1-2. Ki lika mañi zeluswanela kuzwelapili kueza hamulaho wa kolobezo? Mutaluse.

 MUKENISANGA hakai ndu yamina? Mwendi nemukenisize ndu yamina ka kuzwisa masila kaufela pili musika tutela kale mwateñi. Kono ki lika mañi zeneka ezahala hane mukatuhela kukenisa ndu yamina hasamulaho? Sina hamuziba, mwa ndu yeo kukona kuba ni liluli ni masila kapili-pili. Kuli ndu yamina izwelepili kubonahala hande, mutokwa kuikenisanga kamita.

² Lutokwa kuzwelapili kueza buikatazo bobuswana bo kuli lunahane hande ni kuba ni butu bobunde. Niti kikuli, pili lusika kolobezwa kale, neluezize mone lukonela kaufela kueza licinceho mwa bupilo bwaluna kuli ‘luikenise kwa lika kaufela zesilafaza nama ni moya.’ (2 Makor. 7:1) Kono cwale lutokwa kusebelisa kelezo ya muapositola Paulusi ya “kuzwelapili kuuncafazwa.” (Maef. 4:23) Ki kabakalañi haluswanela kuzwelapili kuikataza kueza cwalo? Kakuli haiba lusaezi cwalo, lukona kuba ni liluli ni masila a lifasi le kapili-pili. Kuli lutibele muinelo wo ni kuzwelapili kuba batu babaamuheleha ku Jehova, luswanela kutatubanga kamita zelunahana, butu bwaluna, ni litakazo zaluna.

3. “Kucinca munahano wamina” kutalusañi? (Maroma 12:2)

³ Ki lika mañi zeluswanela kueza kuli lucince munahano waluna? (Mubale Maroma 12:2.) Pulelo ya Sigerike yetolokilwe kuli “kucinca munahano wamina” hape ikona kutolokiwa kuli  “kulukisa munahano wamina.” Kacwalo, hakusika likana kueza feela lika lisikai zende mwa bupilo bwaluna. Kono luswanela kuitekula kuli luzibe mutu yeluli yena mwahali ni kueza licinceho ka molukonela kaufela kuli lupile ka likuka za Jehova. Luswanela kuezanga cwalo kamita isiñi feela hañwi.

4. Ki lika mañi zekona kulutusa kusaeza lika ka kuya ka mikwa ya lifasi le?

⁴ Haluka petahala, lukatabisanga Jehova mwa lika kaufela zelueza. Kono ka nako ya cwale, luswanela kueza molukonela kaufela kuli lumutabise. Kwa Maroma 12:2, mulemuhe mo Paulusi naaboniselize swalisano ye mwahalaa kucinca munahano waluna ni kulemuha tato ya Mulimu. Kufita kutuhelela lifasi le kulukukueza haluitomela likonkwani kamba halueza likatulo, luswanela kuitekula kubona haiba lueza lika ka kuya ka tato ya Mulimu.

5. Lukona kubonisa cwañi ka lika zelunahana kuli lwalumela kuli lizazi la Jehova li fakaufi? (Mubone siswaniso.)

⁵ Halunyakisiseñi mutala wo. Jehova ubata kuli ‘luhupule kubateñi kwa lizazi la Jehova.’ (2 Pit. 3:12) Muipuze kuli: ‘Kana mupilelo waka ubonisa kuli nalumela kuli mafelelezo a lifasi le a fakaufi? Kana likatulo zenieza ka za tuto yepahami ni mubeleko libonisa kuli kusebeleza Jehova ki yona nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwaka? Kana ninani tumelo ya kuli Jehova ukatusa na ni lubasi lwaka kufumana zelutokwa, kamba kana kamita nibilaelanga hahulu ka za lika za kwa mubili?’ Munahane feela tabo yetuna yabanga ni yona Jehova haalubona halueza lika ka kuya ka tato yahae.—Mat. 6:25-27, 33; Mafil. 4:12, 13.

6. Ki lika mañi zelutokwa kuzwelapili kueza?

⁶ Luswanela kuitekulanga kamita kuli lubone haiba zelunahana lilukile ni kueza licinceho zetokwahala. Paulusi naataluselize  Bakreste ba kwa Korinte kuli: “Muzwelepili kuitekula kuli mubone haiba musali mwa tumelo; muzwelepili kubonisa semuli sona luli.” (2 Makor. 13:5) Kuba “mwa tumelo” hakutalusi feela kufumanehanga kwa mikopano ya Sikreste ni kuyanga mwa bukombwa nako ni nako. Hape kuama lika zelunahana, litakazo zaluna, ni milelo yaluna. Kacwalo, lutokwa kuzwelapili kucinca munahano waluna ka kubalanga Linzwi la Mulimu, kunahana sina mwanahanela, ni kueza molukonela kaufela kupila ka kuya ka tato ya Jehova.—1 Makor. 2:14-16.

