1. (a) Aweyi wantu bebadikilanga luludiku? Ekuma? (b) Aweyi o nkwa lulendo kebadikilanga elongi?

O WANTU mpila zaswaswana bebadikilanga luludiku. Kasikil’owu, akaka betambulwilanga vana vau luludiku bevewanga kwa muntu una ye wisa, kansi bebembolanga elongi dia ndiona bena ntela mosi yovo dia muntu kena ye wisa ko. Akaka bekendalalanga yovo funga makasi vava bevewanga elongi. Kansi, akaka beyangalelanga dio yo kubafila mu vanga edi diambote. Akieyi i kuma kia nswaswani yayi? Dilenda kala mu kuma kia lulendo. Elo, vava o nkwa lulendo kevewanga elongi, obazanga vo elongi diadina ke dina mfunu ko kwa yandi. Muna kuma kiaki, obembolanga dio yo lembi vwa e nluta mi’elongi kaveno.—Nga. 16:18.

2. Ekuma Akristu akieleka beyangalelanga elongi ditukanga muna Diambu dia Nzambi?

² Akristu akieleka beyangalelanga elongi, musungula dina ditukidi muna Diambu dia Nzambi. E nkanikinu mia Yave mikutuvananga umbakuzi yo kutusadisa mu venga mambu malenda kutusia mu vonza, nze luzolo lwa kala ye mavwa mayingi, mavangu ma zumba, nua mfomo yovo nkolwa za malavu. (Nga. 20:1; 2 Kor. 7:1; 1 Tes. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11) Vana ntandu, tumonanga “wete wa ntima,” kadi nkanikinu mia Nzambi tulemvokelanga.—Yes. 65:14.

3. Nkia fu kia ntozi a nkunga tufwete tanginina?

³ Muna tatidila ngwizani eto yo S’eto ezulu, tufwete kwamanana sadila luludiku lwa Yave muna zingu kieto. Tufwete tangininanga ntozi a nkunga ona wasoneka vo: “O mabika maku mpwidi mo yakwele mvu; kadi mau i luyangidiku lua ntim’ame.” (Nku. 119:111) Nga yeto mpe tuyangalelanga nkanikinu mia Yave yovo tubadikilanga mio vo miampasi mu lemvokela? Kana nkutu vava dikalanga diampasi mu tambulwila elongi, ke tufwete kendalala ko. Tufwete siamisa vuvu kieto muna ngangu za Nzambi ezi ke zilendi tezakana ko. Yambula twabadika mpila tatu tulenda wo vangila.

4. Nkia diambu ke diasoba ko muna zingu kia Davidi?

⁴ Davidi wa ntinu wawanana ye mambu mayingi mambote ye mampasi muna zingu kiandi. Kansi, diambu dimosi ke diasoba ko muna yandi. Wakwamanana bund’e vuvu muna Mvangi andi. Wavova vo: “Kwa ngeye, e Yave, nzangwidi moyo ame. E Nzambi ame, omo ngeye mbundidi e vuvu.” (Nku. 25:1, 2) Adieyi diasadisa Davidi mu kwamanana bund’e vuvu muna S’andi ezulu?

5, 6. E sambu ya Davidi aweyi isongelanga e ngwizani kakala yau yo Yave?

⁵ Wantu ayingi besambanga kaka kwa Nzambi vava bena mu mpasi. Aweyi omona kele vo nkundi aku ovavanga kaka mokena yaku vava kevwanga nzimbu o mfunu yovo lekwa kiakaka? Kuna kulanda, olenda yantika katikisa kana vo nkundi ndioyo okuzolanga kikilu. Kansi, kikundi kia Davidi yo Yave ke wau ko kiakala. Muna zingu kiandi kiawonso, e sambu ya Davidi yasonganga vo wazolanga kikilu Yave yo kumbund’e vuvu, kiakala mu ntangw’a kiese yovo yampasi.—Nku. 40:8.

⁶ Tala e mvovo kasadila o Davidi muna kembelela yo vutula matondo kwa Yave: ‘E Yave wa Mfumu eto, nkumbu aku yanene muna nza yawonso! On’osidi nkembo aku kun’ezulu.’ (Nku. 8:1) Nga olenda mona muna mvovo mia Davidi e ngwizani kakala yau yo S’andi ezulu? Davidi wasivikanga o nene yo nkembo a Yave. Ediadi diamfila mu kembelela Yave “lumbu ke lumbu.”—Nku. 35:28.

7. O finama Nzambi muna sambu nkia nluta dikututwasilanga?

⁷ Nze Davidi, tufwete mokenanga yo Yave e lumbu yawonso kimana twasiamisa vuvu kieto muna yandi. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Nufinama Nzambi, oyandi mpe okunufinama.” (Yak. 4:8) O finama Yave muna sambu i mpila isundidi tulenda vwila mwand’avelela.—Tanga 1 Yoane 3:22.

