1. Kiroho nǎ paradiso ká kʉ addu ndirigoti ri ká ngani ko njiri ngbǎ?

 LOROJI dhi paradiso nǎ ndrŭ kʉ bí njʉ bblo kʉ ná ritsi ndima nji ro. Ri nǎ ndrŭ kʉ mamilioni hwè na ndirigoti ngoi na. B’lo tsu fø paradiso nǎ ná ndrŭ vʉri nzɨ ndima tuni ri nǎ ro. Føri kina kpa adi riji bí kʉ ná ndrŭ si ndima ulu fø paradiso na. Nde, kiroho nǎ paradiso ká kʉ addu? a

2. Kiroho nǎ paradiso nǎ ké ka ndi ké le nanga nari ká kʉ ngbá lo?

² Ke ka ndi ké le nanga ná lo kʉ Yova li loroji dhi nga, ná ngana kedzá ndrŭ kʉ ngoi na ndirigoti ddi ndima tso gbani ro, Shetani dhó che kʉ ndirigoti bbo ndrŭ ndro ndima djó ná hatari kʉ ná i dz’ djó. (1 Yo. 5:19; Ufu. 12:12) Kodhi ji dhi Mungu adi ndrŭ nzani nari nja nì, ke rili ndidzá ndrŭ é ngoi na ndiro kpa rá anzi ndi dho kpa njínji nari na d’e. Biblia ridho kiroho nǎ paradiso kʉ, “nganyidha dhi nga” ndirigoti “nzɨ nǎ ro dda ngø ná í bbai.” (Isa. 4:6; 58:11) Yova dhó ledha chulu kiroho nǎ paradiso nǎ kʉ ná ndrŭ e hwè na ndirgoti ngoi na.​—Isa. 54:14; 2 Ti. 3:1.

3. Isaya sura 65 nǎ kʉ ná unabi ká njingʉeni ngbaribbai?

³ Nabi Isaya chulu Yova dhongʉe ngbaribbai ma maisha sie kiroho nǎ paradiso nǎ nari. Ni ka ni ba fø lo Isaya sura 65 nǎ, ya kwanza ndi njingʉeni 537 na Y.G.N. ro. Fø saa na, le lengʉeni ná Wayaudi vʉngʉe vʉ Babiloni nǎ ro ndirigoti kpa ngʉngʉe ndima bbá ngø na. Yova lengʉe ndidzá ndrŭ ronga le ndirigoti ke kongʉe kpa tsotso kpa ngʉ sa sangʉeni ná Yerusalemu ki bbo d’ani ná nga ndirigoti kpa ngʉ ri ki Israeli nǎ bbʉbbʉ madha ndrŭ bbʉ ná nga.​—Isa. 51:11; Zek. 8:3.

4. Isaya sura 65 nǎ kʉ ná unabi ká njini njʉ ngbaribbai?

 ⁴ Isaya nǎ kʉ ná fø unabi ngangʉe ndi njini nari tso ya pili 1919 na Y.G.G. Yova dho njínji njʉ ná ndrŭ klongʉeni klo Bbò Babiloni nǎ ro ná saa na. Fønga djó ro kiroho nǎ paradiso adi ra anzi dhi ndi dhi nari na dz’ djolu gble. Pidhinga d’ra bidii na ná wahubiri klo bí kʉ ná kutaniko tso ndirigoti kpa Wakristo dhó sifa dhǒ. Anziro ngʉ jeuri nji ndirigoti che bbo dhó nyi ngʉe ná ndrŭ “tho ø ledha Mungu ji ná lo chulu ndi noni ro.” (Efe. 4:24) Isaya tingʉe lo djo ná bí kʉ ná ledhá si njini kaka nari bbai ø dz’ djó. Ro, njʉ maddi ko adi ledha ba njonjo kʉ ná chulu kiroho nǎ paradiso nǎ ko kʉ nari dho. Akonja ngbaribbai ma ko adi faida ba kiroho nǎ paradiso nǎ ro nari ndirigoti addudho ma ringani nzɨ ko tuni ri nǎ ro nari.