7. Ka kuya ka Maefese 4:31, 32, ki lika mañi zeñwi zelutokwa kueza, mi ki kabakalañi hakukona kuba taata kueza cwalo?

⁷ Mubale Maefese 4:31, 32. Kwandaa kucinca lika zelunahana, luswanela “kuapala butu bobunca.” (Maef. 4:24) Kueza cwalo kutokwa buikatazo. Luswanela kuikataza luli kuli lutuhele mikwa yecwale ka lika zebaba, buhali, ni mabifi. Ki kabakalañi hakukona kuba taata kueza cwalo? Kabakala kuli mikwa yemiñwi yelunani yona itaata kuituhela. Ka mutala, Bibele italusa kuli batu babañwi ‘bahalifanga kapili’ ni ‘kuba ni mabifi.’ (Liprov. 29:22) Mwendi lukatokwa kuzwelapili kuikataza niha selukolobelizwe kuli lutuhele mikwa yemiñwi yelunani yona, sina mouboniseza mutala olatelela.

8-9. Mutala wa bo Stephen ubonisa cwañi butokwa bwa kuzwelapili kutubula butu bwakale?

⁸ Muzwale yomuñwi yabizwa Stephen naabanga wa kacima-cima. Utalusa kuli: “Nihaiba hamulaho wa kukolobezwa, nenisatokwa kueza ka taata kuli nituhele kuba ni kacima-cima. Ka mutala, zazi leliñwi hane lunze lukutaza fa ndu ni ndu, namatisa lisholi yanaasazo uzwa wailesi mwa mota yaka. Hane ninze nisutelela bukaufi ni yena, awisa wailesi yeo ni kuzwelapili kumata. Hane nikandekezi bane nizamaya ni bona mone nikonezi kufumanela wailesi yeo, eluda yomuñwi mwa sikwata sa bene lukutaza ni bona anibuza kuli, ‘Bo Stephen, nemuka ezañi kambe nemusweli lisholi leo?’ Puzo yeo neitahisize kuli ni nahane hahulu ka za taba yeo, mi neinisusuelize kubeleka ka taata kuli nipilisane ka kozo ni batu babañwi.” b

⁹ Sina molulemuhezi mwa mutala wa bo Stephen, lwakona kukutela kuba ni mukwa omuñwi omaswe ka kusalibelela one lunahana kuli luutuhezi. Haiba taba yeo iezahala ku mina, musike mwazwafa ni kuikutwa kuli hamuswaneli kuba Mukreste. Nihaiba muapositola Paulusi naaitumelezi kuli: “Hanilakaza kueza sesilukile, sesimaswe ki sona sesili teñi ku na.” (Maro. 7:21-23) Bakreste kaufela habasika petahala mi fokuñwi bakutelanga kuba ni mikwa yemaswe yene banani yona sina feela liluli ni masila halikona kutala mwa ndu. Luswanela kuzwelapili kuikataza kuli lube babakenile. Lukona kueza cwañi cwalo?

10. Ki lika mañi zeluswanela kueza kuli lusike lwaba ni mikwa yemaswe? (1 Joani 5:14, 15)

¹⁰ Mulapela ku Jehova ka za mukwa omuñwi omufumana taata kutuhela, mi mube ni buikolwiso bwa kuli uka miutwa ni kumitusa. (Mubale 1 Joani 5:14, 15.) Nihaike kuli Jehova haana kufelisa mukwa wo ka makazo, uka mifa maata aka mitusa kuli musike mwakomiwa ki ona. (1 Pit. 5:10) Nihakulicwalo, mueze sina momulapelezi ka kutokolomoha lika zekona kutahisa kuli mube ni butu bwakale. Ka mutala, mubone teñi kuli hamubuhi  mafilimu, liprogilamu za fa TV, kamba kubala litaba zeñwi zekona kumisusueza kuba ni mukwa omubata kutuhela. Mi musike mwaisa munahano wamina kwa litakazo zemaswe.—Mafil. 4:8; Makolo. 3:2.

