TIMOKO TIA NDONGOKOLO 8
Bwe tulendi tatamana mu bâ mu nsayi mu ntangu yi tukorelaka mpasi
‘Bêno mu nguria nsayi mpangi zani, bu lu turilaka ntontolo za mpila na mpila.’—ZAKI 1:2.
MUKUNGA 111 Misamu mitutâka nsayi
BUKUFI BWA TIMOKO *
1-2. Tintwari na Matie 5:11, bwe tufweti bongelaka misamu mia mpasi?
YEZU wakanisina kwe milongoki miandi ti mbo baketi bâ na nsayi ya matieleka. Walwengesa mpe bô bamuzololo ti mbo baketi bwabana na mpasi. (Mat. 10:22, 23; Like 6:20-23) Nsayi ye neto bu twena milongoki mia Kristo. Kâ bwe tumonaka tala ti bantu ba kanda dieto bayêlele mu tu yimina mu sarila Yehova, tala ti guvernema zitukwamisi peleko tala ti bampwana’eto ba ku lukolo peleko ba ku tisalu bayêlele mu tu nata ngatu tayirika tima tia mbi? Misamu mio milendi sa ti tabâ na lwaka.
2 Wa matieleka bantu ka bamonaka ko ti nkwamusu zilendi sa ti babâ na nsayi. Kâ, Zu dia Nzambi mbo ditutêlaka mu bâ mu nsayi mu ntangu za mpila yo. Mu tifwani, Zaki watsoneka ti, ka tufweti’â tabâka ba nôka ko, kâ tufweti bâka mu nsayi bu tubâka mu mpasi. (Zaki 1:2, 12) Mpe Yezu watâ ti tufweti bâka mu nsayi mu ntangu yi batukwamisaka. (Tanga Matie 5:11.) Ngano bwe tulendi tatamana mu bâ mu nsayi ntono mpasi? Tulendi longoka misamu miamingi bu tutaluzula mabanza ma tsoneka Zaki kwe Bakristo ba ntete. Tataluzuleno misamu mia mpasi mia telamana Bakristo bo.
NTIA MISAMU MIA MPASI BAKRISTO BA NTETE BATELAMANA?
3. Zaki bu kayizi bâ Mukristo, ha manima nti biayôka?
3 Mpangi ya Yezu, Zaki, bu kayizi bâ mulongoki, ntangu fioti ha manima, bayizi kwamisa Bakristo ba ku Yerusaleme. (Bis. 1:14; 5:17, 18) Mpe mu ntangu yi bahonda Etiene, Bakristo babingi badioka mpe bamwangana ku Yuda na ku Samaria,” kampe badioka mala na tii ku Sipre na Antiosie. (Bis. 7:58–8:1; 11:19) Milongoki misamu mia mpasi miamingi babwabana na mio. Kâ, mbo beri kwe samuni nsangu za mbote na tiya twatwansoni, mwamwansoni mu beri kwe yôkele mpe bimvuka biabutuka ku bizunga biabiansoni bieri yâlaka Bisi-Rome. (1 Pi. 1:1) Kâ ha manima ma misamu mio, bayizi bwabana na misamu miamingi mia nkatika mia mpasi.
4. Ntia mpasi zakaka Bakristo ba ntete bafweti korela?
4 Bakristo ba ntete bafweti telamana mpasi za mpila na mpila. Mu tifwani, mu muvu wa 50 M.B., mfumu ya Bisi-Rome Klode watâ ti Bayuda babansoni bafweti katuka ku Rome. Buna, Bayuda bayizi bâ Bakristo, babatuma mu ngolo mu sisa nzo zawu mu kwenda kuma kwakaka. (Bis. 18:1-3) Kampe mu 61 M.B., ntumwa Paulo watsoneka ti, mbo beri fingaka Bakristo ha lungiri bantu, mbo beri ba tûlaka ku boloko mpe mbo beri balabaka bima biawu. (Ebr. 10:32-34) Mpe ntiana kwa bantu bakaka, Bakristo bafweti korela bumputu na bimbevo.—Rom. 15:26; Flp. 2:25-27.
