O kala yo mwana ke zitisanga wisa kia mase ko diambu diampasi ye luzindalalu divavanga. Maria ona una yo mwan’a ndumba wa mvu 14, kuna Brasil wavova vo: “Yafunganga kikilu makasi vava mwan’ame kankolamenanga.” Maria wakudikila vo: “Twafungananga makasi yo tantana.” Carmela, kuna Itália onwananga mpe ye diambu diadi. Wavova vo: “Nkumbu miayingi vava tutantananga, mwan’ame okotanga muna suku diandi yo zika kielo.”

Ekuma wana bekadilanga ye fu kia tantana yo mase? Nga akundi au betangininanga? Dilenda kala, kadi Nkand’a Nzambi uvovanga vo e fu y’akundi yakala yambote yovo yambi sambukila isambukilanga. (Ngana 13:20; 1 Korinto 15:33) O unu, nsaka zayingi zisonganga ukolami yo konda luzitu nze diambu diambote.

Kansi, vena diaka ye mambu makaka ofwete zaya oma malenda kusadisa mu bakula mwan’aku. Badika nona eyi.

Paulu wa ntumwa wavova vo: “Vava yakala kimwana-mwana, yavova mpov’a kimwana-mwana, yakala ye ntona za kimwana-mwana, yabadika mbandik’a kimwana-mwana, kansi wau yakala se mbuta, yalembw’oma ma kimwana-mwana.” (1 Korinto 13:11) Nze una misonganga e mvovo mia Paulu, e ngindu z’aleke zaswaswana ye ngindu z’ambuta. Mu nkia mpila?

Diampasi dikalanga kwa aleke mu swaswanesa o wete yo bi. Kuna kwa yau, mawonso mambote yovo mambi. Nswaswani ye aleke, ambuta beteka fimpanga e diambu muna baka nzengo. Muna bonga e nona, ambuta bevavanga zaya e mfwilu mavangu mau malenda twasa kw’akaka. Kansi, aleke ke wau ko bevanganga.

Nkand’a Nzambi ukasakesanga aleke vo basadila “ntona” zau. (Ngana 1:4) Kansi, ke aleke kaka ko, Akristu awonso bewondelelwanga vo basadila ntona zau. (Roma 12:1, 2; Ayibere 5:14) Ezak’e ntangwa, mwan’aku olenda tantana yaku kana nkutu mu diambu diakete kwandi yovo vova diambu ke dina mu nzila ko. * (Ngana 14:12) Avo diambu dia mpila yayi dibwididi, aweyi olenda mokenena yo mwan’aku lembi tantana yandi?

Lulukisu: Vava omokenanga yo mwan’aku muna singika ntona zandi, kuvavi songa ko vo ngeye una ye ndungidi. Kana nkutu vo mwan’aku katambulwidi vana vau ko mana ovovele, kuna sentu olenda vwa nluta muna mana umvovese. Kuna diak’esambu, kusiviki ko kele vo mwan’aku vana vau osadidi mana unlongele.

“Ezak’e ntangwa omono yo mwan’ame tutantananga kana nkutu mu diambu diakete kwandi. Muna bonga e nona, tutantananga avo inzayisi vo kukazilanga abunzi aku ko. Kansi, ezak’e ntangwa mwan’ame ovavanga vo yayikama ngindu zandi mu vova vo: ‘Kinga i wau?’ yovo ‘dialudi?’ Kele vo yasadila ndekwa zazi tuka kolo, nanga twadi venga ntantani zayingi.”—Kenji, Japão.

Muna kileke, i kesingikilwanga o mwana mu kala wakubama mu sisa nzo a mase yo kwenda zingila muna nzo a yandi kibeni. (Etuku 2:24) Ediadi disadisanga mwana mu singika e fu yo nungununa e ntona zandi. Vava kebwilwanga diambu diampasi, o mwana ona watoma longwa obakanga e nzengo zambote. Okukiyuvulanga: ‘Nkia mpila muntu ngina? Ameyi nkwikilanga? O nkwa ntona zambote nkia nzengo kadi baka muna diambu diadi?’—2 Petelo 3:11.

Nkand’a Nzambi uyikanga lusansu lwa Yosefe ona wavuminanga Nzambi. Muna bonga e nona, vava nkaz’a Potifa kavava kumvukumuna katá yandi e zumba, Yosefe wavova vo: ‘Nkia mpanga mvanga e diambu diadi diambi-mbi mbi yo sumukina Nzambi?’ (Etuku 39:9) Kana una vo muna ntangwa yayina Aneyisaele ke bakala yo nsiku wasimanga evangu dia zumba ko, Yosefe wabakula ngindu za Nzambi muna diambu diadi. E mvovo “nkia mpanga mvanga,” misonganga vo Yosefe watanginina ngindu za Nzambi.—Efeso 5:1.

Zaya wo vo mwan’aku mu nungunuka kena muna ntona. Ediadi dikunsadisa mu yima fu yambote eyi ilenda kunsadisa mu venga umpukumuni w’akundi andi. (Ngana 1:10-15) Kuna diak’esambu, o lunungunuku lwandi lulenda kumfila mu tantana yaku. Avo diambu diadi dibwididi, adieyi olenda vanga?

O lunungunuku lwa mwana muna ntona, nluta lutwasanga. Nkand’a Nzambi uvovanga vo Akristu ke bafwete kala nze wan’akete ko ana ‘betumpaniswanga yo vekomonwa kwa tembwa yawonso y’elongi.’ (Efeso 4:14) Ozevo, kasakesa yo yambula vo mwan’aku kanungunuka muna ntona.

“Vava isonganga luzolo lwa wila wan’ame akento, dikubafilanga mu sia sungididi muna ngindu zame kana nkutu vo zaswaswana ye zau. Isianga ngolo muna lembi kubakomekena ngindu zame kimana yau kibeni banungunuka muna ntona.”—Ivana, República Tcheca.

Nze yingyana-ngyana, nkumbu miayingi aleke bekwamanananga lomba kina bazolele kimana mase mau balungisa luzolo lwau. Avo wan’aku bena ye fu kiaki, uyikeba. Kana una vo lungisa zolela ya wan’aku dilenda kubafila mu lembi kutokanesa diaka, ediadi dilenda longa wan’aku vo o tatamana lomba i mpil’ambote ya lendela kina bazolele. Aweyi olenda vengela e fu kiaki? Sadila elongi dia Yesu: “E mpov’eno, mbula yakala vo, elo, elo; ve, ve.” (Matai 5:37) O wan’aku ke betantana beni yaku ko avo bazeye wo vo osadilanga nkendelo wasikidisa.

Kuna diak’esambu, songanga e tezo. Yambula mwan’aku kasonga ngindu zandi, kasikil’owu ekuma kazolele vo wasoba e ola ina wasikidisa kalwakanga ku nzo. Ediadi ke disongele ko vo wisa kiaku una kulula, disongele vo nkanikinu mia Nkand’a Nzambi una lemvokela: “O unleka weno, mbula wazayakana kwa wantu awonso.”—Filipi 4:5.

Dialudi vo, ke vena mase malunga ko. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘Yeto awonso tutang’esakuba.’ (Yakobo 3:2) Avo omwene vo ngyelele una yau, kumoni nsoni ko mu lomba e ndoloki kwa wan’aku. O lomba ndoloki i sinsu kia lulembamu, ediadi dilenda fila wan’aku muna kutanginina.

“Vava makasi mame mekulukanga, ilombanga ndoloki kwa mwan’ame. Ediadi difilanga mwana mu kungwila.”—Kenji, Japão.