Yesu Aweyi Kasongela Ndungidi a Nzambi?

“[Kristu] wasiwa kwa Nzambi se lembekelwa, muna lukwikilu, muna menga mandi, kasonga ndungidi andi.”—ROMA 3:25.

1, 2. (a) Nkand’a Nzambi adieyi ukutulonganga mu kuma kia nkal’a wantu? (b) Nkia yuvu tufimpa mun’elongi diadi?

LUSANSU lwa Nkand’a Nzambi mu kuma kia ukolami muna mpatu a Edene lutomene zayakana. Yeto awonso tumonanga mpasi zatwasa esumu dia Adami nze una usonganga mvovo emi: “Muna muntu mosi i mwakotel’esumu muna nza, o lufwa mpe mun’esumu; i ngyandangiana luayandangian’o lufwa muna wantu awonso, wau yawonso basumuka.” (Roma 5:12) Kana nkutu tusidi e ngolo za vanga edi diansongi, o vilwa ke ukondwa ko. Muna kuma kiaki, luloloko lwa Nzambi tuvavanga. Paulu wa ntumwa wavova ye nkenda zawonso vo: “Edi diambote, dina nzolele, kivanga dio ko: edi diambi kaka, dina ndembele zola, i mvanganga. Ekw’omono muntu a nkangu a ntim’e!”—Roma 7:19, 24.

² Wau vo yeto awonso tuwutukanga se asumuki, tulenda kiyuvula: Ekuma Yesu wa mwisi Nazarete kawutukila ye sumu ko? Ekuma Yesu kavubilwa? Yesu aweyi kasongela unsongi wa Yave muna zingu kiandi? E kiuvu kisundidi o mfunu i kiaki, lufwa lwa Kristu adieyi lwalungisa?

Unsongi wa Nzambi Wafidisw’e Mpaka

3. Aweyi Satana kavunina Eva?

³ Mase meto mantete, Adami yo Eva, bavang’o uzowa wa bembola luyalu lwa Nzambi yo kuyisia kuna nsi a luyalu lwa “niok’ankulu, una vo, Nkadi ampemba, wa Satana.” (Lus. 12:9) Badika una diavangamena. Satana wakatikisa unsongi wa Yave wa Nzambi muna mpil’andi ya yadila. Wavanga wo vava kayuvula Eva vo: “I kieleka kina vo, o Nzambi, nana kavova, ke nudie nti miawonso mia mpatu ko e?” Eva wavutukila nkanikinu a Nzambi vo vena yo nti una ke bafwete viakana ko, avo nkatu fwa befwa. I bosi, Satana wayikila Nzambi vo nkwa luvunu. Nkadi Ampemba wavova vo: ‘Ke nufwa kweno ko.’ Wavuna Eva kimana kakwikila vo Nzambi lekwa kiambote kabasweka. Wavova diaka vo kele vo odidi e bundu, okituka nze Nzambi yo yantika kitumina.—Etu. 3:1-5.

4. O wantu aweyi bakotela muna luyalu lwa Satana?

⁴ Edi kazola vova Satana vo wantu bekala ye kiese kiayingi kele vo bayivambwidi yo Nzambi. Vana fulu kia yikama kimfumu kia Nzambi kiansongi, Adami wawila nkaz’andi yo dia bundu bakanikinwa. Muna mpila yayi, Adami wavidisa nkal’andi yalunga vana meso ma Yave yo kututeka muna ubundu w’esumu yo lufwa. Tuka wauna, wantu bayantika yalwa kwa Satana wa “nzambi a tandu kiaki.”—2 Kor. 4:4; Roma 7:14.

5. (a) O Yave aweyi kalungisila mvovo miandi? (b) Nzambi nkia vuvu kavana kwa mbongo a Adami yo Eva?

⁵ Muna lungisa dina kavova, Yave wavana Adami yo Eva e tumbu kia lufwa. (Etu. 3:16-19) Kansi, ediadi ke diavunzanesa ekani dia Nzambi ko. Vava katumba Adami yo Eva, Yave wavana e vuvu kiasikila kwa mbongo besinga wuta. Wavanga wo vava kayika  ekani diandi dia vaikisa “mbongo” ona obosolwa singini kwa Satana. Kansi, e Mbongo yayi yasilwa nsilu ‘obosola ntu [a Satana.]’ (Etu. 3:15) Muna diambu diadi, Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma kia Yesu Kristu vo: “Muna wau i wasengomoken’o Mwan’a Nzambi, kafwasa mavangu ma Nkadi ampemba.” (1 Yoa. 3:8) Kansi, aweyi e nkal’a Yesu yo lufwa lwandi lwasongela e ndungidi a Nzambi?