NGBARIBBAI MA KIROHO NǍ PARADISO NǍ KɄ NÁ NDRŬ ADI NDIMA MBU NARI

5. Isaya 65:13 ripo nari bbai, kiroho nǎ paradiso nǎ ká ko adi addu hwè nji?

⁵ Ri nǎ le adi le mbu bblo ndirigoti le adi nguni bblo. Nabi Isaya d’ra ngbaribbai ma kiroho nǎ paradiso nǎ kʉ ná ndrŭ ma, nga kʉ ri na ná ndrŭ ma na dhó maisha kʉ njonjo nari. (Azø Isaya 65:13.) Yova adi ndidzá njí dhi ndrŭ dhó lo u ná ritsi bbʉ krʉ kpa dho ndiro kpa kana nga é chøchø ndi na d’e. Roho takatifu ma, Biblia ma, kodhó Biblia ró dyʉ ndi ná vichapo mana e ko dho “nyo ma, . . . jødha dhi ritsi ma . . . [ndirigoti] hwè” ndi adi bbʉ ko dho ro. (Anja Ufunuo 22:17.) Føri ró ro njonjo nga kʉ kiroho nǎ paradiso nǎ ná ndrŭ e “ù na . . . , dda dyu na . . . , [ndirigoti] kpa adi nzani ndima djo dopa nari dho.” Kpadhó kiroho nǎ mahitaji tso ro nzɨ adi gbani ri.​—Amo. 8:11.

6. Yoeli 2:21-24 ká tilo Yova adi bbʉ ko dho ná nja kado djo ngbaribbai ndirigoti ri nǎ ro ká ko ka ko ba faida ngbaribbai?

⁶ Yoeli dhó unabi tilo kodhó lo urie ná ritsi djo, føri kʉ nyo kpa ma, wa ma, olive dhi ché ma ndiri na ndi dhǒ Yova adi ndidzá ndrŭ dhó lo tso gba ji ndi nanga jini ro nari d’e, føri tsu kiroho nǎ nyo maddi ndi nǎ. (Yoe. 2:21-24) Loroji na, ke bbʉ Biblia ma, Biblia ró dyʉ ndi ná vichapo ma, kodhó site eternete ma, kodhó njudha ma, asamble ma na. Njati ko di faida ba fø ritsi krʉ nǎ ro ró, ri si rili ko mbu ko bblo ndirigoti nì nguni bblo nari bbai.

7. Ngbá lo i ká adi rili ko “thi é bblo kʉ ná hali na”? (Isaya 65:14)

⁷ Ri nǎ le e hwè na ndirigoti le nanga adi jini ledhó kʉ ná ritsi dho. Mungu dzá ndrŭ ka ndima “hø bbò hwè na” dhonalo kpa adi mbai po Yova dho. (Azø Isaya 65:14.) Mungu dzá lo na kʉ ná bbʉbbʉlo ma, le iso ka ndi pɨ ná tsodha ma, Kristo bbʉngʉe ndi le ødha dhi be nari ró dyʉrie ndi ná ngab’odha ma na adi rili ko “thí é bblo kʉ ná hali na.” Fø ritsi krʉ djo ko loti ko djoi ma, ko vei ma na na nari adi bbʉbbʉ kʉ ná hwè bbʉ ko dho!​—Zb. 34:8; 133:1-3.

8. Kiroho nǎ paradiso nǎ bbo na mana kʉ ná aro kʉ nari ká e ngbá lo?

⁸ Jidha ma, Yova dzá ndrŭ tso gbani ddi nari ma na kʉ bbo na mana e kiroho nǎ paradiso nǎ ná aro kʉ ná ritsi. “Ddi le tso gbani” nari adi ngbaribbai ma maisha sie ø dz’ djó nari dhǒ dhonalo Yova dzá njí dhi ndrŭ sie bbo jidha na ndirigoti ddi ndima tso gbani njʉnga djolu ro. (Kol. 3:14) Ddikpa le-ve d’ra ya kwanza ndi singʉe Yova dzá ndrŭ kana ro ndi njangʉe ná lo, le pori: “Ma nzá chungʉe ngbaribbai ma le ka le é hwè na nari ro  ri ndirigoti madhó familia nǎ ma ngaddi hwè ro ngʉe ri. Ya kwanza ma njangʉe bbʉbʉ jidha ndrŭ dho ndima kana nari Yova dzá Dimu na ma njungʉe ná saa na.” Ngbà jiri ndi é bbʉbbʉ hwè na ndirigoti ndi iso pɨni pɨ ná le dho ringani ndi tsu kodhó kiroho nǎ paradiso na. Njati rie addu ma i dz’ dzá ndrŭ adi ddi Yova dzá ndrŭ djo ri ró, kpa ró e heshima dhi dho ndirigoti kpa e ddi ndima tso gbani ro.​—Isa. 65:15.

