1, 2. O Yave nkia “nkanda” katusonekena ye ekuma?

NGA olenda sungamena nkumbu a nsuka watambula nkanda watuka kwa nzodi aku ozingilanga kwa ndá? Vena ye lekwa yakete yikutuyangidikanga nze nkanda utukidi kwa muntu tutoma zolanga. Tuyangalelanga zaya mavimpi mandi, oma kevanganga ye makani mandi. Ozaya nsangu zazi zikutufinamesanga ye ndiona utusonekene o nkanda kana una vo kwa ndá kena.

² Nki kilenda kutuvana kiese kiayingi vo ke tambula ko e nsangu zasonama za Nzambi oyu tuzolanga? O Yave watusonekena “nkanda”—Diambu diandi, Nkand’a Nzambi. Muna kekutuzayisilanga kana yandi i nani, adieyi kevanganga, adieyi kesinga vanga ye makaka mpe. O Yave watuvana e Diambu diandi kadi ozolele vo twamfinama. O Nzambi eto muna ngangu zawonso wasola mpil’ambote ya mokena yeto. E mpila wasonamena o Nkand’a Nzambi ye mambu mena mo mesonganga e ngangu zilembi tezakana.

3. O Yave nkia mpila kazayisila e Nsiku kwa Mose?

³ Akaka nanga balenda yuvula, ‘Ekum’o Yave kalembi sadila mpila yakaka—muna mokena yo wantu—nze i vovana yau tuka kun’ezulu?’ Dialudi vo, vakala ye ntangwa in’o Yave kavovananga ye wantu tuka kun’ezulu muna mbasi. Kasikil’owu, wavanga wo vava kavana Nsiku kwa Isaele. (Ngalatia 3:19) E ndinga yatuka kun’ezulu yabazakamesa—ikuma vo, Aneyisaele ye wonga wawonso balomba kwa Yave vo kavovana yau muna Mose, ke mu mpila yayina ko. (Luvaiku 20:18-20) E 600 za nkanikinu miakala muna Nsiku, miasamunwa kwa Mose diambu muna diambu.

4. Songa ekuma e mvovo mia samunwina mu nua ke miakadila mpil’ambote ko ya zayisila e nsiku mia Nzambi.

 ⁴ Adieyi diadi bwa kele vo e Nsiku wauna walembi sonekwa mu nkanda? O Mose nga wadi sungamena e mvovo miawonso mia nsiku miamina yo samuna mio ye sikididi kiawonso kwa nkangu? Adieyi tuvova mu kuma ki’awana badi wutuka muna tandu yalanda? Nga badi kwikila muna mvovo mia nua? Eyayi ke yadi kala mpila yambote ko ya zayisila e nsiku mia Nzambi. Yindula edi dilenda bwa kele vo ozayisi diambu kwa ndonga wantu ina mu nlonga, wazayisa dio kwa muntu antete, i bosi konso muntu kasamuna dio kwa ndiona unlende yakuna nsuk’a nlonga. Avo tuyuvwidi muntu ansuka nanga e mpila kewila e diambu yaswaswana ye ina kawila muntu antete. E Nsiku a Nzambi ke wafwana bwa mu vonza kiaki ko.

5, 6. O Yave adieyi kavovesa Mose vo kavanga muna diambu Diandi ye ekuma dinina dia nsambu kwa yeto dia tambula Diambu dia Yave diasonama?

⁵ O Yave muna ngangu zawonso wasonekesa e diambu diandi. Wavovesa Mose vo: “Soneka mambu mama: kadi mun’owu wa ngyend’a mambu mama i nkangìdi ekangu yo ngeye yo Isaele.” (Luvaiku 34:27) Ozevo, o Nkand’a Nzambi wayantika sonekwa muna mvu a 1513 V.T.K. Muna 1.610 dia mvu mialanda o Yave “[w]avovela e mpova zayingi za mpila mu mpila” kwa 40 ma wantu basoneka o Nkand’a Nzambi. (Ayibere 1:1) Muna kolo kiaki kiawonso asoneki awaya basia sungididi kiatoma soneka ye ziku mu tanina e Sono.—Ezera 7:6; Nkunga 45:1.