Nsas’a Luvubu lwa Yesu

6. Aweyi tuzayidi wo vo Yesu kasambukila esumu dia Adami ko?

⁶ Vava kakala se mbuta, Yesu wakituka se fwaniswa kia Adami vava kakala walunga. (Roma 5:14; 1 Kor. 15:45) Ekiaki i kuma diavavila vo Yesu kawutuka muntu alunga. Aweyi diavangamena? Mbasi Ngambiele wasasila Maria wa ngudi a Yesu vo: ‘O mwand’avelela ukuyizila, o nkum’a Mpungu ukuyitalela; muna wau, eki kiwutwa kiyikilwa vo kiavelela, Mwan’a Nzambi.’ (Luka 1:35) Vava Yesu kakala nleke, Maria nanga wazayisa Yesu oma ma ngutuk’andi. Lumbu kimosi, vava Maria yo Yosefe wa s’andi ansansi bawana Yesu muna tempelo a Nzambi, wabayuvula vo: “Ke nuzeye wo ko vo omu nzo Es’ame i mfwete kal’e?” (Luka 2:49) Tuka muna kileke kiandi, Yesu wazaya wo vo Mwan’a Nzambi. Edi dialut’o mfunu kwa yandi, i songa ndungidi a Nzambi.

7. O Yesu nkia lekwa yantalu kakala yau?

⁷ Yesu wasonga luyangalalu lwandi muna mambu ma mwanda muna kwendanga muna tukutakanu mu sambila Yave. Wau vo walunga kakala muna ngindu, nanga wabakulanga mawonso kawanga yo tanga muna Sono ya Kiyibere. (Luka 4:16) Wakala mpe ye lekwa kiakaka kiantalu, i sia vo, nitu andi yalunga ina katambika se kimenga muna wete dia wantu. Vava kavubwa, Yesu wasamba yo yindula e mvovo mia ungunza miasonama muna Nkunga 40:6-8.—Luka 3:21; tanga Ayibere 10:5-10. *

8. Ekuma Yoane wa Mvubi kazolela vuba Yesu ko?

⁸ Entete, Yoane wa Mvubi kazola vuba Yesu ko. Ekuma? E kuma kadi Yoane wavubanga Ayuda mu songa vo bavilukidi o ntima muna masumu mau makululanga e Nsiku. Wau vo yitu kia Yesu, Yoane nanga wazaya vo Yesu nkwa unsongi kakala. Muna kuma  kiaki, luviluku lwa ntima ke lwakala mfunu ko kwa yandi. Yesu wavovesa Yoane vo diamfunu diakala kwa yandi vo kavubwa. Yesu wasonga vo: ‘Kadi i wau ufwene kwa yeto mu lungisa ndungidi yawonso.’—Mat. 3:15.

9. Luvubu lwa Yesu nki lwasonga?

⁹ Wau vo muntu alunga, Yesu nanga wazaya wo vo, nze Adami, wafwana wuta wana alunga. Kansi Yesu kavanga wo ko, kadi ke lwau ko i luzolo lwa Yave muna yandi. Nzambi wafila Yesu ova ntoto mu kwiza lungisa e salu kiandi nze Mbongo yasilwa nsilu yovo Masia. Ediadi diavavanga vo Yesu kavana moyo a kimuntu kiandi kialunga se kimenga. (Tanga Yesaya 53:5, 6, 12.) Elo, e kuma kavubilwa o Yesu ke kiau kimosi ko ye kina tuvubilwanga oyeto. Ke diavava ko vo Yesu kayiyekola kwa Yave, kadi mu zula kia Isaele kawutukila, eki kiayiyekola kala kwa Nzambi. Kansi, Yesu wavubwa mu kuyisunzula kwa Nzambi mu vanga luzolo lwandi nze una wasonama muna Nkand’a Nzambi mu kuma kia Masia.

10. O lungisa luzolo lwa Nzambi nze Masia adieyi diavavanga? O Yesu aweyi kabadikila dio?

¹⁰ Luzolo lwa Yave muna Yesu lwavavanga vo kasamun’e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi, kitula wantu s’alongoki yo kubakubika kimana bakwamanana muna salu kia kitula wantu s’alongoki. O kuyisunzula kwa Yesu kwavavanga mpe vo katambulwila mweswa mpasi yo vondwa mu yikama luyalu lwansongi lwa Yave wa Nzambi. Wau vo Yesu watoma zolanga S’andi ezulu, wayangalela vanga luzolo lwa Nzambi yo tambika to kiandi se kimenga. (Yoa. 14:31) Diakiese mpe diakala kwa yandi mu zaya vo Nzambi osadila e ntalu a kimuntu kiandi kialunga nze lukulu muna kutukatula muna ubundu w’esumu yo lufwa. Nga Nzambi watonda vo Yesu kayivana mu lungisa kiyekwa kiaki kiampwena? Elo, katonda.

