LINAHA NI BATU

Ku Potela Naha ya Azerbaijan

NAHA ya Azerbaijan ki yona ye tuna ka ku fitisisa kwa linaha ze taalu za kwa Southern Caucasus. Batu ba mushobo wa Turkic ne ba kalile ku tutela mwa sibaka se ka buñata ibato ba lilimo ze 1,000 kwamulaho. Batu bao ha ne ba tutela mwa naha ye, ba ituta lizo ze ñwi za bayahi ba naha tota, mi bañi ba naha ni bona ba ituta ze ñwi za lizo za mazwahule bao. Kona libaka ha ku sa komokisi kuli puo ya Azerbaijani i swana hahulu ni lipuo za Turkish ni Turkmen.

Ma-Azeris, ili bona batu ba kwa Azerbaijan, ba zibahala ka ku ba batu ba manyamenyame ni silikani. Mabasi a tiile, mi ha ku na ni butata, batu ba itinganga kwa banabahabo bona.

Ma-Azeris ki batu ba ba tabela hahulu lipina ni maloko. Ha ku opeliwa lipina ze ñwi ze bizwa mugam, muopeli u lokanga maloko a si-Azeri inze ku liziwa liliziso za sizo. Muopeli wa lipina za mugam u lukela ku ba ni zibo ye tuna ya lipina za sizo za si-mugam ni ku ba ni buikoneli bwa ku natifaza lipina zeo.

 Tii ki ya butokwa hahulu kwa batu ba mwa Azerbaijani. Sino se, si nwelwanga mwa komoki ye nyinyani ya ngilasi mi ku beiwanga mwateñi sikoto-nyana sa swikili, mi fokuñwi i kushuliswanga ni ndongo, ngongo ya alumondi ni litolwana za veine. Mandu a itusiswanga sina manwelo a tii, a fumaneha nihaiba mwa litolopo ze nyinyani.

Liwate la Caspian, le li kwa upa wa naha ye, li na ni litapi ze bizwa sturgeon. Mufuta wa tapi ye, o bizwa beluga sturgeon u kona ku pila lilimo ze fitelela 100. Tapi ye ñwi ye tuna ka ku fitisisa kwa litapi ze, ye kile ya swasiwa ne i na ni butelele bo bu eza limita ze 8.5 ni buima bo bu eza likilo ze 1,297! Litapi ze, li latelwa hahulu mai a zona a mansu a ciwa, mi mai a zona a tula hahulu.

Ma-Azeris ki batu ba ba tabela hahulu ku lapela ni ku ambola za Mulimu. Buñata bwa bona ki ba bulapeli bwa Simozilemu. Hape ku na ni likwata ze ñwi za bulapeli, ku kopanyeleza ni Lipaki za Jehova ba ba fitelela 1,000—buñata bwa bona ki bayahi tota ba naha ye ya Azerbaijan.

KANA MWA ZIBA?

Lipaki za Jehova ba itutanga Bibele ni batu ba bañata-ñata mwa lifasi kaufela, ka ku itusisa buka ya Bibele I Lutañi Luli? I fumaneha mwa lipuo ze fitelela 250, ku kopanyeleza ni puo ya Azerbaijani.

[Limapa ze fa likepe 12]

AZERBAIJAN

BAKU

Liwate la Caspian

[Siswaniso se si fa likepe 13]

Tii ki ya butokwa hahulu kwa batu ba mwa Azerbaijani

[Siswaniso se si fa likepe 13]

Tapi ye bizwa beluga sturgeon ye tabelwa hahulu, ye na ni mai a ciwa

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Tapi ya Beluga sturgeon: © Melissa Gallagher/Alamy

[Siswaniso se si fa likepe 13]

Ma-Azeri ba ba li baopeli ba lipina za sizo

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Baopeli: © Eye Ubiquitous/SuperStock

[Mbokisi fa likepe 13]

LITABA KA BUKUSWANI

Palo ya bayahi ba naha: 9,000,000

Muleneñi: Baku

Puo ye itusiswa hahulu: Azerbaijani

Nto ye tuna ye ba lekisanga kwa linaha ze ñwi: Oli