9. Isaya 65:16, 17 ká po ngbá lo njʉ ko adi ba ná nzadha djo?

⁹ Ri nǎ le e b’odidha na ndirigoti ko le djotso ko ro. Isaya 65:14 pori nzá vʉri ndima tsu kiroho nǎ paradiso na ná ndrŭ “hø ngbe ndima thí ndí [ndirigoti] ndima kʉ njedha na nari dho.” Nde, Mungu dzá ndrŭ adi nzani dho ná lo djo ká ko ka ko po ngbá lo? Fø ritsi krʉ “nga si vivi [ndirigoti] ri si e tu ndi tuni [Mungu] nyǒ njí ro” ro. (Azø Isaya 65:16, 17.) Yova si kodhó kpakpalo sisi ndirigoti ko si ngbaribbai ma ko ngʉ adi ko mbu fø kpakpalo krʉ djotsina nari nga vivi.

10. Ni djoi ma, ni vei ma na na ni tso gbani nari dho ká ni adi mbai po addudho? (Anja ji maddi.)

¹⁰ Njʉ maddi Wakristo dhó njudha dhi ngana ko si nari adi rili ko jotso koko, ri adi rili ko vi che kʉ ná i dz’ djó ko bani na ná kpakpalo nga vi. Ko adi rili ko djoi ma, ko vei ma na é b’odidha na, njati ko di jidha ma, ngoi ma, zølo ma, bblonga ma, djø le djøni nari ma na dhǒ kpa dho ró dhonalo ri kʉ Mungu dhó roho dzá tunda. (Gal. 5:22, 23) Ko adi mbai po bbo ko kʉ Mungu dhó tengenezo nǎ nari dho! Nzá tuni Mungu dhó kiroho nǎ paradiso nǎ ro ná ndrŭ si Mungu tsoni djo ná “ø ra ma, ø dz’ ma na” njanja.

11. Isaya 65:18, 19 ridho nari bbai, Yova li ná kiroho nǎ paradiso ká lø ko ronga ngbaribbai?

¹¹ Mbai le po nari ndirigoti ji le nanga jini nari. Isaya dho kiroho nǎ paradiso nǎ ko ka ko “njí hwè ndirigoti ko ba hwè bbo” dho ná sababu. Fø loroji dhi paradiso Yova lingʉe. (Azø Isaya 65:18, 19.) Bbʉbbʉ dhé, ke adi njínji ko na nja ndi tu ndrŭ i dz’ djó che kʉ ná tengenezo nǎ ro ndirigoti ndi tsu ndrŭ kodhó kiroho nǎ bblo kʉ ná paradiso na d’e! Ko adi ledha ba bbo ko kʉ bbʉbbʉlo kana nari dho ndirigoti ko adi lod’ra fø ledha djo nja ndrŭ dho.​—Yer. 31:12.

12. Isaya 65:20-24 nǎ kʉ ná tsodha ká adi rili ni mbu ni ngbaribbai ndirigoti addudho?

¹² Føri kina ko nanga adi jini bbo kiroho nǎ paradiso nǎ ko kʉ na ná ngab’odha  dho. Addinga Mungu dzá ø dz’ djó ko si nja ndirigoti ko si nji ná ritsi djo! Biblia tsoni i: “Følu nga sie sese ddo dho ka ndi di ná kalʉ ngba ro ri . . . inga nzá dya ndidhó ddo tso krʉ ná ngó ke ro ri.” Ko si “dza chi ndirigoti ko si di ri nǎ [ndirigoti] ko si mizabibu zʉ ndirigoti ko si ri djó tsukpa nyo.” Ko nzɨ si “pa kʉ ná njí ro nji ri dhonalo ko si “Yova dhó ledha ba.” Ke tsoni ko sie ngoi na, nì na mana kʉ ná maisha na ndirigoti kusudi na kʉ ná maisha na. “Hø ko hø nari njí,” ke sie b’lo ndi chu kodhó lo u ná ritsi krʉ ro ndirigoti ke si “shi di ná ritsi krʉ nǎ ù tso gbagba.”​—Isa. 65:20-24; Zb. 145:16.

