N OA y’esi nzo andi balungalakana vamosi vava matonsi ma mvula mayantika. Teza yindula una bamonanga ekolo bakala muna tombe. E mvwatu ye ndose zau zakezimanga mu kuma kia ntemo a mini bakwika, basivikanga ekolo bawanga mazu ma maza mabwanga kuna nludi ye muna ndambu a nzaza. Nanga mazu ngolo kikilu makala.

Ekolo Noa katalanga ndose za wan’andi anzolwa, nkento andi akwikizi ye akazi a wan’andi, o ntim’andi wazala ye kiese. Muna ntangwa yayina ya mpasi, Noa wafiaulwiswa wau vo wakala vamosi yo wantu kazolanga. Yau awonso bavuluzwa. Ka lukatikisu ko vo, wasunzula esi nzo andi muna sambu yo vutula matondo muna ndinga ngolo.

Noa nkwa lukwikilu kakala. Mu kuma kia lukwikilu lwandi muna Nzambi, Yave watanina Noa y’esi nzo andi. (Ayibere 11:7) Nga lukwikilu kikilu bavwa mfunu vava mvula yayantika? Elo. Lukwikilu mpe badi vwa mfunu muna lumbu yadi kwiza. Wau vo mu lumbu ya mpasi tuzingilanga, yeto mpe lukwikilu tuvwidi o mfunu. Muna kuma kiaki, yambula twabadika dina tulenda longoka muna lukwikilu lwa Noa.

Kuna mbazi, e mvula yakwamanana mu ‘mini makumaya ye fuku makumaya.’ (Etuku 7:4, 11, 12) Maza makwamanana wokela va ntoto. Noa wamona vo Yave wa Nzambi andi watanina wantu ansongi yo fwasa yimpumbulu.

E Kizalu kiafokola ukolami vana vena ambasi. Wau vo bavukumunwa mu fu kia loko kia Satana, mbasi zayingi bayambula ‘fulu kiau’ kuna zulu, basompana y’akento va ntoto yo wuta mindangula mia wana bayikilwanga vo Anefili. (Yuda 6; Etuku 6:4) Ka lukatikisu ko vo Satana watoma yangalala vava ukolami wawokela, kadi muna mpila yayi wadi lenda yivisa e kanda dia wantu, dina vo i vangwa isundidi vangwa yawonso ya Yave ova ntoto.

Vava bamona vo maza makulamene, mbasi z’akolami basisa nitu zau za wantu yo vutuka kuna zulu yo lembi zo vutukila diaka. E mbasi zazi, bayambula vo akento yo wan’au bafwa kumosi yo wantu a tandu kiakina.

Muna lumbu ya Kanoke, Yave walukisa wantu vo osinga fwasa yimpumbulu. (Etuku 5:24; Yuda 14, 15) Kansi tuka muna kolo kiakina, wantu bawokesanga e mbi, bafwasanga yo zadisa e nza yo nsoki. Owau, lufwasu lwabalwakila. Nga Noa ye yitu yandi bayangalela lufwasu lwau? Ve.

Kana nkutu Yave wa Nzambi a nkenda, kayangalala ko. (Yezekele 33:11) Yave wavanga mawonso muna vuluza wantu awaya. Watuma Kanoke muna kubalukisa yo vana kiyekwa kiatunga nzaza kwa Noa. O wantu mpe bamonanga Noa y’esi nzo andi ekolo bakivananga emvimba muna salu kiakina kiampwena. Vana ntandu, Yave wakanikina Noa kakala “nteleki a ndungidi.” (2 Petelo 2:5) Nze Kanoke wa nkulu andi, Noa walukisa wantu mu kuma kia lufwasu lwadi kwiza va ntoto. Adieyi bavanga wantu awaya? Yesu ona wamona mawonso mavangamanga tuka kuna zulu, wavova vo: “Ke bazaya wo ko, yavana kiayiz’e kizalu, kiabakùkulwisa yau awonso.”—Matai 24:39.

Yindula Noa y’esi nzo andi ekolo bakala muna nzaza lumbu 40 tuka lumbu kina Yave kakangila e kielo kia nzaza. Vava mvula yampwena yanokanga, bakwamanana sala muna nzaza nze lunga-lunga muntu yo nkw’andi, velelesa fulu bakala yo lungisa nsatu za bulu. Ke kolo ko maza mayantika nikuna nzaza. I bosi, nzaza yayantika ‘zanguka va ntoto yo kukula.’ (Etuku 7:17) Ediadi, diasonga nkum’a mpwena a Yave wa Nzambi a Mpungu-ngolo.