5. Ntia biyuvu tuhanina mvutu?
5 Zaki bu katsoneka mukanda’andi ntete muvu wa 62 M.B., mpasi zeri telamanaka mpangi zandi za katomo zaba. Yehova watuma Zaki katsoneka malongi mafwanakane maketi bakisa Bakristo bo mu tatamana mu bâ na nsayi ni bu sa ti mu ntangu ya mpasi. Tataluzuleno mukanda wa Zaki ngatu tabaka mvutu mu biyuvu ebi: Ngano ntia nsayi Zaki kazonzela mu mukanda’andi? Ngano nti bilendi katula nsayi ya mpila yo kwe Mukristo? Mpe bwe ndwenga, timinu na butindi bilendi tu bakisila mu bâ mu nsayi ntono mpasi zi tutelamanaka?
NTI BISAKA TI MUKRISTO WABÂ MU NSAYI?
6. Tintwari na Like 6:22, 23, mu bungu dia nti Mukristo wulendi bêla mu nsayi mu ntangu yi kabwabanaka na misamu mia mpasi?
6 Bantu balendi banza ti mu bâ na nsayi Nga. 5:22) Mukristo mbo wubâka mu nkatika nsayi mu bungu ti zebi ti Yehova katâka nsayi, mpe tifwani tia Yezu kalandaka. (Tanga Like 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) Nsayi’eto tulendi ya fwanakasa na tiya tunamaka mu mwinda, verre ya mwinda mbo yikengerelaka tiya to mu titembo na mu mvula ngatu ka tufwandi. Beto mpe tulendi tatamana mu bâ mu nsayi ntono misamu mia mpila na mpila mituturilaka mu luzingu lweto. Ka tuhombesa nsayi’eto ko mu ntangu yi tukwizi bêla na mu ntangu yi tukwizi lembo bâ na mbongo. Mbo tubâ mu nsayi ni bu sa ti bantu sehesela batuseheselaka peleko bantu ba kanda dieto na bantu bakaka batutelamane. Nsayi’eto yilendi kwizi bâ ngolo ntangu zazansoni bantu yi bayêlaka mu tukatula yo. Mpasi zi tumonaka mu bungu dia timinu tieto mbo zisongelaka ti beto nkatika milongoki miena mia Kristo. (Mat. 10:22; 24:9; Za 15:20) Ni mu bungu dia musamu wo Zaki katsoneka ti: ‘Bêno mu nguria nsayi mpangi zani, bu luturilaka ntontolo za mpila na mpila.’—Zaki 1:2.
bafweti bâ kwa na tikolela tia mbote na mbongo zazingi mpe na kanda die mu nsayi. Kâ nsayi ya zonzela Zaki mu mbutu ya mpeve yena mpe ka yitarilaka misamu mie na muntu ko. (7-8. Ntia ndandu timinu tieto tibakaka bu tikotaka mu ntontolo?
7 Zaki wazonzela mpe musamu wakaka wusaka ti Bakristo babâ ba kubama mu telamana mpasi za ngolo. Yandi watâ ti: ‘Timinu tieno bu tikotaka mu ntontolo mu mpila yo, mbo tibutaka tifu tia korela.’ (Zaki 1:3) Mpasi zeto balendi za fwanakasa na tiya tu basarilaka mu yirika mbele ya tisengo. Mu ntangu yi bayokaka mbele ku tiya mpe yi bawolesaka yo, tisengo mbo tikwizi kubaka. Mpila mosi mpe, mu ntangu yi tukorelaka mpasi timinu tieto mbo tibâka ngolo. Ntiangu Zaki katsoneka ti: ‘Bikeno tifu tia korela tia sala tisalu tiandi, ngatu lwabâ ba lunga mpe lwabâ ba sungama mu misamu miamiansoni.’ (Zaki 1:4) Mu ntangu yi tumonaka ti mpasi zeto timinu tieto zita kurisa, tulendi korela mpasi na nsayi yayansoni.
8 Mu mukanda’andi, Zaki wazonzela mpe misamu milendi tu katula nsayi. Ngano misamu miango ni mie, mpe bwe tulendi mia telamana?
