Midikutulu mia mutoto mia minene—Ngano Bibila bwe diabikula?
Mivu miamiansoni, mafunda ma midikutulu mia mutoto mibwaka. Ni bu sa ti miamîngi mia fioti mibâka, midikutulu mia mutoto mia minene milendi bebesa bima biabingi, milendi nata mpasi na lufwa. Ntangu zakaka, midikutulu mia mutoto mbo mitulumunaka tsunami zimwangasaka bima biabingi ha ndeko mamba, mbo zinataka mpe lufwa lwa bantu babêlaka mu mbuka za mpila yo. Ngano Bibila diabikula midikutulu mia mutoto mia minene?
Mu timoko ti mbo tuzonzela misamu emi
Ngano Bibila midikutulu mia mutoto diabikula?
Bibila mbo dizonzelaka midikutulu mia mutoto mu mbikululu ya sa Yezu. Misamu mi katâ mu verse za mabuku matatu zita landa miena:
‘Makanda mbo manwanasana, bimfumu mbo bihondasana, mundiala mbo wutulumuka; mutoto mbo wuzangata ndambu na ndambu.’—Matie 24:7.
‘Makanda mbo manwana mawu na mawu, bimfumu mbo bihondasana. Ndambu na ndambu, mutoto mbo wuzangata, mundiala mbo wutulumuka.’—Marke 13:8.
“Midikutulu mia mutoto mia minene mbo mitulumuka, mpe mbuka ni mbuka mbo kubâ nsatu na epidemi.”—Like 21:11, NWT.
Buna Yezu wabikula ti midikutulu mia mutoto mbo mitulumuka mu mbuka eyi peleko eyi, ha timosi na mizingu, mundiala na epidemi. Misamu mio miamiansoni, mbo mimonekesaka “nsukunu ya nza,” peleko “bilumbu bia mansukina.” (Matie 24:3; 2 Timote 3:1, NWT) Bu tutangaka ntangu mu nzila ya bidimbu bi hanaka Bibila, mbo tubakulaka ti “bilumbu bia mansukina” biabatika mu 1914, mpe ka bieka’eti suka ko.
Ngano midikutulu mia mutoto mia lumbu ti mbikululu ya Bibila milungisaka?
Yee. Mbikululu za Yezu, na yitariri midikutulu mia mutoto, mbo zidelakanaka na misamu mita yôka mu ntangu yi ya beto. Tûka 1914, midikutulu mia mutoto mia minene yôka 1 950 mieka bwa, mpe miamiansoni tintwari mianata bantu yôka milio zole ku lufwa. a Tabongeno mwa bifwani bitariri mbandu yi.
2004—Océan Indien. Mudikutulu wa mutoto wa magnitude 9.1 watulumuna tsunami yakota mu nsi za 12 mpe wahonda bantu kampe 225 000.
2008—Chine. Mudikutulu wa mutoto wa magnitude 7.9 wamwangasa mahata na mimvuka, kampe wahonda bantu 90 000, walwekesa kampe ba 375 000, mpe wamwangasa nzo za milio za bantu.
2010—Haïti. Mudikutulu wa mutoto wa magnitude 7.0 na midikutulu miakaka mia fioti mialanda ha manima, wahonda bantu yôka 300 000, mpe wasa ti bantu yôka milion mosi balembo sâla na nzo.
2011—Japon. Mudikutulu wa mutoto wa magnitude 9.0, na tsunami zi watulumuna biahonda bantu kampe 18 500, mpe mafunda mamingi ma bantu basoba mbuka zabêla. Centrale ya Fukushima yamwangana, buna accident nucléaire za zinene zasalama. Mvula 10 ha manima, bantu kampe 40 000 balembolo na lenda dia kâla ku nzo zawu mu bungu dia mwela wa mbi we kô, wubêlesaka bantu babingi.
Ngano mbikululu yitariri midikutulu mia mutoto bwe yita tu tarila?
Mbikululu ya Bibila yitariri midikutulu mia mutoto mbo yitulwengesaka mu misamu miyilama ntamana. Yezu watâ: ‘Bu lumona ti misamu mio mituriri, ti zabeno ti Timfumu tia Nzambi tibesane.’—Like 21:31.
Bibila mbo dibangulaka ti Timfumu tia Nzambi guvernema yena ya matieleka ye ku mazulu, mpe ni Yezu we Mutinu wa Timfumu tio. Timfumu tia Nzambi ni tio Yezu kalongesa kwe milongoki miandi basambirilaka.—Matie 6:10.
Mu ntangu Timfumu tia Nzambi tibatika mu yâla mutoto, Nzambi mbo kakabakasa catastrophes naturelles, mu kati na midikutulu mia mutoto, zimwisaka bantu mpasi. (Izaya 32:18) Kâ mpe, mbo kayirika misamu mia mbi miturilaka bantu mu tinsuni na mu mbanzulu mu bungu dia midikutulu mia mutoto. (Izaya 65:17; Nzabukusu 21:3, 4) Tala ti zololo wazaba miakaka, tanga timoko tie na mutu-diambu “Ngano Timfumu tia Nzambi ntia misamu tilungisa?”
a Lutangu mu base de données za nza ya mukaka yitariri midikutulu mia mutoto mia minene lutûkiri, yi kipakaka National Geophysical Data Center ya États-Unis.