“Ke Ba Nza Ko”
Kapu Kia 18
“Ke Ba Nza Ko”
1. (a) Una kafwidi ko adieyi kasambila o Yesu mu kuma kia alongoki andi? (b) Lembi kala ‘wa nza’ ekuma dinina mfunu kikilu?
MUNA fuku wavitila lufwa lwandi o Yesu wasamba mu kuma ki’alongoki andi. Wau kazaya wo vo bebangikwa kwa Satana o Yesu wavova kw’Es’andi vo: “Kidodokelele wo ko, vo wabakatul’omu nza, wabakenges’aka muna ndiona wambi. Ke ba nza ko, nze mono kia nza ko.” ( Yoane 17:15, 16) Ekuma dinina mfunu o kuyivaula ye nza? Ekuma kadi Satana i mfumu a nza yayi. Akristu ke bafwete zola kala akwa nza ko eyi yina muna wisa kiandi.—Luka 4:5-8; Yoane 14:30; 1 Yoane 5:19.
2. O Yesu nkia mpila kakadila wa nza ko?
2 Lembi kala wa nza ke diasonganga ko vo o Yesu kazolanga wantu ko. Kansì, wawuka mbevo, wafula mafwa, walonga wantu oma ma Kintinu kia Nzambi. Wavana nkutu o moyo andi mu kuma kia wantu. Kansi, kayangalelanga mavangu mambi ko ye mavangu ma awana besonganga e ngindu za nza ya Satana. Ozevo, walukisa mu kuma kia mambu nze i luzolo lwa mambu mambi, vava kituka mvwama, yo vava etunda. (Matai 5:27, 28; 6:19-21; Luka 20:46, 47) O Yesu wavenga mpe mambu ma tuyalu twa nza yayi. Kana una vo Nyuda kakala, kayisia muna ntantani za luyala lwa Ayuda ye luyalu lwa Roma ko.
“E Kintinu Kiame Ke kia Nza Yayi Ko”
3. (a) Afidi a nsambila ya Kiyuda nkia luvunu basokela Yesu kwa Pilato, mu nkia kuma? (b) Adieyi diasonga vo o Yesu kakala yo luzolo lwa kituka ntinu a kimuntu ko?
3 Badika edi diabwa vava mfumu za nsambila ya Kiyuda banata Yesu kwa Pontio Pilato wa nyadi a Roma. Kieleka, a mfumu awana batokana kikilu wau vo o Yesu wasenzekanga o kuvunina kwau. Muna fila nyadi kamvang’embi oyau bansokela mambu vo: ‘Ondioyu tumwene obendomonanga zula kieto, yo simang’o vana Kaisa e mpaku, okuyikanga vo Kristu wa ntinu.’ (Luka 23:2) Kansi luvunu kwandi, e kuma kadi muna mvu wavitila owau vava nkangu wavava kitula Yesu se ntinu oyandi wamenga dio. ( Yoane 6:15) Wazaya wo vo Ntinu ezulu kekala kuna sentu. (Luka 19:11, 12) Wazaya mpe vo oyadikwa kansi ke kwa wantu ko kwa Yave kaka.
4. O Yesu aweyi kabadikilanga ofuta e mpaku?
4 Vitila lumbu tatu una Yesu kakangamene ko, Afarisi bavava fila Yesu kavova vo o futa e mpaku diambi kimana katumbwa. Kansi, Yesu wabavovesa vo: “Nunsonga [denali, nzimbu za Roma]. E fwaniswa ye sono ya nani ina mo?” Bamvutwidi vo ya “Kaisa” wabavovesa: “Nuvana kwa Kaisa ina ya Kaisa, kuna kwa Nzambi ina ya Nzambi.”— Luka 20:20-25.
5. (a) Nki’elongi kalong’o Yesu kw’alongoki andi vava kabakama? (b) O Yesu aweyi kasongela e nsasa ya dina kavanga? (c) O lufundisu lwaluna aweyi lwafokokela?
5 O Yesu kalonga wantu ko vo batelamenanga ayadi. Vava masoladi ye wantu akaka bayenda kanga Yesu o Petelo wabonga nsosolo yo zenga kutu kwa mosi muna yau. Kansi o Yesu wavova vo: “Vutula nsosolo vana fulu kiandi: kadi awonso bebonga nsosolo, muna nsosolo befwila.” (Matai 26:51, 52) E lumbu kialanda o Yesu wazayisa ekani diandi kwa Pilato vo: “E kintinu kiame ke kia nza yayi ko: e kintinu kiame, kala vo kia nza yayi, o makesa mame nga nwana madi nwana, kiayekolwa kwa Ayuda.” ( Yoane 18:36) O Pilato wavova vo “kimwene kwame kuma kina” nufundidi Yesu ko. Kansi, wayambula diavangama edi balomba nkangu, o Pilato wayekola Yesu kakomwa vana nti.— Luka 23:13-15; Yoane 19:12-16.
