O Solomo yandi watunga e tempelo ya Yerusaleme. Va mongo katungila yo, muna kuma kiaki wasia nkubilwa (fundação) yanene vana lunengenenge lwa mongo kimana e nkubilwa yawonso ya tempelo yakala tezo kimosi. Erodi wavava tungulula e tempelo kimana katoma yo viengesa yo vongesa yo lutila una yakala.

Atungi balambula e nkubilwa kuna ntandu a mongo muna vongesa e tempelo. Kuna lunengenenge lwa mongo, e nkubilwa yalambulwa meta 32. Muna wo vanga, batunga yanzala kianene kia nkubilwa ya matadi. Muna fulu yakaka, e nkubilwa yayi meta 50 yakala muna lá.

Erodi wavanga mawonso mu lembi kendeleka Ayuda ngatu sima e salu yavangwanga muna tempelo kumosi ye yimenga yatambikwanga. O Josefo wa nzingudi a lusansu wa musi Yuda wavova vo, Erodi walonga anganga e salu kia tunga yo vala e nti kimana atungi balembi vanga salu kina ke bavaninwa nswa ko muna masuku mavauka.

Erodi wafwa lembi fokola e salu kiandi. Muna mvu wa 30 wa tandu kieto, e salu kia tungulula tempelo kialungisa mvu 46 tuka kiayantikila. (Yoane 2:20) E salu kiaki, Angeripa wa 2 wa mwan’a ntekelo a Erodi wafokola kio muna tandu kiantete kia tandu kieto.

Akaka muna nkangu a Melìta bavukumunwa muna malongi maluvunu ma dibundu dia Ngerekia. Badika dina diabwila Paulu vava nzaza kakala yadimuka muna mbu kuna sanga kia Melìta nze una uyikanga nkand’a Mavangu. Vava o ntumwa Paulu kakutika e nkuni yo sia zo vana tiya kimana awana bakala kumosi bayotela, mwavaika mpidi ina yalama vana koko kwandi. Muna kuma kiaki, o nkangu a Melìta wavova vo: “Kieleka, o muntu ndioyu mvondi, oyu wina vo, wau kavulukidi muna mbu, o Unsongi ke unyambwidi ko kazinga.”—Mavangu 28:4.

O mvovo wa Kingerekia “Unsongi” wasadilwa mu sono kiaki i “di’ke.” O mvovo wau ulenda sadilwa mu yika lekwa kilembi monekanga. Mun’owu wa malongi ma nsambila ya esi Ngerekia, o mvovo Dike i nkumbu a nzambi ankento a unsongi. Wantu balongwanga vo nzambi ndioyo omonanga mambu mambi kevanganga o muntu kuna sweki, i bosi osamunanga mo kwa Zeuse kimana muntu ndioyo katumbwa. Nkanda mosi uvovanga vo, kana una vo Paulu wavuluka muna mbu, nkangu a Melìta wakwikilanga vo Paulu diambu diambi kavanga, ekiaki i kuma o nzambi Dike kasadila mpidi muna kunsenzeka. O wantu basoba e ngindu zau vava bamona vo Paulu kafwa ko.