1, 2. Davida naabonisize cwañ kuli naasepahala ku Mulimu? (Mubone siswaniso sesi fahalimu.)

SAULE ni masole bahae ba 3,000 nebabata Davida mwa lihalaupa la Juda kuli bamubulaye. Kono busibu bobuñwi, Davida ni sikwata sa baana banaazamaya ni bona nebafumani Saule ni masole bahae fa sibaka fone batomile mafulo. Saule ni mpi yahae kaufela nebalobezi, kacwalo Davida ni Abishai bananaalela mwahalaa masole, mi bafumana Saule. Abishai ashobotela Davida ali: “U ni lumelele ni mu tabe ka lilumo, ni mu bulaele fafasi, ni sa tokwi ku mu taba habeli.” Kono Davida naasika mutuhelela kubulaya Saule. Abulelela Abishai kuli: “U si ke wa mu bulaya. Ki mañi ya ka isa lizoho ku mutoziwa wa Muñaa Bupilo, a tokwa mulatu?” Cwale Davida ali: “Muñaa Bupilo a ni tibele ku isa lizoho fahalimu a mutoziwa wa hae.”—1 Samuele 26:8-12.

² Davida naautwisisize zanaatokwa kueza kuli asepahale ku Jehova. Naaziba kuli naaswanela kukuteka Saule, mi naasika nahana  nihaiba za kumuutwisa butuku. Libaka? Kakuli Mulimu naaketile Saule kuba mulena wa Isilaele. Ka kuswana ni mwa linako za kwamulaho, Jehova ubata kuli batanga bahae kaufela basepahale kuyena ni kukuteka batu balumelelize kuetelela.—Mubale Mika 6:8.

3. Abishai naasepahalile cwañi ku Davida?

³ Abishai naakutekile Davida bakeñisa kuli naaziba kuli Mulimu naaketile Davida kuba mulena. Kono hasaabile mulena, Davida naaezize libi zetuna. Naaezize bubuki ni musalaa Uria, mi abulelela Joabi kuli abone teñi kuli Uria wabulaiwa mwa ndwa. (2 Samuele 11:2-4, 14, 15; 1 Makolonika 2:16) Joabi neli muhabo Abishai, kacwalo mwendi Abishai naautwile ka za lika zanaaezize Davida, kono naazwezipili kukuteka Davida. Hape, Abishai neli mueteleli wa masole mi naakona kuitusisa maata ahae kuli aikeze mulena, kono naasika eza cwalo. Kono naasebelelize Davida ni kumusileleza kwa lila zahae.—2 Samuele 10:10; 20:6; 21:15-17.

4. (a) Davida naatomile cwañi mutala wa kusepahala ku Mulimu? (b) Ki mitala mañi yemiñwi yeluka nyakisisa?

⁴ Davida naasepahalile ku Jehova mwa bupilo bwahae kaufela. Hanaasali mutangana, naabulaile Goliati singangalume sene sishubula Jehova ni Maisilaele. (1 Samuele 17:23, 26, 48-51) Davida hanaali mulena, mupolofita wa Jehova Natani naamuhakuluzi ka za libi za naaezize. Honafo feela Davida aitumelela kuli uezize sibi mi naabakile. (2 Samuele 12:1-5, 13) Hamulaho, Davida hasaa supezi, naafile lika zeñata za butokwa kuli lituse kwa kuyaha tempele ya Jehova. (1 Makolonika 29:1-5) Kwa iponahalela hande kuli nihaike kuli Davida naaezize mafosisa amatuna hahulu mwa bupilo, naasika tuhela kusepahala ku Mulimu. (Samu 51:4, 10; 86:2) Mwa taba ye, lukanyakisisa mutala wa Davida ni mitala ya batu babañwi bane bapilile ka nako yeo, mi lukaituta molukona kusepahalela ku Jehova kufita kusepahala ku mutu ufi kamba ufi. Mi hape lukanyakisisa tulemeno totuñwi totuka lutusa kueza cwalo.

5. Luitutañi kwa mafosisa anaaezize Abishai?

⁵ Abishai hanabata kubulaya Saule, naabata kubonisa kuli wasepahala ku Davida. Kono bakeñisa kuli Davida naaziba kuli neikaba mafosisa kubulaya “mutoziwa wa Muñaa Bupilo,” naasika tuhelela Abishai kubulaya mulena. (1 Samuele 26:8-11) Taba ye, iluluta nto ya butokwa ya kuli: Halueza katulo ya kuli lukasepahala ku mañi pili, lutokwa kunahanisisa kuli ki likuka lifi za mwa Bibele zekona kulutusa mwa muinelo oluli kuona.