Noa wavutula matondo wau vo wavuluzwa y’esi nzo andi, wavutula mpe matondo wau vo Yave wa Nzambi a nkenda wabasadila muna lukisa wantu bakala kuna mbazi a nzaza ana bafwaswa. Nanga diampasi diakala mu sala e salu kiakina kiampwena mu mvu miamina miawonso. Wantu babadisa ntima miau yo lembi wá. Ka lukatikisu ko vo, Noa wakala ye mpangi, nsanga ye wana nkazi vitila Kizalu, kansi awonso ke banwila ko, esi nzo andi kaka bavanga wo. (Etuku 5:30) Ekolo Noa y’esi nzo andi bakala muna nzaza, bayangalala mu zaya vo bavanga mawonso mu sadisa wantu mu vwa elau dia vukisa mioyo miau.

Tuka muna lumbu ya Noa, Yave kasoba ko. (Malaki 3:6) Yesu Kristu wavova vo, e lumbu tuzingilanga ifwanane ye “lumbu ya Noa.” (Matai 24:37) E tandu kieto kiazala ye mambu mambi oma mefokokela muna lufwasu lwa nza yayi. O unu, nkangu a Nzambi belukisanga awonso bena yo luzolo lwa wá. Nga olemvokela lulukisu lwalu? Avo watambulwila kala e nsangu zazi, nga osamunanga zo kwa akaka? Noa y’esi nzo andi, batusisila mbandu ambote.

Ekolo nzaza yakukulanga, awana bakala mo bawanga mazu ma maza. Nga Noa watokananga kana vo mafuku mampwena ma maza madi bamuna mabaya ma nzaza? Ve. E ngindu zazi zilenda kala kwa awana bekatikisanga, kansi Noa kakala nkwa lukatikisu ko. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘Muna lukwikilu o Noa . . . i katungila nzaza.’ (Ayibere 11:7) Lukwikilu muna nki? Yave wakanga ekangu vo ovuluza Noa ye awonso bakala yandi. (Etuku 6:18, 19) Nga Ndiona wavanga o ntoto, zulu ye lekwa yawonso ina mo kadi lenda lunga-lunga nzaza ko? Ka lukatikisu ko vo wadi wo vanga. Noa wakala ye vuvu vo Yave olungisa nsilu andi. Yandi y’esi nzo andi ‘bavuluzwa muna maza.’—1 Peter 3:20.

Vava mini 40 ye fuku 40 miavioka, e mvula yafokoka. E ngonde ina yabwa e mvula yayina muna mvu a 2370 vitila tandu kieto, ifwananene ye ngode ya Desemba ya manaka tusadilanga o unu. Kana una vo e mvula yafokoka, diavava vo bavingila kolo kiayingi mu vaika muna nzaza. E mpasi zazingila kumosi ye bulu yafuta zafokoka vava e nzaza yaningama vana ntandu a mongo. (Etuku 7:19, 20) Tulenda yindula Noa yo wan’andi Seme, Kami yo Yafete ekolo bakivananga mu salu kia dikila, velelesa yo tatidila vimpi wa bulu yawonso. Ka lukatikisu ko vo Nzambi ona wafila bulu ya nsisi yakota muna nzaza wakala mpe yo nkuma wa kubalunga-lunga muna kolo kiawonso bakala muna nzaza. *

Ka lukatikisu ko vo Noa wasoneka mawonso mavangama vava kakala muna nzaza. Masono mama masonga una mvula yayantikila yo fokoka. Masonga mpe vo maza ma kizalu makwamanana va ntoto mu lumbu 150. Kuna kwalanda, maza mayantika kuluka. I bosi, e nzaza yavwanda vana ntandu a “miongo mia Ararata,” mina kuna zunga kia Turquia. E diambu diadi nanga diavangama muna ngonde ya Abidi ya mvu a 2369 vitila tandu kieto. Vava vavioka lumbu 73, i sia vo muna ngonde a Yuni, e miongo miayantika moneka. Vioka ngonde tatu, i sia vo muna ngonde a Setemba, Noa wabaka nzengo za fukula e zianela ya nzaza. Ediadi diatwasa ntemo ye tembwa muna nzaza. Noa mpe wavava zaya kana vo ntoto wakwamanana kala se fulu kiambote muna zingila. Wasindika ngono ina yayendanga yo vutuka, i bosi wasindika diaka yembe, kansi wavutuka mpe kwa yandi muna nzaza.—Etuku 7:24–8:13.

Noa, wasianga sungididi kiayingi mu mambu ma mwanda ke mu salu yakaka ko. Tulenda yindula Noa y’esi nzo andi vava balungalakananga ntangwa ke ntangwa muna samba yo vutula matondo kwa Se diau di’ezulu wau kabavukisa. Noa, wabudanga vuvu kwa Yave muna konso nzengo zamfunu kabakanga. Kana nkutu vava kamona vo maza ‘mayumini,’ Noa kaziula kielo ko mu vaika muna nzaza. (Etuku 8:14) Wavingila o nswa wa Yave!

