Ekambi Dimosi, Mvungudi Mosi

‘Oyeno nukundandanga, . . . nuvwanda vana kunda kumi ye zole, nwafundisang’o makanda kumi ye zole ma Isaele.’​—⁠MAT. 19:⁠28.

1. Yave nkia ngwizani kakala yau ye mbongo a Abarayama? Ediadi nkia kuma ka disongele ko vo kazolanga esi zula yakaka ko?

YAVE wazolanga kikilu Abarayama. Muna kuma kiaki, wasonga mpe zola kwa mbongo a Abarayama. Muna tezo kia 1.500 za mvu, Yave wabadikilanga zula kia Isaele, kiatuka muna Abarayama, se “nkangu andi akivwila.” (Tanga Nsiku 7:⁠6.) Nga diadi disongele vo Yave kazolanga esi zula yakaka ko? Ve. Muna kolo kiakina, esi zula ana bakala ye luzolo lwa sambila Yave bayambulwanga vo bayikama nkangu andi una kasola. Awana bakituka se minkwikila mia zula kia Isaele, babadikilwanga nze esi Isaele. Bakala nze mpangi za wan’a Isaele. (Fuka 19:​33, 34) Diavavanga vo yau mpe balemvokela nkanikinu miawonso mia Yave.​—⁠Fuka 24:22.

2. Yesu nkia diambu di’esivi kavova? Nkia yuvu divaikisanga?

² Kansi, Yesu wavova diambu diasivikisa Ayuda a lumbu yandi. Wavova vo: “E kintinu kia Nzambi kikatulwa kwa yeno, kiavanwa kwa zula kiyima mbongo andi.” (Mat. 21:​43) Aki nani bekala muna zula kiaki kiampa? E nsobani yayi adieyi ilenda vanga kwa yeto o unu?

Zula Kiampa

3, 4. (a) Petelo wa ntumwa aweyi kayikila e zula kiampa? (b) Aki nani i zula kiaki kiampa?

³ Petelo wa ntumwa wazayisa e zula kiaki kiampa. Wavova kwa mpangi zandi Akristu vo: “Vo i yeno, nu mbandu asolwa, nu mfumu za nganga, nu zula kiavauka, nu nkangu akivwil’a Nzambi, nwasanzanisa mana mansongi ma ndiona wanusuma muna tombe, nwavaika muna ntemo andi esivi.” (1 Pet. 2:⁠9) Nze una diateka zayiswa, Ayuda ana bakwikila vo Yesu i Masia, yau i wantu antete a zula kiaki kiampa. (Dan. 9:27a; Mat. 10:⁠6) Kuna kwalanda, ayingi mun’awana bakala vo ka esi Isaele ko, bakoteswa mpe muna zula kiaki. Ekiaki i kuma Petelo kavovela vo: “Oyeno, muna ntangwa yavioka, ke nwadi nkangu ko, kansi owau, nu nkangu a Nzambi.”​—⁠1 Pet. 2:⁠10.

⁴ Aki nani kayika Petelo mu sono kiaki? Kuna lubantiku lwa nkand’andi, Petelo wavova vo: “[Nzambi] watuwutulwila muna vuvu kiamoyo, muna lufuluku lua Yesu Kristu, muna mafwa, mun’evwa dilembi wolakana, yo safuka, yo vempoka, dinulundìlu mun’ezulu.” (1 Pet. 1:​3, 4) E zula kiaki kiampa i Akristu akuswa, ana bena ye vuvu kia kwenda kun’ezulu. Yau i “Isaele a Nzambi.” (Ngal. 6:​16) Muna mona-meso, Yoane wa ntumwa 144.000 kamona bena vo i Isaele a mwanda, “basumbuka vana vena wantu, se ntomoni kuna kwa Nzambi, yo kuna kwa Mwan’ememe,” kimana bakala se “nganga” yo ‘yala yo Yesu mun’ezunda dia mvu.’​—⁠Lus. 5:10; 7:4; 14:​1, 4; 20:6; Yak. 1:⁠18.

Nga Zula kia Isaele Akuswa Kaka Kisonganga?

5. (a) E mvovo “Isaele ya Nzambi” aki nani miyikanga? (b) Ekuma mvovo “Isaele” ke uyikilanga kaka Akristu akuswa ko?

