1. Ki lika mañi zanaaiyakatilwe Jesu busihu bone bulatelezwi ki lizazi lanaashwile?

 NELI ka nako ya busihu pili Jesu asika shwa kale. Jesu naaziba kuli natuha asiya balutiwa bahae, mi naaiyakatwa hahulu zene kaezahala ku bona kwapili. Naababulelezi kuli: “Hamu ba lifasi.” (Joani 15:19) Hasamulaho naabalapelezi ku Ndatahe kuli: “Haki ba lifasi, sina na, hanisi wa lifasi.” (Joani 17:15, 16) Jesu naatalusañi?

2. Ki “lifasi” lifi lanaatalusa Jesu?

² Pulelo ya kuli “lifasi” italusa batu babasa zibi Mulimu ili bababusiwa ki Satani. (Joani 14:30; Maefese 2:2; Jakobo 4:4; 1 Joani 5:19) Lukona cwañi kusaba “ba lifasi”? Mwa kauhanyo ye, lukanyakisisa linzila lisikai ze: Luswanela kuzwelapili kusepahala kwa Mubuso wa Mulimu ni kusaikenya mwa litaba za naha, fo ki kuli haluswaneli kuikenya mwa lipolitiki. Luswanela kuhana moya wa lifasi. Luswanela kuapalanga ni kuikabisa ka nzila yende, mi luswanela kuba ni mubonelo omunde ka za masheleñi. Hape luswanela kuapala liapalo za ndwa zalufile Mulimu.—Mubone Litaluso za Kwa Mafelelezo 16.

3. Jesu naanga cwañi lipolitiki?

³ Jesu hanaali fa lifasi, naaboni kuli batu nebakopana ni matata amañata mwa bupilo bwabona. Naaiyakatwa hahulu bona mi naabata kubatusa. Kana naabile mueteleli wa bupolitiki? Batili. Naaziba kuli zene batokwa batu luli ki Mubuso kamba mulonga wa Mulimu. Jesu naaka ba Mulena wa Mubuso wo, mi Mubuso wo ki ona wanaakutalize hahulu. (Daniele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Jesu naasika ikenya mwa lipolitiki, mi kamita naaikambusize mwa litaba za naha. Jesu hanaali fapilaa Ponse Pilato, yena Mubusisi wa Roma, naabulezi kuli: “Mubuso waka haki wa lifasi le.” (Joani 18:36) Balutiwa bahae ni bona nebaikambusize mwa litaba za naha. Buka yeñwi (On the Road to Civilization) neibulezi kuli, Bakreste ba kwamulaho “nebasika amuhela litulo za bupolitiki.” Kacenu, Bakreste baniti ni bona baikutwa cwalo. Luyemela Mubuso wa Mulimu ka busepahali, mi luikambusa mwa litaba za lipolitiki za lifasi.—Mateu 24:14.

4. Bakreste baniti bayemela cwañi Mubuso wa Mulimu?

⁴ Lindumeleti bayemelanga mibuso yabona mwa linaha lisili, ka mukwa ocwalo, habaikenyangi mwa litaba za lipolitiki za mwa naha yebabelekela ku yona. Babatozizwe, ili babanani sepo ya kubusa ni Kreste mwa lihalimu, ni bona ba mwa muinelo oswana. Paulusi naañolezi Bakreste babatozizwe kuli: “Lu lindumeleti zekeni mwa sibaka sa Kreste.” (2 Makorinte 5:20) Babatozizwe bayemela mulonga wa Mulimu. Habaikenyi mwa litaba za lipolitiki ni za milonga ya lifasi le. (Mafilipi 3:20) Kono babatozizwe batusize batu  babañata kuituta ka za mulonga wa Mulimu. Ba “lingu zeñwi,” ili babanani sepo ya kupila kuya kuile mwa lifasi lelinca la Mulimu, batusa babatozizwe. Ni bona baikambusa kwa litaba za naha. (Joani 10:16; Mateu 25:31-40) Kusina kukakanya, hakuna Mukreste wa niti yakona kuikenya mwa litaba za lipolitiki za lifasi le.—Mubale Isaya 2:2-4.

5. Ki lifi libaka leliñwi lelitahisa kuli Bakreste basike balwana mwa lindwa?

⁵ Bakreste baniti baanga balumeli babañwi sina lubasi lwabona, mi baswalisana kusina taba ni naha kamba simuluho yabona. (1 Makorinte 1:10) Haiba luya kwa ndwa, lukayo lwanisa lubasi lwaluna, bona balumeli ka luna, ili bao Jesu naalulaezi kuli lubalate.  (Joani 13:34, 35; 1 Joani 3:10-12) Sabutokwa ni kufita ki kuli, Jesu naabulelezi balutiwa bahae kuli balate nihaiba lila zabona.—Mateu 5:44; 26:52.

