1, 2. Nkia diambu diampasi bawanana diau Yefeta yo mwan’andi?

DUMBELELE kimosi wazaula mu kwenda kika se diandi. wayangalala kikilu wau kamona vo se diandi osundidi e vita yo vutuka yo moyo. Wayimbidi nkunga yo kina ye kiese kiawonso mu kuma kia nsund’a se diandi. Kansi, nanga wasivika kikilu mu kuma kia dina se diandi kavanga yo vova. O se watiazuna nlele andi yo vova vo: “Ekwe, e mwan’ame! Ongeye unkulwidi kikilu.” I bosi, o se umvovese vo nsilu kasidi kwa Yave usoba e zingu kiandi yakwele mvu. O nsilu una se kasia wasonganga vo mwan’andi ke singa sompa ko ngatu wuta wana. Kansi vana vau, o mwana wavana mvutu zambote yo kasakesa se diandi vo kalungisa nsilu kasia kwa Yave. E mvutu zandi zasonga vo wakala ye vuvu vo mawonso Yave kekunlomba vo kavanga mambote mekala. (Afundisi 11:34-37) Vava se kamona e kwikizi kia mwan’andi, wayangalala kikilu kadi wazaya wo vo luzolo lwandi  lwa kuyivana kuna mvevo luyangidika Yave.

² Yefeta yo mwan’andi babundanga kikilu vuvu muna Yave ye muna mpil’andi ya vangila mambu. Basikila ye kwikizi kana nkutu vava diakalanga diampasi. Bazola vua nsambu za Yave. Ediadi diavavanga vo bayivana muna salu kia Yave.

3. Ekuma e mbandu a Yefeta yo mwan’andi ilenda kutusadisila o unu?

³ Ezak’e ntangwa diampasi kikilu dikalanga mu sikila ye kwikizi muna Yave. Tufwete ‘nwana e vit’a ngolo mu kuma kia lukwikilu.’ (Yuda 3) Muna kutusadisa mu vanga wo, yambula twazaya una Yefeta yo mwan’andi bazizidila e mpasi muna zingu kiau. Aweyi basikidila ye kwikizi muna Yave?

4, 5. (a) Yave nkia nkanikinu kavana kwa Aneyisaele vava bakota muna Nsi a Nsilu? (b) Mun’owu wa Nkunga 106, adieyi diabwila Aneyisaele wau bakolamena Yave?

⁴ Konso lumbu, Yefeta yo mwan’andi basungamenanga e mfwilu babaka Aneyisaele vava bakolamena Yave. Vitila mvu 300, Yave wakanikina Aneyisaele vo bafwasa nzambi zawonso za luvunu muna Nsi a Nsilu, kansi ke banlemvokela ko. (Nsiku 7:1-4) Aneyisaele ayingi bayantika tanginina esi Kenani ana basambilanga nzambi za luvunu.—Tanga Nkunga 106:34-39.

⁵ Wau vo Aneyisaele bakolama, Yave kabatanina ko vana moko m’atantu au. (Afundisi 2:1-3, 11-15; Nkunga 106:40-43) Nanga diampasi kikilu diakala kwa esi nzo ana bazolanga Yave mu sikila ye kwikizi muna mvu miamina miampasi. Kansi, Nkand’a Nzambi uyikanga akwa kwikizi nze Yefeta yo mwan’andi, Elekana, Kana yo Samuele. Bavanga mawonso mu yangidika Yave.—1 Samuele 1:20-28; 2:26.

6. Nkia mambu mambi mevangamanga o unu? Adieyi tufwete vanga?

⁶ O unu, wantu ayingi beyindulanga yo vangila mambu nze esi Kenani. Betoma kuyivananga muna mavangu ma zumba, nsoki ye nzimbu. Kansi, Yave okutulukisanga. Ozolele kututanina nze una kavavila tanina Aneyisaele muna mambu mama mambi. Nga tulenda longoka diambu muna vilwa bavanga? (1 Korinto 10:6-11) Tufwete vanga mawonso tulenda mu venga e ngindu za wantu a nza. (Roma 12:2) Nga twakubama twina mu vanga wo?

7. (a) Nkia diambu kavangwa o Yefeta kwa nkangu andi? (b) Adieyi Yefeta kavanga?

⁷ Muna lumbu ya Yefeta, Aneyisaele babangikwanga kwa Afelesetia ye Amone kadi bakolamena Yave. (Afundisi 10:7, 8) Vana ntandu, Yefeta wanuananga mpe ye kitantu kasiwanga kwa mpangi zandi ye afidi a zula kia Isaele. Wau vo mpangi zandi kimpala bamuenanga yo kumenga, banzayisa vo kavaika muna nsi andi. (Afundisi 11:1-3) Yefeta kayambula ko vo e fu yau yambi yasoba kiwuntu kiandi.  Aweyi tuzayidi wo? Kadi vava akuluntu a zula bandodokela vo kabasadisa, vana vau wabasadisa. (Afundisi 11:4-11) Adieyi diafila Yefeta mu kubasadisa?

