LITEYA 39
Ndenge oyo Nzambe atalelaka makila
Makila ezali na ntina mingi. Moto akoki kozala na bomoi te soki azali na makila te. Lokola Nzambe moto akelá biso, ye nde asengeli koyebisa biso ndenge oyo tokoki kosalela makila. Alobi nini mpo na makila? Tokoki kolya makila to bakoki kozongisa biso yango na nzoto? Ndenge nini okoki kozwa bikateli ya malamu na likambo yango?
1. Ndenge nini Yehova atalelaka makila?
Na ntango ya kala, Yehova ayebisaki basaleli na ye ete: “Bomoi ya lolenge nyonso ya ekelamu ya mosuni ezali makila na yango.” (Balevi 17:14) Na miso ya Yehova, makila ezali bomoi. Lokola bomoi—likabo oyo Nzambe apesá biso, ezali mosantu, makila mpe ezali mosantu.
2. Nzambe alobi nini mpo na makila?
Yehova apesaki basaleli na ye ya ntango ya kala mobeko ete bálya makila te. (Tángá Ebandeli 9:4 mpe Balevi 17:10.) Azongelaki mobeko yango ntango lisangani ya mikóló-bakambi eyebisaki bakristo ‘bákoba koboya . . . makila.’—Tángá Misala 15:28, 29.
Koboya makila elingi koloba nini? Soki monganga apekisi yo masanga, okotika komɛla yango. Kasi okondima kolya biloko oyo batye masanga to okondima bákɔtisa yo masanga na misisa? Te! Ndenge moko mpe, mobeko ya Nzambe ya koboya makila elakisi ete tosengeli te komɛla yango to kolya nyama oyo bakati nkingo te. Tosengeli mpe te kolya eloko oyo basali na makila.
Bongo soki esɛngi ete monganga asalela makila mpo na kosalisa biso? Lisalisi mosusu ya monganga emonanaka polele ete ebuki mobeko ya Nzambe. Na ndakisa kozongisa moto makila to kotya ye biloko minei ya minene ya makila, elingi koloba: globule rouge, globule blanc, plaquette mpe plasma. Nzokande lisalisi mosusu ya monganga ekoki komonana polele te soki ebuki mobeko ya Nzambe to te. Na ndakisa, minganga bakoki kosalela biloko ya mikemike oyo ezalaka na kati ya biloko minei ya minene ya makila. Minganga bakoki kosalela makila ya moto ye moko mpo na kosalisa ye. Soki monganga alingi kosalisa biso na ndenge oyo ezali komonana polele te soki ebuki mobeko ya Nzambe, moto na moto nde asengeli kozwa ekateli. a—Bagalatia 6:5.
KƆTÁ NA MOZINDO
Luká koyeba oyo okoki kosala mpo na kopona lisalisi ya monganga oyo okondima na likambo etali makila.
3. Poná lisalisi ya monganga oyo ekosepelisa Yehova
Ndenge nini okoki kopona lisalisi ya monganga oyo eyokani na ndenge oyo Yehova atalelaka makila? Talá VIDEO, mpe na nsima lobelá ntina ya kosala makambo oyo elandi.
-
Bondelá Yehova apesa yo bwanya. —Yakobo 1:5.
-
Luká mitinda ya Biblia oyo ekosalisa yo.—Masese 13:16.
-
Luká koyeba lolenge ya lisalisi ya monganga oyo epesamaka na esika ozali.
-
Luká koyeba lolenge ya lisalisi ya monganga oyo osengeli koboya.
-
Zwá ekateli oyo ekotungisa lisosoli na yo te.—Misala 24:16. b
-
Yebá ete moto moko te, ezala molongani na yo, nkulutu, to moto oyo azali koyekola na yo Biblia, asengeli kozwa ekateli na esika na yo na likambo etaleli lisosoli na yo. —Baroma 14:12.
-
Komá ekateli oyo ozwi.
4. Batatoli ya Yehova balukaka lisalisi ya malamu mpenza ya monganga
Tokoki kotosa mobeko ya Nzambe na likambo etali makila mpe kozwa lisalisi ya malamu ya monganga kozanga ete bázongisa biso makila. Talá VIDEO.