⁶ Diansambu kikilu kwa yeto wau vo Yave olenda mokena yeto muna sono yandi. Nga kwatambula kala nkanda ambote ko—nanga wafiaulwisa muna ntangwa yayina—walunda wo yo tangulula wo? Diau adimosi ye “nkanda” a Yave kwa yeto. Wau vo o Yave wasonekesa diambu diandi, tulenda dio tanganga ntangwa zawonso yo badika dina  kavova. (Nkunga 1:2) Tulenda tambula “fiauzi wa Sono” konso ntangwa tuvwidi wo o mfunu.—Roma 15:4.

7. E ngangu za Yave aweyi zimonekenanga wau kasadila wantu mu soneka Nkand’a Nzambi?

⁷ Muna ngangu zandi o Yave wasadila wantu muna soneka e Diambu diandi. Badika edi: Kele vo Yave kasadila mbasi muna soneka Nkand’a Nzambi, nga wadi kututunta? Dialudi vo, ambasi balenda toma songa oma ma Yave muna tezo kia umbakuzi wa nsambil’au kwa Yandi yo zayisa oma ma selo yakwikizi ya Nzambi. Kansi, nga twadi bakula mvovo mia vangwa yalunga ya mianda bena vo o zayi, ngangu ye ngolo zaswaswana ye zeto?—Ayibere 2:6, 7.

8. Nkia tezo kayambulwil’o Nzambi asoneki a Nkand’a Nzambi basadila e ntona zau? (Tala sinsu kina vana yanda.)

⁸ Muna sadila asoneki a wantu o Yave watuvana mana tuvwidi o mfunu—sono “yavumunwinwa kwa Nzambi,” kansi mawonso ma kiwuntu. (2 Timoteo 3:16) Aweyi kavangila wo? Nkumbu miayingi wayambula vo asoneki basadila e ntona zau muna sola “mambu m’eyangi, y’oma masikila muna sono, mambu ma ludi.” (Kimpovi 12:10, 11) Ekiaki i kuma tumwenanga e nswaswani mu mpila in’o Nkand’a Nzambi usasilanga mambu; sono yiyikanga lusansu ye kiwuntu kia konso nsoneki. * Kansi, wantu awaya “bavovela muna Nzambi, e mpoveswa bavoveswa kwa mwand’avelela.” (2 Petelo 1:21) Ikuma vo, i “diambu dia Nzambi” kikilu.—1 Tesalonika 2:13.

9, 10. O sadila asoneki a wantu ekuma kuwokeselanga o luzolo lweto muna Nkand’a Nzambi?

⁹ Wau vo Nkand’a Nzambi wantu basoneka wo ukututuntanga  yo kutuyangidika. Wasonekwa kwa wantu bayindulanga nze yeto. Wau vo asumuki banwananga ye ntonta ye mpasi nze yeto. Ezak’e ntangwa mwand’a Yave wabavumunwina mu soneka e ntantu ye mpasi zau. (2 Korinto 12:7-10) Ozevo, basoneka oma ma yau kibeni, ediadi i diambu kalendi vanga ko o mbasi.

¹⁰ Se badiki e nona kia Davidi wa Ntinu a Isaele. Vava kasumuka esumu dianene, wayimbila nkunga, waziula ntim’andi mu lomba ndoloki kwa Nzambi. Wasoneka vo: “Umpelelesa mun’esumu diame. Kadi nzeye makuzuka mame: Esumu diame din’ak’oku ngina. Muna bi yawutukila; yo mun’esumu yayimitinu kwa ngw’ame. E yimenga ya Nzambi, mwand’abudika: o ntim’abudika yo kosomoka, e Nzambi kuveza wo ko.” (Nkunga 51:2, 3, 5, 11, 17) Nga olenda mona e ntantu za nsoneki ndioyo? Nga nani ovo ke muntu ansumuki kaka ko olenda songa e ntantu zakieleka nze i zazi?

11. Ekuma tulenda vovela vo o mambu makieleka ma zingu kia wantu masonama muna Nkand’a Nzambi masonama “muna longwa kweto”?

