Sibatana sa Mubala wa Bufubelu Bobutona Sesibulezwi Kwa Sinulo Kauhanyo 17 Siyemelañi?
Kalabo ya Bibele
Sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona sesibulezwi kwa Sinulo kauhanyo 17 ki sisupo sesiyemela kopano yenetomilwe ka mulelo wa kuswalisanisa ni kuyemela linaha za lifasi. Kopano yeo sapili neibizwanga Kopano ya League mi cwale seibizwa Kopano ya UN.
Molukona kuzibela sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona
Kopano ya lipolitiki. Sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona sinani “litoho ze 7,” mi litoho zeo litaluswa kuli liyemela “malundu a 7” ni “malena ba 7,” kamba mibuso yemaata. (Sinulo 17:9, 10) Mwa Bibele, malundu ni libatana liitusiswanga kuyemela mibuso.—Jeremia 51:24, 25; Daniele 2:44, 45; 7:17, 23.
Siswaniso sa mibuso kaufela ya lipolitiki mwa lifasi. Sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona siswana ni sibatana sesinani litoho ze 7 sesibulezwi kwa Sinulo kauhanyo 13, sesiyemela mibuso kaufela ya lipolitiki mwa lifasi. Libatana zepeli zeo linani litoho ze 7, manaka alishumi, ni mabizo a linyefulo. (Sinulo 13:1; 17:3) Kuswana ko hakusika itahela feela. Sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona ki siswaniso kamba siswana ni mibuso kaufela ya lipolitiki mwa lifasi.—Sinulo 13:15.
Sifiwa maata ki mibuso yemiñwi. Sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona “sizwa,” kamba sifiwa bupilo ki mibuso yemiñwi.—Sinulo 17:11, 17.
Siswalisana ni bulapeli. Babilona Yomutuna, bona bulapeli kaufela bwa buhata mwa lifasi, uinzi fa sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona, ili kubonisa kuli bulapeli busweli bwakukueza sibatana seo.—Sinulo 17:3-5.
Sishwaula Mulimu. Sibatana “sitezi mabizo a linyefulo.”—Sinulo 17:3.
Nesituhezi kuba ni maata ka nakonyana. Nekupolofitilwe kuli sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona nesikaba “mwa mukoti,” a kamba nesika tuhela kuba ni maata ka nakonyana kono nesikaba ni maata hape.—Sinulo 17:8.
Mobutalelelizwe bupolofita bwa mwa Bibele
Munyakisise mo Kopano ya UN ni Kopano ya League yenebanga teñi pili, italelelize bupolofita bwa mwa Bibele bobuama sibatana sa mubala wa bufubelu bobutona.
Kopano ya lipolitiki. Kopano ya UN iswalisana ni mibuso ya lipolitiki ka kuyemela litukelo za “naha kamba Linaha kaufela ze mwa kopano yeo.” b
Siswaniso sa mibuso kaufela ya lipolitiki mwa lifasi. Ka silimo sa 2011, naha yabu 193 neiekelizwe kwa Kopano ya UN. Kacwalo, kopano ye iipapata kuli iyemela buñata bwa linaha ni macaba a lifasi.
Ifiwa maata ki mibuso yemiñwi. Kopano ya UN neitomilwe ki linaha zefumaneha ku yona mi ifiwa maata ki linaha zeo.
Iswalisana ni bulapeli. Kopano ya League ni Kopano ya UN lizwezipili kuyemelwa ki bulapeli bwa lifasi. c
Ishwaula Mulimu. Kopano ya UN neitomilwe kuli “itahise swalisano mwahalaa linaha za lifasi.” d Nihaike kuli kukona kubonahala kuli Kopano ya UN inani mulelo omunde, niti kikuli kopano yeo mane ishwaula Mulimu kakuli iipapata kuli yakona kupeta seo Mulimu abulezi kuli ki Mubuso wahae feela okona kueza cwalo.—Samu 46:9; Daniele 2:44.
Neituhezi kuba ni maata ka nakonyana. Kopano ya League yenetomilwe hamulaho feela wa Ndwa ya Lifasi Yapili kuli itahise kozo mwa lifasi kaufela neipalezwi kueza cwalo. Neituhezi kuba ni maata Ndwa ya Lifasi Yabubeli hane itumbukile ka silimo sa 1939. Ka 1945, Ndwa ya Lifasi Yabubeli hase ifelile, Kopano ya UN yatomiwa. Mulelo one itomezwi, moisebeleza, ni moilukiselizwe uswana hahulu ni mone ilukiselizwe Kopano ya League.
a Ka kuya ka dikishinari ya Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, linzwi la Sigerike lelitolokilwe kuli “mukoti” litalusa nto yeñwi “yetungile hahulu kuli mane butungi bwayona habukoni kumishaliwa.” Mwa Bibele ya King James Version linzwi leo litolokilwe sina “mukoti osina maciñekelo.” Mwa Bibele, linzwi leo litalusa sibaka kamba muinelo wa kukwalelwa ni kutokwa maata a kueza sesiñwi.
b Mubone Taba 2 ya Litukelo za ka Mulao za Kopano ya UN.
c Ka mutala, ka 1918, sikwata sa bulapeli bwa Protestanti kwa America nesibulezi kuli Kopano ya League neikaba “kopano ya bupolitiki yeyemela mubuso wa Mulimu fa lifasi.” Ka 1965, bayemeli ba bulapeli bwa Sibuddha, bwa Katolika, bwa Eastern Orthodoxy, bwa Sihindu, bwa Simozilemu, bwa Sijuda, ni bwa Protestanti nebakopani hamoho mwa San Francisco kuli bayemele ni kulapelela Kopano ya UN. Mi ka 1979, Papa yabizwa John Paul wabubeli naabulezi kuli naanani sepo ya kuli Kopano ya UN ki “yona feela yekatahisa kozo ni katulo yelukile.”
d Mubone Taba 1 ya Litukelo za ka Mulao za Kopano ya UN.
Hape Mwendi Mwakona Kutabela Litaba Ze
LIPUZO ZEBUZIWANGA HAÑATA
Ki Kabakalañi Lipaki za Jehova Habasa Ikenyangi Mwa Litaba za Lipolitiki?
Kana batahisa kuli kube ni mifilifili mwa naha?
TAWALA YA MULIBELELI
Kana Muta O Muñwi lu ka ba ni Mubuso U li Muñwi O ka Busa Lifasi Kaufela?
Mu nahane feela kozo ni buiketo ze u kona ku tisa mubuso u li muñwi wa lifasi. Ki kabakalañi ha lu swanela ku kolwa kuli Mulimu u ka tahisa mubuso o cwalo? Ki mañi ya swanela ku ba mubusi wa Mubuso wo?
