Kapu Kia 20

Sungamenanga e Lumbu kia Yave

1. Vava walongoka e nkumbu antete vo e nsuka mpasi za tandu kiaki kiambi yifinamene adieyi wayindula?

 MUNA mambu walongoka muna Nkand’a Nzambi e diantete i kani dia Yave dia kitula o ntoto wawonso se paradiso. Muna nza yayina yampa e vita, umpumbulu, usukami, mayela, mpasi, yo lufwa ke lukala diaka ko. Amafwa nkutu bevutuk’o zinga. Ekwe mpila vuvu! E ngiz’a Yesu muna mwanda vava kayadikwa se Ntinu muna mvu a 1914 i ziku kisonganga vo omama mafinamene ovangama ye tuka kiakina mu lumbu yambaninu ya nza yayi yambi tuzingilanga. Kuna mfoko a lumbu yayi yambaninu o Yave ofwasa e nza yayi yambi yo sikidisa e nz’ampa ina kasil’o nsilu!

2. Nki i “lumbu kia Yave”?

² O Nkand’a Nzambi uyikanga e lumbu kia lufwasu eki kikwizanga vo “lumbu kia Yave.” (2 Petelo 3:10) I “lumbu kia makasi ma Yave” kwa nkubika ya Satana muna nza yawonso. (Sefaniya 2:3) Mu kwenda yina ku mfoko muna “vit’a lumbu kianene kia Nzambi wa Mpungu-ngolo . . . , kin’e nkumbu muna Kiyibere vo, Armangedo,” muna mu fwasilwa e “ntinu mia nza yawonso.” (Lusengomono 16:14, 16) E mpila zingu kiaku nga yisonganga vo okwikilanga kikilu vo e “lumbu kia Yave” kifinamene?— Sefaniya 1:14-18; Yeremiya 25:33.

3. (a) Nkia ntangwa kikwiza e lumbu kia Yave? (b) Ekuma dinina dia mfunu vo o Yave katuzayisi ko e “lumbu kiakina ye ola”?

 ³ O Nkand’a Nzambi ke kutuzayisanga e lumbu kiasikididi ko kekwiz’o Yesu Kristu mu Fwasa e nza yayi ya Satana. “Owu wa lumbu kiakina ye ola, ke ven’on’ozeye wo ko, kana mbasi kun’ezulu, yovo Mwana, nang[a] Se [kaka],” u kavova o Yesu. (Maku 13:32) Awana balembi zolanga Yave ke beyindulanga e lumbu kiaki ko, bekuyivananga muna mambu ma zingu kia yau kibeni. Kansi, awana bezolanga kieleka Yave bekunsadila muna nsi a ntima wawonso yamu konso ntangwa ikwiza e mbaninu ya tandu kiaki kiambi.— Nkunga 37:4; 1 Yoane 5:3.

4. Ameyi kavov’o Yesu muna kutulukisa?

⁴ O Yesu walukisa awana bezolanga Yave oku vo: “Nutoma tala, nuyingila yo samba: kadi ke nuzeye yo ko, e ntangwa.” (Maku 13:33-37) Watulukisa vo ka tufwete yambula ko vo o dia yo nua ye ‘mambu ma zingu’ matuvukika yo vilakana e lumbu kiakina.— Luka 21:34-36; Matai 24:37-42.

5. Nze una kavova Petelo, e lumbu kia Yave nkia mambu kitwasa?

⁵ O Petelo mpe watuvovesa vo twasungamenanga e ‘ngiz’a lumbu kia Nzambi, kina kina vo, ezulu, wau dikwam’o tiya, dizeloka, ye lekwa y’ezulu yizeloka muna mbangazi.’ “Ezulu”—i sia vo tuyalu twawonso twa wantu—tufwaswa, diau adimosi mpe ye “ntoto” una vo—kintwadi kia wantu awonso avangi a mambi ye “lekwa y’ezulu” i sia vo i ngindu ye mavangu ma nza yayi yambi nze i luzolo lwa kuyitumina ke mu Nzambi ko, umpumbulu wau ye mpil’a zingu kiau ki’eloko. Vana  fulu kiau vevingiswa “ezulu diampa [Kintinu kia Nzambi ki’ezulu] ye nz’ampa [kintwadi kiampa kia wantu]” muna ‘mukala ndungidi.’ (2 Petelo 3:10-13) O mambu mama malenda bwa vana vau muna lumbu ye ntangwa ina tulembi zaya.— Matai 24:44.

Kwamanan’o Tal’e Sinsu

6. (a) Ya mu nkia tezo kavanin’o mvutu o Yesu kw’alongoki andi mu kuma kia mbaninu ya tandu kia Kiyuda? (b) Nkia tini kia mvutu za Yesu kisonganga mana mebwanga tuka mvu a 1914?

