1-2. Ngano nkûlulu ni nti, mpe mu bungu dia nti twe na nsatu nkûlulu?

ADAME, bakala dia lunga, bu kasumuka, wahombesa bweso bwa luzingu lwa mankululu na lwa bala bandi. Mu misamu mi kayirika ka baketi’â mu lemvokela ko. Masumu ma kasa, waya kawaya mo. Kâ, ngano bwe tutâ mu bungu dia bala bandi? Ka bayirika na kani musamu ko wa mbi, mpe ka batuma Adame ko mu yirika masumu. (Rom. 5:12, 14) Ngano tima tieri kô ti baketi sa mu vukisa bala ba Adame mu lufwa, die fwa dia ba sisila tata’awu? Yee! Buna kwa Adame bu kamana sumuka, malembe-malembe Yehova wayizi bangula ka bwe kaketi vukisila bala ba Adame mu masumu na mu lufwa. (Mba. 3:15) Mu ntangu yi kakubika, Yehova mbo kaketi tambika Mwana’andi tûka kuna mazulu ‘mu hana luzingu lwandi, mu kûla nzanda bantu.’​—Mak. 10:45; Za 6:51.

² Ngano nkûlulu ni nti? Mu Matsonoko ma greke ma Bakristo, nkûlulu ni ntalu ya futa Yezu mu sumba bio bia hombesa Adame. (1 Kor. 15:22) Mu bungu dia nti twe na nsatu nkûlulu? Mu bungu ti Mutieno wa Yehova wa buderede, ntiana bu wena mu Musiku wa Mose, mbo weri lombaka ti bahana luzingu mu mukayulu mu vukisa luzingu lwakaka. (Ndu. 21:23, 24) Adame wahombesa luzingu lwandi lwa lunga. Mu nwanina buderede bwa Nzambi, Yezu wahana luzingu lwandi lwa lunga mu mukayulu. (Rom. 5:17) Ha manima wayizi bâ Tata dia ntangu zazansoni dia bô basarilaka timinu mu nkûlulu.​—Iza. 9:6; Rom. 3:23, 24.

3. Tintwari na Za 14:31 na 15:13, mu bungu dia nti Yezu katamburila mu hana luzingu lwandi lwa lunga mu mukayulu?

³ Yezu watambula mu hana luzingu lwandi mu mukayulu mu bungu dia luzolo lwalwingi lwe nandi mu Tata’andi na mu beto. (Tanga Za 14:31; 15:13.) Luzolo lo lwamutuma mu bonga  nzengolo ya tatamana mu bâ wa kwikama tii ku nsuka na mu lungisa luzolo lwa Tata’andi. Buna, kani dia ntete dia Yehova mu bungu dia bantu na mu bungu dia mutoto, mbo dikwizi yilama. Mu timoko ti, mbo tumona ka mu bungu dia nti Yehova kabikila Mwana’andi watomo mona mpasi ntete wafwa. Mbo tuzonzela mpe mu bukufi, tifwani tia tinsoniki tia Bibila tiatomo tonda mu bungu dia nkûlulu. Mpe ha manima, mbo tuzonzela mpila yi tulendi tondela mu bungu dia nkûlulu, mpe bwe tulendi kurisila luzolo lweto mu bungu dia mukayulu wa tu hana Yehova na Yezu.

4. Zonzela mpila ya fwila Yezu.

⁴ Banza’eti misamu miaturila Yezu mu tilumbu tiandi tia mansukina ha mutoto ntete bamuhonda. Ni bu sa ti lenda dieri nandi dia tâ mukangu wa bambazi mbila mu mu kengerela, wabika binwani bia Bisi-Rome bamukanga, mpe bamutwa na kondo kwa tiari. (Mat. 26:52-54; Za 18:3; 19:1) Bamutwila mu tisikoti tiamutenda nitu. Ha manima, bamunatisa poto ku nima’andi yeri ya tendoka. Yezu wabatika mu nata poto tii ku mbuka yi baketi mu hondela, kâ ha manima bahana dio kwe muntu wakaka wamunatina dio. (Mat. 27:32) Bu katula ha mbuka yi kaketi fwila, bantu baketi mu honda bakoma moko mandi na malu mandi ha poto. Nitu ya Yezu mbo yeri tendokaka mu nsonso mu bungu dia dema diandi. Ndiku zandi na nguri’andi mbo beri dilaka, kâ mfumu za Bayuda sehesela beri mu seheselaka. (Like 23:32-38; Za 19:25) Yezu ntangu yayingi kayôkesa mu mona mpasi. Mutima’andi na masakafulu (poumons) mandi matiralala, mpe tiwumunu tiandi tiayizi bâ tia labitila. Yezu wazaba ti wa kwikama weri, mpe ntete kafwa wasambila Yehova kwa mansukina. Wakondamasa mutu’andi, mpe wadukisa tiwumunu tiandi tia mansukina. (Mak. 15:37; Like 23:46; Za 10:17, 18; 19:30) Wa matieleka, malembe-malembe, mu mpasi mpe na nsoni zazansoni kafwila!