O unu, mase balenda longoka diambu diamfunu muna lusansu lwa Noa wa nkwa kwikizi. Wavanga nkubika, wasia sungididi, wasonga luzindalalu yo tanina awonso bakala muna wisa kiandi. Vana ntandu, wasianga luzolo lwa Yave wa Nzambi va fulu kiantete muna konso diambu. Avo tutanginini lukwikilu lwa Noa, disadisa mu twasa nsambu kwa esi nzo eto.

I bosi, Yave wavana nswa. Wavova vo: ‘Vaika mu nzaza, ongeye yo nkaz’aku yo wan’aku y’akazi a wan’aku.’ Aweyi bavaikila? Nga mu mvwanga bavaikila? Tala dina diavangama! O Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Muna makanda mau, bavaikidi muna nzaza.” (Etuku 8:15-19) Vava bavaika muna nzaza, Noa y’esi nzo andi basengola meso kuna zunga kia miongo mia Ararata yo mona vo nza yawonso yavelela yakala. Anefili, umpumbulu, mbasi z’akolami yo wantu awonso ambi, bavila. * Wantu bayantika zingu kiampa.

Noa, wazaya dina kafwete vanga. Wayantikila muna nsambila. Watunga eziku yo sadila bulu ina Yave kabadikilanga vo yavelela eyi yatuka muna nzaza, i sia vo “nsambwadi nsambwadi” yo futumuna yo se lukau kwa Yave. (Etuku 7:2; 8:20) Nga evangu diandi diatondwa kwa Yave?

Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “O Yave owidi mvumban’a nsunga zambote.” E ntantu zawonso za ntima kamona o Nzambi mu kuma kia umpumbulu wawokelanga, zafokoka vava kamona asambidi akwikizi ova ntoto ana bakala y’etima dia vanga luzolo lwandi. Yave kavava ko vo bakala wantu alunga. E sono kiaki kivovanga mpe vo: “E mona-mona kia ntim’a muntu kibi tuka muna kileke.” (Etuku 8:21) Badika e mpila ina Yave kasongela luzindalalu kwa wantu.

Nzambi wakatula sibu kiandi va ntoto. Vava Adami yo Eva bakolamena Nzambi, Yave wasiba ntoto yo kitula salu kia mpatu a nsengo se kiampasi. Lameke wa se dia Noa, wavana mwan’andi e nkumbu a Noa, i sia vo “Luvuvamu” yovo “Lufiaulwisu” ye wasakula vo mwan’andi wadi fila wantu muna vundu mu kuma kia sibu. Noa wayangalala mu zaya vo wadi mona ndungana ungunza wau ye mpe o ntoto wadi vana mbongo muna salu kia mpatu. Ka lukatikisu ko vo Noa wakivana vana vau mu salu kia mpatu.—Etuku 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.

Yave wavana nsiku miasikididi kwa wan’a Noa muna fila zingu kiau, nze lembi vonda yo dia menga. Nzambi wakanga ekangu yo wantu, wasia nsilu vo ketwasa diaka kizalu kia maza ko muna fwasa mioyo miawonso va nza. Yave wavana nkongolo se dimbu muna songa vo olungisa nsilu andi. Vava tumonanga e nkongolo, dikutusungamesanga o nsilu a Yave.—Etuku 9:1-17.

Kele vo lusansu lwa Noa lwakala lwa luvunu, lusansu lwalu lwadi vila kumosi ye nkongolo. Noa muntu akieleka kakala, wanwana mpe ye mambu mampasi. Wau vo muna ntangwa yayina wantu mvu miayingi bazinganga, Noa wazinga diaka mvu 350, e mvu miami mpasi zayingi miantwasila. Noa wasumuka vava kakolwa malavu, esumu diadi diakulama vava Kenani wa ntekelo andi kabwa mu sumu diampwena edi diatwasa mpasi zayingi muna kanda dia Kenani. Wau vo Noa wazinga mvu miayingi, wamona mbongo andi vava yabwa muna masumu ma nsambila za teke ye umpumbulu muna lumbu ya Nimerode. Kuna diak’e sambu, Noa wamona Seme wa mwan’andi vava kakituka se mbandu ambote ya lukwikilu muna esi nzo andi.—Etuku 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.

Nze Noa, yeto mpe tulenda zizidila ye lukwikilu muna ntangw’a mpasi. Vava akaka bevezanga Nzambi aludi yovo yambula kunsadila, tufwete zizidila nze Noa. Vava tuzindalalanga Yave oyangalalanga. Yesu wavova vo: ‘Ndion’ozindalala yakuna mbaninu, i yandi o vuluzwa.’—Matai 24:13.