Bibele ilufa likuka zende ka za mwakuezeza likatulo zeswanela. Yakona kulutusa ‘kufumana butali ni kutwisiso.’ (Liproverbia 4:5) Fokuñwi, ilutalusezanga katulo yende yeluswanela kueza. Mwa miinelo yemiñwi ilufanga kelezo yekona kulutusa kueza katulo yende.

Ze mwa taba ye

•  Zekona kumitusa kueza katulo yende

•  Kana naswanela kucinca katulo yese niezize kale?

•  Kono kucwañi haiba neniezize katulo yemaswe yenisa koni kucinca?

•   Musike mwa matukela kueza katulo. Bibele ibubela kuli: “Yabutali unahanisisa mihato yahae kaufela.” (Liproverbia 14:15) Haiba mumatukela kueza katulo, mwakona kupalelwa kulemuha lika zeñwi za butokwa. Munahanisisange ka tokomelo pili musika eza kale likatulo zemubata kueza.—1 Matesalonika 5:21.

•   Musike mwaeza likatulo kabakala momuikutwela ka nako yeo. Bibele ilueleza kuli lusike lwasepa hahulu pilu yaluna nako kaufela. (Liproverbia 28:26; Jeremia 17:9) Ka mutala, halukoni kueza likatulo zende haiba lunyemile, lulembwalile, luzwafile, haluna pilu-telele kamba mwendi lukatezi hahulu.—Liproverbia 24:10; 29:22.

•   Mukupe butali. (Jakobo 1:5) Mulimu watabela kualaba litapelo zecwalo. Ki Ndate yanani lilato mi ubata kuli bana bahae basike bakena mwa butata. “Jehova ki yena yafa butali; mwa mulomo wahae kuzwa manzwi afa zibo ni temuho.” a (Liproverbia 2:6) Ufa butali bo sihulu ka kuitusisa Linzwi lahae, yona Bibele.—2 Timotea 3:16, 17

•   Mueze lipatisiso. Kuli mueze likatulo zende mutokwa kubata litaba zeswanela. Sina moibulelela Bibele, “mutu yabutali wateeleza ni kuamuhela lituto zeñata.” (Liproverbia 1:5) Mukona kufumana kai litaba za butokwa ili zeswanela?

   Sapili, mubatisise zeibulela Bibele ka za katulo yemubata kueza. Mwa Linzwi lahae, kunani likelezo zelukona kusepa bakeñisa kuli Mubupi waluna waziba hande zekona kulutusa. (Samu 25:12) Kwa likatulo zeñwi zelukona kueza, Bibele ilufa litaba zeutwahala, mi litaba zeo likona kuba milao kamba litaelo. (Isaya 48:17, 18) Nihakulicwalo, Bibele hai bulelangi ka kunonga kwa litaba zeñwi zeñata. Kono ifa ketelelo ka kuitusisa likuka. Likuka zeo zakona kulutusa kueza likatulo zende kusina taba kuli likatulo zaluna zakona kushutana ni za batu babañwi. Kuli mufumane litaba zekona kumitusa, mueze lipatisiso mwa litaba zefumaneha mwa Bibele kamba mwa lihatiso, inge cwalo zefumaneha fa webusaiti ye. b

   Kuli muzibe mwakuezeza likatulo zeñwi, mukatokwa kunyakisisa litaba zeñwi zesepeha kuli mufumane litaba zeswanela. Ka mutala, pili musika leka kale nto yeñwi yetula nemuka eza hande kueza lipatisiso ka za nto yeo ni bapangi bayona, hamohocwalo ni zekona kuezahala haiba nto yeo isinyehile kamba mubata kuikutisa. Kuzwa fo, muswanela kubona teñi kuli nto yeo ki yona yene mutokwa luli

   Bibele ibulela kuli, “milelo haikondangi hakusina kulelisana.” (Liproverbia 15:22) Kacwalo, pili musika eza kale katulo, mubuze batu babasepahala. Ka mutala, nemuka eza hande hamuka buza mualafi kuli amituse kueza katulo yende ka za milyani yemubata kuitusisa. (Mateu 9:12) Mwa miinelo yemiñwi, mukatokwa kuambola ni batu babakile baba mwa muinelo oswana ni wamina. Kono muhupule kuli ki mina babaswanela kueza likatulo isiñi batu bemubuza mi hape ki mina babaka kopana ni zekazwa mwa katulo yemuezize.—Magalata 6:4, 5 6:4, 5.

