Tata’ani mukuluntu weri mu Église Unie du Canada, buna tumingu twatwansoni mu tilumbu tia dimanche mu pari, mbo keri tu tambikaka, tibusi tiani na meno, ku lukolo lwa bala lwa eglize, ha manima mu 11h ya pari mbo tweri kwendaka nandi ku tisalu tia eglize. Ha manima ma midi, mbo tweri kwendaka ku Nzo ya Nsambululu na mama. Lenda dieri neto dia mona luswaswanu lweri ha kati dia mabundu ma mole.

Nguri’ani wazonzela nkwikulu zandi za môna kwe ndiku zandi, Bob na Marion Hutcheson, bawu mpe bayizi bâ Mbangi za Yehova. Mu 1958, BaHutcheson bakunata na bala bawu ba batatu ba babakala ku lukutakanu lwa nsi zazingi lweri na mutu-diambu: “Luzolo lwa Nzambi,” bilumbu 8 lwabonga, mpe ku New York lwayôkela. Lumbu ti, mbo nibakulaka ti ka weri’â musamu wa fioti ko kwe bawu mu kumbonga, kâ lukutakanu lo, ntangu ya mbote yeri yi nibambukilaka.

Bu ndieri mwana fioti, ku mbuka yi tweri twilaka ngulu, ngombe na nsusu tweri bêlaka. Mbo ndieri zoloko mu kipa bibulu. Nayizi tomo zolo mu bâ doktere dia bibulu (vétérinaire). Nguri’ani wazonzela musamu wo kwe mukuluntu wumosi wa timvuka. Na luzolo lwalwansoni, wakumbambula ti mu “bilumbu bia mansukina” tuta zinga, mpe wakundiyula  ka ntia nsobolo nzengolo ya kwenda ku universite mu yôkesa mivu miamingi yaketi nata mu tindiku tiani na Yehova. (2 Tim. 3:1) Buna, nabonga nzengolo ya lembo kwenda ku universite.

Bu namana baka bac, mbo ndieri tiyulaka ka nti naketi sa. Ni bu sa ti mbo ndieri samunaka, tisalu tia samuna ka ndieri’â tia zoloko ko, buna ka ndieri’â banzaka ko ti mbo naketi bâ mupasuri-nzila. Mu ntangu yo kwa, Tata’ani na mpangi’andi ya bakala balembo bâ Mbangi za Yehova, mbo beri kuntindisaka mu kwe sala ntangu yayingi ku compagnie yimosi ya yinene ya assurance ku Toronto. Mpangi ya tata’ani timfumu tieri nandi kûna, buna nayizi tambula tisalu tio.

Ku Toronto, ntangu yayingi ndieri yôkesaka ku tisalu mpe na ndiku zani zalembo bâ Mbangi za Yehova, musamu wo wakunkabakasa mu kwendaka ku tukutakanu na mu vulu samunaka. Ntete-ntete na nkaka’ani ya bakala yalembo bâ Mbangi ya Yehova ndieri bâka, kâ ha manima ma lufwa lwandi, mbuka yakaka ya bêla yeri nani nsatu.

BaHutcheson, bakunata ku lukutakanu lwa 1958, beri ntiana bibuti biani. Bakuntâ mbila mu kwe bâ ku nzo’awu mpe bakumbakisa mu kula mu timpeve. Mu 1960, nayizi batusu na mwana’awu wa bakala John. John wayizi bâ mupasuri-nzila, musamu wo wakuntindisa mu samuna bwabwingi. Mpangi za bakala mu timvuka zamona ti kula ndieri kulaka mu timpeve, mpe bakunoma tisari tia l’école du ministère théocratique. a

Mu 1966, nayizi kwelana na Randi Berge, weri mupasuri-nzila weri na luhemo, mpe mbo keri zoloko mu kwe sala ku mbuka yeri dinganaka lubakusu lwalwingi. Munkengi’eto wa tizunga beto keri tomo kipaka, watutindisa mu kwe bakisa timvuka tia Orillia, ku Ontario. Takutika valize zeto mpe tayenda kûna.

