Maisilaele ba kwaikale nebalaezwi kufa sabulishumi, a sina nubu ya kutusa mwa bulapeli bwa niti, mi nebaezanga cwalo kwa lika zene bafumananga ka silimo. Mulimu naababulelezi kuli: “Ubone teñi kuli wafa kalulo yabulishumi ya lika kaufela zebeiwa ki peu yahao ka silimo ni silimo.”—Deuteronoma 14:22.

 Taelo ya kufa sabulishumi neli kalulo ya Mulao wa Mushe, ili taelo yanaafile Mulimu kwa Isilaele wa kwaikale. Bakreste kacenu habasa tokwa kulatelela Mulao wa Mushe, kacwalo habafangi sabulishumi. (Makolose 2:13, 14) Nihakulicwalo, Mukreste kaufela uswanela kufa nubu “ka mwaatulezi mwa pilu yahae, isiñi ka lukokoto kamba ka kuhapelezwa, kakuli Mulimu ulata yafana inze atabile.”—2 Makorinte 9:7.

•  Moutaluselizwe mulao wa kufa sabulishumi mwa Bibele—“Testamente Yakale”

•  Moutaluselizwe mulao wa kufa sabulishumi mwa Bibele—“Testamente Yenca”

 Taba ya sabulishumi ibulezwi ka kukuta-kutelwa mwa kalulo yeñwi ya Bibele yebizwa Testamente Yakale. Taba yeo sihulu ibulezwi ka kukuta-kutelwa Mulimu hasaafile Mulao wa Mushe kwa Maisilaele ka Mushe. Nihakulicwalo, sabulishumi nesifiwanga mane pili nako yeo isika fita kale.

Pili Mulao wa Mushe Usika Tomiwa Kale

 Mutu wapili yabulezwi mwa Bibele ili yanaakalile kufa sabulishumi neli Abrame (Abrahama). (Genese 14:18-20; Maheberu 7:4) Abrame naafile feela hañwi sabulishumi hanaafile mpo ku mulena yanaali muprisita wa kwa Salema. Mwa Bibele hakuna bupaki bobubonisa kuli Abrahama kamba bana bahae nebafile sabulishumi hape.

 Mutu wabubeli yabulezwi mwa Bibele ili yanaafile sabulishumi neli Jakobo muikulu wa Abrahama. Naasepisize kuli haiba Mulimu a mufuyaula, naakafa Mulimu “kalulo yabulishumi” ku zanaaka fiwa kamukana. (Genese 28:20-22) Ka kuya ka bocaziba babañwi ba Bibele, Jakobo mwendi naafile sabulishumi ka kufa matabelo a lifolofolo. Nihaike kuli Jakobo naaitamile kuli naakafanga sabulishumi, naasika hapeleza lubasi lwahae kueza cwalo.

Mulao wa Mushe Hase Utomilwe

 Maisilaele bakwaikale nebalaezwi kuli bafange sabulishumi ilikuli batuse kwa misebezi yeama bulapeli bwabona.

•   Sabulishumi nesitusa babeleki ba kopano inge cwalo Malivi ni baprisita—ili bane basina mubu wa kulima. (Numere 18:20, 21) Batu nebafanga baprisita bane basi Malivi sabulishumi mi Malivi ni bona nebafanga baprisita “kalulo yabulishumi kwa kalulo yabulishumi” yene bafiwanga ki batu.—Numere 18:26-29.

•   Kubonahala kuli batu nebafanga sabulishumi habeli ka silimo ilikuli batuse Malivi ni batu bane basi Malivi. (Deuteronoma 14:22, 23) Mabasi a Maisilaele naaitusisanga kolo yeo sihulu ka nako ya mikiti, mi fokuñwi nebafanga sabulishumi mwa lilimo zeñwi kuli batuse babotana.—Deuteronoma 14:28, 29; 26:12.

 Sabulishumi nesiabiwanga cwañi? Maisilaele nebabeyanga kwatuko sabulishumi kwa lika kaufela zene bakutulanga ka silimo. (Livitike 27:30) Hane babatanga kufa sabulishumi ka masheleñi nebaekezanga haketalizoho fahalimu kuli sabulishumi sikwanelele. (Livitike 27:31) Hape nebalaezwi kufanga “nto kaufela yabulishumi mwa mutapi wa likomu ni wa lingu ni lipuli.”—Livitike 27:32.

