Karani Mbanza ya Salu Yayingi Kuna Nz’ankulu

VAVA awana betoma tanganga Nkand’a Nzambi bewanga e nkumbu a Karani, vana vau besungamenanga Abarayama wa nkwa kwikizi. Muna nkangalu bavanga tuka kuna Ure yakuna nsi a Kenani, Abarayama yo Sara wa nkaz’andi, yo Tera wa s’andi kumosi ye Loti wa mwan’andi ankazi, baningama muna mbanza Karani. Muna mbanza yayi, Abarayama wakituka se nkwa mavwa mayingi. Vava s’andi kafwa, Abarayama wakwamanana e nkangalu andi yakuna nsi ina Nzambi aludi kansila o nsilu. (Etu. 11:​31, 32; 12:​4, 5; Mav. 7:​2-4) I bosi, Abarayama watuma ntaudi andi ambuta kuna Karani yovo muna mavata makala lukufi, mu kwenda vavila Isaki o nkento. Yakobo wa ntekelo a Abarayama wazingila mpe mu mbanza yayi mu mvu miayingi.​—⁠Etu. 24:​1-4, 10; 27:​42-45; 28:​1, 2, 10.

Vava kavumisa Kizekeya wa Ntinu a Yuda, o Sankerebe wa Ntinu a Suria wayika Karani muna “zula” ina yafwaswa kwa ntinu mia Asuri. E nkumbu a “Karani” ke iyikanga kaka mbanza ko, kansi ye zunga yakaka yakala lukufi. (2 Nti. 19:​11, 12) Ungunza wa Yezekele uyikanga Karani nze mbanza yakala ye ngwizani y’esi Turo mu mambu ma kinkita, ediadi disonganga e ziku vo Karani mbanza ya kinkita yakala.​—⁠Yez. 27:​1, 2, 23.

O unu, Karani mbanza yakete ina lukufi ye mbanza Şanlıurfa, kuna este ya Turquia. Kansi, vakala ye kolo kina Karani yakala se mbanza ya salu yayingi kuna nz’ankulu. Karani imosi muna mbanza za nz’ankulu zakinu yikilwa mu nkumbu zina muna Nkand’a Nzambi. Muna ndinga y’esi Asuri, e nkumbu yayi iyikilwanga vo Harranu, ina ye nsasa vo “Nzila Yampwena.” Ediadi disonganga vo Karani nzila yampwena yakala eyi yafilanga muna mbanza zakaka zampwena. Nze una usonganga e sono yankulu yasololwa kuna Karani, o ngudi a Nabonido wa Ntinu a Babele yandi wakala ngang’akento muna tempelo a Sin, nzambi a ngonde ya Karani. Akaka bevovanga vo Nabonido yandi watungulula e tempelo yayi. Yintinu yayingi yavaika, yayingi mpe yavioka, kansi Karani yakinu yamu unu.

O unu, Karani yaswaswana ina ye una yakala kuna nz’ankulu. E mbanza yankulu ya Karani, mbanza yatoma zayakana mu kuma kia lunungunuku lwandi. Kansi, omu lumbu yeto, Karani se mbanza ina ye nzo zakete zasiwa nludi miavindumuka. Lukufi ye mbanza yayi, vena ye fulu yayingi yakalanga mbanza kuna nz’ankulu owau yakituka se mfuta. Muna nz’ampa ya Nzambi, ayingi mun’awana bazingila muna Karani kumosi ye Abarayama, Sara ye Loti, befuluka. Nanga bekutuvovesa mayingi mu kuma kia Karani, mbanza ya salu yayingi kuna nz’ankulu.

[Foto ina muna lukaya lwa 20]

Fulu kiakala mbanza Karani yankulu

[Foto ina muna lukaya lwa 20]

Nzo za nludi miavindumuka

[Foto ina muna lukaya lwa 20]

Mbanza Karani o unu