13. Yova dho ndima njínji nari tso ndrŭ nga nari njí ndrŭ adi nji ná mabadiliko djo ká Isaya 65:25 po ngbá lo?

¹³ Ri nǎ le e ngoi na ndirigoti b’o le ronga b’oni ro. Mungu dhó roho chulu, che bbo dhó nyi ngʉe anziro ná ndrŭ ø ndima dhó nyi thika maisha nǎ ké dho le nanga keni nari bbai. (Azø Isaya 65:25.) Kpa nji kpakpanga ndiro ndima bbá che kʉ ná nyi tso d’e. (Ro. 12:2; Efe. 4:22-24) Bbʉbbʉ dhé, Mungu dzá ndrŭ nzá kaka ri nari dho, ko ka ko njí kosa ngba dhé. Nì mai ri kʉ føro, Yova nju jiji ndi ndirigoti jijini ndima kana ná “njonjo kʉ ná ndrŭ tso,” ná føri adi rili ndrŭ é ngoi na ndirigoti ddi ndima tso gbani ro. (Tit. 2:11) Føri kʉ ritsi krʉ na ka ná Mungu dhé ka ndi njí ná ddù!

14. Ddikpa le-djo ká njangʉe Isaya 65:25 nǎ lo dzá bbʉbbʉnga ngbaribbai?

¹⁴ Ndrŭ ká ka ndima ø ndima dhó nyi thika bbʉbbʉ? Addinga i lo djo. Ddikpa jadda ke le sʉngʉe bí ina prizo na 20 ndidhó cho ngʉe ro kedhó nyi ngʉe che ndirigoti ke tsɨ sangʉe bbo nari dho. Ke le sʉngʉe ndi d’u mutokari ndirigoti ndi d’u ndrŭ bbánga nari djó ndirigoti bbobbo nja che lo ma na djó. Ke ngʉe tayari ndi njí li b’lo bani ná le na théi. Ya kwanza ke rrngʉe Biblia nǎ bbʉbbʉlo ná saa na, ke ngangʉe sidha tso Yova dzá Dimu dhó njudha dhi ngana ndirigoti ke ungʉeri u nari kʉ, ndi ba ndidhó maisha nǎ ndi ka ndi njí ná lo, føri i kʉ ndi bbʉ madha Yova dho kiroho nǎ paradiso nǎ. B’lo ndi ba batiso ndirigoti Yova dzá Dimu ndi ngʉ nari goti ke ngʉ adi ngaddi bbo Isaya 65:25 nǎ lo na ká ndi njínji ngbaribbai ma ndidhó maisha nǎ nari djo. Drrdrr ke ngʉe simba bbai, ro kpadjo ke ngʉ chembø dzá ngba bbai ngoi na ndi di ndrŭ na ro.

15. Ko ká adi riji ko nzi nja ndrŭ kiroho nǎ paradiso na addudho ndirigoti fø ká ko ka ko njiri ngbaribbai?

¹⁵ Isaya 65:13 tso ngani i lo na: “I ri kʉ bbo pli kʉ Bbonga na ná Bboke Yova po ná lo.” Verse 25 tso dyani i lo na: “Yova i pori.” Ke tsoni djo ná lo krʉ adi njini nji dhé. (Isa. 55:10, 11) Kiroho nǎ paradiso kʉ nì ndi kʉ njʉ ro. Yova li ndi dho madha bbʉ ná pekee kʉ ná ddikpa familia. Fø ndrŭ kana ko kʉ nari dho ko e ngoi na bbo, ko e hwè na ndirigoti ko adi ko mbu b’o ronga b’oni che kʉ ná i dz’ djó nari bbai. (Zb. 72:7) Fø lo dho i ko adi riji ko kó bí kʉ ná ndrŭ tsotso ko dho ka ná ngatsi ndiro kpa tsu Wakristo dhó kutaniko na d’e. Fø ko ka ko njiri ndrŭ dho ko longaddi nari chulu.​—Mt. 28:19, 20.

