TABA YA FA LIKEPE LA FAHALIMU
Se ku Talusa ku ba Mulikani yo Munde
LA 25 December, mwa silimo sa 2010, musali yo muñwi wa mwa Britain wa lilimo ze 42 naa lumile kashango ka ku bata ku ipulaya fa Webusaiti ye ñwi ye zibahala hahulu ye itusiswanga kwa ku lumelana litaba. Kashango ka hae ne li ka ku kupa tuso. Nihaike kuli musali yo naa na ni batu ba ba fitelela 1000 ba ne ba twi ki balikani ba hae fa Webusaiti yeo, ha ku na nihaiba a li muñwi ku bona ya naa mu tusize. Mapokola ne ba fumani situpu sa hae lizazi le ne li tatami. Naa bulailwe ki mulyani o muñata wa naa nwile.
Kacenu, zwelopili ya bumapanga-panga i lu konisa ku ba ni batu ba bañata-ñata ba batwi ki balikani ka ku ekeza feela mabizo a bona kwa mukoloko wa batu be lu bata ku ikambotanga ni bona ka ku itusisa Intaneti. Mi ha lu bata ku felisa silikani sa luna ni yo muñwi wa batu bao, se lu tokwa feela ku eza ki ku zwisa libizo la hae fa mukoloko wo. Nihakulicwalo, kozi ye ama musali yo muñwi wa mwa Britain ye talusizwe kwa makalelo a taba ye, i tiisa feela taba ya niti ni ye komokisa ya kuli batu ba sa palelwa ku fumana balikani sakata. Mane patisiso ye ñwi ye ne ezizwe cwanoñu fa, i bonisa kuli nihaike kuli se lu kona ku eza siango ni batu ba bañata hahulu ku fita sapili, palo ya balikani sakata i fukuzehile.
Sina batu ba bañwi ba bañata, mwendi ni mina mwa lumela kuli balikani ba bande ki ba butokwa. Hape, mu kana mwa lemuha kuli ku ba mulikani ku ama lika ze ñwi ze ñata ku fita feela ku ikambotanga ni batu fa Intaneti. Ki batu ba ba cwañi be mu tabela kuli ba be balikani ba mina? Ki lika mañi ze kona ku mi tusa ku ba mulikani yo munde? Ki lika mañi ze kona ku mi tusa ku zwelapili ku ba ni silikani se sinde?
Mu nyakisise likuka ze latelela zee ne ze tusa, mi mu lemuhe mo kelezo ye sebeza ya Bibele i kona ku mi tuseza ku ba mutu ye ba kona ku tabela ku eza silikani ni yena batu ba bañwi.
1. Mu Bonise Luli Kuli Mwa Iyakatwa ba Bañwi
Bulikani bwa niti bu ama ku eza buitamo. Ka mubulelelo o muñwi, mulikani yo munde u ikutwa ku ba ni buikalabelo fahalimu a mina, mi wa mi tokomela luli. Kono niti ki kuli, buitamo bo, bu swanela ku ezwa ki yo muñwi ni yo munwi wa batu ba babeli ba bali balikani, mi bu tokwa kuli sibeli sa bona ba sebeze ka taata ni ku ba ni buitomboli. Kono ze zwa mwateñi li bonisa kuli buikatazo bo bu cwalo haki bwa mbango. Mu ipuze kuli, ‘Kana na itatela ku ifana, ku fana nako ya ka, ni ze ni na ni zona ku mulikanaa ka?’ Mu hupule kuli, mina kasibili mu swanela ku ba mulikani yo munde pili, kuli mu fumane mulikani yo munde.
ZE BA TABELANGA BATU KU MULIKANI
Bo Irene ba li: ‘Sina ku lima simu ye buheha ku eza bulikani ku kutokwa nako ye ñata ni pabalelo. Mu kale ka ku ikataza ku ba mulikani yo munde. Mu bonisange hahulu musa ni ku iseza pilu mulikanaa mina. Hape mu itatele ku itombola nako ya mina mulikanaa mina ha mi tokwa.’