6. Batanga ba Jehova babaineezi ku yena baanga cwañi milonga?

⁶ Nihaike kuli ka kuba Bakreste luikambusa kwa lifasi, lueza ka molukonela kaufela kuba bayahi ba naha babande. Ka mutala, lubonisa likute kwa muuso ka kumamela milao yaona ni kulifa mitelo yelutokwiwa kulifa. Kono kamita lubonanga teñi kuli lwafa “Mulimu zeli za Mulimu.” (Mareka 12:17; Maroma 13:1-7; 1 Makorinte 6:19, 20) “Zeli za Mulimu” likopanyeleza kumulata, kumuutwa, ni kumulapela. Mane luitatela kubulaiwa kufita kueza nto yetahisa kuli lushwaule Jehova.—Luka 4:8; 10:27; mubale Likezo 5:29; Maroma 14:8.

7, 8. “Moya wa lifasi” ki nto mañi, mi uama cwañi batu?

⁷ Kuli luikauhanye kwa lifasi, haluswaneli kutuhelela “moya wa lifasi” kuli uluzamaise. Moya wa lifasi utalusa munahano ni mikwa yezwa ku Satani, yezamaisa batu babasa sebelezi Jehova. Kono Bakreste bahana moya ocwalo. Sina feela mwanaabulelezi Paulusi, “halusika amuhela moya wa lifasi, kono luamuhezi moya ozwa ku Mulimu.”—1 Makorinte 2:12; Maefese 2:2, 3; mubone Litaluso za Kwa Mafelelezo 17.

⁸ Moya wa lifasi utahiseza batu kuba ni buitati, buikuhumuso, ni bukwenuheli. Ubatahisezanga kunahana kuli habaswaneli kuutwa Mulimu. Satani ubata kuli batu baikezeze lika mobalatela basanahani zekazwa mwa kueza cwalo. Ubata kuli batu balumele kuli kuikezeza lika mobalatela ki yona nto ya butokwa hahulu  mwa bupilo. (1 Joani 2:16; 1 Timotea 6:9, 10) Diabulosi sihulu ueza mwakonela kaufela kupuma luna batanga ba Jehova ni kulutahiseza kunahana mwanahanela.—Joani 8:44; Likezo 13:10; 1 Joani 3:8.

9. Moya wa lifasi ukona kuluama cwañi?

⁹ Moya wa lifasi ufumaneha kai ni kai sina feela moya olubuyela. Haiba lusaezi molukonela kaufela kuhana moya wo, lwakona kueza kamba kunahana lika zemaswe. (Mubale Liproverbia 4:23.) Lika zeo likona kukala ka nzila yesabonahali hahulu bumaswe, inge cwalo kutuhelela munahano waluna kukukuezwa ki mobanahanela ni mobaezeza lika batu babasalapeli Jehova. (Liproverbia 13:20; 1 Makorinte 15:33) Kamba mwendi lwakona kuamiwa ki lika zecwale ka maswaniso a mapunu, bukwenuheli, kamba lipapali za kukangisana.—Mubone Litaluso za Kwa Mafelelezo 18.

10. Lukona kuhana cwañi moya wa lifasi?

¹⁰ Ka mukwa ocwalo, lukona kueza cwañi kuli moya wa lifasi usike waluzamaisa? Luswanela kusutelela hahulu ku Jehova ni kuzamaiswa ki butali bwahae. Luswanela kuzwelapili kukupa moya wahae ka tapelo ni kupateha mwa sebelezo yaluna ku yena. Jehova ki yena yamaata ka kufitisisa mwa pupo kaufela. Lunani buikolwiso bwakuli uka lutusa kuhana moya wa lifasi.—1 Joani 4:4.

11. Moya wa lifasi utahisize kuli batu baapalange cwañi?

¹¹ Hape lubonisa kuli haluba lifasi ka mutinelo ni ponahalo yaluna. Batu babañata mwa lifasi baapalanga ka mulelo wa kuhoha mamelelo yababañwi, kususueza moya wa buhule, kubonisa buipanguli fa silalanda,  kamba kuiponahalisa kuli banani masheleñi amañata hahulu. Babañwi bona habana taba ni ponahalo yabona. Bakona kuiketela kubonahala hahulu busafa kamba masila. Haluswaneli kutuhelela mikwa yeo kulukukueza haluketa molubata kuapalela ni kubonahalela.

12, 13. Ki likuka mañi zekona kulutusa haluketa zeluka apala?

