Isilaele Ni Macaba A Mañwi
Isilaele Ni Macaba A Mañwi
JEHOVA n’a ize ku Abrahama: ‘U zwe mwa Ure mwa Mesopotamia u ye mwa naha ye ni ka ku supeza.’ Naha yeo ne i na ni batu mi mwa maneku a yona ne ku tezi macaba a sili.—Ge 12:1-3; 15:17-21.
Batu ba Mulimu ha ne ba zwile mwa Egepita, ne ba zibile kuli ba ka swana ba tibelwa ki lila, ze cwale ka “linata za Moabi.” (Ex 15:14, 15) Maamaleke, Mamoabi, Maamoni, ni Maamori ne ba yahile mwa nzila ya Isilaele ya ku liba kwa Naha ya Sepiso. (Nu 21:11-13; De 2:17-33; 23:3, 4) Mi Maisilaele ne ba ka yo lwaniswa ki macaba a mañwi mwa naha yeo Mulimu n’a ba sepisize.
Mulimu n’a bulezi kuli Isilaele ne i ka “lundula” “macaba a mañata” a 7 a n’a lukela luli ku yundiswa—ili Mahiti, Magiregashi, Maamori, Makanana, Maperizi, Mahivi, ni Majebusi. N’a na ni mizamao ye nyenyisa mi bulapeli bwa ona ne bu silafezi. Kwa milimu ya ona ne ku na ni wa Baale (o n’o zibahala ka misumo ya macwe ye yemela bunna), Muloke (o n’o ezezwa matabelo a bana), ni mulimu wa lupepo wa musali, ona Ashitaroti (Astarte).—De 7:1-4; 12:31; Ex 23:23; Lv Lev.18:21-25; 20:2-5; Bt 2:11-14; Sm 106:37, 38.
Fokuñwi sibaka kaufela seo Mulimu n’a file Isilaele ne si bizwa “Kanana,” ku zwa kwa mutulo wa Sidoni ku ya kwa “Nukana ya Egepita.” (Nu 13:2, 21; 34:2-12; Ge 10:19) Ka linako ze ñwi Bibele i pundanga mabizo a linaha ze shutana-shutana, mileneñi ye ipusa, kamba macaba a mwa naha yeo. A mañwi ne a na ni libaka ze zibahala luli, inge cwalo Mafilisita kwa likamba ni Majebusi mwa malundu a fakaufi ni Jerusalema. (Nu 13:29; Jos 13:3) Nako ha ne i ya, ba bañwi ne ba shimbulukela ku sili.—Ge 34:1, 2; 49:30; Jos 1:4; 11:3; Bt 1:16, 23-26.
Ka nako ya Mututo, lusika lwa Maamori lu lukela ku ba lo ne lu na ni m’ata hahulu. * (De 1:19-21; Jos 24:15) Ne lu hapile naha ya Moabi ku yo fita kwa musindi wa Arinoni, nihaike sibaka sa ku zwa mwa buse bwa Jeriko ne si sa bizwa “mabala a naha ya Moabi.” Malena ba Maamori ne ba busize ni Bashani ni Giliadi.—Nu 21:21-23, 33-35; 22:1; 33:46-51.
Nihaike kuli ne ba tusiwa ki Mulimu, Maisilaele ne ba si ka lundula macaba ao kaufela a n’a atulezwi lifu, ili ao hamulaho n’a til’o swasa Isilaele. (Nu 33:55; Jos 23:13; Bt 2:3; 3:5, 6; 2 Mal 21:11) Kaniti, Maisilaele ne ba swasizwe ku si na taba ni temuso ye li: “Mu si ke mwa latelela milimu i sili, yona milimu ya macaba a’ yahile mwa matuko a mina.”—De 6:14; 13:7.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 6 Sina mo n’e li itusisezwa libizo la “Mukanana,” la “Muamori” ne li kona ku ba lona libizo la batu kaufela ba mwa naha yeo kamba ne li kona ku talusa lusika lu li luñwi.—Ge 15:16; 48:22.
[Mapa ye fa likepe 11]
(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)
Macaba A N’a Ka Zwiswa Mwa Naha Ya Sepiso
FILISITA (D8)
C8 Ashikeloni
C9 Gaza
D8 Ashidodi
D8 Gati
D9 Gerari
KANANA (D8)
B10 MAAMALEKE
C12 Hazari-Adari (Adari?)
C12 Kadeshi (Kadeshi-Baranea)
D8 Lakishi
D9 Beeresheba
D10 MAAMORI
D11 NEGEBI
E4 Doro
E5 Megido
E5 Taanaki
E6 Afeki
E6 MAHIVI
E7 MAJEBUSI
E8 Beti-Shemeshi
E8 Hebroni (Kiryati-Ariba)
E9 MAHITI
E9 Debiri
E10 Aradi (wa Makanana)
E10 MAKENI
E11 Akarabimi
F4 MAGIRIGASHI
F6 Sikemi
F7 MAPERIZI
F7 Giligali
F7 Jeriko
F8 Jerusalema
G2 MAHIVI
G2 Dani (Laishi)
G3 Hazori
FENISIA (F2)
E2 Tire
F1 Sidoni
EDOMO (F12)
F11 SEIRI
G11 Bozira
MAAMORI (SIHONI) (G8)
G2 BASHANI
G7 Shitimi
G7 Heshiboni
G9 Aroere
SIRIA (H1)
G2 Baale-Gadi
G2 MAHIVI
I1 Damaseka
MOABI (H10)
AMONI (OG) (I5)
G6 GILIADI
H3 BASHANI
H4 Ashitaroti
H4 Edrei
MAAMORI (I7)
H7 Raba
[Deserts]
H12 LIHALAUPA LA ARABIA
[Malundu]
E4 Lilundu la Karmele
E11 Lilundu la Hori
G1 Lilundu la Hermoni
G8 Lilundu la Nebo
[Masa]
C6 Liwate la Mediteranea (Liwate le Lituna)
F9 Liwate la Lizwai
G4 Liwate la Galilea
[Nuka]
B11 Musindi wa Egepita
F6 Nuka ya Jordani
G6 Musindi wa Jaboki
G9 Musindi wa Arinoni
G11 Musindi wa Zeredi
[Maswaniso a fa likepe 10]
Kwa bulyo: Mulena Ogo wa Muamori n’a busize Bashani, ye n’e zibahala ka lipoho ni lingu
Kwatasi: Moabi, ili ye talimani ni lihalaupa la Juda le li mwa buse bwa Liwate la Lizwai
[Siswaniso se si fa likepe 11]
Jehova n’a laezi Isilaele ku lundula macaba a n’a lapela milimu ya buhata, ye cwale ka Baale, Muloke, ni Ashitaroti mulimu wa lupepo wa musali (o’ bonisizwe)