NGBARIBBAI MA KO ADI NJA NDRŬ DRR KIROHO NǍ PARADISO NA NARI

16. Addu i ká ka ndi kó nja ndrŭ tsotso ndima tsu kiroho nǎ paradiso na?

¹⁶ Ko kana nja le ddiro ka ndi njí ná lo ro kʉ thé ndiro ndi drr nja ndrŭ kiroho nǎ  paradiso na d’e. Nja ko njiri fø d’e ringani ko dyø Yova. Yova nzɨ adi ndrŭ drr kpakpanga na nja ndima tsu ndidhó tengenezo na d’e ri. Føri rɨngana ke adi ndrŭ “drr” ndi ro hwè na. (Yoh. 6:44; Yer. 31:3) Nì thí kʉ bblo ná ndrŭ chú Yova dhó jidha ma, kedhó bblo pli e ná sifa ma na ró, føri adi ndrŭ drr théi ke ro. Nde, ko ká ka ko drr nja ndrŭ kiroho nǎ paradiso na kodhó bblo nyi ma, kodhó bblo sifa ma na chulu ngbaribbai?

17. Ko ká ka ko drr nja ndrŭ kiroho nǎ paradiso na ngbaribbai?

¹⁷ Ko ka ko drr nja ndrŭ kiroho nǎ paradiso na ná ddikpa chu kʉ, ko lai Wakristo na ko njini jidha na ndirigoti zølo na nari. Njati ko nja ø si njudha dhi ngana ná ndrŭ ró, ko adi riji kpa pori ddiddi Korinto nǎ njudha dhi ngana singʉe ná ndrŭ pongʉeri nari bbai. Kpa pongʉeri: “Bbʉbbʉ dhé Mungu kʉ ni kana nì.” (1 Ko. 14:24, 25; Zek. 8:23) Føri dzá lo dho ringani ko rà anzi “ngoi ko nji ko kana” nari na.​—1 Te. 5:13.

18. Addui ká ka ndi drr ndrŭ kodhó tengenezo na?

¹⁸ Ringani ko di ko djoi ma, ko vei ma na nja krʉ ddo ró Yova adi kpa nja nari bbai. Ko adi riji ko li ko thí kpadhó bblo sifa djo, kpadhó uzaifu djo ko lie ko thí nari rɨngana dhonalo kpadhó uzaifu ro nga sie ri. Ko ka ko si lo ko kana ro jidha dhi chu nǎ, njati krʉ ddo ró ko di “bblo lo nji ko kana, ko di bbo pli kʉ ná zølo dhǒ ndirigoti ko di ko zø nji ko kana ró.” (Efe. 4:32) Njati ko njiri fø ró, ngbà jiri le njini ndima na jidha na ná ndrŭ si tsu kiroho nǎ paradiso na. b

 ADI KIROHO NǍ PARADISO NǍ

19. (a) “ Kpa tungʉeni ndirigoti kpa ngʉngʉe” djǒ ripo ná kisanduku ri dho nari bbai, kiroho nǎ paradiso na ngʉngʉe ná nja ndrŭ ká po ngbá lo? (b) Ri ká ngani ko vʉri ko njí addu? (Anja ji maddi.)

¹⁹ Ko nanga adi jini bbo kodhó kiroho nǎ paradiso dho! Dhonalo ri d’ani bbo anziro ndi ngʉe ná nga djolu, ndirigoti ri nǎ Yova má ná ndrŭ kʉ bí anziro ndima ngʉe ná nga djolu. Akora anzi mbai ko po Yova li ko dho ná fø paradiso dho nari na. Ngbà jiri ndi iso pɨni pɨ, ndi nanga jini ndidhó kʉ ná ritsi dho, ndi jotso koko ndirigoti ndi ronga b’oni b’o ná le dho ringani ndi tsu kiroho nǎ paradiso na ndirigoti nzɨ ndi tuni ri nǎ ro. (1 Pe. 5:8; Ufu. 12:9) Føro mai akodi krr dho na lo Shetani ndi dho ka ná lo nji krʉ ndiro ndi tu ko kiroho nǎ paradiso nǎ ro d’e. Ri nzá ngani ko bbari ke si ko djolu ri. Akonji kpakpanga ndiro ko b’o ri d’ani nari ma, ri tse nari ma, ndirigoti ri nǎ ngoi ma na ronga d’e.