Nkand’a Nzambi Zingu kia Wantu Usobanga

NKI kiafila Rasta mu zenga nsiku zandi yo katula ngindu zambi kakala zau mu kuma kia mindele? Nki kiafila nleke w’etoko wa nkwa mavangu ma nsoki ona wabakanga nzimbu zayingi muna teka fomo zangolo mu soba e mpila zingu kiandi? Tala mana konso muntu mu yau kavova.

“Yakatula ngindu zambi yakala zau.”​—HAFENI NGHAMA

MVU: 34

NSI: ZÂMBIA

DIAMBU: RASTA

ZINGU KIAME: Ku fulu kia mintayila mia vita yawutukila kuna Zâmbia. Ngudi ame ku Namíbia katinina vita yo kota mu kimvuka kia Swapo (Organização do povo da África do Sudoeste). E nkubika yayi luyalu lwa África do Sul yanwanisanga lwayalwanga Namíbia muna kolo kiakina.

Muna mvu 15 miantete mia zingu kiame, mu fulu yaswaswana ya mintayila mia vita yazingila. Aleke ana bayikama kimvuka kia Swapo balongwanga vo bafwete sia ngolo kimana e kimvuka kiaki kiasunda. Twayisia mu mambu ma luyalu, twalongwanga vo twamenga mindele.

Vava yakala ye kimbuta kia mvu 11, yazola kituka se Nkristu muna mabundu makala kuna fulu kia atini a vita: Católica Romana, Luteranos, Anglicanos ye makaka mpe. O nlongi yamokena yandi wampovesa vo yakatula e ngindu zazi. Tuka muna ntangwa yayina kiakwikilanga diaka mu Nzambi ko. Vava yakala ye kimbuta kia mvu 15, yazolanga miziki mia reggae, yakala ye luzolo lwa manisa e mpasi zamweswanga a ndombe mu África, ediadi diamfila mu kota mu dibundu dia Rasta. Yakudisa e nsuki zame, yo nua fomo zangolo, yayambula dia nsuni a mbizi, yasambanga mu kuma kia luvevoko lwa mpasi za ndombe. Kansi, kialenda soba mpila zingu kiame kia usafu ko yovo yambula tala mavangu ma nsoki mu filmes. Yakwamanana vova mvovo mia nsoni.

UNA NKANDA NZAMBI WASOBELA ZINGU KIAME: Muna mvu a 1995, vava yakala ye kimbuta kia mvu 20, yayantika yindula una mfwete sadila e zingu kiame. Yatanganga nkanda miawonso mia Kirasta yasolola. E miaka muna nkanda miami, miayikanga sono ya Nkand’a Nzambi kansi, kiabakulanga yo ko. Muna kuma kiaki, yabaka nzengo za tanga Nkand’a Nzambi mono kibeni.

Kuna kwalanda, nkundi ame Rasta, wampana nkanda walongokela Nkand’a Nzambi wavaikiswa kwa Mbangi za Yave. Muna longi dia mono kibeni, yatanganga nkanda wau kumosi ye Nkand’a Nzambi . I bosi yawanana ye Mbangi za Yave, yayantika longoka yau Nkand’a Nzambi.

 Yavanga ngolo za yambula nua fomo zangolo ye kinduvu. (2 Korinto 7:⁠1) Muna velelesa e mpw’ame, yazengesa nsuki zame, yo yambula tala mavangu ma zumba ye ma nsoki mu filmes, yayambula sadila mvovo mia nsoni. (Efeso 5:​3, 4) Yakatula ngindu zambi yakala zau mu kuma kia mindele. (Mavangu 10:​34, 35) Muna lenda soba emvimba diavavanga vo yayambula miziki mialonganga e fu kia mpambula za makanda ye se kia nitu, yafwasa kikundi ye Rasta yadi kumfila mu vutukila e mpila zingu kiame kia usafu.

Vava yasoba e zingu kiame, yavava Eseka dia Kintinu dia Mbangi za Yave yo kubalomba yabayikama muna nsambil’au. Bayantika longoka yame Nkand’a Nzambi. Vava yabaka e nzengo za vubwa se Mbangi a Yave, e yitu yame ke bayangalala ko. Ngudi ame wampovesa vo yasola dibundu diakaka dia “Kikristu” kansi ke Mbangi za Yave ko. Mosi muna ngudi zame za nkazi, wasadilanga mu luyalu, wambangikanga ntangwa zawonso mu kuma kia nzengo zame za kituka se Mbangi a Yave.

Kansi, wau vo yalongoka una Yesu kakadilanga ye wantu yo lemvokela malongi mandi, diansadisa mu zizidila kitantu ye luvezo. Vava yatezanesa mana Mbangi za Yave belonganga ye dina Nkand’a Nzambi kelonganga, yakwikila vo yasolola e nsambila aludi. Muna bong’e nona, Mbangi za Yave belemvokelanga nkanikinu wa Nkand’a Nzambi wa samuna e nsangu zambote kw’akaka. (Matai 28:​19, 20; Mavangu 15:​14) Ke bekisianga mu mambu ma luyalu ko.​—⁠Nkunga 146:​3, 4; Yoane 15:​17, 18.

MPILA INA YABAKILA E NLUTA: O zingila e ngwizani ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi diansadisa mu mpila zayingi. Muna bong’e nona, oyambula nua fomo zangolo diansadisa mu lembi fwasa nzimbu zayingi konso ngonde. O zayi wame ke uzietanga diaka ko, ngina ye mavimpi mambote ye ngindu zavuvama.

