PUPO YE MAKAZA!
Lihutu la Pizi
PIZI i kona ku mata ka lubilo lo lu tuna lo lu kona ku eza likilomita ze 50 mwa hola iliñwi. Nihaike kuli ku eza cwalo ki musebezi o mutuna, pizi i itusisanga feela maata a likani. Nto yeo i konahala cwañi? I konahalanga bakeñisa mwa inezi mahutu a yona.
Mu nyakisise ze ezahalanga pizi ha i mata ka lubilo lo lu tuna. Misifa ya yona ye kona ku namuluha i anyanga maata, mahutu a yona ha hata fafasi, mi sina feela katwa ka ka fasuka, misifa yeo i kutisanga kapili mahutu a yona ili ku kasheza pizi kwapili.
Ku tuha fo, pizi ha i mata ka lubilo lo lu tuna, mahutu a yona a njanjanga hahulu, mi nto yeo i kona ku tahisa kuli misifa ya yona i holofale. Nihakulicwalo, linama za yona za kwa mahutu li tibelanga likolofalo zeo. Babatisisi ba biza mubupehelo wo kuli ki “linama ni misifa ze bupehile ka ku ipitela hahulu” ili ze tahisa kuli pizi i be ni bubebe ni kuli i be ye tiile.
Bomanjinela ba sweli ku lika ku likanyisa mubupehelo wa mahutu a pizi kwa ku panga lipupe za malaiti za mahutu a mane. Nihakulicwalo, ka ku ya ka licaziba ba sayansi ba ba sebeleza kwa muyaho o muñwi wa lipatisiso za sayansi o bizwa Biomimetic Robotics Laboratory o fa sikolo se si pahami sa Massachusetts Institute of Technology, ku ipitela kwa mubupehelo wo, ha ku koni ku likanyiswa ka bunolo ka ku itusisa lika za cwale ni zibo ya cwale ya bumanjinela.
Mu bona cwañi? Kana mubupehelo wa mahutu a pizi ne u itahezi feela ka ku ipilaula? Kamba kana ne u ezizwe ki Mubupi?