¹² Ka kuba batanga ba Jehova, kamita lubata kuapala liapalo zende, zekenile, zesanyazahali, ili zeswanela mwa muinelo oluli ku ona. Luapalanga “ka likute ni  ka kutwisiso,” ilikuli lubonise kuli ‘luineezi ku Mulimu.’—1 Timotea 2:9, 10; Juda 21.

¹³ Moluapalela kukona kuama mo batu babañwi baangela Jehova ni batu bahae. Lubata kueza “lika kaufela kuli Mulimu akanyiswe ka zona.” (1 Makorinte 10:31) Buitikaneleli buama kukuteka mibonelo ni maikuto a babañwi. Ka mukwa ocwalo, lunahananga mobakona kuamelwa batu babañwi haluketa litino kamba haluketa molubata kubonahalela.—1 Makorinte 4:9; 2 Makorinte 6:3, 4; 7:1.

14. Ki lika mañi zeluswanela kunahana haluketa libyana zeluka apala mwa misebezi ya Sikreste?

¹⁴ Luapalanga cwañi haluli kwa mikopano yaluna kamba mwa bukombwa? Kana halubeyangi babañwi mwa munahano? Kana liapalo zaluna zaswabisisanga babañwi? Kana luikutwanga kuli batu habaswaneli kubilaezwa ki mutinelo waluna? (Mafilipi 4:5; 1 Pitrosi 5:6) Ka niti, lutabela kubonahala hande, kono nto luli yeka lutahiseza kutabelwa hahulu ki batu, ki mikwa yaluna ya Sikreste. Ye ki yona mikwa yaabona Jehova ku luna haalutalima. Ibonisa moluinezi luli, kamba mwainezi “mutu wa mwahali, wa mwa pilu . . . , ili wa butokwa hahulu mwa meeto a Mulimu.”—1 Pitrosi 3:3, 4.

15. Ki kabakalañi Jehova haasika lubulelela ka kunonga zeluswanela kuapala ni moluswanela kubonahalela?

¹⁵ Jehova haasika lufa mukoloko wa milao yeluswanela kulatelela yebonisa zeluswanela kutina ni zelusa swaneli kutina. Kono ulufile likuka za mwa Bibele zekona kulutusa kueza liketo zende. (Maheberu 5:14) Ubata kuli likatulo zaluna, ibe kuli ki zetuna kamba ki zenyinyani, litome fa lilato laluna  ku yena ni kwa batu babañwi. (Mubale Mareka 12:30, 31.) Mwa lifasi kaufela, batu ba Jehova kutinanga ka kushutana-shutana, kulikana ni sizo sabona ni lika zebatabela. Kushutana-shutana ko ki kokunde mi kwatabisa.

16. Mubonelo wa batu ka za masheleñi ushutana cwañi ni zanaalutile Jesu? Ki lipuzo mañi zeluswanela kuipuza?

¹⁶ Satani ubata kuli batu banahane kuli masheleñi ni maluwo ki zona zeka batahiseza tabo, kono batanga  ba Jehova baziba kuli yeo haki niti. Lwalumela manzwi a Jesu, ali: “Mutu nihakaba ni zeñata, zaluwile halikoni kumufa bupilo.” (Luka 12:15) Masheleñi haakoni kulutahiseza tabo sakata. Haakoni kulufa balikani baniti, kozo ya mwa munahano, kamba bupilo bobusafeli. Ki niti kuli lutokwa lika zeñwi za kwa mubili, mi lubata kuikola bupilo. Kono Jesu naalulutile kuli lukaba ni tabo haiba luba ni bulikani bobunde ni Mulimu ni kuli kulapela Mulimu ki yona nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwaluna. (Mateu 5:3; 6:22) Muipuze kuli: ‘Kana niinga masheleñi mobaangela batu ba lifasi le? Kana masheleñi ki yona nto yetuna yeninahananga ni kubulela?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Joani 6.

17. Bupilo bwamina bukona kuba cwañi bobunde hamuhana mubonelo wa lifasi ka za masheleñi?

¹⁷ Haiba luisa hahulu pilu kwa kusebeleza Jehova ni kuhana mubonelo obanani ona batu ba mwa lifasi ka za masheleñi, lukaba ni bupilo bobunde. (Mateu 11:29, 30) Lukakolwa ka zelunani zona mi lukaba ni kozo ya mwa munahano ni mwa pilu. (Mateu 6:31, 32; Maroma 15:13) Haluna kubilaela hahulu ka za lika za kwa mubili. (Mubale 1 Timotea 6:9, 10.) Lukaba ni tabo ye mwa kufana. (Likezo 20:35) Mi mupilelo waluna uka lukonisa kufumananga nako yakuba ni batu belulata. Mane lwakona kulobala hande.—Muekelesia 5:12.