Bo Luis Alfonso ba li: “Batu mazazi ba susueza hahulu moya wa buitati ku fita ku iseza ba bañwi pilu. Kamukwaocwalo, kwa susueza hahulu mutu ha mi iseza pilu ha buniti, a sa libeleli nto ye ñwi ku mina.”
KI SIKA MAÑI SE I BULELA BIBELE?
“Mo mu batela kuli batu ba mi ezeze, mu ba ezeze cwalo mina. Mu no fana, mi batu ni bona ba ka mi fa.” (Luka 6:31, 38) Mwa timana ye, Jesu naa susueza batu ku ba ni bufani bwa niti ni ku tokwa buitati. Bufani bo bu cwalo, bu tahisa kuli mu be ni bulikani bo bunde. Ha mu ka ikatazanga ku tusa balikani ba mina mu sa libeleli ku kutelwa ki se siñwi, ba ka sutelela ku mina.
2. Mu be Muamboli yo Munde
Bulikani bwa niti ha bu koni ku zwelapili haiba mu sa ambolisani kamita. Kacwalo, mu ambolisanange lika ze mu tabela sibeli sa mina. Mu teelezange ku za bata ku bulela mulikanaa mina, mi mu kuteke maikuto a hae. Mu babazange ni ku susueza mulikanaa mina fo ku tokwahalela kaufela. Ka linako ze ñwi, mu ka tokwa ku eleza kamba mane ku hakulula mulikanaa mina, mi ha ki ko ku bunolo ku eza cwalo. Nihakulicwalo, mulikani ya sepahala u ka ba ni bundume bwa ku taluseza mulikanaa hae ha eza mafosisa a matuna, ni ku mu fa kelezo ka maseme.
ZE BA TABELANGA BATU KU MULIKANI
Bo Juan ba li: “Mulikani wa niti u swanela ku ba ni tukuluho ya ku fitisa maikuto a hae, kono ha swaneli ku filikana haiba mu sa lumelelani ni yena.”
Bo Eunice ba li: “Ni itebuha hahulu balikani ba ba tabela ku tanda nako ya bona ni na, ni ku teeleza ku ze ni bulela, sihulu ha ni talimana ni matata.”
Bo Silvina ba li: “Balikani ba niti ba ka mi bulelela niti—niha ba ziba kuli mu ka utwa butuku—kakuli ba iyakatwa mina.”
KI SIKA MAÑI SE I BULELA BIBELE?
“Mutu kaufela u lukela ku ba ya teeleza kapili, ya sa akufi ku bulela, ya sa akufi ku halifa.” (Jakobo 1:19) Balikani ba bande kamita ba itebuhanga mutu ya ba teeleza. Kono haiba ha lu ba fi sibaka sa ku bulela, lu bonisa maikuto a kuli mihupulo ya luna ki ya butokwa ku fita ya bona. Hakulicwalo, mu teelezange ka tokomelo mulikanaa mina ha bata ku mi taluseza maikuto a hae kamba litaba ze mu bilaeza. Mi mu si ke mwa filikana haiba a mi bulelela niti. Liñolo la Liproverbia 27:6, li bulela kuli: “Mulikanaa hao niha ku utwisa butuku, u eza inza ku sepa.”
3. Mu Libelele Lika ze Konahala
Ku utwana hahulu ni mutu, ku kona ku tahisa kuli lu lemuhe hahulu bufokoli bwa hae. Balikani ba luna ha ba si ka petahala, mi ni luna ha lu si ka petahala. Kacwalo, ha lu swaneli ku libelela kamba ku bata kuli batu be lu eza silikani ni bona ba eze lika ka ku petahala. Kono ki hande ku itebuha mikwa ya bona ye minde ni ku libelela kuli ba kona ku eza mafosisa.
ZE BA TABELANGA BATU KU MULIKANI
Bo Samuel ba li: “Hañata lu libelelanga kuli bañwi ba eze lika ze ñata hahulu ku fita ze lu kona ku eza. Ha lu lemuha mafosisa a luna ni kuli lu tokwa ku swalelwa, lu ka tabela hahulu ku swalelanga ba bañwi.”