5. Kwe Yezu, ntia musamu watomo mu mwisa mpasi ku mutima yôka mpila yi bamuhondela?

⁵ Kwe Yezu, ka mpila ko yi bamuhondela ya tomo mu mwisa mpasi ku mutima. Kâ, musamu wu bamukwikisila mu mu honda weri tomo mu mwisaka mpasi ku mutima. Bamukwikisila ti Nzambi peleko nkumbu ya Nzambi kavweza. (Mat. 26:64-66) Musamu wu bakwikisila Yezu watomo mu mwisa mpasi ku mutima, mpe tivuvu tieri nandi ti Tata’andi ka keti’â hana nzila ko bamufwisa nsoni mu mpila yo. (Mat. 26:38, 39, 42) Mu bungu dia nti Yehova kabikila ti Mwana’andi wamona mpasi mpe wafwa? Tataleno misamu mitatu.

6. Mu bungu dia nti wafwanakana ti Yezu kafwila ha poto dia matimuna?

⁶ Musamu wa ntete wu bakomena Yezu ha poto, ni mu kûla Bayuda mu ndoko yabâ nawu. (Nga. 3:10, 13) Bayuda ndoko yeri nawu mu bungu ti batambula mu tumamana Musiku wa Nzambi, kâ ka beri’â wa landaka ko. Buna, wafwanakana bafwa mu bungu ti bala ba Adame beri, kâ mpe ndoko yo ha mutu’awu yeri. (Rom. 5:12) Musiku wa Nzambi kwe Israele watâ ti muntu wuyirikiri disumu dinataka ku lufwa, bafweti mu honda. Ha manima, mvumbi’andi bafweti ya koma ha poto. * (Lub. 21:22, 23; 27:26) Bu bamukoma ha poto, Yezu wahana bweso kwe bala ba Israele bamukala mu baka ndandu mu mukayulu’andi.

7. Musamu wa nzole Nzambi wu kahanina nzila ti Mwana’andi wamona mpasi ni we?

⁷ Tazonzeleno musamu wa nzole wuta songela  ka mu bungu dia nti Nzambi kabikila Mwana’andi wamona mpasi. Mbo keri mu kubikaka mu kwizi bâ Mfumu-Nganga-Nzambi. Yezu wamona ka bwe weri musamu wa mpasi mu tumamana Nzambi mu ntontolo za ngolo. Mpasi zazingi keri monaka ntiangu kasambila ‘na bikoyi biabiansoni (kawula), na mansangaza’ mu baka lubakusu. Mu bungu ti Yezu watomo mona mpasi, wabakula nsatu zeto, mpe ‘lenda die nandi [dia tu bakisa]’ mu ntangu yi tubâka mu ntontolo. Diangana mbo tutomo tondaka Yehova bu katuhana Mfumu-Nganga-Nzambi ye na tiari tia lemvokela, mpe ‘yasangana mpasi na beto’!—Ebr. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Musamu wa ntatu Nzambi wu kabikila Yezu kakota mu ntontolo za ngolo ni we?

⁸ Musamu wa ntatu Yehova wu kabikila Mwana’andi wamona mpasi zazingi, ni mu hana mvutu mu tiyuvu eti tia mfunu: Ngano muntu wulendi tatamana mu bâ wa kwikama kwe Yehova mu ntangu ya ntontolo za ngolo? Satana watâ ti, kâni! Watâ ti bantu na mabanza ma bwimi basarilaka Nzambi. Mpe mbo kakwikilaka ti​—ntiana tata’awu Adame—​ka bazololo’â Yehova ko. (Yobe 1:9-11; 2:4, 5) Na lukwikulu mu kwikama kwa Mwana’andi, Yehova wabika Yezu kakota mu ntontolo tii mu misamu mia mansukina mi lendi korela muntu. Yezu watatamana mu bâ wa kwikama, mpe wasongela ti Satana ngungu yena.