¹¹ Vena ye diambu diakaka mpe dikitulanga Nkand’a Nzambi se wamfunu kikilu. Fulu yayingi o nkanda wau uyikanga mambu ma wantu—wantu akieleka ana basadilanga yovo lembi sadila Nzambi. Tutanganga e mpasi zababwila muna zingu ye mawete bamona. Tutanganga e nluta mia nsola bavanga. O mambu mama masonekwa “muna longwa kweto.” (Roma 15:4) Muna mambu mama ma zingu kiakieleka o Yave okutulonganga e mpila tulenda bakulwila. Badika eyaka nona.

12. Oma masonama mu Nkand’a Nzambi mu kuma kia awana bakonda lukwikilu aweyi mekutusadisilanga?

¹² O Nkand’a Nzambi uyikanga mpe awana bakondwa kwikizi, yimpumbulu ye mana mababwila. Muna yau tumonanga mavangu mambi yo kutusadisa twabakula mo. Kasikil’owu, nga vena ye mpil’ambote yatumbila e mbi ke mu  yika e nona kia Yuda ko ona wateka Yesu? (Matai 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Mambu nze i mama mekotanga muna ntima mieto yo kutusadisa mu zaya yo tina fu yambi.

13. O Nkand’a Nzambi nkia mpila ukutusadisilanga mu bakula e fu yambote?

¹³ O Nkand’a Nzambi mpe uyikanga selo yayingi yakwikizi ya Nzambi. Tutanganga mu kuma kia kuyivana ye kwikizi kiau. Tutanganga mbandu ya kieleka ye fu tulenda yima muna finama Nzambi. Tala e nona kia lukwikilu. O Nkand’a Nzambi ukutusasilanga nki i lukwikilu ye nkia mfunu lwina kele vo tuzolele yangidika Nzambi. (Ayibere 11:1, 6) Kansi, o Nkand’a Nzambi uyikanga e mbandu yakieleka ya lukwikilu lusongelwanga muna mavangu. Badika lukwikilu kasonga Abarayama vava kateza vana Isaki se lukau. (Etuku kapu kia 22; Ayibere 11:17-19) Mambu nze mama mekiesesanga e nsasa mvovo wau “lukwikilu” yo kitula wo se wasazu mu bakula. Ekwe mpila zikutuwondelelanga e ngangu za Yave ke mu kala kaka ye fu yambote ko kansi zisonganga mpe e mbandu ya mavangu ma fu yayi!

14, 15. O Nkand’a Nzambi adieyi kekutuvovesanga mu kuma kia nkento mosi wayenda muna tempelo, ediadi aweyi dikutulonganga mu kuma kia Yave?

¹⁴ Nkumbu miayingi, o mambu makieleka ma zingu kia wantu mena muna Nkand’a Nzambi mekutulonganga e mpila muntu kena o Yave. Badika e nona kia nkento ona kamona o Yesu muna tempelo. Ekolo kavwanda vana ndambu a lundilwa kia nzimbu, o Yesu wamona e ndonga batubanga tukau twau muna lundilwa. Mvwama zayingi zayiza “zitubidi o ulolo.” Kansi, o meso ma Yesu matungununa nsukami wa nkento ansona. O lukau lwandi lwa “mbiya zole, zina vo luvanza lueya.” * I zau kaka kakala  zau. O Yesu wakala yo nyindu a Yave wabakula mambu wavova vo: “O nkento ndioyu anson’ansukami, otubidi ntuba iviokele zina z’awonso batubidi muna lundilwa.” E mvovo miami misonganga vo, o nkento ndioyo watuba ntuba iviokele awonso.—Maku 12:41-44; Luka 21:1-4; Yoane 8:28.

¹⁵ Nga ke diakiese ko ediadi vo muna wantu awonso bayenda muna tempelo mu lumbu kiakina o nkento ndioyo wansona yandi kaka wayikwa muna Nkand’a Nzambi? Muna nona kiaki o Yave okutulonganga vo oyandi i Nzambi antondi. Oyangalelang’o tambula tukau tukumvananga mu ntima mosi kana nkutu twakete muna tezanisa ye twa wantu akaka. O Yave kamona mpila yakaka ko isundidi owete yakutulongela e ludi!