⁵ Dialudi vo e mvovo “Isaele a Nzambi” muna Ngalatia 6:​16, Akristu akuswa kaka  miyikanga. Kansi, nga vena ye ntangwa ina Yave kasadila e zula kia Isaele nze fwaniswa yovo kingana mu yika Akristu akaka, bena vo ke akuswa ko? Tulenda solola mvutu za kiuvu kiaki muna mvovo mia Yesu kwa ntumwa zandi zakwikizi. Wabavovesa vo: ‘Omono nkangidi yeno ekangu, nze una S’ame kakangila yame ekangu, dia kintinu, nwadia nwanua kuna meza mame muna kintinu kiame; nwavwanda vana kunda, nwafundis’o makanda kumi ye zole ma Isaele.’ (Luka 22:​28-​30) Ediadi divangama muna “luwutuluku” yovo vava kivangululwa lekwa yawonso, muna Luyalu lwa Kristu lw’Ezunda dia Mvu.​—⁠Tanga Matai 19:⁠28.

6, 7. Aki nani beyikilwanga vo “makanda kumi ye zole ma Isaele” muna Matai 19:28 ye Luka 22:⁠30?

⁶ Awana bena muna lutangu lwa 144.000, besinga yala se atinu kun’ezulu, yo kala anganga ye afundisi muna Luyalu lw’Ezunda dia Mvu. (Lus. 20:⁠4) Aki nani besinga fundisa yo yala? Muna Matai 19:28 ye Luka 22:30 tutanganga vo besinga fundisa “makanda kumi ye zole ma Isaele.” Aki nani beyikilwanga vo “makanda kumi ye zole ma Isaele” muna sono yayi? Makanda mama, awonso bena ye vuvu kia zingila ova ntoto mesunzulanga, i sia vo, awana bekwikilanga muna kimenga kia Yesu, kansi ke bena mu buka kia anganga ko. (Ekanda dia Levi ke diatangwanga ko muna makanda 12 ma Isaele ya nitu.) Makanda 12 ma Isaele meyikwanga mu sono yayi i awana betambula nsambu za salu kia kinganga kisalwa kwa 144.000. Nzambi obadikilanga mpe wantu awaya bena vo ke anganga ko nze nkangu andi. Okubazolanga yo kubatonda. Muna kuma kiaki, bafwana tezaneswa ye nkangu andi kuna nz’ankulu.

⁷ Vava Yoane wa ntumwa kamona 144.000 m’Aneyisaele a mwanda basiwa e dimbu ekolo mpasi zayingi ka zibwidi ko, wamona mpe “ndong’ayingi” ilembi tangakana, yatuka muna “zula yawonso.” (Lus. 7:⁠9) Wantu awaya besala yo moyo muna mpasi zayingi yo kota muna Luyalu lwa Kristu lw’Ezunda dia Mvu. Beyikamwa kwa mazunda ye mazunda m’awana besinga fuluka. (Yoa. 5:​28, 29; Lus. 20:​13) Awonso awaya yau bayikilwa vo “makanda kumi ye zole ma Isaele” ana besinga fundiswa kwa Yesu ye 144.000 ana beyala yandi kumosi.​—⁠Mav. 17:31; 24:15; Lus. 20:⁠12.

8. Dina diavangamanga muna Lumbu kia Lubakanisu aweyi disongelanga e ngwizani vana vena buka kia 144.000 ye wantu akaka ova nza?

⁸ E ngwizani vana vena 144.000 ye wantu akaka ova nza yasongwanga muna Lumbu kia Lubakanisu. (Fuka 16:​6-​10) Diavavanga vo ngang’ambuta, entete kakela kimenga kia ngombe se lukau lw’esumu mu kuma kia ‘yandi kibeni ye nzo andi.’ Yesu wafwa se kimenga, entete mu kuma kia nzo andi, i sia vo, buka ki’anganga ana besala yandi kun’ezulu. Vana ntandu, muna Lumbu kia Lubakanisu, nkombo zole zavewanga se lukau mu kuma ki’esumu dia Aneyisaele akaka. Ekolo ekanda di’anganga diasunzulanga e buka kia 144.000, Aneyisaele akaka basunzulanga awonso ana bena ye vuvu kia vwila moyo ova ntoto.  Ediadi disonganga vo e mvovo “makanda kumi ye zole ma Isaele” miyikwanga muna Matai 19:28 ke miyikanga kaka mpangi za Yesu ko ana bakuswa muna mwanda, kansi miyikanga mpe awonso bekwikilanga muna kimenga kia Yesu. *

9. Muna mona-meso kia tempelo kiasongwa kwa Yezekele, anganga nani besunzulanga? Aki nani besunzulwanga kwa makanda makaka ma Aneyisaele?

⁹ Badika mpe nona kiakaka. Yezekele wa ngunza wasongwa mona-meso kia tempelo a Yave. (Yez., kapu kia 40-​48) Muna mona-meso kiakina, anganga basadilanga muna tempelo mu vana luludiku kwa nkangu ye tambula elongi kwa Yave. (Yez. 44:​23-​31) Muna mona-meso kiaki mpe, wantu a makanda makaka bayizanga sambila Yave muna tempelo yo vana tukau. (Yez. 45:​16, 17) Muna kapu yayi, anganga besunzulanga Akristu akuswa, avo i makanda makaka mena vo ke anganga ko, mesunzulanga awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto. E mona-meso kiaki buka yole kisonganga isalanga kumosi, ekolo e buka ki’anganga kivitang’o ntu muna nsambil’aludi.