 Kuli bazibe hande sabulishumi, Maisilaele nebaketanga folofolo kaufela yabulishumi yenezwanga mwa mulaka. Mulao neubonisa kuli nebasa tokwi kutatuba kamba kucinca lifolofolo zeketilwe zeo, kamba kulicinca ka masheleñi. (Livitike 27:32, 33) Nihakulicwalo, sabulishumi sene sifiwanga lwabubeli fa mikiti ya ka silimo sona nesikona kufiwa nihaiba ka masheleñi. Kueza cwalo nekutusanga Maisilaele bane bazamayanga misipili yemitelele kuli bayo fumaneha kwa mikiti yeo.—Deuteronoma 14:25, 26.

 Maisilaele nebafanga lili sabulishumi? Nebaezanga cwalo silimo ni silimo. (Deuteronoma 14:22) Nihakulicwalo, nebasa ezangi cwalo mwa silimo sabu 7. Silimo seo neli sa Sabata, kamba silimo sa pumulo, mi Maisilaele nebasa limangi mwa silimo seo. (Livitike 25:4, 5) Ka kumamela taelo yeo, nebasafangi sabulishumi ka nako ya kukutula. Mwa silimo sabulaalu ni sa bu 6 pili silimo sa bu 7 sisikakwana kale, Maisilaele nebaikabelanga sabulishumi sene bafanga lwabubeli ni babotana ni Malivi.—Deuteronoma 14:28, 29.

 Mutu yanaapalelwanga kulifa sabulishumi naafiwanga mulatu mañi? Mwa Mulao wa Mushe nekusina nto yebonisa koto yene tokwa kufiwa mutu yapalelwa kufa sabulishumi. Batu nebafanga sabulishumi kakuli nebaziba kuli batokwa kueza cwalo luli mi nebasaezangi cwalo ka kusaba kuli bakafiwa koto habasaezi cwalo. Maisilaele nebaitumelelanga fapilaa Mulimu kuli bafile sabulishumi mi nebamukupanga kuli abafuyaule kabakala kuli baezize zabalaezi. (Deuteronoma 26:12-15) Mulimu naanga batu bane basalati kufa sabulishumi kuli neba muuzweza.—Malaki 3:8, 9.

 Kana mulao wa kufa sabulishumi neuimeza batu? Batili. Mulimu naasepisize batu bahae kuli haiba bafa sabulishumi, naaka basululela limbuyoti zahae mi naakabafa lika kaufela zene batokwa. (Malaki 3:10) Batu hane basalatangi kufa sabulishumi nebanyandanga. Mulimu naasa bafuyaulangi mi bakeñisa kuli baprisita ni Malivi nebayanga kwa kubata mwa kuipiliseza, nebapalelwanga kupeta hande buikalabelo bwabona bwa kutusa Maisilaele kusebeleza Mulimu.—Nehemia 13:10; Malaki 3:7.

 Balapeli ba Mulimu nebasa latelela mulao wa kufa sabulishumi ka nako yanaapila Jesu fa lifasi. Nihakulicwalo, mulao wo neufelisizwe hamulaho wa lifu lahae.

Mwa linako za Jesu

 Mwa Testamente Yenca, Bibele ibonisa kuli Maisilaele nebazwezipili kufanga sabulishumi Jesu hanaali fa lifasi. Jesu naabonisize kuli kufa sabulishumi ki mulao one bafilwe, kono naanyazize baeteleli ba bulapeli bane bafanga sabulishumi kono inze ‘bakeshebisa litaba zebuima za mwa Mulao, ili katulo yelukile ni sishemo ni busepahali.’—Mateu 23:23.

Hamulaho wa lifu la Jesu

 Mulao wa kufa sabulishumi neufelile hamulaho wa lifu la Jesu. Lifu la sitabelo sa Jesu nelifelisize Mulao wa Mushe, ili kukopanyeleza cwalo ni “taelo ya kuunga zabulishumi kwa batu.”—Maheberu 7:5, 18; Maefese 2:13-15; Makolose 2:13, 14.