Mwa Bibele, linzwi lelitolokilwe kuli “zuho” lizwa fa linzwi la Sigerike la a·naʹsta·sis, lelitalusa “kuyema” kamba “kuyema hape.” Mutu yazusizwe kwa bafu ukutisezwanga kwa bupilo mi upilanga sina mwanaapilela pili asika shwa kale.—1 Makorinte 15:12, 13.

 Nihaike kuli linzwi la “zuho” haliyo mwa Mañolo A Siheberu, azibahala hahulu sina Testamente Yakale, tuto ya zuho iteñi mwateñi. Ka mutala, ka kuitusisa mupolofita Hosea, Mulimu naasepisize kuli: “Nika baliulula kwa maata a Libita; nika bayangwela kwa lifu.”—Hosea 13:14; Jobo 14:13-15; Isaya 26:19; Daniele 12:2, 13.

 Zuho ikabela kai? Batu babañwi bakazuha kwa bafu ni kuyo pila kwa lihalimu kobakayo busa sina malena ni Kreste. (2 Makorinte 5:1; Sinulo 5:9, 10) Bibele ibulela kuli yeo ki “zuho yapili” ni “zuho ya makalelo,” ili kubonisa kuli kukaba ni zuho yeñwi yekatatama. (Sinulo 20:6; Mafilipi 3:11) Zuho ya mafelelezo yeo ki ya batu babañata-ñata babaka ikola kupila fa lifasi.—Samu 37:29.

 Batu bakazusiwa cwañi kwa bafu? Mulimu ufile Jesu maata a kuzusa batu babashwile. (Joani 11:25) Jesu ukazusa “batu kaufela babali mwa mabita a kupulo,” mañi ni mañi wabona inze anani butu, tulemeno, ni mihupulo yeshutana ni ya yomuñwi. (Joani 5:28, 29) Batu babaka zusezwa kuyo pila kwa lihalimu bakaba ni mibili ya moya mi babaka zusezwa kupila fa lifasi bona bakaba ni mibili ya nama yeiketile.—Isaya 33:24; 35:5, 6; 1 Makorinte 15:42-44, 50.

 Ki bo mañi babaka zusiwa? Bibele ibulela kuli “kukaba ni zuho ya babalukile ni babasika luka.” (Likezo 24:15) Babalukile bakopanyeleza batu bane basepahala babacwale ka Nuwe, Sara, ni Abrahama. (Genese 6:9; Maheberu 11:11; Jakobo 2:21) Babasika luka bakopanyeleza batu bane basapili ka kuya ka likuka za Mulimu kono ili bane basina kolo ya kuituta za Mulimu ni kumuutwa.

 Niteñi, batu bane baeza lika zemaswe hahulu kuli mane nebasa koni kucinca, bona habana kuzusiwa kwa bafu. Batu babacwalo habashwa, ikaba kushwa kushwelela mi habana sepo ya kuzusiwa kwa bafu.—Mateu 23:33; Maheberu 10:26, 27.

 Zuho ya bafu ikaba teñi lili? Bibele neipolofitile kuli zuho ya batu babaka zusezwa kuyo pila kwa lihalimu ikakala ka nako ya kubateñi kwa Kreste, mi nako yeo neikalile ka silimo sa 1914. (1 Makorinte 15:21-23) Zuho ya batu babaka pila fa lifasi ikaba teñi ka nako ya Puso ya Jesu Kreste ya Lilimo ze 1,000, lifasi halikaba Paradaisi.—Luka 23:43; Sinulo 20:6, 12, 13.

 Ki kabakalañi halulumela kuli kukaba ni zuho? Mwa Bibele kunani litaba za batu ba 9 bane bazusizwe kwa bafu, mi mañi ni mañi wa ku bona naabonwi ki batu. (1 Malena 17:17-24; 2 Malena 4:32-37; 13:20, 21; Luka 7:11-17; 8:40-56; Joani 11:38-44; Likezo 9:36-42; 20:7-12; 1 Makorinte 15:3-6) Makazo yanaaezize Jesu ya kuzusa Lazaro neikomokisa sihulu bakeñisa kuli Lazaro naasashwile ka mazazi amane mi Jesu naaezize makazo yeo fapilaa nyangela. (Joani 11:39, 42) Mane nihaiba batu bane balwanisa Jesu nebasa koni kulatula taba yeo; kacwalo, balela kubulaya Jesu ni Lazaro.—Joani 11:47, 53; 12:9-11.

 Bibele ibonisa kuli Mulimu wakona kuzusa batu babashwile mi unyolelwa kueza cwalo. Jehova unani maata amatuna; kacwalo, ukahupula litaba kaufela za mañi ni mañi yakazusa kwa bafu. (Jobo 37:23; Mateu 10:30; Luka 20:37, 38) Mulimu wakona kuzusa batu kwa bafu, mi watabela kueza cwalo luli! Bibele ibulela cwana ka za mwaikutwela Mulimu ka za zuho ya kwapili: “Ukanyolelwa musebezi wa mazoho ahao.”—Jobo 14:15.

Mibonelo yefosahezi ka za zuho ya bafu

 Mubonelo ofosahezi: Zuho ya bafu ki kukopana kwa moyo ni mubili wa mutu.

 Niti ya taba: Bibele iluta kuli moyo ki mutu luli, isiñi kuli ki kalulo yeñwi ya mutu yesashwangi. (Genese 2:7, litaluso ze kwatasi; Ezekiele 18:4) Mutu hazusiwa kwa bafu haakopanangi ni moyo wahae, ubupiwanga sinca kuba moyo opila.

 Mubonelo ofosahezi: Batu babañwi bakazusiwa hasamulaho kihona bakayundiswa honafo feela.

 Niti ya taba: Bibele ibulela kuli “bane baezize lika zemaswe [bakazuhela] katulo.” (Joani 5:29) Niteñi, bakaatulwa ka kuya ka zebaka eza hamulaho wa kuzusiwa isiñi kuatulelwa lika zene baezize kwamulaho. Jesu naabulezi kuli: “Bafu bakautwa linzwi la Mwanaa Mulimu, mi baba limamezi bakapila.” (Joani 5:25) Batu ‘babamamela’ kamba babautwa, litaba zebaka lutiwa hamulaho wa kuzusiwa kwa bafu, mabizo abona akañolwa mwa “muputo wa bupilo.”—Sinulo 20:12, 13.

 Mubonelo ofosahezi: Mutu haakazusiwa kwa bafu, ukazuha ni mubili ona wo wanaashwile ni ona.

 Niti ya taba: Mutu hasaashwile, mubili wahae wabolanga.—Muekelesia 3:19, 20.