Buna kwa bu tatula ku Orillia, nayizi bâ mupasuri-nzila wa ntangu zazansoni ntiana Randi. Luhemo lwandi lwakunsambukila! Bu nayizi  tûla mutima’ani mu tisalu tia mupasuri-nzila, nayizi bâ na nsayi ya sarilaka Bibila na ya bakisaka bantu mu bakula matieleka. Nkatika nsayi yeri mu bakisa bantu bole ba kwelana ku Orillia mu sa nsobolo mu luzingu lwawu na mu kwizi bâ bisari bia Yehova.

Bu taye sa vizite ku Toronto, nayizi bwabana na Arnold MacNamara, weri mosi mu bampangi beri twarisaka Betele. Wayula tala ti mbo tweri zoloko mu bâ mipasuri-nzila mia minene. Na manzangu mamansoni namuvuturila ti: “Yee! Mbuka ni mbuka kwa, kâ, ka ku Québec’â ko!” Mbanzulu za mbi zeri na bantu beri ku Canada yi bazonzaka Anglais mu bantu beri ku tizunga tia Québec ti bazonzaka lumputu zakunsobesa. Mu ntangu yîna, bantu beri telamanaka guvernema bazolo ti tizunga tia Québec tiabaka timpwanza.

Arnold wakuntêla ti: “Bwawu bu Betele ku Québec kwa yitambikaka mipasuri-nzila mia minene.” Ho nkatika bendo, natambula mu kwenda kûna. Nazaba ti Randi wazolo mu kwe sarila kûna. Ha manima, nayizi bakula ti nzengolo ya mbote yeri mu luzingu lweto!

Bu tamana longoka lumputu tûka ngonda tanu, Randi na meno mpe na bantu bole bakaka ba kwelana tayenda ku Rimouski, ha titini kampe kilometre 540 ku nore este ya Montréal. Nayizi bakula ti miamingi tafweti longoka, bu natanga nsangu kwe timvuka. Kani natâ ti “bampangi batûkiri ku Autriche,” natâ “bampangi batûkiri ku autruche.”

Ku Rimouski, beto bayà tweri, mpe mpangi ziyà za zikento za mpumpa zayizi yikama zeri na luhemo na BaHuberdeau mpe na bala bawu bole ba bakento. Bampangi Huberdeau bayizi futila nzo ya yinene mpe mipasuri-nzila miamiansoni mieri ya bêlaka, miayizi hana lubakusu mu futa yo. Nzo yango tayizi ya hana nkumbu Maison blanche mu bungu ti ku matu ya mpembe yeri, mpe mapoto mandi ma mpembe meri. Vula-vula bantu 12 na 14 beri ya bêlaka. Bu tweri mipasuri-nzila mia minene, Randi na meno mbo tweri samunaka mu pari, ha manima ma midi na mu nkokela, buna mbo tweri zoloko ti mpangi yakaka yasamuna neto—ni bu sa ti mu nkokela ya hiver.

Mu bungu ti tayizi bâ nguria penepene na mipasuri-nzila mio, miayizi bâ kanda dieto. Bilumbu biakaka mbo tweri vukanaka ha ndeko tiya mu lamba tintwari. Mpangi yimosi ya bakala yeri saka mizike, buna samedi mu nkokela mbo tweri vulu tangaka mikunga mpe mbo tweri tinaka.

Diangana teritware ya Rimouski yabuta mbutu! Mu mvula 5, tayizi bâ na nsayi ya mona bantu beri batusuku. Timvuka tiayizi kula, mpe tiayizi bâ na bisamuni kampe 35.

Ku Québec, bayizi tomo tu kubika mu bâ bisamuni. Tayizi mona lubakusu lwa Yehova mu tisalu tia samuna na mu nsatu zeto za tinsuni. Musamu wakaka, tayizi zolo bantu bazonzaka lumputu, zu diawu na tikulu tiawu—musamu wo wasa ti tazolo bikulu biakaka.—2 Kor. 6:13.

