Bana basengeli na toli mpe litambwisi ya mikóló. Lokola ozali moboti, yo nde osengeli kosala yango; kutu ezali mokumba na yo. Nzokande, mikóló mosusu bakoki mpe kosalisa bana na yo.

Na bamboka mingi, bilenge balekisaka ntango mingi te na mikóló. Mpo na nini?

• Bana balekisaka ntango mingi na kelasi, mpe kuna, bana nde bazalaka mingi koleka balakisi mpe mikóló mosusu.

• Nsima ya kelasi, bana mosusu bazalaka bango moko na ndako mpo baboti bakendaki mosala.

• Ankɛtɛ moko emonisi ete na États-Unis, bana ya mbula 8 tii 12 balekisaka ngonga soki 6 mokolo na mokolo na kotala televizyo, koyoka miziki to kosala masano ya video. *

Buku moko (Hold On to Your Kids) elobi: ‘Na esika ya koluka toli, litambwisi mpe mateya epai ya mama, tata, balakisi, to mikóló mosusu, bilenge balukaka yango epai ya baninga na bango.’

Lekisá ntango elongo na bana na yo.

TOLI YA BIBLIA: “Bɔkɔlá mwana . . . na kolanda nzela oyo esengeli mpo na ye; ata ntango akokóma mobange akopɛngwa na yango te.”​—Masese 22:6.

Mbala mingi, bana bazalaka na mposa ya toli ya baboti na bango. Kutu, bato ya mayele balobi ete ata ntango bana bakómi na mbula 13, mbala mingi basepelaka na toli ya baboti na bango koleka oyo ya baninga na bango. Na buku na ye (You and Your Adolescent), Doktɛrɛ Laurence Steinberg akomi ete: “Banda na bolenge tii ntango bakokóma mikóló, bana balandaka mingimingi makanisi mpe bizaleli oyo baboti bateyaka bango.” Abakisi ete: “Bilenge balingaka koyeba makanisi na yo mpe koyoka makambo oyo okoloba, ata soki bakondima yango nyonso te.”

Lokola ezali bongo, salá nyonso mpo na kopesa bango toli. Lekisáká ntango elongo na bana na yo mpe yebisaká bango makanisi na yo, bizaleli oyo  omonaka ete yango nde ebongi mpe makambo oyo okutaná na yango na bomoi.

Lukelá ye moto oyo akoki kosalisa ye.

TOLI YA BIBLIA: “Ye oyo atambolaka na bato ya bwanya akokóma na bwanya.”​—Masese 13:20.

Okoki kolukela mwana na yo ya elenge mokóló moko oyo azali na bizaleli malamu mpo asalisa ye. Okoki kosala ete mokóló yango alekisaka ntango elongo na mwana na yo. Yango elimboli te ete azwi mokumba na yo ya moboti. Kasi, toli oyo mokóló yango oyo mwana azali kotyela motema mpe oyo oyebi ete akoki kobebisa ye te, ekoki kosalisa yo na kobɔkɔla mwana na yo. Biblia emonisi ete atako Timote akómaki mokóló, kozala elongo na ntoma Paulo esalisaki ye mpenza mpe Paulo asepelaki mingi kozala moninga ya Timote.​—Bafilipi 2:20, 22.

Lelo oyo, mabota mingi ezali kofanda lisusu esika moko te, mpe mbala mosusu bankɔkɔ, banɔkɔ, batata-mwasi, mpe bandeko mosusu bafandaka esika mosusu. Soki ezali bongo mpe mpo na yo, salá makasi oluka mikóló oyo bazali na bizaleli oyo okolinga komona mpe epai ya bana na yo mpo básalisa bango.