Twakinu mu lumbu Kiatanu, kia 14 kia ngonde a Nisani, o kuma se kufwa. Muna ndimuk’a ntangwa, e lumbu kia Vundu kiyantika kina kia 15 kia ngonde a Nisani. Yesu ofwidi kala, kansi e mivi miole mikomeno vana ndambu andi bakinu o moyo. Muna Nsiku diasikidiswa vo, e vimbu dia muntu “ke disala muna nti o fuku wamvimba ko,” kadi difwete zikwa “e lumbu kiakina.”—Nsiku 21:22, 23.

E lumbu Kiatanu mu masika kiyikilwanga vo lumbu kia Nkubama, kadi o nkangu mu kubika bena e lambu yo sala e salu yankaka ina ke ilendi salwa muna lumbu kia Vundu ko. Muna ndimuk’a ntangwa, e lumbu kia Vundu “kianene” kiyantika. (Yoane 19:31) Ekiaki i lumbu kia Vundu kianene kadi e lumbu kia 15 kia ngonde a Nisani kikala lumbu kiantete kia Nkinzi wa mbolo zakondwa mfuna, o nkinzi wau lumbu nsambwadi uvanganga. Muna lumbu kia Vundu kaka uyantikilanga. (Fuka 23:5, 6) O unu, e lumbu kiantete kiele betela ye lumbu kia Vundu muna lumingu, i sia vo, lumbu kia nsambwadi.

Dianu vo, Ayuda balombele nswa kwa Pilato bavonda Yesu ye mivi miole bakomeno vana ndambu andi. Adieyi bevangwa? Malu betololwa. Avo o malu mau matolokele, ke belenda diaka nikuna nitu ko yo fulumuna una ufwene. Makesa bezidi, batolwele malu ma mivi miole. Bele kwa Yesu, bamwene vo ofwidinge kala, ke bantolwele malu ko. Ediadi dilunganese ungunza una muna Nkunga 34:20: “Olunda visi yandi yawonso; kimosi ke kitoloka ko.”

Muna kala ye ziku vo Yesu ofwidi kikilu, kesa dimosi untobuele luvati muna ndionga, dikotele yamuna ntima. “Vana vau vavaikidi menga yo maza.” (Yoane 19:34) Ediadi dilunganese ungunza wankaka: “Bekuntala ona batobuele.”—Zakariya 12:10.

Yosefe, “mvuama” mosi wa musi Arimataya ye mosi muna afundisi kuna Mbazi a Nkanu, vana kawanukini vava Yesu kevondwangwa. (Matai 27:57) Yosefe oyikilwanga vo “muntu ambote ye nkwa unsongi,” ona “wavingidinge Kintinu kia Nzambi.” Wakala “nlongoki a Yesu kuna sweki mu kuma kia wonga wa Ayuda,” oyandi katonda ko e nzengo zina afundisi a Mbazi a Nkanu babaka mu kuma kia Yesu. (Luka 23:50; Maku 15:43; Yoane 19:38) Yosefe okasumukini, wele lomba e vimbu dia Yesu kwa Pilato. Pilato obokele mfumu a makesa, unyuvuidi kana vo Yesu ofwidi kikilu. Mfumu a makesa otambulwidi. I bosi, Pilato ovene Yosefe o nswa.

Yosefe osumbidi nlele wambote wa lino, okulumwini e vimbu dia Yesu vana nti ampasi. Ozingidi dio vana nlele a lino kimana diakubikwa ntete i bosi dizikwa. Nikodemo, “ona wateka kwiza kwa Yesu o fuku,” ovene lusadisu muna nkubameno za luziku lwa Yesu. (Yoane 19:39) Otwese mô yasangwa ye ba dia nseke, tezo kia makumatatu ma kilo. E vimbu dia Yesu dizingilu muna nlele miasiwa e lekwa yayi yansunga, wauna Ayuda bazikilanga mvumbi.

Vana ndambu, Yosefe wakala ye ziami kiampa kazokesa vana matadi, e vimbu dia Yesu dilekeso mûna. I bosi bayekekele tadi diampwena vana muelo a ziami. Bavangidi mawonso mu nzaki-nzaki vitila e lumbu kia Vundu kiayantika. Nanga Maria Mandala yo Marai wa ngudi a Yakobo wa Nleke, bavene lusadisu muna kubika e vimbu dia Yesu. Bele tikuna kuna nzo, “bakubikidi má yansunga ye mazi mansunga” kimana beza kusa e vimbu dia Yesu avo e lumbu kia Vundu kiviokele.—Luka 23:56.

E lumbu kialanda, i lumbu kia Vundu, nganga zambuta ye Afarisi bele kwa Pilato, bamvovese vo: “E Mfumu, tusungamene vo, nkwa luvunu ndioyo una kakala o moyo wavovanga vo, ‘E lumbu kina kiatatu se yafulwa.’ Dianu vo, kanikina vo e ziami kialangidilwa yamuna lumbu kina kiatatu, kimana alongoki andi balembi kwiza kunyiya yo vova kwa nkangu vo, ‘Ofulukidi muna mafwa!’ Ozevo, o luvunu lwalu luvioka o bi ke mu luna lwantete ko.” Pilato ubavovese vo: “Nuna ye ayingidi. Nwenda nwasikidisa balangidila kio nze una nuzeye.”—Matai 27:63-65.

Muna lumbu Kialumingu, muna mene-mene, Maria Mandala, Maria wa ngudi a Yakobo ye akento ankaka, batwese má yasunga kuna ziami kimana bakusa yo muna vimbu dia Yesu. Bavovanene vo: “Nani okutunengomwen’e tadi vana mwelo a ziami?” (Maku 16:3) Kinga o ntoto zakama wazakamene. Mbasi a Nzambi onengomwen’e tadi, ayingidi ke bena vo ko, e ziami kisidi e nkatu!