Nga Omonang’e Ziku kia Mfil’a Nzambi?

KIAKALA Aneyisaele ngatu esi Engipito ke basidi mona diambu dia mpila yayi ko. Vava Aneyisaele bavaika muna Engipito, elunzi di’etuti diabayitalela yo kala vana bena muna mwini. Muna fuku diakitukanga s’elunzi dia tiya. Diambu diasivi kikilu diakala. Kansi, akweyi kwatuka etuti diadi? Adieyi i kani diavaikila? Adieyi tulenda longoka muna mpila “elunzi dia tiya y’etuti” diayitalela Isaele se vioka mvu 3.500?—Luv. 14:24.

Nkand’a Nzambi usonganga etuku y’ekani di’elunzi diadi. Tutanganga vo: “O Yave ubavitidi, o mwini mun’elunzi di’etuti, diabafila muna nzila; o fuku mun’elunzi dia tiya, diabaminikina; badiata yo fuku yo mwini.” (Luv. 13:21, 22) Yave wa Nzambi wasadila elunzi dia tiya ye di’etuti mu fila nkangu andi tuka kuna Engipito ye muna makanga. Diavavanga vo bakala bakubama mu landa dio. Vava makesa ma Engipito balandanga nkangu a Nzambi mu kubanwanisa, elunzi diakala vana kati kwa buka yau yole, muna tanina Aneyisaele. (Luv. 14:19, 20) Kana una vo elunzi diadi ke diasonganga nzila yasazu ko, o landa dio i mpila imosi kaka Aneyisaele badi lwakila muna Nsi a Nsilu.

Elunzi diasonganga kwa nkangu a Nzambi vo Yave wakala yau. Yave diasunzulanga, ezak’e ntangwa wasadilanga dio mu mokena yau. (Nta. 14:14; Nku. 99:7) Vana ntandu, etuti diasunzulanga Mose nze ona wasolwa kwa Yave mu fila nkangu. (Luv. 33:9) Diau adimosi, e nkumbu ansuka diamoneka etuti yasonga vo Yave wasola Yosua mu vinga vana fulu kia Mose. (Nsi. 31:14, 15) Elo, muna sikila muna nzila bayendanga, diavavanga vo Aneyisaele babakula e ziku kia mfil’a Nzambi yo landa yo.

Bayambula sia Sungididi

Vava Aneyisaele bamona elunzi diadi muna nkumbu antete, nanga basivika kikilu. Kansi, diankenda vo esivi diadi bamonanga lumbu yawonso ke diafila Aneyisaele ko mu bund’e vuvu muna Yave. Nkumbu miayingi bakatikisanga e mfil’a Nzambi. Vava balandwa kwa makesa ma Engipito, ke babunda vuvu muna nkum’a Yave ko wa kubatanina. Bayantika tumba Mose wa selo kia Nzambi vo lufwa kabavavilanga. (Luv. 14:10-12) Vava bavuluzwa muna Mbu Ambwaki, bayidimina Mose, Arone ye Yave mu kuma kia kondwa madia yo maza. (Luv. 15:22-24; 16:1-3; 17:1-3, 7) Vioka tumingu, bakomekena Arone mu kubavangila mwan’a ngombe awolo. Yindula diambu edi: Kuna diaka sambu bakala, Aneyisaele bamona elunzi dia tiya ye di’etuti, edi diasunzulanga Ndiona wabavaikisa muna Engipito. Ke balwaka vala ko, bayantika sambila e teke yo vova vo: “Eyayi i Nzambi aku yàtombola muna Engipito.” Kieleka, diambu dia luvezo kikilu bavanga.—Luv. 32:4; Nek. 9:18.

Ukolami wa Isaele wasonga vo ke bazola landa mfil’a Yave ko. Ke mu kuma kia sia ko vo ke bamonanga ko, kansi mu kuma kia lembi bakula una Yave kabafidilanga. Bamonanga elunzi, kansi ke babakulanga ko e nsas’andi. Kana una vo mavangu mau ‘Mvaudi a Isaele makendelekanga,’ muna nkenda zawonso Yave wakwamanana sadila elunzi mu  fila Aneyisaele yavana bakota muna Nsi a Nsilu.—Nku. 78:40-42, 52-54; Nek. 9:19.

Zay’e Ziku kia Mfil’a Nzambi o Unu

Diau adimosi mpe mu lumbu yeto, Yave ke yambulanga fila nkangu andi ko. Nze una kayambulwila ko vo Aneyisaele bavava e nzila yau kibeni, o unu mpe ke kutuyambulanga ko vo yeto kibeni twavav’e nzila ikutufila muna nz’ampa. Wasola Yesu Kristu mu kala se Mfidi a nkutakani. (Mat. 23:10; Ef. 5:23) Wavana e ndambu a wisa kwa ntaudi akwikizi, i sia vo, buka ki’Akristu akuswa muna mwanda. Kuna diak’e sambu, e buka kia ntaudi akwikizi kisolanga akengi muna nkutakani y’Akristu.—Mat. 24:45-47; Tito 1:5-9.

Aweyi tulenda zayila e buka kia ntaudi akwikizi yovo selo? Tala dina Yesu kavova mu kuma kia buka kiaki: “Nani i selo kiakwikizi yo lulungalalu, kina kisiwa kiyekwa kia nzo andi kwa mfumu, kabavana nkuta muna ntangw’andi? Nkwa nsambu ntaudi ina iwanwa kwa mfumu andi vo wau ivanganga, ovo wizidi.”—Luka 12:42, 43.