8. Ekuma tufwete vengela e fu kia vutukila mvovo mimosi konso ntangwa tusambanga?

⁸ Vava osambanga, nga mvovo mimosi kaka ovutukilanga? Avo i wau, vaulanga e ntangwa ya badika mana ozolele vova vitila wasamba. Adieyi tuvova kele vo mvovo mimosi kaka tuvutukilanga konso ntangwa tumokenanga yo nkundi yovo yitu kieto? Nanga ke kala diaka yo luzolo lwa kutuwá ko. Dialudi vo Yave kalendi kaka matu ko muna sambu ya selo yandi yakwikizi. Kansi, tufwete venga e fu kia vutukilanga mvovo mimosi konso ntangwa tusambanga kwa yandi.

9, 10. (a) Nkia mambu tulenda lomba muna sambu yeto? (b) Adieyi dilenda kutusadisa mu tomesa sambu yeto?

⁹ Elo, avo tuzolele kala ye ngwizani ambote yo Nzambi, tufwete sambanga ye nsi a ntima wawonso. Konso ntangwa tuziulanga ntim’eto kwa Yave, e ngwizani ye vuvu kieto muna yandi kiwokelanga. Kansi, nkia mambu tufwete lombanga muna sambu? Nkand’a Nzambi uvananga e mvutu vo: “Muna mambu mawonso, muna sambu yo ludodokelo yo matondo, e ndomba zeno, mbula zazayiswa kwa Nzambi.” (Fili. 4:6) Kieleka, tufwete sambanga mu kuma kia konso diambu dikututokanesanga muna zingu kieto yovo dilenda kutusadisa mu siamisa ngwizani eto yo Nzambi.

¹⁰ Mayingi tulenda longoka muna sambu y’akala y’akento akwikizi beyikwanga muna Nkand’a Nzambi. (1 Sam. 1:10, 11; Mav. 4:24-31) Kasikil’owu, muna nkand’a Nkunga muna ye ulolo wa sambu ya nsi a ntima ye nkunga mia kembelela Yave, emi misonganga mawonso mebwanga muna zingu kia wantu, kiakala mampasi yovo makiese. O fimpa e sambu yayi dilenda kutusadisa mu tomesa sambu yeto kwa Yave.

11. Ekuma tufwete badikilanga nkanikinu mia Nzambi?

¹¹ Davidi wavova vo: “Mabika ma Yave masikidi, mevana ngangu kwa tunga.” (Nku. 19:7) Elo, kana nkutu vo ke tuna ye ngangu zafwana ko, tulenda kituka akwa ngangu vava tulemvokelanga e nkanikinu mia Nzambi. Kansi, vena ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi mivavanga vo twatoma mio badika kimana miatutwasila nluta. Kasikil’owu, o badika nkanikinu mia Nkand’a Nzambi dilenda kutusadisa mu sikila ye kwikizi vava tutontwanga mu vanga edi diambi kuna sikola yovo kuna salu. Dilenda mpe kutusadisa mu lemvokela nsiku mia Nzambi mu kuma kia menga, lembi kuyisia muna mambu ma tuyalu ye sadila malongi ma Nkand’a Nzambi vava tusolanga e mvwatu. O kala yo nyindu a Nzambi muna mambu mama dilenda kutusadisa mu kala twakubama. Muna mpila yayi, tulenda zaya dina tufwete vanga avo mambu mama matubwididi. O teka kubama dilenda kutusadisa mu lembi vanga vilwa.—Nga. 15:28.

12. Nkia yuvu ilenda kutusadisa mu lemvokela nkanikinu mia Nzambi?

¹² Ekolo tuvingilanga e ndungan’a nsilu mia Nzambi, nga e mpil’a zingu kieto kisonganga vo tuyingilanga muna mwanda? Kasikil’owu, nga tukwikilanga kikilu vo ke kolo ko e Babele Anene ifwaswa? Nga e nsambu za kusentu, nze vuvu kia moyo a mvu ya mvu muna paradiso va ntoto ye kia lufuluku kiakinu kiasikila muna yeto nze una kiakala vava twalongoka oma ma vuvu kiaki mu nkumbu wantete? Nga twakinu yo vema muna salu kia umbangi yovo zolela ya yeto kibeni tusianga va fulu kiantete muna zingu kieto? Adieyi tuvova mu kuma kia luveleleso lwa nkumbu a Yave ye lutundidiku lwa kimfumu kiandi? Nga mambu mama makinu mamfunu kwa yeto? O badika yuvu yayi dilenda kutusadisa mu kitula mabika yovo nkanikinu mia Nzambi nze vwa dieto yakwele mvu.—Nku. 119:111.