Mu ta-pulukusu, Filiale yatulomba mu kwenda ku mumvuka wa Tracadie, we ku côte este ya Nouveau-Brunswick. Musamu wa mpasi weri mu bungu ti tatifutila mbongo za nzo, mpe contrat nasila tiniemo ya tisalu tia longesa tia ntangu fioti. Mpe milongoki mieto mia Bibila miakaka, ka ntama ko miayizi batika mu samuna mpe Nzo’eto ya Nsambululu beri tungaka.

 Ku nsuka ya lumingu tayizi sambila mu bungu dia mbuka yi taketi soba mpe taye tala mumvuka wa Tracadie, weri wa swaswana na wa Rimouski. Mu bungu ti Yehova wazolo ti twenda kûna, tabonga nzengolo mu kwenda. Tayizi tonta Yehova mpe tamona ti misamu mieri tu kabakasaka mia keri katulaka. (Mal. 3:10) Mu bungu ti Randi timpeve tia ngolo tieri nandi, na tifu tia tihana, na tia sehesa, bifu bio biasa ti nsobolo yo yalembo bâ mpasi.

Mukuluntu wa wumosi weri mu timvuka tieto tia môna ni Robert Ross. Yandi na mukento’andi Linda, ha manima ma mbutukulu ya mwana’awu wa ntete, babonga nzengolo ya tatamana mu bêla kûna. Ni bu sa ti mwana’awu wa bakala beri kwe kipi, bayizi tomo tu tindisa mu ndiambu’awu, na mu luhemo lwawu mu tisalu tia samuna.

Bu tamana bâ mipasuri-nzila ku Tracadie tûka mvula zole, tayizi bwabana na musamu wu talembo kêla—tabaka invitasio mu kwe sala tisalu tia tizunga. Mvula 7 tayizi sala mu tizunga tia Anglais, ha manima batutambika ku tizunga tia lumputu ku Québec. Munkengi’eto wa district ya Québec, Léonce Crépeault, mbo keri kunsîkaka mu bungu dia binzonzi bi ndieri tâka. Kâ ha manima mbo keri yulaka: “Ngano bwe tilendi tomo songela mpila ya sarila?” b Mpila yo yi keri kunkipilaka yakumbakisa mu sa ti ndongosolo’ani yalembo bâ mpasi mu bakula.

Timosi tia bisalu bi nilembo zimbakanaka, ni tio ti nasala mu 1978 ku lukutakanu lwa nsi zazingi lwayôkela ku Montréal, lweri na mutu-dimbu “ La foi victorieuse. ” Nayizi sala ku restaurant. Bantu ba 80000 baketi kwiza, mpe wafwanakana tabadikila mu mpila ya swaswana. Biabiansoni bia môna bieri: bisalulu, bidia, na mpila ya lambila. Kaminio 20 zeri na réfrigérateur zabâ neto, kâ ntangu zakaka ka zeri’â salaka ko. Ntete tabatika na tilumbu tia ntete, ka tabâ na lenda ko dia kota ku kati dia stade mu bungu ti musamu wutariri sport batikubikila. Mpe tafweti namisa fours ntete bwisi bwatia mu kubika bima bi baketi dia mu pari! Ba fwatika tweri, kâ nayizi baka malongi mamingi mu tisalu tia ngolo tia bampangi batihana mu luzolo lwa mutima, mu timpeve tiawu na mu tifu tiawu tia sehesa. Tayizi bâ bandiku tii lumbu ti. Diangana nkatika nsayi yeri mu yôkesa lukutakanu lo lwa mfunu ku Québec, kuma kweri nkwamusu za ngolo mu mivu mia 1940 na 1950!

 Mu ntangu ya tukutakanu twa tunene ku Montréal, misamu miamingi nayizi longoka kwe bampwana’ani beri minkengi. Tûka mvula mosi, David Splane, we mu Timvuka titwarisaka, wabâ munkengi wa lukutakanu. Mu bungu dia lukutakanu lwalanda, bu bakundomba mu sala tisalu tio, David watomo kumbakisa.