NTI TUFWETI SA MU LEMBO HOMBESA NSAYI’ETO
9. Mu bungu dia nti twe na nsatu ndwenga?
9 Musamu wa mpasi: Mabanza bu masukaka. Bu tubâka mu mpasi, mbo tulombaka lubakusu kwe Yehova mu sa nsololo zimutâka nsayi, zibakisaka mpangi zeto mpe zisaka ti tatatamana mu bâ ba kwikama. (Yer. 10:23) Ndwenga ze neto nsatu mu zaba nzila yi tulanda mpe bwe tufweti tâ kwe bantu batutelamanaka. Tala ti mabanza matusukiri, tulendi nôka mpe tulendi kulu hombesa nsayi’eto.
10. Mu mabanza me mu Zaki 1:5 nti tufweti sa mu baka ndwenga?
Zaki 1:5.) Ngano nti tufweti sa tala ti tumweni ti Yehova ka ta kulu hana mvutu mu lusambulu lweto ko? Zaki tu têlele ti, tufweti “tatamana mu lomba” kwe Nzambi. Yehova ka fwatikaka ko mu tu wirikila bu tutatamanaka mu mu lomba ndwenga. Ka tu bakila nkesi ko. Tata’eto die ku mazulu mbo katuhanaka ndwenga na nsayi yayansoni mu korela mpasi, bu tumusambilaka. (Mik. 25:12, 13) Bu katumonaka mu mpasi mbo katufwilaka tiari mpe mbo kadingaka mu kulu tu bakisa. Mbo wusaka ti tabâ na nsayi yayingi! Ngano Yehova bwe katuhaninaka ndwenga?
10 Ngano nti tufweti sa mu lunda nsayi’eto: Lomba ndwenga kwe Yehova. Tala ti tuzololo takorela mpasi zeto na nsayi yayansoni, tufweti toko lomba ndwenga ze neto nsatu kwe Yehova mu lusambulu ngatu tabonga nzengolo za mbote. (Tanga11. Nti biakaka tufweti sa mu baka ndwenga?
11 Yehova mbo katuhanaka ndwenga mu nzila ya Zu diandi. (Bin. 2:6) Mu baka ndwenga tufweti longoka Zu dia Nzambi na mikanda misikamanaka mu Bibila. Ka tusukisinakandi kwa mu longokaka. Kâ tufweti sarilaka ndwenga za Nzambi mu luzingu lweto bu tukwe sariri malongi mandi. Zaki watsoneka ti: ‘Ka lubândi kwa bantu bawirikilaka kâ beno bantu basarilaka Zu.’ (Zaki 1:22, NWT) Bu tusarilaka malongi ma Nzambi mbo tubâka na tidzunu, na mabanza ma delakana mpe na tiari tia bantu bakaka. (Zaki 3:17) Bifu bio mbo bitu bakisa mu korela mpasi za mpila na mpila na mu lembo hombesa nsayi’eto.
12. Mu bungu dia nti we mfunu mu tomo zaba Bibila?
12 Zu dia Nzambi mbo disalaka ntiana titâri, mbo ditubakisaka mu mona misamu mi tufweti tomesa mpe bwe tufweti mia tomesena. (Zaki 1:23-25) Mu tifwani, bu tumana longoka Zu dia Nzambi tulendi bakula ti tufweti zabirila bifu bieto. Na lubakusu lwa Yehova mbo tulongokaka mu bâ na bulembami kwe bantu na mu misamu milendi tutâ nkesi. Mu bungu ti bulembami bwe neto mbo tulendaka mu telamana misamu mia mpasi. Mbo tubâka na lenda dia dimbitila na dia bonga nzengolo za mbote. (Zaki 3:13) Diangana mfunu wena mu tomo zaba Bibila!