11. O Yave aweyi kasongela luyangalalu lwandi muna Yesu nze Masia wasilwa nsilu yovo Kristu?

¹¹ Asoneki yá a Nsangu Zambote basia umbangi wa mvovo mia Yave wa Nzambi miasonga luyangalalu lwandi ekolo Yesu kavaikanga muna maza ma Nkoko a Yodani. Yoane wa Mvubi wasia umbangi vo: “Yamwene o mwanda ukulumukini kun’ezulu nz’eyembe; wizidi kala vana [Yesu] . . . Yamona, yasia umbangi vo, Yandi i Mwan’a Nzambi.” (Yoa. 1:32-34) Muna kolo kiakina, Yave wavova vo: “Ndioyu i Mwan’ame anzolwa, ona nyangalelanga.”—Mat. 3:17; Maku 1:11; Luka 3:22.

Yesu Wasikila ye Kwikizi Yamuna Lufwa

12. Vava kavubwa, Yesu nkia salu kasala mu mvu ntatu ye ndambu?

¹² Muna mvu ntatu ye ndambu mialanda, Yesu wayivana muna salu kia longa wantu oma ma S’andi ye luyalu lwandi lwansongi. Kana una vo wayoyanga mu kuma kia kangala mu malu muna zunga kiawonso kia Nsi a Nsilu, Yesu kayambula sila ludi umbangi ko. (Yoa. 4:6, 34; 18:37) Yesu walonganga wantu oma ma Kintinu kia Nzambi. Muna wuka ambevo, dikila ndonga yo fula mafwa mu mpila y’esivi, Yesu wasonga mana melungisa Kintinu mu kuma kia wantu.—Mat. 11:4, 5.

13. O Yesu adieyi kalonga mu kuma kia sambu?

¹³ Vana fulu kia vava nkembo wa yandi kibeni mu kuma kia malongi mandi ye masivi ma wuka mbevo, Yesu wasisa mbandu ambote ya lulembamu muna vananga nkembo kwa Yave muna mawonso kavanganga. (Yoa. 5:19; 11:41-44) Yesu watulonga  mpe oma mamfunu tufwete lombanga muna sambu. Muna sambu yeto, tufwete lombanga vo nkumbu a Nzambi, Yave, “yazitiswa,” luyalu lwansongi lwa Nzambi lwavinga vana fulu kia luyalu lwambi lwa Satana kimana ‘luzolo lwandi lwavangam’ova nza nze kun’ezulu.’ (Mat. 6:9, 10) Yesu watuvovesa mpe twazingilanga e ngwizani ye sambu yeto muna ‘tombel’ekulu e kintinu kia Nzambi ye ndungidi andi.’—Mat. 6:33.

14. Wau vo Yesu muntu alunga kakala, ekuma diakadila diampasi mu lungisa luzolo lwa Nzambi?

¹⁴ Ekolo kiafinamanga lufwa lwandi, Yesu wayantika tokana kwayingi mu kuma kia mbebe ampwena kakala yau. Muna lungisa luzolo lwa S’andi yo kembesa nkumbu andi, diavava vo kazizidila mpasi ye lufwa lwansoki. Lumbu tanu vitila lufwa lwandi, Yesu wasamba vo: “Owau se ntelamw’o moyo; aweyi mvova? E Tata, umpuluz’omu ntangwa yayi. Muna diambu diadi kaka i ndwakìdi omu ntangwa yayi.” Una kayika e mvovo miami emi milenda vovwa kwa konso muntu, Yesu wasonga edi diasunda o mfunu vava kasamba vo: “E Tata, kembes’aka nkumbu aku.” Vana vau Yave wavutula vo: “Nkembese [yo] kala, kembesa nkembesa [yo] diaka.” (Yoa. 12:27, 28) Elo, Yesu watambulwila vo kwikizi kiandi kiatontwa mu mpila ina ke yatontelo muntu ko. Kansi, tulenda kala ye ziku vo e mvovo miami mia S’andi ezulu miamvana vuvu vo okala wakubama mu tundidika kimfumu kia Yave. I diau mpe diavangama.