⁶ Mu diambu dia lumbu eyi tuzingilanga, tufwete toma zayanga e sinsu isonganga vo mu lumbu yambaninu se tuna—e “mbaninu a tandu.” Zaya dio vo vav’o Yesu kavan’e mvutu za kiuvu ki’alongoki andi kina kiasonama muna Matai 24:3, oma kavova muna nzila ya 4 yaku 22 malungana e ndungan’antete muna Yuda tuka mvu wa 33 yaku 70 T.K. Kansi, o ungunza wau walungana e ndungana ampwena muna mvu a 1914, e ntangwa ya “ngiz’a [Kristu], ye mbaninu a tandu.” Matai 24:23-28 ozayisanga mana mabwa tuka muna mvu a 70 T.K. yamuna ngiz’a Kristu. Oma meyikwanga muna Matai 24:29–25:46 mayantik’o bwa mu lumbu yambaninu.

7. (a) Ekuma yeto kibeni tufwete bakulwilang’o mambu melungisanga e sinsu? (b) Vana e mvutu za yuvu ku mfoko a tini kiaki muna songa aweyi e sinsu kilunganenanga tuka mvu a 1914.

⁷ Yeto kibeni tufwete toma bakulanga mambu melungisanga e sinsu. O tezanisanga mambu mama ye ungunza wa Nkand’a Nzambi dikutusadisa mu ‘sungamena’ e lumbu kia Yave. Mekutusadisa mpe twatoma kwikidisa akaka vava tukubalukisanga mu kuma kia finama kwa lumbu kiaki. (Yesaya 61:1, 2) Mu  kuma kiaki, mbula twabadika e yuvu yilende isonganga eyaka sinsu nze una wasonama muna Matai 24:7 ye Luka 21:10, 11.

O ungunza una wayika vo “zula itelamena zula, kintinu ye kintinu” nkia mpila yampwena wayantika lunganena tuka muna mvu a 1914? Ameyi mebwanga tuka kiakina mu kuma kia vita?

Muna mvu a 1918, nkia vuku kiasak’o vonda wantu ke mu Vita Antete ya Nz’amvimba ko? Kana una vo wantu banungunuka muna ngangu za wuka yimbevo, nkia kimbevo kivondanga mazunda ma wantu yamu wau?

E mvengele nkia tezo ifwasilanga e nza kufwil’owu wa lunungunuku lwa ngangu za nza mu tandu kiviokele?

Adieyi dikwikanisanga vo mambu masonama muna 2 Timoteo 3:1-5, 13 ke mevangamanga kaka ko kansi mesakang’o wokela ekolo tukwendanga ku mfoko ya lumbu yayi yambaninu?

Mpambula za Wantu

8. (a) Ameyi diaka kayik’o Yesu muna Matai 13:24-30, 36-43, vo mevangama mu lumbu yayi yambaninu? (b) Nki i nsasa ya kingana kia Yesu?

⁸ Vena mpe ye mambu makaka mampwena kayik’o Yesu vo mevangama muna lumbu yambaninu. Dimosi muna mau i mpambula za “wan’a kintinu” ye “wan’a mbi.” Muna kingana kiandi o Yesu wayika vo ntantu mosi wakuna mbongo andi ambi muna mpatu ya masa. E “masa” muna kingana kiandi i Akristu akieleka akuswa. “Mbongo ambi” i awana  bekuyikanga vo Akristu kansi besonganga vo yau i “wan’a mbi” wau vo betangininanga e nza ina keyalanga o Nkadi Ampemba. Oyau bevambulwanga muna “wan’a kintinu kia [Nzambi]” yo siwa sinsu kia lufwasu. (Matai 13:24-30, 36-43) Ediadi nga divangamanga kieleka?

9. (a) Kuna nima Vit’Antete ya Nz’amvimba nkia mpambuka yampwena bavambuka awonso bekuyikanga vo Akristu? (b) Aweyi akuswa Akristu basongela ziku vo oyau i asadi a Kintinu?

⁹ Kunima Vit’Antete ya Nz’amvimba awonso bevovanga vo Akristu bavambulwa mu buka yole: (1) Mfumu za mabundu ma Kikristu kia Kimpangila ye alandi au, awana bevanang’o moko kwa Liga das Nações (kizayakene unu vo Nações Unidas) yo tundidikanga zula ya yau kibeni, e buka kia (2) Akristu akieleka ana bena vo tuka kunima vita bayikama e Kintinu kia Masia kia Nzambi, ke mu zula ya nza yayi ko. ( Yoane 17:16) Basonga vo yau i asadi akieleka a Kintinu kia Nzambi muna samunang’e “nsangu zazi zambote za kintinu” muna nza yawonso. (Matai 24:14) Nkia ndandu?

10. Nkia nluta miantete kiatwasa e salu kia samuna e Kintinu?

¹⁰ Entete, bakutika e nsadiswa y’awana bakuswa muna mwand’a Nzambi, bena ye vuvu kia yal’entwadi yo Kristu muna Kintinu ki’ezulu. Kana una vo bamwangana muna zula beyikaneswanga muna nkubika yimosi. E salu kia si’edimbu kwa akuswa awaya ku mfoko se kina.—Lusengomono 7:3, 4.

11. (a) Nkia salu kia mpambula kisalwanga yamu wau ye kisalwanga mu lungisa nkia ungunza? (b) E ndungana ya ungunza wau nki yisonganga?