9. Ngano ntia tifwani ntumwa za katusisila?

⁹ Timinu tia Bakristo babingi tiayizi sikamana mu ndongosolo ya nkûlulu. Batatamana mu samuna ntono nkwamusu, mpe bakorela ntontolo za mpila na mpila tii ku bununu bwawu. Tataleno tifwani tia ntumwa Za. Na kwikama kwakwansoni wasamuna matieleka matariri Yezu na nkûlulu, kampe tûka mvula 60. Ku nsuka ya mivu mia 90, kampe guvernema ya Bisi-Rome mbo yeri mu bongelaka ntiana muntu wa mbi, ntiangu bamutûla ku boloko ku ile ya Patemose. Ngano ntia musamu wa mbi kayirika? ‘Mu bungu dia Zu dia Nzambi na timbangi tia Yezu.’ (Nza. 1:9) Diangana, Za tifwani tia nkatika tia mbote katusisila tia timinu na tia luvivululu!

10. Bwe matsonoko ma Za masongelaka ti tonda keri tondaka mu bungu dia nkûlulu?

¹⁰ Za wasongela ti Yezu keri zoloko, mpe mbo keri tondaka mu bungu dia nkûlulu mu misamu mi katsoneka mu Bibila. Mu kati dia matsonoko wazonzela nkûlulu peleko ndandu zi nataka nkûlulu mbala yôka 100. Mu tifwani, Za watsoneka ti: ‘Muntu kamana sumuka, [tibakisi] tie neto, ha meso ma Tata, ni Yezu Kristo, wa sungama.’ (1 Za 2:1, 2) Matsonoko ma Za mbo masongelaka mfunu ya tâ timbangi mu nkumbu ya Yezu. (Nza. 19:10) Wa matieleka, Za mbo keri tomo tondaka mu bungu dia nkûlulu. Bwe tulendi songela ti beto mpe tonda tutondaka?

11. Nti bilendi tu bakisa mu telamana ntontolo?

¹¹ Telamana ntontolo ya yirika masumu. Tala ti tonda tutomo tondaka mu bungu dia nkûlulu, ka tubâ na mbanzulu ezi ko: ‘Ka wena musamu wa mfunu ko kwe meno mu telamana ntontolo. Ndendi yirika kwa masumu, ha manima mbo nilomba kwa mulemvo.’ Kâ, bu tubâka mu ntontolo ya yirika musamu wa mbi, mbo tutâ ti: ‘Kâni! Mu miamiansoni Yehova na Yezu mi bayirika mu bungu dia meno, kani kabwe ka nalendi’â nayirika musamu wa mpila yi ko.’ Tintwari na mbanzulu za mpila yo, tulendi lomba kwe Yehova katuhana ngolo, bu tumusambila ebu: ‘Kunkotesandi mu ntontolo.’​—Mat. 6:13.

12. Bwe tulendi sarila malongi me mu 1 Za 3:16-18?

 ¹² Zolo mpangi zaku. Bu tuzoloko mpangi zeto, mbo tusongelaka mpe tonda tutondaka mu bungu dia nkûlulu. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Yezu ka hana kwa luzingu lwandi mu bungu dia nge ko, kâ mu bungu dia mpangi zeto mpe. Tala ti wa kubama weri mu fwa mu bungu dia bawu, wutomono songela ti nkatika ntalu bena ha meso mandi. (Tanga 1 Za 3:16-18.) Mbo tusongela luzolo mu mpangi zeto mu mpila yi tubabongelaka. (Efz. 4:29, 31–5:2) Mu tifwani, mbo tubabakisaka bu babâka na timbevo peleko bu babwabanaka na misamu mia mpasi na mu makuba ma nza mpe (catastrophes naturelles). Kâ, nti tufweti sa mu ntangu mpangi ya yikento peleko ya yibakala yitufwemesaka?

13. Mu bungu dia nti tufweti lemvokelaka?

¹³ Ngano musamu wa mpasi wubâka kwe nge mu lemvokela mpangi zaku? (Lev. 19:18) Tala ti ni bo, landa malongi ema: “Tatamaneno mu tikorela beno na beno mpe mu tilemvokelaka beno na beno, tala ti muntu we na musamu na mpwana’andi. Ntiana Yehova bu kazololo mu lu lemvokela, beno mpe sarileno bo.” (Kol. 3:13, NWT) Ntangu zazansoni zi tulemvokelaka mpangi zeto, mbo tusongelaka kwe Tata’eto die ku mazulu ti mbo tutomo tondaka mu bungu dia nkûlulu. Ngano bwe tulendi kurisila luzolo lweto mu bungu dia kabu dio dia tu hana Nzambi?