Lufwa lwa Yesu Adieyi Lwalungisa?

15. Vitila lufwa lwandi, ekuma Yesu kavovela vo: ‘Dilunganene’?

¹⁵ Vava kiafinama lufwa lwandi vana nti ampasi, Yesu wavova vo: “Divwidi (yovo dilunganene).” (Yoa. 19:30) Muna lusadisu lwa Nzambi, Yesu mambu mayingi kalungisa muna mvu ntatu ye ndambu, tuka muna luvubu lwandi yakuna lufwa lwandi. Vava Yesu kafwa, o ntoto wazakama. Ediadi diafila mfumu a makesa ma Roma ona wavit’o ntu muna lufwa lwa Yesu mu vova vo: “Kieleka ndioyu i Mwan’a Nzambi.” (Mat. 27:54) O mfumu a makesa nanga kamona Yesu vava kasevwanga wau kavovanga vo Mwan’a Nzambi. Kana una vo wamweswa mpasi zayingi, Yesu wasikila ye kwikizi yo songa vo Satana nkwa luvunu kikilu. Muna kuma ki’awana bena kun’esambu dia kimfumu kia Nzambi, Satana wavova vo: “Yawonso kena yau o muntu i kevanina muna moyo andi.” (Yobi 2:4) Muna kuma kia kwikizi kiandi, Yesu wasonga vo Adami yo Eva bafwana kwau sikila ye kwikizi muna ntonta zakete zababwila. Edi disundidi o mfunu, zingu kia Yesu yo lufwa lwandi lwasonga e ndungidi a kimfumu kia Yave. (Tanga Ngana 27:11.) Nga vena ye diambu diakaka dialungana muna lufwa lwa Yesu? Elo.

16, 17. (a) E selo ya Yave kuna nz’ankulu ekuma bakadila akwa unsongi vana meso mandi? (b) O Yave aweyi kasendela kwikizi kia Mwan’andi? O Mfumu Yesu Kristu adieyi kevanganga yamu wau?

¹⁶ Selo yayingi ya Yave bazinga una Yesu kayizidi ko ova ntoto. Akwa unsongi bakala vana meso ma Nzambi yo vewa vuvu kia lufuluku. (Yes. 25:8; Dan. 12:13) Kansi, mu nkia nzila o Yave wa Nzambi avauka kadi sambulwila wantu asumuka mu mpila yayi? Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “[Yesu Kristu] wasiwa kwa Nzambi se  lembekelwa, muna lukwikilu, muna menga mandi, kasonga ndungidi andi, muna kuma kia ndandul’a masumu mateka vangama, muna mvuku a Nzambi; kasonga ndungidi andi muna kiau tandu eki: kakala nlungi yandi kibeni, yo nlungisi a nkwa lukwikilu muna Yesu.”—Roma 3:25, 26. *

¹⁷ Yave wafula Yesu yo kumvana wisa kilutidi kina kakala kiau una kayizidi ko ova ntoto. Owau, Yesu wavewa moyo ulembi fwa nze vangwa kia mwanda. (Ayib. 1:3) Nze Ngang’Ambuta ye Ntinu, o Mfumu Yesu Kristu wakinu sadisa alandi andi mu tundidika unsongi wa Nzambi. Tuvutulanga matondo wau vo Yave w’Es’eto ezulu osendanga awonso bevanganga wo yo kunsadila ye kwikizi kiawonso muna tanginina Mwan’andi.—Tanga Nkunga 34:3; Ayibere 11:6.

18. Adieyi tubadika mun’elongi dilanda?

¹⁸ Akwa kwikizi tuka muna Abele bakala ye ngwizani ambote yo Yave kadi bakwikilanga yo bund’e vuvu muna Mbongo yasilwa nsilu. Yave wazaya wo vo Mwan’andi osikila ye kwikizi. Wazaya wo mpe vo lufwa lwandi lukatula “esumu dia nza.” (Yoa. 1:29) Lufwa lwa Yesu lwatwasa mpe nluta kw’awana bezinganga o unu. (Roma 3:26) Nkia nsambu olenda vwa muna lukulu lwa Kristu? Tubadik’e diambu diadi mun’elongi dilanda.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nkia Mvutu Ovana?

• E ndungidi a Yave aweyi yafidisilw’e mpaka?

• Luvubu lwa Yesu adieyi lwasonga?

• Lufwa lwa Yesu adieyi lwalungisa?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 9]

Ng’ozeye dina luvubu lwa Yesu lwasonga?