Nsabi za Zingu kia nzo Yakiese

Mpila ya Sadila Nzimbu

O yakala vo: “O Laura * wa nkaz’ame nzimbu zayingi kefwasanga muna lekwa yakondwa o mfunu. Osumbanga e lekwa yina monanga vo ka tuvwidi yo mfunu ko. Kelendanga kala ye nzimbu ko. Mpasi zayingi tukalanga zau vava tuzolanga sumba lekwa yantalu. Nkumbu miayingi mvovanga vo kele vo nkaz’ame una ye nzimbu muna posi kiandi ofwasa zo.”

O nkento vo: “Nanga kizeye lunda nzimbu ko, kansi kanz’ame mpe kazeye ko e ntalu yifwanga madia, salanganu ya nzo ye nzimbu mu lunga-lunga oma ma esi nzo. O nkaz’ame ketoma kalanga ku nzo ko, mono ntoma kalanga ku nzo yo zaya ina tuvwidi o mfunu. Nsumbanga lekwa tuvwidi o mfunu kana una vo ediadi dilenda twasa ‘nzonzi’ mu kuma kia nzimbu.”

E Moko mu kuma kia nzimbu, i dimosi muna mambu masundidi e mpasi kw’akazi mu mokenena muna malembe. Ekiaki i kuma e nzimbu zibadikilwanga se diambu ditoma twasang’e ntantani muna longo.

Akazi ana ke belendanga sadila nzimbu ko mu mpila ifwene, balenda bwa mu mpasi, nzonzi yo fwasa nkutu e ngwizani au yo Yave. (1 Timoteo 6:​9, 10) Amase ana kebelendanga singika ntantani ko mu kuma kia nzimbu, bebwanga mu ntambu wa vava sala kwayingi yo lembi kala ye ntangwa yafwana ya kalanga vamosi y’akazi yo wan’au yo kubaludika muna mwanda. Belonganga mpe fu yambi kwa wan’au mu kuma kia nzimbu.

Nze una Nkand’a Nzambi usonganga, e ‘nzimbu i ntanini.’ (Kimpovi 7:​12) Kansi, e nzimbu zitanina kaka longo ye esi nzo aku kele vo ozeye mpila zilenda sadilwa yo mokenena zo yo nkaz’aku. * Vana fulu kia tantanenanga mambu ma nzimbu, siamisa kangwa kia ungudi kia longo lwaku.

Ozevo, ekuma e nzimbu zitwasilanga mpasi muna longo? Nkia mambu olenda vanga mu kalanga ye moko yambote mu kuma kia nzimbu ke mu ntantani ko?

Nkia Mpasi Zitwasanga?

Nkumbu miayingi akazi betantananga ke mu kuma kia nzimbu kaka ko kansi mu kuma kia wonga yo lembi bundaziana e vuvu. Kasikil’owu, o yakala ovavanga vo nkaz’andi kanzayisanga konso finzimbu kafwasidi edi kazolele vova vo, kekumbundanga vuvu ko mu lunga-lunga nzimbu za esi nzo. Diau adimosi mpe kwa nkento ovovanga vo nkaz’andi kelundanga nzimbu zafwana ko, edi kazolele vova vo wonga kemonanga vo konso lumbu esi nzo balenda bwa mu mpasi za nzimbu.

Mpila basansukila i diambu diakaka ditwasanga ntantani kwa akazi mu kuma kia nzimbu. Matthew wasompa se mvu nana wavova vo: “O nkaz’ame wasansukila mu nzo yasadilanga e nzimbu mu mpil’ambote. Ketokanenanga mambu ma nzimbu ko nze mono. O s’ame nduvu a malavu ye nwe a fomo kakala, kasikilanga mu salu ko. Nkumbu miayingi ke twakalanga ye lekwa ko ina twavwanga o mfunu, yamonanga  wonga wa dia mfuka. Ezak’e ntangwa o wonga wau wamfilanga mu tantana yo nkaz’ame mu oma ma nzimbu.” Kana nkutu vo e ntokani zaku zansongi, yambula vo e nzimbu zasadisa ke mu twasa mpasi muna longo lwaku ko.