10, 11. (a) Nkia ndungan’a mvovo mia Yesu tumonanga? (b) Nkia kiuvu divaikisanga?

¹⁰ Yesu wayika “mameme makaka,” mana ke mena mu “mpaka” mosi ko ye “finkambi-kambi” fia alandi andi akuswa. (Yoa. 10:16; Luka 12:​32) Wavova vo: “Mana [mpe] ntwasa mewa nding’ame; mekal’ekambi dimosi, mvungudi mosi.” O mona ndungan’a mvovo miami disiamisanga kikilu lukwikilu lweto. Buka yole ya wantu yayikakeswa, i sia vo, buka kia Akristu akuswa ye kia ndong’ayingi ya mameme makaka. (Tanga Zakariya 8:23.) Kana una vo mameme makaka ke besadilanga va yanzala kiakati ko kia tempelo ya kimwanda, besadilanga vana yanzala kia mbazi kia tempelo yayi.

¹¹ Wau vo ezak’e ntangwa Yave wasadila makanda makaka ma Isaele yankulu, makala vo ke m’anganga ko, mu sunzula mameme makaka, ana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto, nga yau mpe bafwana dia mbolo yo nua vinyo muna lumbu kia Luyindulu? Kiuvu kiaki kifimpwa muna tini ilanda.

Ekangu Diampa

12. Nkia nkubika yampa kayika o Yave?

¹² Yave nkubika yampa kayika mu kuma kia nkangu andi, vava kavova vo: “I’kangu nkanga ye nzo a Isaele ovo iviokele lumbu yayina, . . . nsiku ame nsia muna mbundu zau, muna ntima miau nsoneka wo; kala nkala Nzambi au, oyau bekala nkangu ame.” (Yer. 31:​31-​ 33) Mun’ekangu diadi diampa, e nsilu kasia Yave kwa Abarayama ulungana mu mpil’esivi.​—⁠Tanga Etuku 22:⁠18.

13, 14. (a) Aki nani bena mun’ekangu diampa? (b) Aki nani bevwa nsambu z’ekangu diadi? Aweyi besimbininanga ekangu diadi diampa?

¹³ Muna fuku wavitila lufwa lwandi, Yesu ekangu diadi diampa kayika vava kavova vo: “E mbungwa yayi I’kangu diampa muna menga mame, mana mebungukila muna kuma kieno.” (Luka 22:20; 1 Kor. 11:​25) Nga Akristu awonso bena mun’ekangu diadi diampa? Ve. Akaka, nze antumwa ana banua mbungwa yayi muna fuku wauna, yau kaka bena mun’ekangu diadi diampa. * Yesu wakanga yau ekangu diakaka dia yala yandi kumosi muna Kintinu kiandi. (Luka 22:​28-​30) Bekala se atinu kumosi yo Yesu muna Kintinu kiandi.​—⁠Luka 22:​15, 16.

¹⁴ Adieyi tuvova mu kuma ki’awana beyalwa kwa Kintinu kiandi ova ntoto? Yau bevwa nsambu zitwasa ekangu diadi diampa. (Ngal. 3:​8, 9) Kana una vo ke bena mun’ekangu ko, ‘besimbininanga’ ekangu diadi muna lemvokelanga nkanikinu mi’ekangu diadi, nze una wavova Yesaya wa ngunza vo: “Anzenza mpe, ana beyikama kwa Yave, bansadila, bazola nkumbu a Yave, bakala ntaudi zandi, awonso bevaula lumbu kia vundu ke basafula kio ko, yo toma simbinin’ekangu diame; ikubaluakisa kuna mongo ame avauka, yo kubamweses’e kiese mun’esambilu diame.” I bosi, Yave wakudikila vo: “E nzo ame iyikilwa vo nzo a sambila kwa nkangu miawonso.”​—⁠Yes. 56:​6, 7. 

Nani Fwete nua Vinyo ye dia Mbolo?

15, 16. (a) Nki kayika o Paulu wa ntumwa kisunzulanga ekangu diampa? (b) Ekuma awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto ke bedilanga ko mbolo ngatu nua vinyo muna Luyindulu?