18. Satani ulika kuezañi ku luna?

¹⁸ Satani usweli kulika kusinya bulikani bwaluna ni Jehova, ka mukwa ocwalo, lutokwa kueza molukonela kaufela kubukeleza bulikani bwaluna. Lulwana ni  “mioya yemaswe.” (Maefese 6:12) Satani ni badimona bahae habalati kuli lube ni tabo kamba kupila kuya kuile. (1 Pitrosi 5:8) Lulwaniswa ki lila zemaata ze, kono ka kutusiwa ki Jehova, lwakona kulitula!

19. Liñolo la Maefese 6:14-18 litalusa cwañi “liapalo za ndwa” za Bakreste?

¹⁹ Mwa linako za kwaikale, masole nebatinanga liapalo za ndwa kuli baisileleze habali mwa ndwa. Ka mukwa oswana, luswanela kutina “liapalo za ndwa” zalufile Jehova. (Maefese 6:13) Lika lusileleza. Lubala ka za liapalo ze, kwa Maefese 6:14-18 yeli: “Muyeme ka kutiya inze muitamile lukanda lwa niti mwa teka, inze muapezi sisilelezo sa fa sifuba, ili kuluka, ni mahutu amina anzaa tinile makatulo a kuitukiseza kushaela taba yende ya kozo. Kwandaa lika ze kaufela, muswale tebe yetuna ya tumelo, yemuka kona kutima ka yona masho kaufela atuka a yamaswe. Hape muamuhele kuwani ya puluso, ni mukwale wa moya, lona linzwi la Mulimu, inze mulapela ka moya ka nako kaufela, ka tapelo ni kupo ya mufuta kaufela.”

20. Ki lika mañi zeluswanela kueza ilikuli “liapalo za ndwa” lilutuse?

²⁰ Haiba mutu yali lisole alibala kalulo yeñwi ya lilwaniso ni kusiya kalulo yeñwi ya mubili wahae inge isika silelezwa, lila lika munatela fa kalulo yeo yasika sileleza. Haiba lubata kuli “lilwaniso” zaluna lilusileleze, haluswaneli kulibala nihaiba silisiñwi. Lutokwa kuliapala ka nako kaufela ni kulibabalela. Lukazwelapili kulwana ndwa ye kufitela lifasi le la Satani liyundiswa, mi Satani ni badimona bahae bazwisiwa mwa lifasi. (Sinulo 12:17; 20:1-3) Ka mukwa ocwalo, haiba  lusweli kulwanisa litakazo zemaswe kamba bufokoli bobuñwi, lusike lwazwafa!—1 Makorinte 9:27.

21. Lukona kuwina cwañi ndwa yaluna?

²¹ Kaili luna haluna maata kufita Diabulosi. Kono halutusiwa ki Jehova, lunani maata! Kuli luzwelepili kusepahala, lutokwa kulapela ku Jehova, kuituta Linzwi lahae, ni kuswalisana ni mizwale ni likaizeli baluna. (Maheberu 10:24, 25) Lika zeo lika lutusa kuzwelapili kusepahala ku Mulimu ni kuitukiseza kuyemela tumelo yaluna.

22, 23. (a) Lukona kuzwelapili kuitukiseza kuyemela tumelo yaluna ka mukwa ufi? (b) Lukanyakisisañi mwa taba yetatama?

²² Lutokwa kuitukiseza kuyemela tumelo yaluna ka nako kaufela. (Joani 15:19) Mwa litaba zeñwi, Lipaki za Jehova babanga ni mubonelo oshutana ni wa batu babañata. Muipuze kuli: ‘Kana luli nautwisisa libaka halubanga ni mubonelo ocwalo? Kana niikolwisisize kuli zeibulela Bibele ni zabulela mutanga yasepahala yanani kutwisiso lilukile? Kana nitabile bakeñisa kuba yomuñwi wa Lipaki za Jehova? (Samu 34:2; Mateu 10:32, 33) Kana nakona kutalusa tumelo yaka ku babañwi?’—Mateu 24:45; Joani 17:17; mubale 1 Pitrosi 3:15.

²³ Mwa miinelo yemiñata, zeluswanela kueza kuli luzwelepili kuikambusa kwa lifasi zazibahala. Kono ka linako zeñwi hakubangi cwalo luli. Satani ubata kuluswasa ka linzila zeshutana. Katwa kakañwi kaitusisanga ki kuitabisa. Lukona cwañi kuketa hande zakuitabisa ka zona? Lukanyakisisa taba yeo mwa taba yetatama.