6. Nihaike kuli kwa swanela kusepahala kuba lubasi lwaluna ni kwa balikani baluna, ki kabakalañi haluswanela kutokomela?

⁶ Kwa swanela kusepahala ku mutu yomuñwi yelulata, yacwale ka mulikani kamba mutu yomuñwi wa mwa lubasi. Kono bakeñisa kuli halusika petahala, maikuto aluna akona kutahisa kuli lueze nto yesika luka. (Jeremia 17:9) Kacwalo, haiba mutu yomuñwi yelulata aeza nto yeñwi yemaswe ni kukeluha mwa niti, luswanela kuhupula kuli ki kwa butokwa hahulu kusepahala ku Jehova kufita kusepahala ku mutu ufi kamba ufi.—Mubale Mateu 22:37.

7. Kaizeli yomuñwi naasepahalile cwañi ku Mulimu hanaali mwa muinelo otaata?

 ⁷ Haiba mutu yomuñwi mwa lubasi lwamina uzwisizwe mwa puteho, mwakona kubonisa kuli mwa sepahala ku Jehova. Ka mutala, zazi leliñwi, bo maa bona bo Anne, ili bane bazwisizwe mwa puteho nebalizelize bo Anne foni ni kubataluseza kuli nebabata kuyo bapotela. ^[1] (Mubone litaluso za kwa mafelelezo.) Bo maa bona bo Anne nebabulezi kuli nebasina tabo bakeñisa kuli ba lubasi nebahana kuambola ni bona. Taba yeo neitahisize kuli bo Anne baikutwe bumaswe, mi basepisa bo maa bona kuli bakaalaba ka kuñola liñolo. Pili basika ñola kale liñolo, bo Anne banahanisisa likuka zeñwi za mwa Bibele. (1 Makorinte 5:11; 2 Joani 9-11) Mi mwa liñolo lenebañozi, bataluseza bo maa bona ka musa kuli ki bona bane basiile lubasi hanebaezezi sibi ni kuhana kubakela sibi sa bona. Bo Anne babulelela bo maa bona kuli nto feela yeneka batusa kuba ni tabo hape ki kukutela ku Jehova.—Jakobo 4:8.

8. Ki tulemeno mañi totuka lutusa kusepahala ku Mulimu?

⁸ Batanga ba Mulimu babasepahala ba mwa linako za Davida ni bona neba ikokobeza, nebanani musa, ni bundume. Haluboneñi mo lukona kutusezwa ki tulemeno to kuli luzwelepili kusepahala ku Jehova.

9. Ki kabakalañi Abinere hanaabata kubulaya Davida?

⁹ Jonatani mwanaa Saule ni muzamaisi wa mpi ya Isilaele Abinere, nebaboni Davida inze atisa toho ya Goliati ku Mulena Saule. Jonatani aba mulikanaa Davida mi azwelapili kusepahala kuyena. (1 Samuele 17:57–18:3) Kono Abinere naasika eza cwalo. Mane hasamulaho naatusize Saule, yanaabata kubulaya Davida. (1 Samuele 26:1-5; Samu 54:3) Jonatani ni Abinere nebaziba kuli Mulimu naabata kuli Davida abe mulena ya tatama wa Isilaele. Kono Saule hasaa shwile, Abinere naasika swalisana ni Davida. Kono naalikile kubeya Ishibosheti mwanaa Saule fa bulena. Hasamulaho Abinere mwendi naabata kuba mulena, mi mwendi ki lona libaka hanaaezize bubuki ni yomuñwi wa basali ba Mulena Saule. (2 Samuele 2:8-10; 3:6-11) Ki kabakalañi Jonatani ni Abinere hane banani maikuto a fapahana ka za Davida? Kakuli Jonatani naasepahala ku Jehova mi naaikokobeza, kono Abinere naasiyo cwalo.

10. Ki kabakalañi Abisalomi hanaasika sepahala ku Mulimu?

 ¹⁰ Abisalomi, mwanaa Mulena Davida naasika sepahala ku Mulimu bakeñisa kuli naasina buikokobezo. Naataba kuba mulena, kacwalo anga “koloi ni lipizi, ni batu ba ba mashumi aketa-lizoho ba ba na ni ku mata, ku mu twaleteta kwapili.” (2 Samuele 15:1) Hape naakolwisize Maisilaele babañata kuli basepahale kuyena. Mane naalikile kubulaya ndatahe, nihaike kuli naaziba kuli Jehova ki yena yanaaezize Davida kuba mulena wa Isilaele.—2 Samuele 15:13, 14; 17:1-4.