¹⁵ Awana bena mun’ekangu diampa, ‘bena yo unkabu wa kota muna mwavauka.’ (Tanga Ayibere 10:​15-20.) Awaya i yau ‘betambula kintinu ka kilendi nikunwa ko.’ (Ayib. 12:​28) Muna kuma kiaki, awana kaka bekala atinu ye nganga kumosi yo Yesu Kristu kun’ezulu i bafwete nua e “mbungwa” isunzulanga ekangu diampa. Awana bena mun’ekangu diampa yau basilwa nsilu a longo yo Mwan’ememe. (2 Kor. 11:2; Lus. 21:​2, 9) Akaka ana bekalanga muna Luyindulu ke bedianga mbolo ko ngatu nua vinyo, kansi bekutakananga ye vumi wawonso.

¹⁶ Paulu okutusadisanga mpe mu bakula e kuma awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto ke bedilanga mbolo ko ngatu nua vinyo muna Luyindulu. Wavova kw’Akristu akuswa vo: “Okala vo kadi, konso ntangwa nudia mbolo yayi yo nu’e mbungwa, nuteleka lufwa lua Mfumu, yavana kekwiza.” (1 Kor. 11:​26) O Mfumu nkia ntangwa “kekwiza”? Vava kekwiza baka oyu wansuka muna buka kia akuswa yo kwenda kun’ezulu. (Yoa. 14:​2, 3) O nkinzi a Nlekelo a Mfumu ke uvangama yakwele mvu ko. E “nsadiswa” ya mbongo a nkento bena ova ntoto bekwamanana dia nlekelo wau yavana yau awonso betambula nsendo au kun’ezulu. (Lus. 12:​17) Kansi, kele vo awana bezinga yakwele mvu ova ntoto bavewa nswa wa dia mbolo yo nua vinyo, o nkinzi a Luyindulu wadi kalang’aka yakwele mvu.

 “Bekala se Nkangu Ame”

17, 18. O ungunza wa Yezekele 37:​26, 27 aweyi ulunganenanga?

¹⁷ Yave wayika e kintwadi kia nkangu andi mu mvovo emi: “Kanga nkanga yau ekangu dia luvuvamu, dikal’ekangu dia mvu ya mvu: ikubasia yo kubawokesa, yo sia nzo ame avauka vana bena yakwele mvu. E kalu kiame kikala yau; omono nkala Nzambi au, oyau bekala nkangu ame.”​—⁠Yez. 37:​26, 27.

¹⁸ Nkangu wawonso wa Nzambi ubakanga e nluta mia ndungan’a nsilu wau, w’ekangu dia luvuvamu. Elo, Yave osikidisanga luvuvamu vana vena selo yandi yawonso yakwikizi. E fu ya mbongo a mwanda imonekanga vana bena. Yau bena muna nzo andi avauka, eyi ina vo i nkubik’a nsambil’aludi. Bakituka se nkangu andi, yo yambula nsambila zawonso za teke yo sambila kaka Yave wa Nzambi.

19, 20. Aki nani mpe keyikilanga o Yave vo “nkangu ame”? Ekangu diampa nkia nsambu diatwasa?

¹⁹ Ekwe kiese kia mona kintwadi kia buka yole yayi omu lumbu yeto! Kana una vo e ndong’ayingi ke bena ye vuvu kia kwenda kun’ezulu ko, beyangalalanga sala kumosi y’awana bena ye vuvu kiaki. Beyikamanga Isaele a Nzambi. Muna vanga wau, besiwanga muna buka ki’awana keyikilanga o Yave vo “nkangu ame.” Muna yau mulunganenanga ungunza owu: “Zula yingi iyikama Yave e lumbu kina, bakala se nkangu ame: nkal’omo ngeye.”​—⁠Zak. 2:11; 8:21; tanga Yesaya 65:22; Lusengomono 21:​3, 4.

²⁰ Yave osadilanga ekangu diampa mu vanga mawonso mama. Nzenza zayingi muna mwanda bekitukanga se esi zula kasola o Yave. (Mika 4:​1-5) Babak’e nzengo za kwamanana simbinina ekangu diadi muna yangalelang’e nkubika zandi yo lemvokela mana masikidiswa mun’ekangu diadi. (Yes. 56:​6, 7) Muna vanganga wo, besikila yo kala mu luvuvamu kumosi ye Isaele a Nzambi. Yambula nsambu zazi zakala zaku tuka wau yakwele mvu.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nga Osungamenanga?

• Aki nani i “makanda kumi ye zole ma Isaele” mefundiswa kwa 144.000?

• Nkia ngwizani ina vana vena Akristu akuswa ye mameme makaka mun’ekangu diampa?

• Nga Akristu awonso bafwete dia mbolo yo nua vinyo muna Luyindulu?

• Nkia kintwadi kiayikwa kikala mu lumbu yeto?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 25]

O unu ayingi besalanga kumosi ye Isaele ya Nzambi

373.430

1.483.430

4.017.213

7.313.173

1950

1970

1990

2009