Nga Oyambulanga vo Mwand’a Nzambi Wafila?
Nga Oyambulanga vo Mwand’a Nzambi Wafila?
“O mwand’aku wambote, umfila muna nsi a unsongi.”—NKU. 143:10.
1, 2. (a) Yika ezaka ntangwa zina Yave kasadila mwand’avelela muna wete dia selo yandi. (b) Mwand’avelela nga mu mambu mama kaka usadilanga? Sasila.
ADIEYI osungamenanga vava oyindulanga una mwand’avelela usadilanga? Nga osungamenanga mavangu mankuma ma Ngidone yo Samesone? (Afu. 6:33, 34; 15:14, 15) Nanga osungamenanga unkabu wasonga Akristu a tandu kiantete yovo lembama kwa Setefano vava kakala vana mbazi a nkanu. (Mav. 4:31; 6:15) Adieyi tuvova mu lumbu yeto mu kuma kia kiese kikalanga muna tukutakanu tweto twa nsi zayingi, mu kuma kia kwikizi kisonganga mpangi zeto besiwanga muna pelezo wau balembi kuyisianga mu mambu ma mbumba, yovo mu kuma kia mpila inungunukinanga e salu kia umbangi? E nona yayi yawonso isonganga e ziku vo mwand’avelela sala usalanga.
2 Nga o mwand’avelela mu mambu mama kaka usadilanga? Ve. Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma kia Akristu vo ‘muna mwanda bekangalelanga,’ ‘befilwanga kwa mwanda’ ye ‘muna mwanda benen’o moyo.’ (Ngal. 5:16, 18, 25) E mvovo miami misonganga vo mwand’avelala ulenda kwamanana fila zingu kieto. E lumbu yawonso, tufwete lombanga kwa Yave kimana kafila ngindu, mvovo ye mavangu meto muna mwand’andi. (Tanga Nkunga 143:10.) Avo tuyambwidi vo mwanda wafila zingu kieto, tuyima e fu ya mbongo a mwanda wau eyi ikasakesa akaka yo twasa nkembo kwa Nzambi.
3. (a) Ekuma tufwete yambulwila vo mwand’avelela watufila? (b) Nkia yuvu tubadika?
3 Ekuma tufwete yambulwila vo mwand’avelela watufila? E kuma kadi vena ye lekwa kiakaka kivavanga kutuyala, eki kisianga mwand’avelela kitantu. Muna Nkand’a Nzambi, e lekwa kiaki kiyikilwanga vo “nitu,” i sia vo, makani mambi ma nitu eto yalembi lunga, usumuki twasambukila wau vo tu mbongo a Adami. (Tanga Ngalatia 5:17.) Aweyi tulenda yambulwila vo mwand’a Nzambi watufila? Nga vena ye mambu tufwete vanga kimana nitu eto yasumuka yalembi kutuyala? Yambula twafimpa yuvu yayi ekolo tubadika eyaka fu sambanu ya “mbongo a mwanda,” i sia vo, ‘nlandu a lutantu, walakazi, wete, lukwikilu, lembama ye volo.’—Ngal. 5:22, 23.
Lembama yo Nlandu a Lutantu, Luvuvamu Disiamisanga Muna Nkutakani
4. O kala ye lulembamu yo nlandu a lutantu aweyi disiamisinanga luvuvamu muna nkutakani?
4 Tanga Kolosai 3:12, 13. Muna nkutakani, e fu nze lembama yo nlandu a lutantu kumosi isalanga muna siamisa luvuvamu. E fu yayi ya mbongo a mwanda ikutusadisanga mu kadila y’akaka kuna ngemba, kala ye volo vava tutontwanga yo lembi vutula mbi muna mbi vava akaka bevovanga yovo kutuvanga mambu mambi. Avo diambu tubakanene yo mpangi eto Ankristu, o nlandu a lutantu yovo luzindalalu lulenda kutusadisa mu lembi lundila mpangi makasi yo vanga wawonso tulenda mu vutulwisa luvuvamu. O kala yo lulembamu yo nlandu a lutantu nga mfunu kikilu dina muna nkutakani? Elo, kadi yeto awonso tu asumuki.
5. Adieyi diabwa vana vena Paulu yo Banaba? Ediadi aweyi disonganga?
5 Badika dina diabwa vana vena Paulu yo Banaba. Mvu miayingi basala entwadi muna nungununa e nsangu zambote. Yau awole fu yambote bakala yau. Kansi, lumbu kimosi, ‘vabwa ntantani, yavana bavambana.’ (Mav. 15:36-39) Ediadi disonganga vo kana nkutu vana vena selo yazikuka ya Nzambi, ezak’e ntangwa valenda bwa ntantani. Avo Nkristu obakidi nkw’andi e diambu, adieyi kafwete vanga kimana e ntantani zalembi saka yo fwasa ngwizani au?