11. Lukona kutusiwa cwañi ki litaba za mwa Bibele ka za Abinere, Abisalomi, ni Baruki?

¹¹ Haiba mutu haana buikokobezo mi ubata kuba ni buikalabelo bobutuna, kutaata kuyena kuzwelapili kusepahala ku Mulimu. Ka niti, lwalata Jehova, mi halulati kuba ni buitati ni kuba batu babamaswe sina Abinere ni Abisalomi. Kono luswanela kutokomela kuli lusike lwaba ni takazo ya kuba ni masheleñi amañata kamba kubata kuba ni musebezi okatahisa kuli luikutwe kuba ba butokwa hahulu. Kueza cwalo kukasinya silikani saluna ni Jehova. Ka nako yeñwi, Baruki yanaali muñoli wa Jeremia, naabata kuba ni nto yeñwi yanaasina, mi naatuhezi kusebeleza Mulimu ka tabo. Jehova abulelela Baruki ali: “Bona, se si yahilwe ki na, ni ka si wisa; se ni calile, ni ka si kumula; ku ka ezwa cwalo mwa naha ye kaufela. Kikuli wena u ka ipatela linto ze tuna? U si ke wa ipatela zona.” (Jeremia 45:4, 5) Baruki naautwile Jehova. Ni luna luswanela kumuutwa bakeñisa kuli utuha asinya lifasi lelimaswe le.

12. Mufe mutala obonisa libaka halusakoni kusepahala ku Mulimu haiba lunani buitati.

¹² Muzwale Daniel, yapila kwa Mexico naatokwa kueza keto ya kuli ukasepahala ku mañi. Naabata kunyala musizana yanaasa lapeli Jehova. Muzwale Daniel ubulela kuli: “Nenizwezipili kumuñolelanga nihaiba hamulaho wa kukalisa sebelezo ya bupaina.” Kono hasamulaho anahana kuli naaeza feela lika zanaabata ka buitati. Ka kueza cwalo naabonisa kuli naasa sepahali ku Jehova, mi naabatokwa kuba ni buikokobezo. Kacwalo ataluseza muuna-muhulu yanani yeloseli ka za musizana yo. Muzwale Daniel utalusa kuli: “Muuna-muhulu yo naanitusize kulemuha kuli haiba nenibata kusepahala ku Mulimu, nenitokwa kutuhela kuñolelanga musizana yo  tushango. Mi senieza cwalo hamulaho wa kulapela ka kukuta-kutela inze nilotisa miyoko. Nakonyana kuzwa fo, naba ni tabo yetuna mwa bukombwa.” Muzwale Daniel ka nako yacwale unyezi musali yasaba Jehova, mi usebeza sina muokameli wa mupotoloho.

13. Davida hanaaezize sibi, Natani naabonisize cwañi busepahali ku Mulimu ni ku Davida?

¹³ Haiba lwasepahala ku Jehova, hape lwakona kusepahala ni kwa batu babañwi, ni kubatusa hande ka molukonela. Mupolofita Natani naazwezipili kusepahala ku Jehova, mi hape naasepahala ku Davida. Davida hasaangile musalaa mutu ni kubulaisa muunaa musali yo, Jehova aluma Natani ku Davida kuli ayo mulemusa ka za taba yaezize yeo. Natani naanani bundume mi naautwile taelo ya Jehova. Kono hape naaezize ka maseme mi naaikambotile ni Davida ka nzila ye musa. Naabata kutusa Davida kuutwisisa butuna bwa sibi sanaaezize. Kacwalo amutaluseza likande la muuna yafumile yanaauzwize ngunyana iliñwi yanaanani yona muuna wa mubotana. Davida hanaautwile taba yeo, afilikana maswe bakeñisa zanaaezize muuna wa mufumi yo. Kacwalo Natani abulela kuli: “Mutu yo, ki wena!” Mi Davida alemuha kuli naafoselize Jehova.—2 Samuele 12:1-7, 13.

