau vo fwa matu kakala, nanga nsoni kamonanga za kala vana vena wantu ayingi. Yesu wabakula una kamonanga. Muna kuma kiaki, ‘wankatula vana vakala e ndonga’ yo kwenda yandi va fulu kia yau kaka yo kunsasula. Dialudi vo ke tulendi vanga masivi ko, kansi tufwete vavanga zaya e nsatu za mpangi zeto yo kubasonga e ngemba. Paulu wa ntumwa wasoneka vo: “Yambula twayindulaziananga kimana twasikamesa o zola ye mavangu mambote kwa muntu yo nkw’andi.” (Ayibere 10:24) Yesu wabakula una muntu ndiona wafwa matu kamonanga yo kunsonga e ngemba. Ekw’e mbandu ambote kwa yeto!

8, 9. Aweyi tulenda songelanga vo tutokanenanga mpangi zeto anunu ye avanguki? (Yika e nona.)

⁸ Songanga e ngemba kwa anunu ye avanguki. E fu kisundidi o mfunu kwa yeto Akristu i zola, ke zaya toma sala ko. (Yoane 13:34, 35) O zola kukutufilanga mu vanga mawonso tulenda muna sadisa mpangi zeto bena vo anunu yovo avanguki mu kwenda muna tukutakanu ye muna salu kia umbangi. Tukubasadisanga kana nkutu vava dikalanga diampasi kwa yeto yovo vava ke belendanga diaka vanga mayingi ko. (Matai 13:23) Mpangi Michael okangalelanga muna kalu dia avanguki, ovutulanga matondo muna lusadisu lwa yitu yandi ye ampangi muna nkutakani. Wavova vo: “Muna kuma kia lusadisu bekumpananga, ilendanga kwenda muna tukutakanu yo vaika muna salu kia umbangi. Itoma yangalelanga e salu kia sila umbangi vana fulu kia ndonga.”

⁹ Muna Betele zayingi, muna ye mpangi zayingi bena vo anunu yovo benuananga ye mpasi za mayela. Akuluntu akwa ngemba bekubasonganga o zola kadi bevanganga e nkubika kimana e mpangi zazi basilanga umbangi muna nkanda ye telefone. Mpangi Bill, una ye kimbuta kia mvu 86, osonekanga e nkanda kwa wantu bezingilanga mu fulu yandá. Wavova vo: “Itoma yangalelanga e lau dia soneka nkanda.” Mpangi Nancy, una ye kimbuta kia mvu 90, wavova vo: “Kuna kwa mono, e salu kia soneka nkanda ke mpasi zadisa kaka mvolopi ko. Eyayi mpe mpila ya sila umbangi. O wantu bafwete zaya e ludi!” Mpangi ankento una ye nkumbu a Ethel, ona wawutuka muna mvu wa 1921, wavova vo: “E nitu ame yazala ye  ndunzi. E lumbu yankaka, diampasi dikalanga mu vuata mono mosi.” Kana una vo i wau, oyangalelanga e salu kia sila umbangi muna telefone. Una ye wantu ana kevutukilanga kingula. Mpangi Barbara, una ye kimbuta kia mvu 85, wavova vo: “Wau vo kina ye vimpi wambote ko, diampasi dikalanga muna vaika mu salu kia umbangi konso lumingu. Kansi, o sila umbangi muna telefone dikunsadisanga mu mokena yo wantu. Ntondele kibeni e Yave!” Mu kolo kia mvu mosi kaka, buka kia mpangi zeto anunu baviokesa ola 1.228 muna salu kia umbangi, basoneka 6.265 dia nkanda, basila umbangi kwa vioka 2.000 ma wantu muna telefone yo kaya 6.315 dia nkanda mieto. Tuna ye ziku vo Yave wayangalela e ngolo bavanga.—Ngana 27:11.