6, 7. (a) Nki’elongi dia Nkand’a Nzambi tulenda sadila una ntantani yo mpangi ke zasakidi ko? (b) O ‘wá nzaki, vova malembe, o makasi malembe,’ nkia nluta ditwasanga?
6 Nze una usonganga e mvovo “vabwidi ntantani,” e ntantani vana vena Paulu yo Banaba mu kinsalukisa zabwila ye ngolo kikilu zakala. Avo Nkristu omwene vo oyantikidi funga makasi vava kemokenanga ye mpangi, diangangu kalanda elongi dina muna Yakobo 1:19, 20: “Konso muntu, mbula kawa-wa-wa; o vova, malembe; o makasi, malembe: kadi o makasi ma muntu ke metwala ndungidi a Nzambi ko.” Landila diambu dibwidi, olenda soba moko, mokena dio lumbu kiakaka yovo lomba ndoloki una ke nwayantikidi tantana ko.—Nga. 12:16; 17:14; 29:11.
7 O landa elongi diadi nkia nluta dilenda twasa? Nkristu oyambulanga vo mwand’a Nzambi wamfila muna sianga ngolo za kulula makasi, samba mu kuma kia diambu dibwidi yo vava e mpila yambote ya vanina mvutu. (Nga. 15:1, 28) Muna mfil’a mwanda, olenda songa lulembamu yo nlandu a lutantu. Muna mpila yayi, okala wakubama mu landa elongi dina muna Efeso 4:26, 29, oku vo: “Numona makasi, kansi ke nusumuka ko . . . E diambu diansafu ke divaika mu nua mieno ko, dina diambote kaka muna vangamesa wantu akaka, diavan’awana bew’e nsambu.” Elo, vava tuvwatanga lulembamu yo nlandu a lutantu, tusiamisanga luvuvamu ye kintwadi muna nkutakani.
Kasakesa Esi Nzo Muna Songanga Walakazi yo Wete
8, 9. Nki i walakazi yo wete? E fu yayi nkia nluta itwasanga muna zingu kia nzo?
8 Tanga Efeso 4:31, 32; 5:8, 9. Nze tembwa yovo maza manzizi muna lumbu kia mbangazi, e fu nze walakazi ye wete vuvika ivuvikanga. Muna zingu kia nzo, e fu yayi kiese itwasanga. O walakazi fu kiambote kikilu eki kisongwanga vava tuvwanga akaka o mfunu muna mvovo ye mavangu meto. Nze walakazi, o wete i fu kisongelwanga muna vanganga oma mambote kw’akaka. E fu kiaki kikutufilanga mu kayila akaka. (Mav. 9:36, 39; 16:14, 15) Kansi, mayingi mevavwanga muna vanga wete.
9 O wete i fu kisongelwanga muna nkal’ambote. Ke kisongelwanga kaka mu mana tuvanganga ko, kansi muna kiwuntu kieto kiawonso. E fu kiaki kina nze bundu kianzenzo, kikondelo fulu kiawola, kiakala muna kati yovo va ntandu. Diau adimosi, o wete utukanga muna mwand’avelela umonekanga muna zingu kiawonso kia Nkristu.
10. Adieyi dilenda sadisa esi nzo mu yima e mbongo a mwanda?
10 Muna nzo y’Akristu, nki kilenda sadisa esi nzo mu songa walakazi yo wete kwa muntu yo nkw’andi? O kala yo zayi wafwana wa Diambu dia Nzambi mfunu kwina. (Kol. 3:9, 10) Mase mayingi bevanganga nkubika ya longoka e fu ya mbongo a mwanda muna fuku wa Nsambila ya Esi Nzo. O longoka e fu ya mbongo a mwanda ke diambu diampasi ko mu vanga. Nulenda sadila nkanda miasekolwa muna nding’eno yo sola elongi diyikanga konso fu kia mbongo a mwanda. Nulenda badika tini yakete muna konso lumingu, yo vovelanga kimosi kimosi muna fu yayi mu tumingu twayingi. Ekolo nulongokanga, nutanganga yo fimpa e sono iyikilu. Nuyindula una nulenda sadila dina nulongokele yo samba kwa Yave kimana kasambula ngolo nuvanganga. (1 Tim. 4:15; 1 Yoa. 5:14, 15) Nga o longoka fu yayi dilenda tomesa e mpila esi nzo bekadilanga muntu yo nkw’andi?