16, 17. E ngangu za Yave nkia mpila zimonekenanga kana nkutu mu mana malembi sonama muna Nkand’andi?

¹⁶ Vava osonekanga kwa nzodi aku, mambu ma tezo kaka olendanga soneka. Muna diadi okalanga ye ngangu mu sola mambu osoneka. Diau adimosi mpe, o Yave wasola wantu ye mambu kasoneka muna Nkand’andi. Kansi o Nkand’a Nzambi ke usasilanga mambu mama mawonso ko. (Yoane 21:25) Kasikil’owu, vava Nkand’a Nzambi uyikanga e mfundisa za Nzambi, oma masonama nanga ke mevananga mvutu za yuvu yeto yawonso ko. E ngangu za Yave zimonekanga mpe muna mana kasola vo kamafwana sonama ko muna Nkand’andi. Mu nkia mpila?

¹⁷ E mpila yasonekenwa o Nkand’a Nzambi ya vava zaya oma mena mu ntima mieto. Muna Ayibere 4:12 tutanganga vo: “E diambu dia Nzambi diamoyo ye [nkuma, NW ] dilutidi mpe o twa kwa nsosolo miawonso mia meno mole, dikotanga kana i mpambaninu a moyo yo mwanda, . . . dizeye mpambula za mbalu yo makani ma ntima.” E mvovo  mia Nkand’a Nzambi mikotanga muna ntima mieto yo sengomona e nyindu ye makani meto makieleka. Awana betanganga wo ye lukatikisu nkumbu miayingi betanga masakuba mu mambu mana ke batomene bakula ko. Wantu awaya bekatikisanga nkutu kana vo Yave Nzambi anzodi kieleka, angangu, ye unsongi.

18, 19. (a) Ekuma katufwete tokanena ko kele vo vavaikidi yuvu ya mambu ma Nkand’a Nzambi ina ke tubakwidi ko yovo zay’e mvutu vana vau? (b) Adieyi divavwanga muna bakula e Diambu dia Nzambi, ediadi aweyi dinina se ziku kia ngangu zampwena za Yave?

¹⁸ Nswaswani yo yau, oyeto vava tulongokanga o Nkand’a Nzambi ye ntim’a sikila tuzayanga Yave una keyikilwanga muna Nkand’a Nzambi wawonso. Muna kuma kiaki, ke tutokananga ko kele vo vavaikidi kiuvu yovo diambu tulembi bakula vana vau. Muna bong’e nona: Kele vo makina ma mpimpita osingikanga, kuna lubantiku nanga omwene lekwa kikondele yovo kubakwidi una olenda kio singikila ko. Kansi, muna malembe malembe nanga obundakese kala sengwa yafwana mu zaya e mpwa ya makina. Diau adimosi mpe, vava tulongokanga malembe malembe o Nkand’a Nzambi tuzayanga mpila Nzambi kena o Yave. Kana nkutu kuna lubantiku ke tubakwidi ko e diambu kingandi ngatu zaya e ngwizani dina ye kiwuntu kia Nzambi, elongi dieto dia Nkand’a Nzambi mayingi ditulongele mu kuma kia Yave mekutusadisa mu zaya vo yandi i Nzambi a zola, wansongi ye kesianga mpambani ko.

¹⁹ Ozevo muna bakula e Diambu dia Nzambi, tufwete dio tanga ye longoka yo ntima sikila ye ngindu zavuvama. Ekiaki nga ke ziku kia ngangu zanene za Yave ko? Wantu angangu za nza balenda soneka o nkanda mina vo “akwa ngangu y’alungaladi” kaka balenda mio bakula. Kansi, muna soneka o nkanda ufwene bakulwa kw’akwa ntima miasikila—ngangu za Nzambi zivavwanga!—Matai 11:25.