10. Aweyi tulenda sadisila mpangi zeto kimana bavua nluta muna tukutakanu?

¹⁰ Zitisanga tukutakanu tweto. Avo tukedi akwa ngemba, tusadisa mpangi zeto kimana bavua nluta muna tukutakanu. Mu nkia mpila? Imosi muna mpila i lwakanga mu ola yambote muna lembi vunzanesa akaka. Ezak’e ntangwa, mambu ma kinsalukisa malenda kutufila mu lembi lwaka mu ola yambote. Kansi, avo fu kia sukinina tuna kiau, tufwete yindula e mfwilu dilenda twasa kwa mpangi zeto ye nsobani tulenda vanga muna songa vo tutokanenanga e wete diau. Tufwete sungamenanga mpe vo Yave yo Mwan’andi yau bekutubokelanga muna tukutakanu. (Matai 18:20) Tufwete songanga vo tukubazitisanga muna lwakanga mu ola yambote.

11. Ekuma ampangi ana befilanga malongi muna tukutakanu bafwete lemvokelanga luludiku luna muna 1 Korinto 14:40?

¹¹ Avo tuzitisanga mpangi zeto, tulanda luludiku olu lwa Nkand’a Nzambi: “Mambu mawonso yambula mavangamena muna unsongi ye muna mpila yambote.” (1 Korinto 14:40) Ampangi ana befilanga malongi  muna tukutakanu belemvokelanga luludiku lwalu vava befokolanga e longi muna ntangwa yasikidiswa. Muna mpila yayi, ke bezitisa kaka mpovi ona olanda ko, kansi bezitisa mpe nkutakani yawonso. Yindula e mfwilu dilenda twasa kw’akaka avo lukutakanu ke lufokokele mu ola yambote ko. Mpangi zankaka bafwete vanga nkangalu wandá muna vutuka kuna nzo. Mpangi zankaka bafwete baka kalu yovo kumbi dia ntoto. Akaka ana bena vo akazi au ke mpangi zeto ko, divavanga vo balwaka kuna nzo muna ola yasikidiswa.

12. Ekuma tufwete zitisilanga akuluntu yo kubazola? (Tala e babu “ Zitisanga Awana Bevitanga o Ntu.”)

¹² Akuluntu salu kiayingi bekalanga kiau muna nkutakani ye muna salu kia umbangi. Muna kuma kiaki, tufwete kubazitisanga yo kubazola. (Tanga 1 Tesalonika 5:12, 13) Dialudi vo okubavutulanga matondo muna mawonso bevanganga muna wete diaku. Olenda wo songa muna kubalemvokelanga yo kubasadisa, kadi “beyingilanga e mioyo mieno, nze yau beta e mbalu.”—Ayibere 13:7, 17.

13. Adieyi tulenda longoka muna mpila ina Yesu kakadilanga yo wantu?

¹³ Muna ungunza wandi mu kuma kia Yesu, Yesaya wavova vo: ‘E tutu diabosoka ketolola dio ko, e vusu difwitanga mwisi kezima dio ko.’ (Yesaya 42:3) O zola kakala kwau o Yesu muna wantu kwamfila mu kubafwila e nkenda. Yesu wabakulanga e ngindu z’awana bakala bakendalala yo yoya nze “tutu diabosoka” yovo ‘vusu difwitanga mwisi.’ Muna kuma kiaki, wakadilanga yau kuna ngemba ye luzindalalu. Kana nkutu yingiana-ngiana bazolanga kala vamosi yo Yesu. (Maku 10:14) Dialudi vo ke tulendi bakula ko yovo longa wantu nze una Yesu kavanga. Kansi, tulenda songa ngemba kwa wantu a zunga kieto muna mpila tumokenanga yau, e ntangwa tukubakingulanga ye ola tuviokesanga.

14. Ekuma tufwete fimpilanga e mpila tumokenenanga yo wantu?

¹⁴ Aweyi tufwete mokenenanga yo wantu? O unu, mafunda ye mafunda ma wantu ‘bebembolwanga yo bangikwa’ kwa akiti aluvunu, kwa mfumu za luyalu yovo za mabundu ma nza yayi. (Matai 9:36) Muna kuma kiaki, ayingi ke bebundananga diaka vuvu mu wantu ko, e vuvu kia kusentu ko kiadimbuka. Ekiaki i kuma e mvovo mieto ye mpila tuvovelanga ifwete songa vo tu akwa ngemba ye tutokanenanga e wete diau. Wantu ayingi bezolanga wá e nsangu zeto, ke mu kuma kia sia kaka ko vo tutoma sadilanga o Nkand’a Nzambi, kansi mpe mu kuma kia sia vo tutokanenanga e wete diau yo kubazitisa.

15. Aweyi tulenda zitisila wantu muna zunga kieto?

¹⁵ Vena ye mpila zayingi tulenda songela e ngemba kwa wantu muna zunga kieto.  Avo kiuvu tuzolele kubayuvula, tufwete wo vangilanga kuna ngemba ye luzitu. Mviti a nzila mosi wasadilanga ku zunga kina ye wantu bena vo akwa nsoni. Muna kuma kiaki, wavenganga yuvula e yuvu ilenda kubafusulwisa e nsoni avo ke bazeye mvutu zasikididi ko. O mpangi kayuvulanga ko vo “Nga ozeye e nkumbu a Nzambi?” yovo “Nga ozeye kana nki i Kintinu kia Nzambi?” Kansi, edi kavovanga: “Yalongoka muna Bibila vo Nzambi una ye nkumbu. Nga ndenda kusonga e nkumbu yayi?” E ndekwa zazi ke zilendi sadilwa mu fulu yawonso ko, kadi o wantu ye fu ya kisi nsi yaswaswana kikilu. Kansi, tufwete kadilanga ye wantu a zunga kieto kuna ngemba ye luzitu. Muna wo vanga, divavanga vo twatoma kubazaya.

16, 17. Aweyi tulenda zitisila akaka vava tusikidisanga (a) e ntangwa tufwete kubakingula? (b) ola tuviokesa mu mokena yau?

¹⁶ Nkia ntangwa tufwete kingula o wantu? Vava tukwendanga mu salu kia nzo ke nzo, wantu ke bekutuvingilanga ko kadi ke batubokele ko. Kiaki i kuma dinina diambote twakingulanga o wantu muna ntangwa balenda kala ye luzolo lwa mokena. (Matai 7:12) Kasikil’owu, nga wantu a zunga kiaku bezolanga leka kwayingi kuna nsuk’a lumingu? Avo i wau, olenda yantika sila umbangi muna mpambu a nzila, vana fulu ya ndonga yovo vutukila kingula wantu ana ozeye vo balenda kala ye ntangwa ya mokena.

¹⁷ Ola kwa tufwete zingila? Wau vo wantu ayingi ke bekalanga ye ntangwa yafwana ko, diambote twakufikanga e nkingula zeto, musungula kuna lubantiku. Diambote mu fokola e moko mu nzaki vana fulu kia zingila kwayingi. (1 Korinto 9:20-23) Vava o wantu bemonanga vo tubakulanga vo salu yayingi bena yau, nanga bekala ye tima dia mokena yeto vava tukubakingula diaka. Avo tusongele e fu ya mwand’a Nzambi, tukala “asadi kumosi yo Nzambi.” Yave olenda kutusadila muna sadisa muntu kalongoka e ludi.—1 Korinto 3:6, 7, 9.

18. Nkia nsambu tulenda vua avo tusongele ngemba kw’akaka?

¹⁸ Yambula twakwamanana songa e ngemba kwa esi nzo, mpangi zeto ye kwa wantu tuwanananga yau mu salu kia umbangi. Muna mpila yayi, tuvua nsambu zayingi owau ye kuna sentu. E sono kia Nkunga 41:1, 2 kivovanga vo: ‘Nkwa nsambu on’osadisanga asukami. Muna lumbu kia mbi o Yave okumvuluza. O Yave okunlunga-lunga, yo kunlund’o moyo. Osambulw’ova nza.’