11, 12. Nkia nluta babaka akazi wole Akristu vava balongoka e fu kia walakazi?
11 Akazi mosi ana basompana ke kolo ko, muna sikidisa longo lwau, babak’e nzengo za toma longoka e fu ya mbongo a mwanda. Nkia nluta babaka? O nkento wavova vo: “Vava twatoma longoka e fu kia walakazi, twatomesa e mpila tukadilanga muntu yo nkw’andi. Dikutulonganga o mfunu wa kala yo unleka yo loloka muntu yo nkw’andi. Dikutusadisanga mpe mu longoka o vova ‘ntondele’ ye ‘undoloka’ vava divuwanga o mfunu.”
12 Akazi akaka bena vo Akristu, bakala ye ntantani muna longo, babakula vo walakazi wakondwanga muna longo lwau. Babak’e nzengo za longoka entwadi e fu kia walakazi. Nkia nluta diatwasa? Yakala osungamenanga vo: “Elongi dieto mu kuma kia walakazi diatusadisa mu zaya o mfunu wa vanaziana ndungidi vana fulu kia badikila nkw’ame vo makani mambi kena mau. Tusianga sungididi muna fu yambote kena yau konso muntu. Twayantika sia ngolo za lungisa e nsatu za konso muntu. O kala yo walakazi diavavanga mpe vo yalombanga o nkaz’ame kasonga e ngindu kena zau lembi funga makasi mu kuma kia dina kavovele. Diavavanga vo yasia lulendo lwame vana ndambu. Vava twayantika songa walakazi muna longo lweto, malembe malembe makasi mayantika kuluka. Luvuvamu lwakota kikilu.” Nga esi nzo eno mpe balenda baka nluta muna longokanga e fu ya mbongo a mwanda?
Songa Lukwikilu Vava Okalanga Ngeye Mosi
13. Nki kilenda sia ngwizani eto yo Yave mu vonza?
13 Akristu bafwete yambulanga vo mwand’a Nzambi wabafila kana va ndonga yovo vana va yau kaka. O unu, mu nza yayi iyalwanga kwa Satana, mambu masafu ye nsaka zambi mu wokela kaka zina. Ediadi dilenda sia ngwizani eto yo Yave mu vonza. O Nkristu adieyi kafwete vanga? Nkand’a Nzambi ukutuvananga elongi edi: “Nutengola nsafu wawonso, yo ulolo w’efwenka, nwatambwila kuna lembama e diambu dikuninu, dina dilend’o vuluza mianda (yovo mioyo) mieno.” (Yak. 1:21) Yambula twabadika una lukwikilu, luna vo fu kiakaka kia mbongo a mwanda, lulenda kutusadisila mu kalanga twavelela vana meso ma Yave.
14. Kondwa lukwikilu aweyi dilenda fidila wantu mu mavangu mambi?
14 O kala ye lukwikilu disongele vo kala ye ziku vo Yave wa Nzambi una kikilu. Avo Nzambi kena wakieleka ko kuna kwa yeto, ke dikala diampasi ko dia kuyivana muna mavangu mambi. Badika dina diabwila nkangu a Nzambi kuna nz’ankulu. Yave wasonga Yezekele wa ngunza mambu mangemi mavangamanga kuna sweki. Wamvovesa vo: “Ng’omwene oma bevangang’e mbuta za nzo a Isaele kuna tombe, konso muntu muna masuku m’emona diandi e? kadi bevovanga vo, o Yave kekutumonanga ko; o Yave oyambwidi e nsi.” (Yez. 8:12) Nga obakwidi etuku dia diambu diadi? Ke bakwikilanga ko vo Yave kamonanga mana bavanganga. Yave kakala wakieleka ko kuna kwa yau.
15. Lukwikilu lwasikila muna Yave aweyi lukututaninanga?
15 Nswaswani yo yau, badika nona kia Yosefe. Kana una vo kwandá kakala ye yitu yo nkangu andi, Yosefe kazola tá zumba ko yo nkaz’a Potifa. Ekuma? Wavova vo: “Nkia mpanga mvang’ediadi diambu diambi-mbi, yasumuka Nzambi.” (Etu. 39:7-9) Elo, Yave wakieleka kakala kwa yandi. Avo Nzambi wakieleka kuna kwa yeto, tuvenga tala mambu masafu yovo vanga konso diambu kuna sweki dina tuzeye vo Nzambi dikendeleka. Tubak’e nzengo nze zina zabaka ntozi a nkunga ona wavova vo: “Muna ziku kia ntima ndiatila mu nzo ame. Kisia diambu diambi ova ngina ko.”—Nku. 101:2, 3.