Tángá Tito 3:2, mpe na nsima yanolá na motuna oyo:
-
Mpo na nini tosengeli ntango nyonso kozala na boboto mpe na maloba malamu ntango tozali kosolola na minganga?
|
Oyo tokoboya |
Oyo tokoki kopona |
|---|---|
|
A. Plasma |
Biloko ya mikemike ya plasma |
|
B. Globule blanc |
Biloko ya mikemike ya globule blanc |
|
C. Plaquette |
Biloko ya mikemike ya plaquette |
|
D. Globule rouge |
Biloko ya mikemike ya globule rouge |
5. Biloko ya mikemike oyo ezalaka na kati ya biloko minei ya minene ya makila
Makila ezali na biloko minei ya minene: Globule rouge, globule blanc, plaquettes mpe plasma. Biloko yango ya minene ezalaka na biloko mingi ya mikemike. c Minganga basalelaka biloko wana ya mikemike mpo na kosalisa moto oyo azali kobɛla to mpo na kosala ete makila etika kobima ntango moto azoki.
Soki esɛngi ete básalela biloko ya mikemike oyo ezalaka na kati ya biloko minei ya minene ya makila mpo na kosalisa biso, mokristo mokomoko asengeli kozwa ekateli na kotalela lisosoli na ye oyo eteyami na Biblia. Bato mosusu bakoki koboya soki monganga alingi kosalela biloko ya mikemike oyo ezalaka na kati ya biloko minei ya minene ya makila mpo na kosalisa bango. Kasi basusu bakoki kondima lisalisi ya ndenge wana mpo lisosoli na bango epekisi bango te.
Ntango ozali kozwa bikateli, omituna boye:
-
Ndenge nini nakoki koyebisa monganga ntina oyo nalingaka to naboyaka básalela biloko ya mikemike oyo ezalaka na kati ya biloko minei ya minene ya makila mpo na kosalisa ngai?
SOKI MOTO ATUNI YO: “Mabe ezali wapi soki moto andimi ete bázongisa ye makila?”
-
Okopesa eyano nini?
NA MOKUSE
Yehova apekisi tósalela makila na ndenge ya mabe.
Bozongeli
-
Mpo na nini makila ezali mosantu na miso ya Yehova?
-
Ndenge nini toyebi ete mobeko ya Yehova ya koboya makila etali mpe kozongisa makila?
-
Ndenge nini okoki kopona lisalisi ya monganga na oyo etali makila?
MAKANISI MOSUSU
Makambo nini osengeli kotalela liboso ya kozwa ekateli na likambo etali lisalisi ya monganga oyo ekosɛnga básalela makila na yo moko?
Makambo nini osengeli kotalela ntango olingi kozwa ekateli oyo ekosɛnga básalela biloko ya mikemike oyo ezalaka na kati ya biloko minei ya minene ya makila?
Mpo na nini monganga moko andimaki ete ndenge oyo Yehova atalelaka makila ebongi mpenza?
“Nandimi oyo Nzambe alobi mpo na makila” (Lamuká! ya 08/12/2003)
Luká koyeba ndenge bankulutu oyo basalaka na bakomite ya boyokani na minganga basalisaka bandeko.
b Talá motó ya likambo ya moke “Ntango balingi kosalela biloko ya mikemike oyo ezalaka na kati ya biloko minei ya minene ya makila,” mpe maloba na nsuka ya lisolo 3, “Mayele ya monganga oyo esɛngi kosalela makila.”
c Minganga mosusu batalelaka biloko minei ya minene ya makila ndenge moko ná biloko ya mikemike oyo ezalaka na kati na yango. Yango wana, mbala mosusu ekosɛnga oyebisa monganga ete okondima te bázongisa yo makila to globule rouge, globule blanc, plaquettes, to plasma.
Talá mpe...
MITUNA OYO BATO BATUNAKA MINGI
Koyekola Biblia elimboli nini?
Na lisalisi ya boyekoli ya Biblia ya ofele oyo Batatoli ya Yehova bayekolaka bato, okoki kosalela libongoli ya Biblia oyo olingi. Koyoka nsɔni te mpo na kobengisa bato nyonso ya libota na yo to baninga na yo mpo básangana na boyekoli na yo.