14. Mu ntia mpila tulendi kurisila luzolo lweto mu bungu dia nkûlulu?

¹⁴ Tondaka Yehova mu bungu dia nkûlulu. Mpangi ya yikento ye na nkumbu Joanna we na mvula 83, bâka ku Inde têle ti: “Mbo nibanzaka ti musamu wa mfunu wena mu zonzelaka nkûlulu bilumbu biabiansoni mu tusambulu twani, mpe mu tondaka Yehova mu bungu dia nkûlulu.” Mu tusambulu tu saka nge kaka, banzaka misamu mia mbi mi yirikiri mu tilumbu, mpe ha manima lombaka Yehova kakulemvokela. Wa matieleka, tala ti disumu dia dinene yirikiri, mbo bâ na nsatu lubakusu lwa bakuluntu. Mbo bakuwirikila, mpe mbo bakuhana malongi ma luzolo matûkaka mu Bibila. Mbo basambila naku, mpe mbo balomba kwe Yehova ngatu wavutu bâ na tindiku tia mbote na Yandi.​—Zaki 5:14-16.

15. Mu bungu dia nti tufweti bongelaka ntangu ya tangaka na ya dimbitilaka mu nkûlulu?

¹⁵ Dimbitilaka mu nkûlulu. Mpangi yimosi ya yikento ye na nkumbu Rajamani mpe we na mvula 73, têle ti: “Bu nitangaka mpasi za  mona Yezu, meso mani mbo mafulukaka mu mansangaza.” Nge mpe wulendi ku sa mutima mpasi tala ti benzi mpasi zazingi za mona Mwana wa Nzambi. Kâ, bu kwe dimbitiri mu mukayulu wa Yezu, luzolo lwaku mu yandi na mu Tata’andi mbo lutomo kula. Mu ku bakisa mu dimbitila mu nkûlulu, lendi bonga nzengolo ya longoka mutu-diambu wo.

16. Bwe tifu tia longesa nkûlulu kwe bantu bakaka tilendi tu natina ndandu? (Tala tifwani ha tinima tia ntete.)

¹⁶ Longesaka nkûlulu kwe bantu bakaka. Ntangu zazansoni zi tukwe longese nkûlulu kwe bantu bakaka, luzolo lweto mu nkûlulu mbo lukwe kuri. Mikanda na video zazingi ze neto zitubakisaka mu longesa kwe bantu bakaka ka mu bungu dia nti Yezu kafwila mu bungu dia beto. Mu tifwani, tulendi sarila timoko tia 4 tia mukanda wa Nsangu za mbote zitukiri kwe Nzambi! tie na mutu-daimbu “Yezu Kristo ni nani e?” Peleko tulendi sarila timoko tia 5 tia buku dia Ngano Bibila nti ditulongesaka? Tie na mutu-diambu “Nkululu: kabu dia Nzambi diyokele bunene.” Mpe mivu miamiansoni, mbo tukurisaka luzolo lweto mu nkûlulu bu tubâka ku Mbambukulu moyo ya lufwa lwa Yezu, na bu tutikisaka bantu bakaka na luhemo lwalwansoni babâ tintwari na beto ku Mbambukulu. Diangana, Yehova bweso bwa bunene katuhana mu longesa bantu bakaka misamu mitariri Mwana’andi!

17. Mu bungu dia nti nkûlulu die kabu diyôkele bunene dia hana Nzambi kwe bantu?

¹⁷ Ntembe kâni, misamu miamingi misaka ti tatatamana mu kurisa na mu simbirila luzolo lweto mu nkûlulu. Mu nzila ya nkûlulu, tulendi bâ na tindiku tia ngolo na Yehova ni bu sa ti bantu ba masumu twena. Mu nzila ya nkûlulu, nsalulu zazansoni za Satana, mbo bafukisa zo. (1 Za 3:8) Mu nzila ya nkûlulu, kani dia ntete dia Yehova mu bungu dia mutoto mbo dilungana. Mutoto wawansoni, mbo wukwizi bâ paradi. Bantu babansoni ba bwabana na bo, mbo bazolo Yehova, mpe mbo bamusarila. Ntiangu, bilumbu biabiansoni tadingakeno mpila zi tusongela ti Yehova tutondaka mu bungu dia nkûlulu​—die kabu diyôkele bunene mu bungu dia bantu!