Mu 2011, bu tamana yôkesa mvula 36 mu kwe se nzietolo, bakuntikisa mu kwe bâ mulongi ku lukolo lwa bakuluntu ba timvuka. Mu mvula zole, Randi na meno tayizi sekela mfulu 75 za swaswana, kâ wafwanakana tasarila ngolo. Ku nsuka ya muna lumingu, bakuluntu mbo beri tomo tondaka mu bungu ti bamona ti Timvuka titwarisaka mbo tieri belokelaka lwaka tindiku tiawu na Yehova.

Ha manima, nayizi longesa ku Lukolo lwa bisamuni bia Timfumu. Bala ba lukolo ba fwatika beri vulu bâka mpe lwaka lweri nawu mu bungu dia programe ya misamu miamingi: heure 7 beri yôkesaka mu classe, heure 3 beri yôkesaka mu nkokela mu sa devware zawu, mpe mu muna lumingu devware yà peleko tanu beri kubikaka. Meno na mulongi wakaka tabatêla ti tala ti lubakusu lwa Yehova kâni ka baketi’â lenda ko. Ntangu zazansoni mbo nibambukaka ti bala ba lukolo bayituku mu mona ti bu basikirila Yehova, bayizi lenda mu yirika misamu miamingi mi beri lembo banzaka.

Tifu tia kipaka bantu bakaka tieri songelaka nguri’ani tiabakisa milongoki miandi mia Bibila mu kwenda ku matu, tiabakisa mpe tata’ani mu tambula matieleka. Ha manima ma bilumbu bitatu nguri’ani bu kamana fwa, tayituku bu tamona tata’eto wayiza ku Nzo ya Nsambululu, mpe watatamana mu kwizaka ku tukutakanu tûka mivu 26 mialanda. Ni bu sa ti tata’ani ka yizi’â baka bateme ko, bakuluntu bakuntêla ti ni yandi weri tulaka wa ntete ku tukutakanu tumingu twatwansoni.

Nguri’eto tifwani tia mbote tieri kwe meno na kwe bibusi biani. Bibusi biani bia bitatu na babakala bawu Yehova basarilaka na kwikama kwakwansoni. Bole basalaka ku Betele—mosi ku Portugal mpe wakaka ku Haïti.

Lumbu ti Randi na meno mipasuri-nzila mia minene twena ku Ontario. Bu tweri mu tisalu tia tizunga, mbo tweri zoloko mu kwe turisa bantu bakaka mu sa vizite za môna na mu twarisa ndongokolo za Bibila. Kâ lumbu ti nsayi ye neto mu mona milongoki mia beto beni mita kula mu timpeve. Mpe bu tusaka bindiku na mpangi zeto mu timvuka tieto tia môna, mbo tubakaka lutindusu bu tumonaka mpila Yehova yi kababakisilaka mu ntangu za mbote na za mpasi.

Diangana, mbo tutomo zoloko kipa ku beri tu kipaka kwe bantu. Beto mpe tayêla mu tomo kipa bantu bakaka, bu tweri kwe ba tindisi mu sarila Yehova buna bu balendela. (2 Kor. 7:6, 7) Mu tifwani, mu kanda dimosi, mama, mwana wa bakala na wa mukento bayizi sala tisalu tia ntangu zazansoni. Nayula tata’awu tala ti mbo keri banzaka mu bâ mupasuri-nzila. Wakuntêla ti mipasuri-nzila mitatu keri bakisaka. Buna namuyula: “Ngano lendi ba bakisa yôka Yehova?” Namutindisa mu yirikaka misamu mi bazololo. Ha manima ma ngonda 6 wayizi bâ mupasuri-nzila.

Randi na meno mbo tutatamana mu zonzela bisalu bia nzitukulu bia Yehova kwe mbandu yikwiza, mpe tivuvu tie neto ti mbo bazolo tisalu tiandi ntiana beto.—Mik. 71:17, 18.