Mitángo elimbolaka nini na Biblia? Koyekola ndimbola ya mitángo eyokani na Biblia?
Eyano ya Biblia
Ntango mosusu Biblia esalelaka mitángo na ndenge ya elilingi. Mbala mingi, likambo oyo bazali kolobela nde emonisaka soki motángo moko esalelami na ndenge ya elilingi to te. Talá mwa bandimbola ya mitángo mosusu oyo Biblia esaleli na ndenge ya elilingi:
1 Motángo yango ekoki kolimbola bomoko. Na ndakisa, Yesu abondelaki Nzambe mpo na bayekoli na ye ete: “Bango nyonso bázala moko, ndenge yo, Tata, ozali na bomoko elongo na ngai mpe ngai nazali na bomoko elongo na yo.”—Yoane 17:21; Matai 19:6.
2 Na mibeko, esɛngaka ete batemwe mibale báloba likambo moko mpo likambo yango endimama ete ezali solo. (Kolimbola Mibeko 17:6) Ndenge moko mpe, soki bazongeli emonaneli to liloba moko mbala mibale, emonisaka ete ezali solo mpe ete ekokokisama. Na ndakisa, ntango Yozefe alimbolaki ndɔtɔ moko oyo Farao alɔtaki, alobaki ete: “Lokola ndɔtɔ yango ezongelamaki mbala mibale epai ya Farao, yango emonisi ete Nzambe ya solo akani mpenza likambo yango.” (Ebandeli 41:32) Na bisakweli, “maseke mibale” ekoki kolimbola boyangeli ya bakonzi mibale. Ezalaki bongo mpo emonaneli oyo mosakoli Danyele azwaki mpo na bokonzi ya Bamede ná Baperse.—Danyele 8:20, 21; Emoniseli 13:11.
3 Soki batemwe misato balobi likambo moko, emonisaka ete likambo yango ezali solo mpenza. Ndenge moko mpe, emonani ete kozongela likambo mbala misato ezalaka mpo na konyata ete ezali mpenza solo.—Ezekiele 21:27; Misala 10:9-16; Emoniseli 4:8; 8:13.
4 Motángo yango ekoki kolimbola eloko oyo ezali kokokisa mpenza mosala na yango. Na ndakisa “mipɛpɛ minei ya mabele” emonisaka ete banguya ya kobebisa ekouta bipai nyonso mpe ekozipa mabele mobimba.—Emoniseli 7:1; 21:16; Yisaya 11:12.
6 Lokola nsambo elimbolaka mbala mingi eloko oyo ezali ya kokoka, motoba (elingi koloba nsambo longola moko) ekoki kosalelama mpo na komonisa eloko oyo ezali mobimba te to ya kozanga kokoka, to mpe oyo ezali na boyokani na banguna ya Nzambe.—1 Ntango 20:6; Danyele 3:1; Emoniseli 13:18.
7 Mbala mingi, motángo yango emonisaka eloko oyo ezali ya kokoka. Na ndakisa, Nzambe apesaki Bayisraele mitindo ete bátambola zingazinga ya engumba Yeriko mikolo nsambo, mpe bátambola bongo mbala nsambo na mokolo ya nsambo. (Yosua 6:15) Biblia ezali na bandakisa ebele oyo esaleli motángo nsambo na ndenge wana. (Balevi 4:6; 25:8; 26:18; Nzembo 119:164; Emoniseli 1:20; 13:1; 17:10) Ntango Yesu ayebisaki Petro ete asengeli kolimbisaka “tii mbala nsambo [te], kasi: Tii mbala ntuku nsambo na nsambo (77),” kozongela oyo Yesu azongelaki motángo “nsambo” emonisaki ete esengeli kolimbisa “nsuka te.”—Matai 18:21, 22.
10 Motángo yango ekoki komonisa ete eloko ezali mobimba to nyonso.—Kobima 34:28; Luka 19:13; Emoniseli 2:10.
12 Emonani ete basalelaka motángo yango mpo na kolobela ebongiseli moko ya Nzambe mpe komonisa ete ezali ya kokoka. Na ndakisa, ntoma Yoane amonaki emonaneli ya engumba moko kuna na likoló oyo ezalaki na “mabanga zomi na mibale ya moboko, mpe likoló na yango bankombo ya bantoma zomi na mibale.” (Emoniseli 21:14; Ebandeli 49:28) Ntango basaleli motángo 12 mbala ebele, ezalaka kaka na ndimbola wana.—Emoniseli 4:4; 7:4-8.
40 Motángo 40 esalelamaki mpo na komonisa ntango oyo lisambisi to etumbu moko boye eumelaki.—Ebandeli 7:4; Ezekiele 29:11, 12.
Koyekola ndimbola ya mitángo
Kosalela oyo Biblia esaleli mitángo na ndenge ya elilingi ekeseni na koyekola ndimbola ya mitángo, oyo esɛngaka koluka ndimbola ya mitángo na ndenge ya molili, ndimbola ya mitángo oyo basaleli esika moko to oyo basangisi. Na ndakisa, Bayuda oyo bayekolaka makambo oyo ebombaná bayekolaka Makomami ya Ebre na mayele babengi guematria, oyo esɛngaka koluka ndimbola oyo ebombaná na mitángo oyo ekokani na balɛtrɛ ya alfabɛ. Koyekola ndimbola ya mitángo ezali lolenge moko ya kosakola makambo oyo ebombaná; Nzambe apekisá kosala bongo.—Kolimbola Mibeko 18:10-12.