11. Ki lika mañi zeluswanela kueza kuli luzwelepili kuapala butu bobunca?

¹¹ Nihaike kuli mutubuzi butu bwakale, ki kwa butokwa kuzwelapili kuapala butu bobunca. Mukona kueza cwañi cwalo? Muitomele sikonkwani sa kulikanyisa Jehova hamunze muituta ka za tulemeno twahae. (Maef. 5:1, 2) Ka mutala, hamubala taba yeñwi mwa Bibele yebonisa kuli Jehova ulata kuswalela, muipuze kuli: ‘Kana naswalelanga babañwi?’ Hamubala taba yeñwi ka za mo Jehova naaboniselize mukekecima batu bane baziyelehile, muipuze kuli: ‘Kana ni na naisa pilu Bakreste babatokwile, mi kana likezo zaka libonisa cwalo?’ Muzwelepili kucinca munahano wamina ka kuapala butu bobunca, mi mube ni pilu-telele hamunze mueza cwalo.

12. Bo Stephen nebaiponezi cwañi kuli Bibele inani maata a kucinca bupilo bwa batu?

¹² Bo Stephen, babatalusizwe kwamulaho, nebalemuhile kuli hanyinyani-hanyinyani nebakonile kuapala butu bobunca. Batalusa kuli: “Hamulaho wa kukolobezwa, nenitalimani ni miinelo yemiñata yeneka kona kunitahiseza kueza mifilifili. Niitutile kuikemanga fateñi haiba batu babulela lika zekona kunifilikanya kamba kubata linzila zeñwi za kuambuka ka zona mifilifili. Batu babañata, kukopanyeleza cwalo ni musalaaka banibabazanga bakeñisa monikonelanga kutatulula miinelo yeo. Hanizibi monikonelanga kutatululela miinelo ye cwalo! Haniitumbi kuli nikonile kucinca mupilelo waka, ka lwaka feela. Kono nilumela kuli Bibele ki yona yenikonisize kucinca mupilelo waka.”

13. Ki lika mañi zeka lutusa kuba ni litakazo zende? (Magalata 5:16)

¹³ Mubale Magalata 5:16. Jehova ulufanga moya wahae okenile kuli ulutuse halunze luikataza kueza zelukile mwa meeto ahae. Haluituta Linzwi la Mulimu, lutuhelela moya okenile kuluetelela mwa bupilo bwaluna. Hape lukona kuba ni moya okenile ka kufumaneha kwa mikopano ya puteho. Kwa mikopano ya Sikreste yeo, lwakona kutanda nako ni mizwale ni likaizeli babalika ka taata kueza zelukile sina luna mi lukasusuezwa. (Maheb. 10:24, 25; 13:7) Haiba lulapela ku Jehova ka taata ni kumukupa kuli alutuse molufokola, uka lufa moya wahae okenile oka lutusa kuba ni maata a kuzwelapili kuikataza kueza zelukile. Nihaike kuli lika zeo halina kufelisa litakazo zemaswe, lika lutusa kusaeza lika ka kuya ka litakazo zeo. Sina moiboniseza Magalata 5:16, batu babazamaya ka moya ‘habana kuya ka litakazo za nama.’

14. Ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kuzwelapili kuba ni litakazo zende?

¹⁴ Hase lukalile kuezanga lika za kwa moya kamita, ki kwa butokwa kuzwelapili kuezanga cwalo ni kuzwelapili kuba ni litakazo zende. Kabakalañi? Bakeñisa kuli kunani sila sesizwelapili kululwanisa. Sila seo ki muliko wa kuli lueze zemaswe. Niha selukolobelizwe, lukona kukala kutabela lika zeluswanela kuambuka zecwale ka lipapali za kuwina masheleñi, kunwa maswe bucwala, kamba kubuha maswaniso a mapunu. (Maef. 5:3, 4) Muzwale yomuñwi yasali yomunca utalusa kuli: “Mukwa omuñwi onifumani hahulu taata kutuhela ki kutabela baana sina na. Neninahana kuli hamulaho wa nako, nenika tuhela kuba ni litakazo zecwalo, kono fokuñwi nabanga ni  litakazo zeo.” Ki lika mañi zekona kumitusa haiba kumibela hahulu taata kuhanyeza takazo yeñwi yemaswe?