Mambu Yá Malenda Sadisa mu Sikila

Nkand’a Nzambi ke nkanda wa sasila mambu ma nzimbu ko. Kansi, uvananga luludiku lwafwana lulenda sadisa akazi mu venga mpasi zitwasanga e nzimbu. Ekuma olembi lemvokela luludiku lwalu yo sadila malongi malende?

1. Mokena mambu ma nzimbu muna malembe. “Vana ven’alulami i vena ngangu.” (Ngana 13:​10) Mu kuma kia mpila wasansukila nanga olenda kala ye wonga wa mokena y’akaka musungula yo nkaz’aku mu diambu dia nzimbu. Kana una vo i wau, diangangu wazaya mokena e diambu diadi diamfunu. Ekuma olembi vovesela nkaz’aku vo wasambukila e fu kia mase maku mu kuma kia nzimbu? Zaya wo mpe vo e mpila kasansukila nkaz’aku diambu ivanganga mu mpila kebadikilanga e nzimbu.

Kufwete vingila ko yavana kibwa ntantani i bosi numokena mu kuma kia nzimbu. Nsoneki mosi a Nkand’a Nzambi wayuvula vo: “O nwole nga kangadila kwau kumosi, yau ke bawawana e?” (Amose 3:⁠3) Aweyi olenda sadila nkanikinu wau? Avo osikidisi ntangwa mu mokena oma ma nzimbu, disadisa mu zaya ngindu za nkw’aku mu kuma kia nzimbu yo vengesa ntantani.

SADILA ELONGI EDI: Vaulang’e ntangwa mu mokena mambu ma nzimbu ye esi nzo. Nulenda mokena diambu diadi mu lumbu kiantete kia konso ngonde yovo sola lumbu kimosi konso lumingu. Kudie ntangwa yayingi ko muna moko kiaki, ka kifwete vioka miniti 15 ko. Sola ntangwa yambote. Ke numokeni mambu ma nzimbu ko mu ntangw’a dia yovo vava nusakananga yo wana.

2. Nuwizana una nukala sadila e nzimbu. “Mun’owu wa zitu, nuyinduziana.” (Roma 12:​10) Kele vo ngeye kaka osalanga muna kompani, olenda songa zitu kwa nkaz’aku muna badikilanga e nzimbu za salu ka nze za ngeye mosi ko kansi za esi nzo awonso.​—⁠1 Timoteo 5:⁠8.

Kele vo ngeye yo nkaz’aku sala nusalanga, nulenda songaziana e zitu mu zayisanga muntu yo nkw’andi nzimbu nufutwanga ye konso nzimbu osadidi muna sumba e lekwa. Kele vo oswekanga nkaz’aku nzimbu ofwasanga, ediadi dikumfila mu lembi kubund’e vuvu yo fwasa nkutu e ngwizani eno. Ke divavanga ko vo wavovesanga nkaz’aku ntangwa zawonso osadilanga finzimbu mu sumba yindekwa-ndekwa. Kansi, diamfunu wavovesanga nkaz’aku avo lekwa yifwanga ntalu yayingi ozolele sumba, ediadi dilenda songa vo ovwanga nzengo za nkaz’aku o mfunu.

SADILA ELONGI EDI: Nuwizana e nzimbu nulenda fwasa zina ke nuvwa mfunu wa zayisa kwa nkaz’aku ko, dilenda kala 20, 200 za U$ yovo lutangu lwakaka. Kele vo ofwasa nzimbu vioka tezo nwawizana, teka mokena yo nkaz’aku.

3. Soneka lekwa ozolele sumba. “O makani ma nkwa fululu, ulolo matwasa.” (Ngana 21:⁠5) Mosi muna mpila olenda sikidisila zingu kiaku yo lembi fwasa fululu kiaku muna salu i soneka lekwa ya esi nzo ina osumba. Nina wasompa se mvu tanu wavova vo: “Soneka nzimbu ofutwanga ye zina ofwasa, dia lusadisu kikilu. Ke nuzonza ko kele vo mawonso mena masonama.”