 ¹¹ I bosi, muna mfil’a Kristu vayantik’o kutikwa “ndong’ayingi . . . yatuka muna zula yawonso, yo makanda, ye nsi, ye ndinga.” Oyau i buka kia “mameme makaka” bekota muna nz’ampa ya Nzambi. (Lusengomono 7:9, 14; Yoane 10:16) E salu kiaki kia samuna e Kintinu kia Nzambi una e mbaninu ke  yizidi ko kisalwanga yamu lumbu yayi. E ndong’ayingi ya mameme makaka owau se mazunda besadisanga e nsadiswa zakuswa kuna kwikizi kiawonso mu samuna e nsangu zazi zamfunu za Kintinu. Wantu a zula yawonso bewanga e nsangu zazi.

Ameyi Mebwa Kuna Sentu?

12. Nkia tezo zifwete samunwinwa e nsangu zambote una lumbu kia Yave ke kizidi ko?

¹² Mawonso mayikilu ova ntandu mesonganga vo tufinamene ku mfoko ya lumbu yambaninu ye mpe e lumbu kia Yave kifinamene. Nga vena yo ungunza  wakaka ulungana una ke kiayizidi ko e lumbu kiaki kiansisi? Vena. E diantete, e salu kia Kintinu kia vambanisa wantu ke kiafokokele ko. Muna zunga yakaka e salu kiakangama kiakala mu mvu miayingi, owau alongoki ampa mu wokela bena. Kana nkutu vava wantu bemengang’o wa e nsangu zambote, e nkenda za Yave zisongwanga wau tusamunang’e nsangu zambote. Ozevo, kwamanana muna salu kiaki! O Yesu wavova vo vava e salu kiaki kifokoka e mbaninu ilwaka.

13. Nze una uyikanga 1 Tesalonika 5:2, 3, nkia diambu diampwena dibwa ye nki disonga oku kwa yeto?

¹³ O waka ungunza wa Nkand’a Nzambi wamfunu kikilu wayikwa i wau: “Una se bevovanga vo, ngemba yo luvuvamu, o lubukumuku luakinsunzumukina lu[ku]baluàki[la], nze nsongo mia nkento owuta; yau ke batini.” (1 Tesalonika 5:2, 3) Ka tuzeye ko una usamunwinwa e “ngemba yo luvuvamu” lwalu, tufwete vingila twamona wo. Kansi ke disongele ko vo ayadi a nza besingika emvimba mambu mebangikang’o wantu. Awana besungamenanga e lumbu kia Yave ke bevukumunwa ko muna nsangu zazi. Bazeye wo vo i bosi o lubukumuku luakinsunzumukina lukwiza.

14. Nkia mambu mebwa muna kolo kia mpasi zayingi, ye nkia ndandani mebwila?

¹⁴ Muna lubantiku lwa mpasi zayingi, ayadi betelamena Babele Anene ina vo kintwadi kia nsambila zawonso za luvunu ova nza yo fwasa zo. (Matai 24:21; Lusengomono 17:15, 16) Kuna nima lufwasu lwalu, e zula itelamena awana beyikamanga kimfumu kia Yave. O makasi ma Yave mefutumuka kw’ayadi ye awana bekubayikamanga, befwaswa emvimba. Zikala  se mpasi zayingi zifokokela muna Armangedo. Edi dilanda, o Satana ye nkwiya miandi betubwa muna mbilu ke batungianisa diaka o wantu ko. Ediadi i difokola e lumbu kia Yave, e lumbu kina vo kitundidika e nkumbu andi.— Yezekele 38:18, 22, 23; Lusengomono 19:11–20:3.

15. Ekuma dinina dia uzowa dia banzanga vo e lumbu kia Yave kiakinu kwandá?

¹⁵ E mfoko ya tandu kiaki yikwiza muna ntangwa ina kasikidisa yandi kibeni Nzambi. Ke yizingila ko. (Kabakuke 2:3) Sungamena dio vo o lufwasu lwa Yerusaleme muna mvu a 70 T.K. mu nzaki lwayizila, Ayuda ke babanzanga wo ko vo kwiza kikwiza, kadi edi kaka bayindulanga vo e vonza kiavioka kwandi. Adieyi tuvova mu kuma kia Babele ankulu? Yangolo yakala, yayibundang’e vuvu, yazungwa e yaka yangolo. Kansi, yabwa muna fuku dimosi. Ozevo, o lufwasu lwa kinsalukisa lukwiza muna nza yayi yambi. Vava lulwaka, mbula lwatuwana twayikama muna nsambila ya kieleka yo sungamenanga e lumbu kia Yave.

Yuvu ya Lufimpu

• Ekuma dinina dia mfunu twasungamenanga e lumbu kia Yave? Aweyi tulenda wo vangila?

• E mpambula ya wantu eyi ivangwanga aweyi yilenda kutuvanga?

• Nkia mambu mevitila e ngiza lumbu kia Yave? Ozevo, adieyi kafwete vanga konso muntu mu yeto?

[Yuvu ja longokela]

[Foto muna lukaya 180]

Ke kolo ko, e lumbu yambaninu se yifokoka muna lufwasu lwa nza ya Satana