•   Munyakisise miinelo kaufela. Ka kulikana ni litaba zemufumani, muñole mukoloko wa lika zemubata kueza, hamohocwalo ni bunde ni bumaswe bwa yeñwi ni yeñwi ya lika zeo. Munyakisise hande zekona kuzwa mwa katulo yemubata kueza. (Deuteronoma 32:29) Ka mutala, katulo yemueza ikona kumiama cwañi, ikona kuama cwañi lubasi lwamina, mane ni babañwi? (Liproverbia 22:3; Maroma 14:19) Kunyakisisa lipuzo zeo ka kunahanisisa likuka za mwa Bibele, kukona kumitusa kueza likatulo zende mwa bupilo.

•   Mueze katulo. Ka linako zeñwi, lwakona kupalelwa kueza katulo, bakeñisa kuli lwakakanya. Kono haiba luzwelapili kuikutwa kuli haluzibi hande zeluswanela kueza, lwakona kupalelwa kuba ni tohonolo yeñwi kamba mane kuipumana mwa muinelo otaata. Ka mubulelelo omuñwi kusaeza katulo, kuswana feela ni kueza katulo yamaswe. Ka kuitusisa mutala wa mulimi, Bibele ibulela kuli: “Ya mamela moya ha’ na sa ka cala, ya talima malu ha’ na sa’ ka kutula.”—Muekelesia 11:4, Bibele ye Kenile.

 Muhupule kuli katulo yende yemukona kueza, mwendi haikoni kuba yeswanela luli. Liketo zelukona kueza likona kutahisa kuli luitombole lika zeñwi. Hape kukona kuba ni likezahalo zesika libelelwa. (Muekelesia 9:11) Kacwalo, muitusise litaba zemunani zeswanela, mi mueze keto yeka mitusa kukondisa.

 Haki likatulo kaufela zekondanga. Miinelo yamina yakona kucinca, kamba mwendi mwakona kulemuha kuli katulo yene muezize kwamulaho ikona kumitahiseza miinelo yesika libelelwa. Kacwalo, mukatokwa kunyakisisa miinelo yamina hape ni kueza katulo yeka mitusa kukondisa.

 Nihakulicwalo, likatulo zeñwi haliswaneli kucinciwa. (Samu 15:4) Ka mutala, Mulimu ulibelela batu babanyalani kuzwelapili kubuluka buitamo bwabona bwa linyalo. c (Malaki 2:16; Mateu 19:6) Hakuba ni butata mwa linyalo, muswanela kueza momukonela kaufela kutatulula butata bo mwa sibaka sa kufelisa linyalo.

 Ka linako zeñwi, kaufelaa luna luezanga likatulo zemaswe kamba mane zesika luka. (Jakobo 3:2, litaluso zekwatasi) Lwakona kuinyaza kamba kuikutwa kuba ni mulatu mi hakusika fosahala kuikutwa cwalo. (Samu 69:5) Kaniti, haiba lukile lwaikutwa cwalo nako yeñwi kwamulaho, kunahanisisa ka za mafosisa ao kuka lutusa kusakutela kueza mafosisa aswana! (Liproverbia 14:9) Nihakulicwalo, Bibele ilueleza kuli lusike lwaikutwa hahulu mulatu kuli mane lufite fa kuzwafa ni kupalelwa kunahana hande. (2 Makorinte 2:7) d Bibele ibulela kuli, “Jehova unani makeke ni mukekecima.” (Samu 103:8-13) Kacwalo, munahanisise ka tokomelo zene tahisize kuli mueze katulo yemaswe kwamulaho ili yemusa koni kucinca, mi mueze momukonela kaufela kusa kutela kueza mafosisa aswana.