Bo Daniel ba li: “Mu lemuhe taba ya kuli balikani ba mina ba ka ezanga mafosisa. Haiba ku ba ni matata, lu ka eza hande ku a tatululanga kapili ni ku lika ka taata ku a libala.”
KI SIKA MAÑI SE I BULELA BIBELE?
Kana mwa itatela ku swalela ba ba ba ñwi?—Makolose 3:13, 14
“Kaufelaa luna lwa sitatalanga hañata. Mutu ya sa sitatali mwa manzwi, ki mutu ya petahalile, ya kona ku zamaisa mubili wa hae kaufela.” (Jakobo 3:2) Ku ziba taba yeo kwa kona ku lu tusa utwisisa balikani ba luna. Mi nto yeo, i ka lu tusa ku sa isa pilu kwa mafosisa a manyinyani ni bufokoli bwa bona ze kona ku lu filikanya. Bibele i bulela kuli: “Mu zwelepili ku tuhelelana ni ku swalelana ka pilu kaufela mutu ni kwa na ni libaka la ku tongoka yo muñwi. . . . Kono kwandaa zeo kaufela, mu zwelepili ku apala lilato, kakuli lilato ki tamo ye tamahanya batu ka ku petahala.”—Makolose 3:13, 14.
4. Mu be ni Balikani ba ba Shutana-Shutana
Ki niti kuli lu tokwa ku keta hande batu be lu bata kuli ba be balikani ba luna. Kono taba yeo, ha i talusi kuli lu swanela feela ku eza silikani ni batu ba lilimo kamba lisimuluho ze ñwi. Ku tabela ku eza siango ni batu ba lilimo, lizo ni lisimuluho ze shutana-shutana kwa kona ku tahisa kuli lu itute ze ñata mwa bupilo.
ZE BA TABELANGA BATU KU MULIKANI
Bo Unai ba li: “Ku eza feela silikani ni litaka za mina ni batu ba ba tabela lika ze mu tabela, ku swana sina ku tina siapalo sa mubala o mu lata ka nako kaufela. Ku sina taba ni kuli mubala wo mu u lata hahulu, mu ka fita fa ku u nyikwa.”
Bo Funke ba li: “Ku eza silikani ni batu ba ba shutana-shutana ku ni tusize ku ba ni kutwisiso ya mutu ya hulile. Ni itutile mwa ku utwanela ni batu ba lilimo ni lisimuluho ze shutana-shutana mi taba yeo i ni konisize ku eza silikani ni batu ba bañata ni ku ni tusa ku twaelana ni batu. Mi balikani ba ka ba itebuhanga nto yeo.”
Kana mwa ezanga silikani ni batu ba mifuta kaufela?—2 Makorinte 6:13
KI SIKA MAÑI SE I BULELA BIBELE?
“Hakulicwalo mu lu eze sina mo lu mi ezelize—ni bulela inge ya bulela kwa bana ba ka—ni mina mu kwalule hahulu lipilu za mina.” (2 Makorinte 6:13) Bibele i lu susueza ku eza silikani ni batu ba mifuta kaufela. Ku ba ni balikani ba mifuta kaufela ku ka lu tusa ku ikola bupilo ni ku tabelwa ki batu.
Hape Mwendi Mwakona Kutabela Litaba Ze
MAVIDIO A TUDOLI TOTUSWANISIWA
Mulikani wa Niti ki Mutu Yacwañi?
Balikani ba buhata bakona kufumanwa ka bunolo, kono mukona kufumana cwañi mulikani wa niti?
LIKALABO KWA LIPUZO ZA BIBELE
Bibele Ibulelañi ka za Silikani?
Balikani babande bakona kulususueza kueza lika zende ni kulutusa kuba batu babande. Mukete hande balikani!
MUZUHE!
Kupila Bupilo Bobunde—Kuikola Bupilo Mwa Lubasi ni Kuba ni Balikani Babande
Kuli mube balikani babande, mutokwa kuba ni moya wa kufana kufita kulibelelanga feela kufiwa.