Lunga-lunga Ntim’aku Muna Kalanga ye Volo
16, 17. (a) Nze una usonganga nkand’a Ngana, aweyi “etoko diakondwa ntima” kabwila mun’esumu? (b) Nze una usonganga fwaniswa muna lukaya lwa 26, ediadi aweyi dilenda vangamena o unu kwa konso muntu?
16 E volo, fu kiansuka kia mbongo a mwanda, kikutusadisanga mu venga mambu mana Nzambi kesimanga. E fu kiaki kilenda kutusadisa mu lunga-lunga ntim’eto. (Nga. 4:23) Badika dina diasonama muna Ngana 7: 6-23, disonganga una “etoko diakondwa ntima” diavukumwinwa kwa nkembi mosi. Wakota mun’esokolo vava ‘kaviokanga muna mvakala, lukufi ye konko kiandi.’ Nanga luntungi lwamfila mu kwenda kuna kwakala nkembi ndioyo. Muna nzaki zawonso, wavilakana vo mu nzila yambi kakala eyi yasianga “moyo andi” mu vonza.
17 Aweyi toko diadi kadi vengela vanga vilwa wau? Muna landa lulukisu olu: “Kutungiana muna mayendelo mandi ko.” (Nga. 7:25) Vena ye diambu tulenda longoka: Avo tuzolele vo mwand’a Nzambi watufila, tufwete venganga kuyisia mu vonza. Imosi muna mpila ina muntu kalenda tungianina muna nzila zambi za ‘toko diakondwa ntima’ i vava ketalanga televizau yovo sadila Internete. Kiakala mu lukanu yovo ve, olenda mona kuna kinsalukisa mavangu ma zumba. Malembe-malembe, olenda yima fu kiambi kia tala mavangu ma zumba. Ediadi dilenda yivisa ntona zandi yo fwasa ngwizani andi yo Nzambi. Evangu diadi dilenda mpe sia moyo andi mu vonza.—Tanga Roma 8:5-8.
18. O Nkristu nkia nzengo kalenda baka mu lunga-lunga ntim’andi? Ekuma divavilanga vo twakala ye volo?
18 Muna kuma kiaki, avo kuna kinsalukisa tumwene mavangu masafu, tufwete kala ye volo yo baka nzengo vana vau. Kansi, diambote twavenganga mambu mama una ke mavangamene ko. (Nga. 22:3) Volo kivavwanga muna baka nzengo zazi yo tatidila zo. Kasikil’owu, o sia komputador vana fulu kia ndonga dilenda kala dia lutaninu. Akaka bemonanga vo diambote mu sadila kaka komputador yovo tala televizau vana vena wantu akaka. Akaka babak’e nzengo za lembi sadila internete. (Tanga Matai 5:27-30.) Yambula twabaka konso nzengo zilenda kututanina kumosi y’esi nzo zeto kimana twasadila Yave “muna ntim’avelela, ye ntona zambote, yo lukwikilu lukondelo kuvùnina.”—1 Tim. 1:5.
19. O yambula vo mwand’avelela watufila, nkia nluta dikututwasila?
19 E fu ya mbongo a mwand’avelela nluta miayingi itwasanga. O kala ye lulembamu yo nlandu a lutantu, luvuvamu disiamisanga muna nkutakani. O walakazi yo wete kiese ditwasanga muna zingu kia esi nzo. Lukwikilu ye volo dilenda kutusadisa mu kala ye ngwizani ambote yo Yave yo kala wavelela vana meso mandi. Vana ntandu, muna Ngalatia 6:8 tuvoveswanga vo: “Ndion’okunina muna mwanda, muna mwanda kesâdil’o moyo a mvu ya mvu.” Elo, muna kuma kia lukûlu lwa Kristu, Yave osinga sadila mwand’avelela mu vana moyo a mvu ya mvu kw’awana beyambulanga vo mwanda wabafila.
Nkia Mvutu Ovana?
• O kala ye lulembamu yo nlandu a lutantu aweyi disiamisinanga luvuvamu muna nkutakani?
• Nki kilenda sadisa Akristu mu songa walakazi yo wete kuna nzo?
• O kala ye lukwikilu ye volo aweyi dilenda sadisila Nkristu mu lunga-lunga ntim’andi?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 24]
Adieyi olenda vanga mu lembi funga makasi kele vo ntantani zibwidi?
[Foto iina muna lukaya lwa 25]
O longoka fu ya mbongo a mwanda dilenda sadisa esi nzo aku
[Foto iina muna lukaya lwa 26]
Nkia vonza tulenda venga vava tusonganga lukwikilu ye volo?