Alongoki Balanda e Mfil’a Yesu
6. Akristu antete aweyi basongela vo bazolanga wantu, kana una vo bavengang’o mwand’a nza?
6 Alongoki a Yesu bazayanga e nsasa ya kuyivaula ye nza. Diavavanga vo bavenga mwand’a mbi wa esi nza ye mavangu mau i sia vo, umpumbulu ye nsaka zambi za nsoki zasongwanga muna Roma. Muna kuma kiaki, alongoki bayikilwanga vo atantu a wantu. Kansi, ke bamenganga wantu ko, alongoki basalanga kwayingi muna sadisa wantu babaka nluta muna nkubik’a Nzambi ya luvuluzu.
7. (a) Nkia diambu diabwila alongoki antete muna kuyivaulanga ye nza? (b) Aweyi babadikilanga ayadi yo futa e mpaku, mu nkia kuma?
7 Alandi a Yesu babangikwa nze una kabangikwa oyandi, ntangwa zayingi kwa ayadi ana ke bazayanga ziku kia mambu ko. Ozevo, muna mvu a 56 T.K., o Paulu wa ntumwa wasonekena Akristu kuna Roma muna kubalukisa vo: ‘Nusakalela akwa mpungu-wisa [ayadi], kadi ke vena wisa kikondelo mu Nzambi ko.’ Ke sia ko vo o Yave yandi oyadikanga tuyalu twa wantu, kansi oyambulanga vo bayala yavana Kintinu kiandi kiyala e nza yawonso. Ikuma o Paulu kavovela kw’Akristu vo bazitisa ayadi yo futa e mpaku.— Roma 13:1-7; Tito 3:1, 2.
8. (a) Yamu nkia tezo Akristu bafwete lemvokela ayadi? (b) Akristu ankulu aweyi batanginina mbandu a Yesu?
8 Kansi kadi, o lemvo kuna kwa ayadi ke muna mawonso ko. Vava vebwanga e ntantani muna nsiku mia Yave ye mia wantu, awana besadilanga Yave bafwete lemvokela nsiku Miandi. Tala una wavova o nkanda Na Estrada Para a Civilização—Uma História Mundial mu kuma kia Akristu ankulu: “Akristu bavengang’o sala eyak’e salu y’akwa Roma. Bazayanga wo vo . . . okota mu salu kia kisoladi ke dina ngwizani ko yo lukwikilu lwau. Ke bazolanga kala mfumu muna tuyalu ko. Ke basambilanga ntinu ko.” Vava e mfumu za Ayuda ‘bakanikina’ alongoki bayambul’o samuna e nsangu zambote oyau bavutula vo: “Twalemvokela Nzambi ke mu wantu ko.”— Mavangu 5:27-29.
9. (a) Ekuma Akristu muna Yerusaleme bavaikila muna mbanza muna mvu a 66 T.K.? (b) Aweyi dinina se mbandu ambote?
9 Alongoki bayivaulanga muna ntantani za tuyalu. Muna mvu a 66 T.K., Ayuda batelamena Kaisa. Vana vau masoladi ma Roma bazunga Yerusaleme. Adieyi bavanga Akristu bakala muna mbanza yayina? Basungamena lulukisu lwa Yesu lwa vaika muna mbanza. Vava esi Roma basisa mbanza mu kolo kiakete, Akristu basauka Nkoko a Yodani yo tinina kuna miongo mia Pela. (Luka 21:20-24) O kuyivaula kwau i mbandu ambote kwa Akristu akwikizi mu lumbu yalanda.
Akristu Bafwete Kuyivaula omu Lumbu Yayi Yambaninu
10. (a) Nkia salu besalanga a Mbangi za Yave ye nkia kuma? (b) Mu nkia mambu bekuyivaulanga?
10 O lusansu nga lusonganga vo vena ye buka kia wantu omu lumbu yayi yambaninu bekuyivaulanga muna tanginina Akristu ankulu? Elo, vena, a Mbangi za Yave i wau bevanganga. Yau awonso omu lumbu yayi besamunanga e Kintinu kia Nzambi vo kiau kaka kitwasa luvuvamu lwanzingi, mawete, ye kiese kwa azodi a unsongi. (Matai 24:14) Kansi, bekuyivaulang’e mvimba muna ntantani za esi zula.
11. (a) O kuyivaula kwa Akristu aweyi kuswaswanenanga ye mavangu ma mfumu za mabundu? (b) A Mbangi za Yave adieyi ke bevanganga ko kw’aya bezolanga kwau kuyisia mu mambu ma tuyalu?