13. Mu bungu dia nti tufweti longokelaka bifwani bia bantu ba bazonzelaka mu Bibila?
13 Ntangu zakaka, bu tuyayasaka ni bo kwa tuzabaka ka nti tulendi lembo sa. Kâ mpila ya mpasi yena mu longokela. Mpila ya mbote mu baka ndwenga ni mu longoka misamu mia mbote na mia mbi miayirika bantu bakaka. Ntiangu Zaki katulombaka mu longoka bifwani bia bantu ba bazonzelaka mu Bibila ntiana Abrahame, Rabe, Yobe, na Eliya. (Zaki 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Bisari bio bia kwikama bia Yehova bialenda mu korela misamu mia mpasi miaketi ba katula nsayi. Bifwani biawu bia tifu tia korela mbo bitusongelaka ti mbo tulenda tu korela mpasi na nsayi yayansoni ntiana bawu.
14-15. Mu bungu dia nti tufweti lembo lundaka ntembe mu mutima?
14 Musamu wa mpasi: Mu ntangu yi tubâka na ntembe mu nkwikulu zeto. Ntangu zakaka wulendi bâ musamu wa mpasi mu bakula musamu wu tâka zu dia Nzambi. Peleko wulendi bâ mpe ti Yehova ka ta hanina mvutu mu tusambulu tweto ko, buna bu tukekolo. Misamu mio milendi sa ti tabâ na ntembe. Tala ti tubikiri ntembe zeto mu mutima, mbo ziwolesa timinu tieto mpe mbo zibebesa tindiku tieto na Yehova. (Zaki 1:7, 8) Ntembe zo zilendi sa ti tahombesa tivuvu tieto mu bungu dia bilumbu bia ku matu.
15 Ntumwa Paulo wafwanakasa tivuvu tieto mu bungu dia bilumbu bia ku matu na ancre (tisengo tisikamasaka bato mu mamba). (Ebr. 6:19) Ancre mbo yisikamasaka bato mu ntangu ya bitembo bia ngolo mpe mbo yisaka ti bato ka yibotasandi matari ma manene. Kâ ancre mbo yibâka salu tala ti chaîne yimuvukasaka na bato ka yena ya tabuka ko. Chaîne ya ancre bu yigataka ka yivutu’â sâlaka ngolo ko, mpila mosi mpe tala ti tubikiri ntembe mu mutima’eto mbo ziwolesa timinu tieto. Muntu we na ntembe, tala ti wubwabane na nkwamusu, wulendi hombesa timinu tiandi mu lenda die na Yehova dia lungisa makani mandi. Tamana hombesa timinu tieto mbo tuhombesa mpe tivuvu tieto. Ntiana bu têle wo Zaki ti, ‘muntu we na ntembe wufwanane na tuma dia mubu disempolaka tembo.’ (Zaki 1:6) Musamu wa mpasi wena kwe muntu wa mpila yo mu bâ mu nsayi!
16. Ngano nti tufweti sa mu katula ntembe mu mutima’eto?
16 Ngano nti tufweti sa mu lunda nsayi’eto: Telamana ntembe zaku; yika timinu tiaku ngolo. Kubândi na mabanza yeko-yeko. Mu ntangu ya mbikuri Eliya, kanda dia Yehova diayizi bâ na ntembe mu nkwikulu zawu. Eliya wabatêla ti: “Tii ntia ntangu lubâ na mabanza yeko-yeko? Tala ti Yehova ni Nzambi ya matieleka mu sarileno, tala ti ni bale, mu sarileno!” (1 Mi. 18:21) Musamu wo, wa matieleka wena mpe lumbu ti. Tufweti dinga mu bisalulu bieto ngatu tayika lukwikulu lweto ngolo ti Yehova ni Nzambi, Bibila Zu diandi diena mpe Mbangi za Yehova ni kanda diandi. (1 Tes. 5:21) Bu tusila bo, mbo tukatula ntembe ze mu mutima’eto mpe mbo tuyika timinu tieto ngolo. Tala ti lubakusu lwe neto nsatu mu katula ntembe mu mutima’eto, tulendi kwe monekena bakuluntu. Tufweti sa manzangu mu katula ntembe mu mutima’eto tala ti tuzololo tatatamana mu sarila Yehova na nsayi yayansoni!