20. Ekuma vo Yave kaka olenda kutulonga e mpila zingu kiambote ye adieyi dina muna Nkand’a Nzambi dilenda kutusadisa?

²⁰ Muna Diambu diandi o Yave okutulonganga e mpila ya zingu kiambote. Wau vo yandi i Mvangi eto otomene zaya mana tuvwidi o mfunu ke mu yeto kibeni ko. Ezolela ya muntu ya sia vo—kazolwa, kakala ye kiese yo vwa yikundi yambote—ke yisobanga ko. O Nkand’a Nzambi una ye “ngangu za vimpi” zilenda kutusadisa mu vwa e zingu kiasikila. (Ngana 2:7) Konso kunku kia nkanda wau kina ye kapu kisonganga una tulenda sadila elongi dia ngangu dia Nkand’a Nzambi, mbula twabadika nona kimosi.

21-23. Nkia luludiku lwa ngangu lulenda kutusadisa twayambula lunda makasi yo lembi landa ekunda?

²¹ Nga ozeye wo vo ana belundanga makasi yovo land’ekunda ntangwa zayingi mpasi bekuyitwasilanga? Lund’ekasi i zitu diampwena muna nata. Vava tulundanga dio diyalanga e ngindu zeto, yo katula kiese ye luvuvamu lweto. Akwa ngangu za nza bevovanga vo olunda makasi kulenda wokesa e vonza kia baka kimbevo kia ntima ye yimbevo yakaka yilembi sasuka. Vitila alongi awaya a ngangu za nza, o Nkand’a Nzambi ye ngangu zawonso uvovanga vo: “Lembwa makasi, yambula nsita.” (Nkunga 37:8) Kansi, aweyi tulenda wo vangila?

²² O Nkand’a Nzambi uvananga elongi diadi diangangu: “E ndungalal’a muntu isi’ekasi diandi e kimbazi-mbazi; i’kembo diandi dia lutis’ekuzuka.” (Ngana 19:11) O lungalala i ngangu za zayila edi dina kunima diambu yovo bakula edi dina kwa nda. O lungalala kutwasanga umbakuzi, ulenda kutusadisa mu bakula ekuma muntu akaka kavovele yovo vanga diambu kingandi. Ovo tusidi ngolo muna bakula makani, ngindu ye mambu mandi nanga dilenda kutusadisa mu vengola ngindu zambi muna yandi.

²³ Nkand’a Nzambi uvananga lulukisu lwalu: “Nuvezananga mambu yo yambuziana, ovo muntu obakidi nkw’andi  diambu.” (Kolosai 3:13) O mvovo wau “nuvezananga mambu” usonganga vo tufwete kadilanga y’akaka kuna luzindalalu, yambulwilanga e fu yakaka tumonanga vo yambi. O luzindalalu lwalu lulenda kutusadisa mu yambula lund’ekasi mu mambu makete-kete makondw’o mfunu. “Yambuziana” disongele vo yambula land’ekunda. O Nzambi eto angangu ozeye wo vo tufwete lolokanga akaka kele vo vena ye kuma kiavanga wo. Ediadi ke ditwasa ewete kwa yau kaka ko kansi dikututwasila mpe luvuvamu muna ngindu ye muna ntima. (Luka 17:3, 4) Ekwe ngangu zina muna Nkand’a Nzambi!

24. Nkia ndandu tubakanga muna zingila e ngwizani ye ngangu za Nzambi?

²⁴ Mu kuma kia zola kwandi kwalembi suka, o Yave wazola vo kamokenanga yeto. Wasola mpila isundidi owete—muna sonekesa “nkanda” kw’asoneki a wantu muna mfil’a mwand’avelela. Muna kuma kiaki, e ngangu za Yave zina muna nkanda wau. E ngangu zazi “[z]aziku kikilu.” (Nkunga 93:5) Wau tusianga zingu kieto ngwizani ye ngangu zazi yo samuna zo kw’akaka, tufinamanga kikilu kwa Yave wa Nzambi eto wa nkwa ngangu zawonso. Muna kapu kilanda tufimpa mbandu yakaka yampwena ya ngangu za Yave: wisa kiandi kia songa mambu ma kusentu yo lunganisa ekani diandi.