11 Nswaswani kikilu yo yau, afidi a mabundu ma nza yayi bekuyisiang’e mvimba muna mambu ma tuyalu. Muna nsi zakaka oyau besadisanga aya bevavanga e kimfumu yo katulwisa akaka mu lembi sunda. Akaka afidi a mabundu nkutu mfumu za luyalu. Akaka befilanga ayadi batambulwilanga e ngindu za mfumu za mabundu. Kansi, a Mbangi za Yave ke bekuyisianga muna mambu ma tuyalu ko. Ngatu kuyisia mu zingu ya ngani yovo sima awana bazolele kuyisia kun’esambu dia luyalu lwa nengandi, yovo awana bazolele kala mfumu muna luyalu, yovo ana bazolele sola muntu kayala. O Yesu wavova vo alongoki andi ke bafwete kala ba nza ko, ozevo a Mbangi za Yave ke bekuyisianga mu mambu ma tuyalu ko.
12. Olembi kuyivaula kwa mabundu ma nza yayi nkia ndandu kutwasanga?
12 Nze una kavova o Yesu, a zula benwanang’e vita ntangwa ke ntangwa. Muna zula benwananga yau yo yau. (Matai 24:3, 6, 7) Amfumu za mabundu beyikamanga e zula yinwananga ye akaka yo tuma alandi au bavanga diau adimosi. E mfoko ayeyi? Akwa nsambila yau yimosi bevondaziananga muna vita mu kuma kia sia vo oyau akwa nsi yovo kanda diakaka. Ediadi ke dina ngwizani ko yo luzolo lwa Nzambi.— 1 Yoane 3:10-12; 4:8, 20.
13. Nkia ziku tuvwidi mu kuma kia kuyivaula kwa a Mbangi za Yave?
13 Kansi kadi, a Mbangi za Yave bekuyivaulang’e mvimba muna ntantani zawonso. E Sentinela ya Fevelelo 1940 owu yisonganga: “Awonso bena kun’esambu dia Mfumu bekuyivaula muna vita ya zula.” A Mbangi za Yave muna zula yawonso ye kolo yawonso bekwamanananga kuyivaula. Ke beyambulanga ko vo e mpambula ye vita za nza yayi zafwasa ungudi wau wa zula yawonso. “E nsosolo miau, nsengo befula mio; o madionga, nkanku.” Wau vo bekuyivaulanga, ke belongwa diaka nwana ko.— Yesaya 2:3, 4; 2 Korinto 10:3, 4.
14. Wau vo a Mbangi za Yave bekuyivaulanga ye nza nkia diambu dikubabwilanga?
14 Okuyivaula nki kutwasanga? O Yesu wavova vo: “Wau oyeno ke nu a nza ko, . . . muna diadi i ikunusaulwil’e nza.” ( Yoane 15:19) Ulolo wa Mbangi za Yave besiwanga muna pelezo mu kuma kia sia vo Nzambi besadilanga. Akaka babangikwa yo vondwa nkutu nze una bavangwa Akristu a tandu kiantete. Omama mevangamanga wau vo o Satana yandi i “nzambi a tandu kiaki” osianga asambidi a Yave e kitantu wau vo bekuyivaulanga ye nza.— 2 Korinto 4:4; Lusengomono 12:12.
15. (a) Akweyi yikwendanga e zula yawonso ye adieyi bevenganga a Mbangi za Yave? (b) Kuyivaula ye nza ke diambu diakete ko, ekuma?
15 Aselo ya Yave beyangalalanga wau vo ke ba nza ko, kadi e zula yawonso mu kwenda ina kuna mfoko au, kuna Armangedo. (Daniele 2:44; Lusengomono 16:14, 16; 19:11-21) Tulenda venga e sumbula kiaki muna kuyivaulanga ye nza. Wau twayikana muna kintwadi kia nza yawonso tukwikilanga muna Kintinu ki’ezulu kia Nzambi. Dia ludi vo, muna kuyivaula ye nza tuvezwanga yo bangikwa. Kansi, fikolo fisidi o lubangamu lwalu se lufokoka, wau vo e nza yayi yambi ya wisa kia Satana yifwaswa yakwele mvu. Kuna diak’e sambu, awana besadilanga Yave bezinga yakwele mvu muna nz’andi ampa ya unsongi ya luyalu lwa Kintinu kia Nzambi.— 2 Petelo 3:10-13; 1 Yoane 2:15-17.
Yuvu ya Lufimpu
• Nze una kasong’o Yesu ‘olembi kala wa nza’ aweyi divavanga?
• Akristu ankulu aweyi batadilanga (a) mwand’a nza (b) ayadi yo (c) futa e mpaku?
• A Mbangi za Yave za lumbu yayi aweyi besongelanga kuyivaula kwau kwa Kikristu?
[Yuvu ja longokela]
[Foto muna lukaya 165]
O Yesu wavova vo oyandi ye alongoki andi “ke ba nza ko”