15. Ki kabakalañi hakususueza kuziba kuli litakazo zemaswe ki muliko “otahela batu kaufela”? (Mubone siswaniso.)

¹⁵ Hamunze mueza momukonela kaufela kuhanyeza takazo yeñwi yemaswe yeswana sina sila sesibutali sesi milwanisa, muhupule kuli hamuyo munosi. Bibele ibulela kuli: “Hakuna muliko omitahezi konji otahela batu kaufela.” (1 Makor. 10:13a) Mwa toloko yeñwi ya Bibele, timana ye itolokilwe cwana: “Hamusika tahelwa kale ki muliko osakonwi ki mutu.” Manzwi ao naañolezwi Bakreste babaana ni babasali bane bapila mwa Korinte. Babañwi ku bona nebabanga babuki, baana babalobala ni baana ka bona, ni macakolwa. (1 Makor. 6:9-11) Mubona cwañi, kana batu bao hase bakolobelizwe hakuna takazo yemaswe niyekana yene batokwa kuhanyeza? Nekusi cwalo. Ki niti kuli kaufelaa bona nebali Bakreste babatozizwe kono nebasika petahala. Kusina kukakanya, nebanani kueza mone bakonela kaufela kuhanyeza litakazo zemaswe nako ni nako. Taba yeo yalususueza. Libaka? Bakeñisa kuli ibonisa kuli kusina taba ni takazo yemaswe ifi kamba ifi yemusweli kuhanyeza, kunani mutu yomuñwi yakonile kuihanyeza. Kaniti luli, mwakona kuzwelapili ‘kutiya mwa tumelo ka kuziba kuli kopano ya mizwale bamina kaufela mwa lifasi isweli kutiyela manyando aswana.’—1 Pit. 5:9.

16. Ki mubonelo mañi ofosahezi oluswanela kuambuka, mi ki kabakalañi?

¹⁶ Muambuke mubonelo ofosahezi wa kuli hakuna feela mutu yomuñwi yakona kuutwisisa butata bomukopana ni bona. Kuba ni mubonelo ocwalo kukona kutahisa kuli mufelelwe ki sepo ni kuikutwa kuli hamukoni feela kuhanyeza litakazo zemaswe. Bibele ibonisa kuli mwakona kuhanyeza litakazo zeo. Ibulela  kuli: “Mulimu wasepahala, mi hana kumituhelela kuli mulikwe ki muliko omusa koni kutiyela, kono hamutahelwa ki muliko uka mifa ni nzila ya kuzwa ku ona ilikuli mukone kuutiyela.” (1 Makor. 10:13b) Kacwalo, niha kukona kulubela taata kuhanyeza takazo yeñwi yemaswe, lwakona kueza zelukile. Ka tuso ya Jehova lwakona kuhanyeza takazo yeo.

17. Nihaike kuli halukoni kutibela litakazo zemaswe, ki lika mañi zelukona kueza?

¹⁷ Kamita muhupulange taba ye: Ka kuba batu babasika petahala, hamuna kukona kutibela litakazo zemaswe. Kono haiba muba ni litakazo zemaswe, mulihanyeze kapili-pili, sina mwanaaezelize Josefa yanaabalehile musalaa Potifaro hanaabata kuli alobale ni yena. (Gen. 39:12) Hamutokwi kueza lika ka kuya ka litakazo zemaswe!

18-19. Ki lipuzo mañi zelukona kuipuza halunze lueza molukonela kaufela kucinca munahano waluna?

¹⁸ Kucinca munahano waluna kutokwa kuli luzwelepili kuikataza kunahana ni kueza lika ka kuya ka tato ya Jehova. Kacwalo, muitekulange kamita ni kuipuza kuli: ‘Kana likezo zaka libonisa kuli nalumela kuli lupila mwa mazazi a mafelelezo? Kana nieza monikonela kaufela kuzwelapili kuapala butu bobunca? Kana nituhelela moya wa Jehova kunietelela mwa bupilo ilikuli nihanyeze litakazo za nama?’

¹⁹ Hamunze muitekula, muise pilu kwa zwelopili yemuezize niha nemupalezwi kueza lika zelukile ka linako zeñwi. Haiba mulemuha kuli kunani licinceho zeñwi zemutokwa kueza, musike mwazwafa. Kono musebelise kelezo ye kwa Mafilipi 3:16, yeli: “Ibe kuli luezize zwelopili yekuma kai, haluzweleñipili kuzamaya ka mukwa oswanela mwa nzila yeswana ye.” Haiba mueza cwalo, Jehova ukafuyaula buikatazo bomueza bwa kuzwelapili kucinca munahano wamina.