8, 9. (a) Nkia nkanikinu wakala muna Nsiku a Mose wasadisa Yefeta? (b) Adieyi diasunda o mfunu kwa Yefeta?

⁸ Yefeta kesa dia nkuma kikilu kakala, watoma zaya lusansu lwa Aneyisaele yo Nsiku a Mose. E mpila ina Yave kakadila yo nkangu andi, yanlonga e nkanikinu mia Nzambi mu kuma kia dina diambote ye dina diambi. (Afundisi 11:12-27) Yefeta wasadilanga o zayi wau muna zingu kiandi vava kabakanga e nzengo. Wazaya una Yave kemonanga mu kuma kia makasi yo landa e kunda. Wazaya wo mpe vo Nzambi ozolele vo nkangu andi bazolananga. Vana ntandu, o Nsiku wanlonga una kafwete kadilanga ye akaka, kana nkutu awana bansianga kitantu.—Tanga Luvaiku 23:5; Fuka 19:17, 18.

⁹ E mbandu a Yosefe nanga yasadisa Yefeta. Nanga Yefeta walongoka una Yosefe kasongela nkenda kwa mpangi zandi kana una vo bámenganga. (Etuku 37:4; 45:4, 5) O badika e mbandu a Yosefe yasadisa Yefeta mu vanga mambu meyangidikanga Yave. Mana mpangi zandi bavanga makendeleka kikilu Yefeta. Kansi, kuna kwa Yefeta, o nwana mu kuma kia nkumbu a Yave yo nkangu andi diau diasunda o mfunu ke mu landa ngindu za yandi kibeni ko. (Afundisi 11:9) Wasikila ye kwikizi muna Yave. O lukwikilu lwandi lwantwasila nsambu kumosi ye Aneyisaele.—Ayibere 11:32, 33.

10. Aweyi tulenda yambulwila vo nkanikinu mia Nzambi miatusadisa mu vangila mambu nze Akristu?

¹⁰ Nga tulongokele diambu muna mbandu a Yefeta? Adieyi tuvanga avo mpangi zeto z’Akristu batukendelekele yovo batuvangidi e mbi? Ka tufwete yambula ko vo lukendalalu lwatufila mu yambula sadila Yave. Ke tuyambula kwenda mu tukutakanu ko yovo viokesa e ntangwa vamosi ye ampangi muna nkutakani. Tufwete tanginina Yefeta yo lemvokela Yave. Ediadi dikutusadisa mu sunda mambu mampasi kimana yeto mpe twakala se mbandu ambote kw’akaka.—Roma 12:20, 21; Kolosai 3:13.

11, 12. Nkia nsilu Yefeta kasia? Adieyi diavavuanga?

¹¹ Yefeta wazaya wo vo lusadisu lwa Nzambi kavuanga o mfunu muna vevola Aneyisaele vana moko ma wan’a Amone. Wasia nsilu kwa Yave vo avo unsadisi mu sunda e vita, okumvana o muntu antete ovaika muna nzo andi vava ketuka kuna vita nze ‘lukau lwamfutumuki.’ (Afundisi 11:30, 31) Ediadi aweyi disongele?

¹² Yave ke zolanga ko vo twavana  yimenga ya wantu. Muna kuma kiaki, tuna ye ziku vo Yefeta kazola vana mwan’andi ko se kimenga. (Nsiku 18:9, 10) Muna Nsiku a Mose, o lukau luamfutumuki i konso lekwa kina muntu kavananga emvimba kwa Yave. Muna kuma kiaki, e mvovo mia Yefeta misonganga vo muntu ona kevana kwa Yave osadila muna saba muna zingu kiandi kiawonso. Yave wawá e sambu kia Yefeta, wansadisa mu sunda e vita. (Afundisi 11:32, 33) Kansi, o Yefeta nani kadi vana?

13, 14. E mvovo mia Yefeta mina muna Afundisi 11:35 adieyi misonganga mu kuma kia lukwikilu lwandi?

¹³ Yindula mana tuyikidi kala kuna lubantiku lwa longi diadi. Vava Yefeta katuka kuna vita, o muntu antete wavaika muna nzo mu kunkika i mwan’andi amosi kaka ankento. Nga o Yefeta wadi lungisa nsilu andi? Nga wadi vana mwan’andi mosi kaka ankento kwa Yave mu sadila muna saba e zingu kiandi kiawonso?

¹⁴ E nkanikinu mina muna Nsiku a Nzambi miasadisa Yefeta mu baka e nzengo zambote. Nanga wasungamena e mvovo mina muna Luvaiku 23:19, miavovesanga o nkangu vo bafwete vana kwa Yave kina kisundidi o wete. O Nsiku wavovanga mpe vo avo muntu osidi nsilu kwa Yave, “kakulula mvovo andi ko; kavanga mun’owu wawonso uvaikidi mu nu’andi.” (Ntalu 30:2) Nze Kana wa nkwa kwikizi nanga ona wazinga yandi tandu kimosi, Yefeta walungisa nsilu andi kana una vo wazaya dina dibwila mwan’andi yo yandi kibeni. Wau vo mwan’andi mu saba kadi sadila, kadi wuta wana ko. Muna kuma kiaki, ke vadi kala muntu ko wadi vua e nkumbu a Yefeta ye nsi andi. (Afundisi 11:34) Kana una vo i wau,  Yefeta wavova ye kwikizi kiawonso vo: ‘Nziudi o nua kuna kwa Yave, kilendi vutuka ko.’ (Afundisi 11:35) Yave watambulwila lukau lwa Yefeta ye wansambula. Nga olenda sikila ye kwikizi nze Yefeta?