14. Mukona kusepahala cwañi ku Jehova ni ku mulikanaa mina kamba ku wahabo mina?

¹⁴ Ni mina mwakona kusepahala pili ku Jehova ni kwa batu babañwi ka kuba ni musa. Ka mutala, mwendi mwakona kuba ni bupaki bwa kuli muzwale kamba kaizeli uezize sibi sesituna. Mukana mwa bata kusepahala kuyena, sihulu haiba ki mulikanaa mina yomutuna kamba mwendi ki yomuñwi wa mwa lubasi lwamina. Kono hape mwaziba kuli ki kwa butokwa hahulu kusepahala ku Jehova. Kacwalo ka kuswana ni Natani, muutwe litaelo za Jehova, kono hape mube ni musa ku muzwale wamina. Mumubulelele kuli uswanela kutaluseza baana-bahulu kuli bamutuse ni kuli uswanela kuyoipiha kapili-pili. Haiba asaezi cwalo, mina muswanela kutaluseza baana-bahulu taba yeo. Hamueza cwalo, mubonisa kuli mwasepahala ku Jehova. Mi ka nako yeswana, mubonisa musa ku muzwale wamina bakeñisa kuli baana-bahulu bakona kumutusa kuba ni silikani sesinde ni Jehova hape. Bakamuhakulula ka nzila yende ni yebunolo.—Mubale Livitike 5:1; Magalata 6:1.

15, 16. Ki kabakalañi Hushai hanaatokwa kuba ni bundume kuli asepahale ku Mulimu?

¹⁵ Hushai neli yomuñwi wa balikani ba Mulena Davida babasepahala. Batu hane babata kubeya Abisalomi fa bulena, Hushai naatokwa kuba ni bundume kuli azwelepili kusepahala ku Davida ni ku Mulimu. Naaziba kuli Abisalomi naatile kwa Jerusalema ni masole bahae ni kuli Davida naamatile. (2 Samuele 15:13; 16:15) Kono Hushai naaezize cwañi?  Kana naayubekile Davida ni kuswalisana ni Abisalomi? Batili. Nihaike kuli Davida naasa hulile ni kuli batu babañata nebabata kumubulaya, Hushai naazwezipili kusepahala ku yena bakeñisa kuli Jehova naaketile Davida kuli abe mulena. Kacwalo, Hushai naaile kwa Lilundu la Likota za Olive kuli ayo bonana ni Davida.—2 Samuele 15:30, 32.

¹⁶ Davida akupa Hushai kuli akutele kwa Jerusalema ni kuyoipumisa kuli ki mulikanaa Abisalomi ilikuli akolwise Abisalomi kuli ateeleze kwa kelezo yaka mufa mwa sibaka sa kuteeleza kwa kelezo ya Akitofele. Hushai naanani bundume mi naabeile bupilo bwahae mwa lubeta kuli asepahale ku Davida ni kuzwelapili kusepahala ku Jehova. Davida naalapezi ku Jehova kuli atuse Hushai, mi nekubile hona cwalo. Abisalomi naautwile zanaabulezi Hushai kufita kuutwa zanaabulezi Akitofele.—2 Samuele 15:31; 17:14.

17. Ki kabakalañi halutokwa kuba ni bundume kuli lusepahale?

¹⁷ Lutokwa kuba ni bundume kuli lukone kusepahala ku Jehova ni kumuutwa mwa sibaka sa kueza lika zebatokwa ba mwa lubasi lwaluna, batu belubeleka ni bona, kamba babusisi. Ka mutala, kuzwa feela ka nako yanaasali mwanana, muzwale ya bizwa Taro, yapila mwa Japan, naaezize mwanaakonela kaufela kuli atabise bashemi bahae. Naalatelelanga litaelo zabona mi naasepahala ku bona isiñi ka libaka la kuli naatokwa kueza cwalo, kono naaezanga cwalo ka libaka la kuli naabalata. Kono hasakalile kuituta Bibele ni Lipaki za Jehova, bashemi bahae nebabata kuli atuhele kuituta. Nto yeo neimuutwisize hahulu bumaswe, mi nekuli taata hahulu ku yena kutaluseza bashemi bahae kuli naaikatulezi kuyanga kwa mikopano. Muzwale Taro ubulela kuli: “Bashemi baka nebanyemile hahulu kuli mane ka lilimo zeñata nebabulezi kuli nisike nabapotelanga kwa ndu. Senilapela ku Jehova kuli anituse kuba ni bundume bwa kukumalela kwa katulo yaka. Ka nako ya cwale, bashemi baka ki kale bacinca mubonelo wabona, mi senikona kubapotela ka nako kaufela.”—Mubale Liproverbia 29:25.

18. Tuto ye, imitusize cwañi?

¹⁸ Ka kuswana ni Davida, Jonatani, Natani, ni Hushai, haike ni luna lube ni tabo yetiswa ki kusepahala ku Jehova. Halulati kuba sina Abinere ni Abisalomi bane basika sepahala. Ki niti kuli halusika petahala mi lwaezanga mafosisa. Kono haike lubonise Jehova kuli kusepahala kuyena ki yona nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwaluna.