Nkia Mpila Muntu Ozolele Kala?

MFUMU mosi a mapolisi muna mbanza Filipinas wayuvula mpangi ankento wa mviti a nzila vo: “Aweyi wavanga mu soba e fu ya muntu ndioyo?” Wasonga nkanda miakala vana meza mandi yo vova vo: “Nga zeye wo vo e nkanda miami miawonso miazala ye mfundu mu kuma kiandi? Utuvevwele muna maka mambu mekutubwangisanga ntu mu mbanza yayi.” O muntu ndioyo nduvu a malavu kakala, ona wabangikanga wantu. Nki kiamfila mu soba e zingu kiandi? Nkand’a Nzambi, una vo i Diambu dia Nzambi diavumunwinwa.

Wantu ayingi belemvokelanga elongi dia Paulu wa ntumwa dia ‘tengola o wuntu wankulu, una wa nkal’au antete yo vwat’o wuntu wampa, una uvangamène kontwa kwa Nzambi.’ (Ef. 4:​22-​24) E nsoba tusobanga, kana mu diambu dianene yovo diakete, vwata uwuntu wampa i diambu divavwanga mu kituka se Nkristu.

Kansi, vava tuvilukanga yo kifwanisa mu vubwa, lubantiku kwandi. Vava tuvubwanga muna maza, tufwanananga ye vindi dia nti dizengelo mu vanga lekwa. Tulenda zaya kina kivangwa mo, kansi kuna kwa mvadi a nti salu kiayingi kisidi. Kafwete toma wo vala yavana ukituka se lekwa kiatoma vienga. Diau adimosi mpe, muna ntangwa luvubu, tulungisanga oma masina mevavwanga mu kala se selo kia Nzambi. Kansi, lwalu i lubantiku lwa uwuntu weto wampa. Tufwete kwamanana singika e fu yakaka muna tomesa uwuntu weto.

Kana nkutu Paulu, wamona o mfunu a tomesa uwuntu wandi. Wavova vo: ‘Una nzolele vang’edi diambote, edi diambi dina yame.’ (Roma 7:​21) Paulu watoma zaya e mpila muntu kakala ye una kazolanga kituka. Adieyi tuvova mu kuma kieto? Yeto mpe tufwete kiyuvula: ‘Nkia diambu dina yame? Nkia mpila muntu ngina? Ye nkia mpila muntu nzolele kituka?’

 Nkia Diambu “Dina Yame”?

Vava tuvangululanga e nzo ankulu, ke tukusanga yo kaka tinta ku mbazi ko, kele vo muna kati mwambi mwina. Olembi singika fulu kina kiambi dilenda kututwasila vonza kuna sentu. Diau adimosi, ke mpwa unsongi kaka ko ivavwanga. Kansi, tufwete fimpa uwuntu weto yo zaya dina tufwete singika. Avo ke wau ko, e fu ya uwuntu wankulu yilenda vutuka. Muna kuma kiaki, o kuyifimpa mfunu kwina. (2 Kor. 13:⁠5) Tufwete zayanga e fu yeto yambi yo soba yo. Yave okutusadisanga mu vanga wo.

Paulu wasoneka vo: ‘E diambu dia Nzambi diamoyo ye nkuma, dilutidi mpe o twa kwa nsosolo miawonso mia meno mole, dikotanga kana i mpambaninu a moyo yo mwanda, yo mayikilu mpe, yo nluku, dizeye mpambula za mbalu yo makani ma ntima.’ (Ayib. 4:​12) Malongi ma Nkand’a Nzambi, mena ye nkuma wa soba zingu kieto. Mekotanga muna kati kweto, nze vika sia vo mau mekotanga muna nluku a visi yeto. Mesengomonanga nyindu ye makani meto, yo senzeka uwuntu weto wa kati vava utezaneswanga ye una tumonekenanga ku mbazi yovo una tukimwenanga. Kieleka, Diambu dia Nzambi dilenda kutusadisa mu zaya dina tufwete singika.

Vava tuvangululanga e nzo ke divavanga kaka ko vo twasoba e ma yafwa. O bakula e kuma kifwididi e nzo, dikutusadisanga mu zaya dina tufwete vanga kimana e nzo yalembi fwa diaka. Diau adimosi, o zaya fu yeto yambi ye dina dikutufilanga mu songa e fu yayi, dilenda kutusadisa mu lembi bwa muna lutovoko. Vena ye mambu mayingi mesobanga uwuntu weto. Salu tusalanga, umvwama yovo usukami, fulu twasansukila, fu ya nsi, mase meto, akundi eto, ye dibundu tusambilanga. Mana tutalanga muna televizau ye filmes malenda mpe soba uwuntu weto. O zaya mana meyivisanga uwuntu weto dilenda kutusadisa mu venga mo.

Vava tukifimpanga yeto kibeni, tulenda vova vo: ‘Omono wuwu kwame ikalanga.’ Kansi, e ngindu zazi ke zambote ko. Mu kuma ki’awana bakala muna nkutakani ya Korinto, ana bateka kala minta-zumba, akala balekanga y’akw’au akala, nduvu za malavu ye fu yakaka, Paulu wavova vo: “I una nwakedinge yeno akaka. Kansi kadi nwasukuka . . . muna mwand’a Nzambi eto.” (1 Kor. 6:​9-​11) Muna lusadisu lwa mwand’avelela a Yave, yeto mpe tulenda yambula fu yambi.

Badika nona kia Marcos, * wa mwisi Filipinas. Muna kuma kia nsansuk’andi, Marcos wavova vo: “Mase mame lumbu yawonso batantananga. Ekiaki i kuma yakolamena vava yakala ye kimbuta kia mvu 19.” Marcos wayiza toma zayakana mu kuma kia nsaka za tá mpanza (jogatina), wivi ye kutumuna lekwa yangani. Kumosi y’akw’andi, bavava nkutu yiya e kumbi di’ezulu, kana una vo ekani diadi diafunga. Fu yambi ya Marcos ke yamanisa ko, kana nkutu vava kasompa. Wavidisa ma yawonso kakala yau mu kuma kia nsaka za tá mpanza. Ka vavioka kolo ko, Marcos wayikama nkaz’andi ona walongokanga Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave. Entete, wabanza vo kafwana ko mu kala Mbangi a Yave. Kansi, o sadila mana kalongokanga yo  kwenda muna tukutakanu, diasadisa Marcos mu yambula fu yandi yambi. Owau se Nkristu avubwa ona okuyivananga ntangwa zawonso mu longa akaka una yau mpe balenda sobela e fu yau.

Nkia Mpila Muntu Zolele Kala?

Adieyi tufwete vanga muna tomesa e fu yeto ya Kikristu? Paulu walonga Akristu vo: “Nutengola mpe mama mawonsono; ekudi, makasi, efwenka, lutiangu kwa Nzambi, mpov’ansoni omo nua mieno; ke nuvunaziana ko; wau nwakatula uwuntu wankulu ye mpanga zandi.” Ntumwa wakudikila vo: “Vwata uwuntu wampa, una uvangululwa yamuna zayi muna fwaniswa kia ndiona wansema.”​—⁠Kol. 3:​8-10.

Ekani dieto diantete, i katula uwuntu wankulu yo vwata owu wampa. Nkia fu tufwete yima mu lungisa ekani diadi? Paulu wavova vo: ‘Nuvwata ntim’a nkenda, walakazi, lusakalalu lua ntima, lembama, nlandu a lutantu; nuvezananga mambu yo yambuziana, ovo muntu obakidi nkw’andi diambu; wauna kanuyambulwila o Mfumu, i una mpe nuyambulwila: vana ntandu a mambu mama mawonso, nuvwata zola, kwina vo i kangwa kia zikuka.’ (Kol. 3:​12-​14) O vanga e ngolo mu yima fu yayi dilenda kutusadisa mu kala “y’edienga kwa Yave yo wantu.” (1 Sam. 2:​26) Vava kakala ova ntoto, Yesu watoma songa fu ya Nzambi. Muna longokanga yo tanginina e mbandu andi, tulenda fwanana yo Kristu nze “atanginini a Nzambi.”​—⁠Ef. 5:​1, 2.

E mpila yakaka tulenda zayila dina tufwete soba i longokanga e fu ya wantu beyikwanga muna Nkand’a Nzambi yo badika e fu yau yambote y’eyi yambi. Kasikil’owu, badika e nona kia Yosefe wa mwana Yakobo. Kanele vo wamweswa e mpasi kondwa kuma, Yosefe wasimbinina e nyindu asikila yo wete wandi wa kati. (Etu. 45:​1-​15) Kuna diak’e sambu, o Abesalome, wa mwan’a Davidi wa Ntinu, wavava kisonga vo wantu katokanenanga yo sanisinwa mu kuma kia wete wandi, avo tala, nyekodi ye mvondi kakala. (2 Sam. 13:​28, 29; 14:25; 15:​1-​12) O vava kuyisonga kwa wantu vo tu wantu ambote yo kala ye mpw’ambote ke diau ko dituntanga wantu mu kutuyangalela.

Tulenda Tomesa Uwuntu Weto

Muna tomesa uwuntu weto yo kala mote vana meso ma Nzambi, divavanga vo twasia e sungididi muna uwuntu weto wa kati. (1 Pet. 3:​3, 4) Muna soba uwuntu weto, tufwete zaya e fu yeto yambi ye dina dikutufilanga mu songa e fu yoyo ye yima fu yambote. Nga tulenda kala ye ziku vo e ngolo tuvanga mu tomesa uwuntu weto nluta zitwasa?

Elo, muna lusadisu lwa Yave tulenda soba. Nze ntozi a nkunga, tulenda samba vo: “Unsemena ntim’avelela, e Nzambi; yo vangulula mwand’aziku omu mono.” (Nku. 51:​10) Tulenda lomba mwand’a Nzambi kimana watusadisa, yo wokesa ekani dieto dia vanga luzolo lwandi. Kieleka, tulenda tomesa e fu yeto yo kala se miote vana meso ma Yave.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Foto ina muna lukaya lwa 4]

Nga dilenda kala diamfunu dia kusa kaka tinta ku mbazi a nzo kele vo muna kati mwambi mwina?

[Foto ina muna lukaya lwa 5]

Nga uwuntu waku ulenda kituka nze wa Kristu?