Owau, e zingu kiame kina ye nsasa, ekani dia kituka se Nkristu yakala diau muna kileke dialungana. E diambu dilutidi o mfunu muna mawonso, i zaya vo ifinamanga Nzambi.​—⁠Yakobo 4:⁠8.

“Kifunganga diaka makasi mayingi ko.”​—MARTINO PEDRETTI

MVU: 43

NSI: AUSTRÁLIA

DIAMBU: FOMO ZANGOLO YATEKANGA

ZINGU KIAME: Ekolo yasansukanga, esi nzo ame nkumbu miayingi bayalukanga. Mu mavata makete ye mbanza zampwena yazingilanga, kolo kiakete kaka yakala ku fulu ya mingutukila mia Austrália. Isungamenanga salu yambote twasalanga muna kolo yakaka kuna nsi eto ye ngudi zame za nkazi yo wan’au: Twalowanga mbizi, kwenda mu nkonda, yo vanga lekwa yayikilwanga vo bumerangues, twasalanga mpe ye salu yakaka.

 O s’ame boksere kakala, wayantika kundonga o nwana vava yakala kindende. Evangu dia nwana diakituka se mpila zingu kiame. Muna mvu miame mia kileke, yaviokesanga ntangwa yayingi mu nua malavu muna nzo zitekelwanga malavu. Akundi ame ye mono twazolanga nwana. Twasadilanga mbele ye nti utelwanga e somba dia basebol mu wanda buka kia wantu 20 yovo vioka.

Nzimbu zayingi yabakidinge mu teka fomo zangolo yo teka lekwa bayiyanga akundi ame ana basadilanga kun’ekumu dia mbu (porto). Yabakanga e nzimbu kwa wantu basumbanga e fomo zangolo yo vumisa akaka ye nkele mia nkonda ye pistolas. Yakala ye luzolo lwa kituka se mvondi a wantu. Ekani diame vonda wantu yovo bamponda.

UNA NKAND’A NZAMBI WASOBELA ZINGU KIAME: Yawá nsangu za Mbangi za Yave vava yasansukanga. Isungamenanga vo vava yakala ye kimbuka kia mvu 20, yayuvula ngudi ame kana vo ozeye e fulu ndenda solola mosi muna yau. Vioka lumbu yole Dixon, Mbangi a Yave wadodela kielo kiame. Una twamana mokena, wampovesa vo ngyenda ku lukutakanu lwa Mbangi za Yave. Yayenda mu lukutakanu lwaluna, owau se vioka mvu 20 ikwendanga mu tukutakanu toto. E yuvu yawonso yayuvulanga Mbangi za Yave bavaninanga yo e mvutu muna Nkand’a Nzambi.

Yayangalala mu zaya vo Yave ovwanga konso muntu o mfunu, kana nkutu awana ke bekwikilanga mu yandi ko. (2 Petelo 3:⁠9) Yabakula vo yandi i Se dianzodi okundunga-lunganga kana nkutu ke vena muntu akaka ko. Yamona mpe luvevoko vava yazaya vo ololoka masumu mame avo nsobele e mpila zingu kiame. E sono ya Nkanda Nzambi nze Efeso 4:​22-24 kiatoma simba ntim’ame. E sono kiaki kiankasakesa mu ‘katula uwuntu wankulu’ yo ‘vwata uwuntu wampa, una uvangamène kontwa kwa Nzambi, muna ndungidi yo songa kwa ludi.’

Ntangwa yayingi yavava mu soba e zingu kiame. Yaviokesanga lumingu lembi nua fomo zangolo, kansi muna nsuka lumingu vava yawanananga y’akundi ame ankulu, bampananga yo diaka. Muna soba e zingu kiame diavavanga vo yafwasa yikundi, muna kuma kiaki yabak’e zengo za yaluka yo kwenda zingila mu mbanza yakaka. Akaka muna akundi ame bampovesa vo benda kumfila, yatambulwila. Ekolo twayendanga, bayantika nua e fomo zangolo, bampana yo mpe. Yabavovesa vo yayambwidi e fu yayi ya usafu, i bosi vava twalwaka kuna fronteira yavambana yau yo kwenda mono mosi. Ke vavioka kolo kiayingi ko, yawa nsangu vo akundi ame basadila nkele mu kwenda yiya nzimbu kuna nzo yilundilwanga nzimbu za nkangu (banco).

MPILA YABAKILA E NLUTA: Vava yafwasa yikundi yayi, yamona vo se diasazu mu soba e zingu kiame. Muna mvu wa 1989 yavubwa yo kituka se Mbangi a Yave. Vava yavubwa e nsang’ame, ngudi ame yo se diame bayantika mpe sadila Yave.

Owau, se mvu 17 miviokele kala tuka yasompela, wana atatu ngina yau. Kifunganga diaka makasi mayingi ko, kana nkutu vava itontwanga. Yalongoka mpe vo mfwete zola wantu a makanda mawonso ye ndinga. (Lusengomono 7:⁠9) Imonanga vo e mvovo mia Yesu milungananga mu mono. Wavova vo: ‘Ovo nukalanga muna diambu diame, nu alongoki ame kieleka; nuzay’e ludi, e ludi kikunuvevola.’​—⁠Yoane 8:​31, 32.

[Mvovo mia Sina muna lukaya lwa 15]

Muna soba emvimba zingu kiame diavavanga vo yayambula mpe miziki miwokesanga e fu kia mpambula za makanda ye se kia nitu

[Mvovo mia Sina muna lukaya lwa 16]

Akundi ame ye mono twazolanga nwana. Twasadilanga mbele ye nti utelwanga e somba dia basebol mu wanda buka kia wantu 20 yovo vioka