Ke nusadila mpila yampimpita ko. Darren wasompa se mvu 26 ye se dia wana wole wavova vo: “Entete, mvolopi twasadilanga. Tusianga nzimbu tusadila muna lumingu mu mvolopi miaswaswana. Muna bong’e nona, tuna ye mvolopi tusianga nzimbu za madia, nzimbu za sumbila lekwa ya nsaka ye mvolopi wa zengela e nsuki. Ezak’e ntangwa tudevanga nzimbu muna mvolopi eyi yovo yakaka, kansi tusianga ngolo za vutula zo mu nzaki.” Diamfunu wasonekanga nzimbu osadila ye yawonso osumba.

 SADILA ELONGI EDI: Soneka e lekwa nusumbanga ntangwa ke ntangwa. Nuwizana lutangu lwa nzimbu nuyantik’o lunda. I bosi, soneka lekwa ya mpila mu mpila ofwasilanga e nzimbu, madia, minda ye mpaku za telefone. Kuna kulanda, soneka e nzimbu ofwasa mu ngonde zayingi. Avo dilendakana, soba maka mambu muna zingu kiaku mu lembi kota mu mfuka.

4. Nuwizana kana nani olunga-lunga e nzimbu. ‘O nwole basundidi mosi kadi betambula nsendo ambote a mfuntu au.’ (Kimpovi 4:​9, 10) Muna nzo zakaka o yakala yandi olunga-lunganga oma ma nzimbu. Kansi, muna nzo zakaka nkento azikuka yandi olunga-lunganga e mbebe yayi. (Ngana 31:​10-​28) Akazi ayingi belunga-lunganga mbebe yayi kumosi. Mario wasompa se mvu 21 wavova vo: “O nkaz’ame olunga-lunganga oma ma futa minda, telefone ye maza. Omono nlunga-lunganga oma ma mpaku za makalu ye nzo. Tumokenanga mana tuvanganga yo sala kumosi.” Konso ndekwa osadila, diambu disundidi o mfunu i sala kumosi.

SADILA ELONGI EDI: Vava numana mokena dina kalenda vanga yovo lembi vanga o nkwaku, nuwizana kana nani olunga-lunga mbebe eyi ye yakaka. Nuvutukila badika e moko kiaki kunima ngonde zayingi. Kalanga ye luzolo lwa vanga nsobani. Muna yangalelanga e salu kesalanga o nkaz’aku nze futa maza, minda ye telefone ezak’e ntangwa nusobaziananga e mbebe.

E Moko Kieno mu Kuma kia Nzimbu Adieyi Kifwete Songa

Ka dina mfunu ko vo e moko kieno mu kuma kia nzimbu kiakulula o zola kweno. Leah wasompa se mvu tanu wamona e ziku kia diambu diadi. Wavova vo: “Omono yo nkaz’ame tukalanga ye mbokena zambote ye za ziku mu kuma kia nzimbu. Muna kuma kiaki, owau tusalanga kumosi, o zola kweto mpe kusiamanga.”

Vava akazi bemokenenanga mpila besadila nzimbu zau, bewizananga mu mawonso bezolang’o vanga yo siamisa nsilu wa nlongo lwau. Vava besongazianang’e ngindu una ke basumbidi má kiantalu ko, bezitisanga ngindu ye nzengo za muntu yo nkw’andi. Vava beyambulanga vo basadila e nzimbu zina ke bevwa mfunu wa zayisa kwa nkazi ko besonganga vo bebundaziananga e vuvu. O luzitu, bundaziana e vuvu ye lungisa e nsilu i mambu mesadisanga akazi mu siamisa e ngwizani au muna longo. E ngwizani yayi i diambu disundidi o mfunu ke mu ulolo wa nzimbu ko, ozevo ekuma ofwete tantanenanga mu mambu ma nzimbu?

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

UKIYUVULA . . .

▪ Ayeyi i nkumbu ansuka yamokena yo nkaz’ame kuna malembe mu kuma kia nzimbu?

▪ Adieyi ndenda vova yo vanga muna songa luyangalalu lwame mu kuma kia lusadisu lwa nzimbu kevananga nkaz’ame muna nzo?

[Mafoto zina muna lukaya lwa 29]

Kuna kwa ngeye adieyi disundidi o mfunu​—⁠nzimbu yovo longo lwaku?