13. Ekuma diakadila diampasi kw’Akristu a tandu kiantete mu bakula maka mambu? Yik’e nona.

¹³ Vena ye mambu mayingi muna Nkand’a Nzambi mana ke tutoma bakulanga ko, kadi e ntangwa ina Yave kekutukiesesela mo ke yafwene ko. Nkumbu miayingi Yesu kavovesanga ntumwa zandi vo omweswa e mpasi yo vondwa. (Tanga Matai 12:40; 16:21.) Kansi antumwa ke babakulanga nsas’a mvovo miandi ko. Vava kaka Yesu kafwa yo fuluka yo moneka kwa ayingi mun’alongoki yo ‘kubatendwela ntima’ kimana babakula ungunza mu kuma kia Kristu i bazay’e nsas’a mvovo miandi. (Luka 24:44-46; Mav. 1:3) Diau adimosi mpe, vava kaka alandi a Kristu batambula mwand’avelela muna lumbu kia Pentikosti ya mvu wa 33 i babakula vo Kintinu kia Nzambi kuna zulu kiyadila.—Mav. 1:6-8.

14. Kuna lubantiku lwa tandu kia 20, nkia mbandu ambote basonga mpangi zeto, kana una vo ngindu zabendomoka bakala zau mu kuma kia lumbu yambaninu?

¹⁴ Diau adimosi mpe diavangama kuna lubantiku lwa tandu kia 20. Akristu akieleka ngindu zabendomoka bakala zau mu kuma kia “lumbu yambaninu.” (2 Tim. 3:1) Kasikil’owu, muna mvu wa 1914, akaka bayindulanga vo ke kolo ko betomboka kuna zulu. Vava e vuvu kiau kialembi lungana, Akristu awaya batoma fimpulula e sono ya Nkand’a Nzambi yo bakula vo e salu kia samun’e nsangu zambote kifwete teka salwa mu nza yawonso. (Maku 13:10) Muna kuma kiaki, muna mvu wa 1922, mpangi Rutherford ona wavitang’o ntu muna salu kia samun’e nsangu zambote muna kolo kiakina, wakasakesa awana bakala muna lukutakanu lwa nsi zayingi kuna mbanza Cedar Point, Ohio, Estados Unidos vo: “Nutala, o Ntinu oyalanga! Yeno i amwangi a nsangu zandi. Muna kuma kiaki, nusamuna, nusamuna, nusamuna Ntinu ye kintinu kiandi.” Tuka muna ntangwa yayina, e selo ya Yave batomene zayakana mu kuma kia salu besalanga kia samun’e “nsangu zambote za kintinu.”—Mat. 4:23; 24:14.

15. Ekuma tufwete badikilanga e mpila ina Yave kelungisilanga nsilu miandi muna wete dia nkangu andi?

¹⁵ Diambote twabadikanga e mpila ina Yave kelungisilanga nsilu miandi muna wete dia nkangu andi, kiakala kuna nz’ankulu yovo mu lumbu yeto. Ediadi dikutusadisa mu kala ye vuvu vo Yave osinga lungisa ekani diandi. O badika nsilu mia Nzambi dikutufilanga mu yangalela mio yo siamisa vuvu kieto muna ndungan’a nsilu miami.

16. Nkia nsambu tuvwanga vava tusalanga ye fululu kiawonso muna salu kia Nzambi?

¹⁶ O Yave wa Nzambi eto nkwa fululu, i sia vo, Nzambi a mavangu manene. Ntozi a nkunga wavova vo: “E Yave, wa Nzambi a vu, nani nkwa nkuma nze nge, e YA?” Wakudikila vo: “O koko kwaku kwankuma, o koko kwaku kwalunene kwazanguka.” (Nku. 89:8, 13) Wau vo Yave nkwa fululu, oyangalalanga yo sambula e ngolo tuvanganga muna yikama salu kia Kintinu. Omonanga vo selo yandi yawonso, akala y’akento, ambuta y’aleke, ke bedianga “madia ma umbomvo ko (yovo ma kimolo),” kansi besalanga ye fululu kiawonso. (Nga. 31:27) Vava tukuyivananga muna salu kiandi, tutangininanga o Mvangi eto. O sadila Nzambi ye nsi a ntima wawonso kiese dikututwasilanga yo yangidika Yave.—Tanga Nkunga 62:12.

17, 18. Aweyi e vuvu kieto muna Yave kikumikinwanga vava tulemvokelanga luludiku lwandi? Yik’e nona.