17. Ngano nti bitula tala ti tuhombese butindi bweto?
17 Musamu wa mpasi: Bunôkena. Zu dia Nzambi Bin. 24:10) Ntelo ya Hebre yi babanguri mu “nôkene” yilendi zolo tâ “hombesa butindi.” Tala ti hombese butindi mbo kulu hombesa nsayi’aku.
mbo ditâka ti: “Tala ti nôkene mu ntangu za mpasi, kubâ na ngolo zazingi ko.” (18. Ngano ntelo ya korela bwe yita zolo tâ?
18 Ngano nti tufweti sa mu lunda nsayi’eto: Sikirila Yehova ngatu kakuhana butindi bwa korela. Tufweti bâ na butindi tala ti tuzololo takorela mpasi. (Zaki 5:11) Ntelo ya sarila Zaki yi babanguri mu “korela” mbo yitunata mu bâ na mabanza mu muntu wusikamane ha tibuka ti kena. Tulendi bâ na mabanza mu tinwani tita telamana mbeni’andi na butindi bwabwansoni mpe tita lembo dioka ni bu sa ti muzingu ngolo wena.
19. Ngano nti tulendi longoka mu tifwani tia ntumwa Paulo?
19 Ntumwa Paulo tifwani tia mbote tiena mu musamu wutariri butindi na tifu tia korela. Ntangu zakaka mbo keri kondoko ngolo. Kâ, lenda diabâ nandi dia korela mu bungu ti Yehova keri sikirilaka mu mu hana ngolo zeri nandi nsatu. (2 Kor. 12:8-10; Flp. 4:13) Tulendi baka ngolo na butindi bwa mpila yo, tala ti na kuluka kwakwansoni tubakuri ti nsatu lubakusu lwa Yehova ye neto.—Zaki 4:10.
PUSANA KWE NZAMBI MPE TATAMANA MU BÂ MU NSAYI
20-21. Ntia lukwikulu lulendi bâ neto?
20 Tulendi bâ na lukwikulu ti bu tumonaka mpasi, ka Yehova ko tu sembaka. Zaki watâ ti: ‘Muntu, mu kati dia ntontolo, ka tândi ti: “Nzambi takuntonta.” Mu bungu ti Nzambi ka lendi’â [kakota mu ntontolo ko]; Yandi mpe ka tontaka muntu ko [mu mpila yo].’ (Zaki 1:13) Bu tubâka na lukwikulu lwa mpila yo, mbo tukwizi bâka na tindiku tia ngolo na Tata’eto dia luzolo, Yehova.—Zaki 4:8.
21 Yehova ‘ka sobaka ko, na kani fioti.’ (Zaki 1:17) Wabakisa Bakristo ba mu mbandu ya ntete mu telamana mpasi zawu, mbo kabakisa mpe mosi na mosi mu beto lumbu ti. Na bunsungu bwabwansoni, lomba kwe Yehova kakubakisa mu bâ na ndwenga, na timinu mpe na butindi. Mbo kahana mvutu mu tusambulu twaku. Buna, lendi bâ na lukwikulu ti mbo kakubakisa mu tatamana mu bâ na nsayi bu korelaka mpasi!
MUKUNGA 128 Korela tii ku nsuka
^ par. 5 Buku dia zaki dia fuluka diena mu malongi ma mabote malendi tu bakisa mu telamana mpasi. Mu timoko ti mbo tuzonzela malongi mia hana Zaki. Malongi mo malendi tu bakisa mu korela mpasi na nsayi yayansoni bu tukwe sariri Yehova.
^ par. 60 NSASA YA TIFWANI: Mpangi ya yibakala bakengi mu nzo’andi. Mukento’andi na mwana’andi wa mukento ni yandi bata tala mu ntangu bapolisie yi bata mu nata. Mu ntangu bakala bu diena ku boloko, mpangi za timvuka ziziri mu sa nsambululu ya kanda na mukento’andi mpe na mwana’andi. Nguri na mwana’andi mbo bata tatamana mu lomba ngolo kwe Yehova mu korela mpasi zawu. Yehova ba heni tidzunu tia mutima na butindi. Ha manima timinu tiawu tiyikamane ngolo mpe lenda die nawu dia korela na nsayi yayansoni.