E buka kiaki kia ‘kwikizi’ kadi ke kibembolanga Yave ko, yovo Yesu, yovo ludi kia Nkand’a Nzambi ngatu nkangu a Nzambi. Wau vo ‘kialungalala,’ buka kiaki kikalanga ye umbakuzi muna fila e salu kisundidi o mfunu kia samuna ‘nsangu zambote za kintinu’ yo kitula wantu a “zula yawonso s’alongoki.” (Mat. 24:14; 28:19, 20) Kuna lemvo wawonso, e buka kia selo kikayanga madia mambote ma mwanda “muna ntangw’andi.” Yave osonganga vo otondanga ntaudi yayi muna mpila kesambulwilanga wokela kwa nkangu andi, luludiku lwandi lukubasadisanga mu baka nzengo zambote, kubavana umbakuzi wafwana wa malongi ma Nkand’a Nzambi, kubatanina vana moko ma mbeni zau yo kubavana luvuvamu lwa ntima.—Yes. 54:17; Fili. 4:7.

Tuland’e Mfil’a Nzambi

Aweyi tulenda songela vo tuyangalelanga mfil’a Nzambi? Paulu wa ntumwa wavova vo: “Nulemvokel’awana ben’e wisa vovo nwina, yo kubasakalela.” (Ayib. 13:17) Ezak’e ntangwa, dilenda kala diampasi mu vanga wo. Muna bong’e nona: Uyisia vana fulu kia Aneyisaele muna lumbu ya Mose. Yindula vo ekolo okangalanga, elunzi diningamene. Kolo kwa diningama va fulu kiaki? Lumbu kimosi? Lumingu lumosi yovo ngonde zayingi? Nanga lenda yindula: ‘Nga mfwete ziula funda yame yawonso?’ Kuna lubantiku nanga lekwa ina ovwidi o mfunu kaka oziula. Kansi, vava vevioka lumbu yayingi, oyantikidi vava lekwa kimosi yo ziula funda yawonso. I bosi, vava ofokola ziula funda, omwene vo elunzi diyantikidi nikuka yo vava vo wakanga diaka funda yawonso. Dilenda kala diampasi mu vanga wo. Dilenda mpe kukendeleka. Elo, diavavanga vo Aneyisaele ‘basimba e nzila vana vau.’—Nta. 9:17-22.

Adieyi tuvanganga vava tuvewanga luludiku kwa Nzambi? Nga tulemvokelanga lo ‘vana vau’? Yovo tukwamanananga vangila mambu mu mpila twakulukilwa? Nga tulandanga tuludiku twampa tuvewanga, nze luludiku mu kuma kia fila elongi dia Nkand’a Nzambi, sila umbangi kwa wantu bevovanga ndinga zakaka, kalanga ye nsambila ya esi nzo, sala entwadi ye mpangi bena muna Comissão de Ligação Hospitalar yovo luludiku mu kuma kia mpila yambote tufwete kadilanga muna tukutakanu twa mvivu? Tusonganga mpe luyangalalu lweto muna mfil’a Nzambi vava tutambulwilanga elongi. Vava tubakanga nzengo zamfunu, ka tufwete bundanga vuvu mu ngangu zeto ko, kansi tufwete landanga luludiku kekutuvananga Yave ye nkutakani andi. Nze una mwana kevavilang’o taninwa kwa mase mandi muna tembwa kiangolo, yeto mpe  tufwete vavanga lutaninu lwa nkubik’a Yave vava tunwananga ye mpasi za nza yayi zina nze tembwa kiangolo.

Dialudi vo awana bevitang’o ntu muna nkubik’a Nzambi ova ntoto, wantu alembi lunga nze Mose. Kana una vo i wau, elunzi diasonganga vo Nzambi wansola ye wakala y’edienga diandi. Sungamena mpe vo ke diavavanga ko vo konso Nyisaele kabak’e nzengo mu kuma kia ntangwa kafwete yaluka. Kansi, o nkangu batumamenanga “lutumu lua Yave muna Mose.” (Nta. 9:23) I bosi, Mose ona kasadilanga Nzambi mu fila nkangu, wavananga nswa kimana bayaluka.

O unu, Yave osadilanga ntaudi akwikizi mu kutuvana luludiku lwakiá vava kifwananga e ntangwa. E ntaudi yayi aweyi kevangilanga wo? Muna vaikisanga malongi mun’Eyingidilu, muna Salu Kieto kia Kintinu, muna nkanda miampa ye muna malongi tuwanga muna tukutakanu twakete ye twampwena. Tuvewanga mpe malongi muna nkutakani muna nzil’a akengi a zunga yovo muna nkanda yovo sikola zikotanga awana bena ye mbebe muna nkutakani.

Nga obakulanga e ziku kia mfil’a Nzambi? Yave osadilanga nkubik’andi mu kutufila, yeto nkangu andi, mu lumbu yansuka ya nza yambi ya Satana ina nze “makanga.” Ediadi dikutusadisanga mu kala ye kintwadi, yo zola ye luvuvamu.

Vava Aneyisaele balwaka muna Nsi a Nsilu, Yosua wavova vo: “Nuzeye wo muna nsi zeno zawonso za ntima yo muna fulumwinu yeno yawonso, vo ke vakulukidi diambu ko muna mawonso mambote kavova Yave wa Nzambi muna diambu dieno; mawonso malunganini oko nwina.” (Yos. 23:14) Diau adimosi mpe o unu, o nkangu a Nzambi kota ukota muna nz’ampa yasilwa nsilu. Kansi, muna kota muna nz’ampa, divava vo twalanda e mfil’a Nzambi yo lemvo wawonso. Muna kuma kiaki, yambula yeto awonso twamonang’e ziku kia mfil’a Yave.

[Mafoto zina muna lukaya lwa 5]

O unu, nkubik’a Yave ikutufilanga

Nkanda miampa

Sikola za kimfumu

Tukutakanu lwa salu kia umbangi