15. Nkia nsilu basia ayingi muna yeto? Aweyi tulenda lungisila nsilu tusia?

¹⁵ Vava twayekola e zingu kieto kwa Yave, twansia nsilu vo luzolo lwandi tuvanga kana muna ntangw’ampasi. Twazaya wo vo ke ntangwa zawonso ko dikala diasazu mu lungisa o nsilu wau. Kansi, adieyi tuvanganga vava bekutuvovesanga vo twavanga diambu dina ke tuzolanga ko? Avo tusunda o wonga yo lemvokela Nzambi, tusonga vo tulungisanga o nsilu eto. Ezak’e ntangwa diampasi dikalanga mu sala e salu kia Yave, kansi e nsambu tutambulanga zisundidi konso mpasi tulenda mona. (Malaki 3:10) Adieyi tuvova mu kuma kia mwan’a Yefeta? Nkia mvutu kavana muna nsilu a se diandi?

16. Adieyi kavanga o mwan’a Yefeta vava kazaya nsilu a se diandi? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

¹⁶ O nsilu a Yefeta waswaswana kikilu wakala yo nsilu kasia o Kana. Kana wasia nsilu wa vana mwan’andi Samuele mu sadila muna saba nze Mvambuki. (1 Samuele 1:11) O Mvambuki wakala yo nswa wa sompa yo wuta wana. Kansi, mwan’a Yefeta wavanwa emvimba se lukau. Muna kuma kiaki, kadi mona e kiese ko kia kala nkento wasompa ngatu kia wuta wana. (Afundisi 11:37-40) Yindula e diambu diadi! Wakala ye lau dia kazala yo yakala ona wasunda vienga muna nsi kadi o se diandi mfumu kakala muna Isaele. Kansi owau, kafwete kituka selo kiasakalala muna saba. Adieyi kavanga e dumbelele kiaki? Wasonga vo wasianga e salu kia Yave va fulu kiantete muna vovesa se diandi vo: “Umpanga mun’edi divaikidi omo nu’aku.” (Afundisi 11:36) Wabembola e nsatu zandi za kala ye yakala yo wuta wana kimana kenda sadila Yave. Aweyi tulenda tanginina mbandu andi?

17. (a) Aweyi tulenda tanginina lukwikilu lwa Yefeta ye mwan’andi? (b) E mvovo mina muna Ayibere 6:10-12, aweyi mikasakesele mu kuyivana muna salu kia Yave?

 ¹⁷ Aleke ayingi akala ye akento bena vo Akristu, bebakanga e nzengo za lembi sompa yovo wuta wana. Ekuma? E kuma kadi bazolele sia e sungididi muna salu kia Yave. Ayingi muna mpangi zeto bena vo anunu, besadilanga e ntangwa ina badi kala vamosi ye wana ye atekelo au muna salu kia Yave. Akaka muna yau bevananga lusadisu muna salu kia tunga maseka ma Kintinu yovo bekotanga Sikola ya Ateleki a Kintinu yo kwenda sadila muna nkutakani zivuidi ateleki ayingi o mfunu. Akaka bevanganga nkubika mu wokesa e salu kiau kia umbangi muna nsungi a Luyindulu. Yave kesinga vilakana ko e nzola besonganga mpangi zazi zawonso zakwikizi. (Tanga Ayibere 6:10-12.) Adieyi tuvova mu kuma kiaku? Nga olenda yambula maka mambu kimana wasadila Yave una ufwene?

18, 19. Adieyi tulongokele muna lusansu lwa Nkand’a Nzambi mu kuma kia Yefeta yo mwan’andi? Aweyi tulenda kubatanginina?

¹⁸ Adieyi diasadisa Yefeta mu sunda e mpasi? Wayambula vo Yave kafila e zingu kiandi muna mawonso. Wabaka e nzengo za lembi vukumunwa kwa wantu ana kazinganga yau. Wasikila ye kwikizi kana nkutu vava wantu ankaka bankendelekanga. Yave wasambula Yefeta yo mwan’andi wau bayivana muna salu kiandi, wabasadila mu nungununa nsambil’aludi. Kana nkutu vava akaka bayambula vanga oma mambote, Yefeta yo mwan’andi basikila ye kwikizi muna Yave.

¹⁹ Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘Nutanginina awana bena vo muna lukwikilu yo luzindalalu i bevuila e nsilu.’ (Ayibere 6:12) Yambula twatanginina Yefeta yo mwan’andi yo sungamena vo Yave okutusambula avo tusikidi ye kwikizi muna yandi.