Bantu ba kwelana bakaka balembo wisanaka, mbo batâka ti bubote bala bawu babêle na bibuti bia honda makwela na bu babêle na bibuti bikwama bakanaka. Kâ misamu nti misongelaka?

•  Ntia mpasi honda kwa makwela zi nataka kwe bala?

•  Ngano mwana’ani mbo wubâ mu nsayi tala ti ngondele makwela?

•  Mio mi tufweti zaba mu dema die na bibuti biahonda makwela mu bala bawu?

•  Ngano mpila yakaka ye ko mu yirika misamu mia makwela?

Bisalu bia bantu bisongele ti mpasi zi nataka honda kwa makwela kwe bala za nkatika za mbi zena. Bala bê na bibuti biahonda makwela mpasi babwabanaka na zo ntiana:

• nkesi bavulu kwe baki, lwaka lwa ngolo na timbevo tia mutu (dépression)

• vwandi dibâka nawu mu ndiatulu

• mpasi mu longoka ku lukolo peleko lukolo babikaka

• bêla bavulu bêlaka

Musamu wakaka, bala babingi batisembaka: babanzaka ti, ni bawu basiri ti longo lwafwa, peleko ka basiri’â tima ko mu kabakasa wo.

Honda kwa makwela kulendi mwisa bala mpasi tii bu bakula. Balendi mona ti ka bena salu ko peleko wulendi bâ musamu wa mpasi kwe bawu mu vutu bâ na lukwikulu mu bantu bakaka. Longo lwawu mu mpasi lukwizi bâka, mpe balendi dinga mu honda makwela mawu.

Mio mi tufweti simba: Ni bu sa ti bantu bakaka bamonaka ti honda makwela musamu wa mbote wena mu bungu dia bala bawu, bisalu bia bantu mu musamu wo bisongele ti ka wena musamu wa mbote ko. Penelope Leach, psychologue ya bala * tsonekene ti: “Honda kwa makwela bala kutomo kotesaka mu tiari

Mutieno wa Bibila: ‘Muna muntu, ka dingandi kwa bubote bwa yandi kaka; kâ mpe, na bwa bantu bakaka.’—Bisi-Filipe 2:4.

Bantu bakaka balendi tâ yee. Kâ bambukeno ti, nsatu za bibuti na za bala ka zena zimosi ko. Tibuti tita zolo honda makwela we nandi luzingu lwandi lwasoba. Kâ vula-vula, mwana ka wuzoloko’â ko ti luzingu lwandi lwasoba mpe zololo ti bibuti biabâ ha timosi.

Bu bamana taluzula misamu miamingi mia honda kwa makwela, bantu batsoneka buku dia The Unexpected Legacy of Divorce batâ ti: “Musamu wa mfunu wuta duka mu: bala ka batâka ko ti nkatika nsayi ye neto. Kâ, mbo batâka na matieleka mamansoni ti: ‘Tilumbu tia honda bibuti biani makwela, bumwana bwani bwasuka.’” Buku divutulu tâ ti kwe bawu nza ka yisiri’â “na kondo kwa bukunta ko mu bungu ti tindiku tia bantu babole ba beri sikirilaka ka tisiri’â tia sikama ko.”

Mio mi tufweti simba: Bala ka bakwizi’â bâka mu nsayi ko mu ntangu bahondaka makwela.

Mutieno wa Bibila: “Mabanza ma bunôkena ngolo zazansoni mamanisaka.”—Bingana 17:22.

Bibuti biakaka biahonda makwela mbo biyelaka mu kabana dema diawu dia sansa bala ntiana kwa bawu baturi. Kâ kabana dema dia bala musamu wa mpasi wena. Bisalu bia bantu mbo bivulu songelaka ti, bantu bahonda makwela:

• ntangu ya fioti kwa bayôkesaka na bala bawu

• mitieno mia swaswana balongesaka kwe bala bawu

• mbo bahanaka bala bawu nzila mu yirika mîna mi bazololo mu bungu ti, mabanza mawu semba mabasembaka peleko ba fwatika bena

Mwana wa makwela mafwa lendi kala mu tumamana bibuti biandi. Bibuti biandi ka bisiri’â musamu wa mbote ko, ntiana ka bizitisi’â kani diawu diatatamana mu bâ ha timosi. Mwana wulendi banza ti:‘Mu bungu nibawirikila.

Mio mi tufweti simba: Kwe bibuti biahonda makwela, kabana dema dia bala musamu wa mpasi wuvulu bâka. Kâ, kwe bala, musamu wa nkatika mpasi wubâka.

Mutieno wa Bibila: “Batata ka ludasukisakandi bala beno, ngatu balembo nôka.”—Bisi-Kolose 3:21, note.

Ngolo zazingi zidinganaka mu vutu karila luzingu tala ti makwela tuhondele. Vula-vula, bubote bu tusariri ngolo mu vukisa makwela meto. Buku dimosi dizonzelaka longo ditêle ti: “Makwela mamana bâ ma mbi ka wuta zolo tâ ko ti ka malendi mavutu toma ko. Ntangu yikwe yôke, makwela ma bantu balembolo mu nsayi, kâ balembo hondaka makwela mawu mbo makwizi bâka mu nkatika nsayi.” Bu tutomo tala, bala mbo balendaka mu ntangu bibuti biawu bivutu wisanaka.

Ka wuta zolo tâ ko ti kani kabwe ka balendi’â bavutu honda makwela ko. Diangana, Bibila ditêle ti makwela malendi fwa tala ti muntu siri bunzuza. (Matie 19:9) Kâ, Bibila ditêle mpe ti “muntu we na meso ma tia, mbo wukengerelaka ntambi zandi.” (Bingana 14:15) Babakala na bakento bê na makwela ma mpasi bafweti tomo dimbitila mu nzengolo’awu na mu mpasi ziturila bala bawu tala ti bahondele makwela.

Dieka bo, ka wena ko ti mpasi kwa lukorela kani lwasa tima. Bibila malongi ma mbote dihanaka kwe babakala na kwe bakento ngatu bakurisa bifu bibabakisa mu bâ na longo lwa mbote na lwa nsayi. Ka wena musamu wa nzitukulu ko, mu bungu ti ni Yehova Yandi vwiri Bibila wabatika makwela.—Matie 19:4-6.

Mutieno wa Bibila: “Meno Yehova, ni Nzambi’aku, Wo ku longesaka mu bungu dia mbote’aku.”—Izaya 48:17.