¹⁷ Mu nkia mpila mavangu meto ma lukwikilu mesiamisinanga vuvu kieto muna Yave? Badika dina diabwa vava Aneyisaele bafinamanga kota muna Nsi a Nsilu. Yave wavovesa anganga ana banatanga e nkele ekangu vo basauka Nkoko a Yodani. Kansi, vava nkangu wafinamanga, bamona vo nkoko wazala yo maza mu kuma kia mvula zangolo. Adieyi Aneyisaele bavanga? Nga bavwanda kwau vana ndambu a nkoko yo vingila tumingu twayingi yavana e maza makuluka? Ve, babund’e vuvu muna Yave yo landa luludiku lwandi. Nkia nluta diatwasa? Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Anati a nkele una balueke muna Yodani, o malu ma nganga, anati a nkele mavubamene muna nteto a maza, . . . o maza mana matukanga kuna ntandu maningamene. . . . O nkangu usaukidi kuna ntalani a Yeriko. Anganga, anati a nkele ekangu dia Yave batelamene vana ntoto ayuma, muna Yodani, Aneyisaele awonso basaukidi vana ntoto ayuma.” (Yos. 3:12-17) Se yindula e kiese bamona Aneyisaele vava maza ma nkoko maningama! E vuvu kiau muna Yave kiakumikwa kadi balemvokela luludiku lwandi.

¹⁸ Dialudi vo Yave ke vanganga diaka masivi nze mama ko muna wete dia nkangu andi o unu. Kansi, okutusambulanga vava tusonganga lukwikilu yo lemvokela luludiku lwandi. O mwand’avelela a Nzambi ukutuvananga nkuma tuvwidi o mfunu muna samun’e nsangu zambote za Kintinu omu nza yawonso. Vana ntandu, o Yesu Kristu wa Mbangi antete a Yave, wasia nsilu kw’alongoki andi vo okubasadisa mu lungisa salu kiaki kiamfunu. Wabavovesa vo: “Dianu vo nwenda, nwakitula wantu a zula yawonso s’alongoki, . . . tala, ngina yeno e lumbu yawonso, yakuna nsuk’a tandu.” (Mat. 28:19, 20) Mpangi zayingi ana bekalanga ye nsoni yovo wonga wa sila umbangi bevovanga vo mwand’avelela a Nzambi ukubavananga o nkuma wa mokena ye nzenza muna salu kia umbangi.—Tanga Nkunga 119:46; 2 Korinto 4:7.

19. Kanele vo ke tulendanga diaka vanga mayingi ko muna salu kia Nzambi, nkia vuvu tufwete kala kiau?

¹⁹ Mpangi zayingi z’akala ye z’akento ke belendanga diaka vanga mayingi ko muna salu kia Nzambi mu kuma kia mayela yovo kinunu. Kana una vo i wau, balenda kala ye vuvu vo Yave “w’Ese dia nkenda, wa Nzambi a fiauzi wawonso” otomene zaya e zingu kia konso Nkristu akieleka. (2 Kor. 1:3) Oyangalelanga mawonso tuvanganga muna yikama e salu kia Kintinu. Yeto awonso tufwete sungamenanga vo edi divavwanga muna vuluzwa i kala yo lukwikilu muna kimenga kia lukûlu kia Kristu.—Ayib. 10:39.

20, 21. Aweyi tulenda songela vo tubundang’e vuvu muna Yave?

²⁰ Muna sadila Nzambi una ufwene, divavanga vo twasadilanga ntangwa, ngolo ye mavwa meto muna yikama e salu kiandi. Elo, tuzolele vanga mawonso tulenda muna “sala salu kia nteleki a nsangu zambote.” (2 Tim. 4:5) Tuna ye kiese kia sadisa akaka kimana ‘baluaka muna visa kia zay’e ludi.’ (1 Tim. 2:4) Kieleka, o vana zitu yo nkembo kwa Yave dikutuvwamisanga muna mwanda. (Nga. 10:22) Dikutusadisanga mpe mu kala ye vuvu kiasikila muna Mvangi eto, kana nkutu nkia diambu dilenda kutubwila.—Roma 8:35-39.

²¹ Nze una tulongokele, ngolo divavanga muna bund’e vuvu muna luludiku lwa Yave. Muna kuma kiaki, sambanga kwa Yave muna siamisa vuvu kiaku. Badikanga una Yave kalungisila nsilu miandi kuna nz’ankulu ye una kevangila wo kuna sentu. Vana ntandu, ekolo oyikamanga e salu kia Yave, kwamanana kumbund’e vuvu. Sungamena vo e mabika yovo nkanikinu mia Yave misikila yakwele mvu. Avo olemvokele nkanikinu miami, ongeye mpe olenda zinga yakwele mvu.