MBUTUTU yesazo pepwa iitingile hahulu fa tuso ya bashemi ba yona. Kuzwa feela halupepiwa, neluitingile hahulu fa pabalelo ya bashemi baluna. Hane lukalile kuzamaya, batu bane lukopananga ni bona nebabonahalanga sina lingangalume. Neluba sabanga hahulu, konji haiba luinzi bukaufi ni bashemi baluna. Kono neluikutwanga hahulu kusilelezwa haluswala bo maa luna kamba bo ndataa luna kwa lizoho.

Hane lusali banana, buiketo bwaluna nebuitingile hahulu fa lilato ni susuezo yene lufiwa ki bashemi baluna. Neluikutwanga hahulu kusilelezwa hane lulemuhile kuli bashemi baluna balulata. Bashemi baluna hane balulumbanga, nelubanga ni buikolwiso bobutuna mi neluezanga hande lika.

Hane lunze luhula, balikani baluna ni bona nebatahisanga kuli luikutwe kusilelezwa. Neluikutwanga kulukuluha haluinzi ni bona, mi nebatahisanga kuli lusike lwaikalelwa sesiñwi haluli kwa sikolo.

Litaba zebulezwi fahalimu, libonisa zeezahalanga mwa bupilo bwa mutu hanzaahula. Banana babañwi babanga ni balikani basikai feela, mi babañwi bona habababalelwangi hande ki bashemi babona. Bo Melissa, babulela kuli: “Hanibonanga maswaniso a mabasi aswalisani, niipulelisanga mwa pilu yaka kuli, ‘Kambe ni na neninani swalisano yecwalo ni lubasi lwahesu hane nisali mwanana.’” * Mwendi ni mina mwaikutwanga cwalo.

Mwendi nemusina hande buikolwiso hane musali banana. Mwendi bashemi bamina nebasa mibonisangi lilato kamba kumisusueza. Mwendi muhupulanga mifilifili yene babanga ni yona bashemi bamina ili yenetahisize kuli bakauhane, mi mwendi mwainyazanga kuli ki mina bane batisize kuli bakauhane. Kamba mwendi mane bo ndataa mina kamba bo maa mina neba mihanyaukelanga ka kuitusisa lipulelo zemaswe kamba kuminata.

Ki lika mañi zebaezanga banana babasika babalelwa hande ki bashemi babona? Babañwi bakalanga kuitusisa milyani yekola kamba kunwa hahulu bucwala. Babañwi bona bakalanga kuswalisana ni likwata za likebenga ka mulelo wakuli bafumane silelezo. Banana babasa ikutwi kusilelezwa bakona kukena mwa libato ka mulelo wa kuli bafumane mutu yakona kubalata ni kubasileleza. Kono mabato a cwalo afelanga kapili, mi kufela kwa ona kutahisanga kuli basike baikutwa kusilelezwa nihanyinyani.

 Nihaiba banana babaambukanga lika ze cwalo, baakona kuikutwa kusasilelezwa. Bo Ana, babulela kuli: “Nenifitile fa kulumela kuli ni mutu yasina tuso, kakuli bo ma nebakuta-kutelanga kunibulelela cwalo. Nebasa nilumbangi kamba kunibonisa lilato.”

Butata bwa kusababalelwa hande ki bashemi haki bona feela bobukona kutahisa kuli luikutwe kusasilelezwa. Lwakona kuikutwa kusasilelezwa halukauhana ni bakuluna, halutalimana ni matata atiswa ki busupali, kamba halubilaezwa ki ponahalo yaluna. Niti ki kuli lwakona kufelelwa ki tabo kamba swalisano yaluna ni batu babañwi kusina taba ni lika zetisize kuli luikutwe kusasilelezwa. Lukona kuezañi kuli lutuhele kuba ni maikuto a cwalo?

Lutokwa kuziba kuli lwakona kufumana tuso. Kaufelaa luna kunani yakona kulutusa ili yatabela kulutusa yena Mulimu kasibili.

Ka kuitusisa mupolofita Isaya, Mulimu naabulezi kuli: “Si bilaeli kakuli ki na Mulimu wa hao. Ni ka ku fa maata, e, ni ka ku tusa; e, ni ka ku tiisa ka lizoho la ka la bulyo la niti ya ka.” (Isaya 41:10, 13) Kwa omba-omba kuziba kuli Mulimu ka swanisezo ubata kuluswala kwa lizoho! Mi haluswaneli kubilaela!

Mwa Bibele kunani mitala ya balapeli ba Mulimu bane babile ni lipilaelo, kono kusepa Mulimu neku batusize. Anna, yena mahe Samuele, naikutwile kuli ki mupalelwi bakeñisa kuli naasapepi. Naashendiwanga kamita bakeñisa taba yeo. Ka bakaleo, naafelelwanga ki takazo ya kuca mi naalilanga hahulu. (1 Samuele 1:6, 8) Kono akutelwa ki mwangalwa, hamulaho wa kulapela ku Mulimu ni kumutaluseza maikuto a hae.—1 Samuele 1:18.

Walisamu Davida, ni yena fokuñwi naaikutwanga kusasilelezwa. Mulena Saule naamuzumile ka lilimo zeñata. Davida naapunyuhile hañata kwa likozi zakubata kumubulaya, mi fokuñwi naaikutwanga kuli naaimezwi ki matata hae. (Samu 55:3-5; 69:1) Kono kusina taba ni zeo kaufela, Davida naañozi kuli: “Ni ka itobalela ka kozo, ni lobale buloko; kakuli wena Muñaa Bupilo, ki wena feela ya ni pilisa mwa buiketo.”—Samu 4:8.

Anna ni Davida nebataluselize Jehova lipilaelo zabona, mi naabatusize. (Samu 55:22) Lukona kueza cwañi cwalo kacenu?

1. Muitute kusepa Jehova yena yali Ndate.

Jesu naalususuelize kuziba Ndatahe, yena “Mulimu a nosi wa niti.” (Joani 17:3) Muapositola Paulusi ulukolwisa kuli: “[Mulimu] ha yo kwahule ni mañi ni mañi wa luna.” (Likezo 17:27) Jakobo naañozi kuli: “Mu sutelele ku Mulimu, mi u ka sutelela ku mina.”—Jakobo 4:8.

Kuziba kuli lunani Ndataa luna wa kwa lihalimu yalulata ni yalubabalela ki nto ya butokwa hahulu yekona kulutusa kufukuza kwa lipilaelo. Ki niti kuli kukona kunga nako kuli lufite fa kusepa Mulimu, kono batu babañata balemuhile kuli kueza cwalo kwatusa luli. Bo Caroline babulela kuli: “Hane nikalile kunga Jehova sina Ndate, nenikalile kuikutwa kuli kunani yenikona kutaluseza maikuto aka. Nto yeo neitahisize kuli niikutwe kuimuluha!”

Bo Rachel babulela kuli: “Jehova ki yena yanaanitusize kuikutwa kusilelezwa bashemi baka hane banisiile ni nosi. Neniambolanga ni yena ni kumukupa kuli anituse mwa matata aka. Mi naanitusize luli.” *

2. Muswalisane ni balikani ba Mulimu.

Jesu naalutile balutiwa bahae kunga balapeli ka bona kuli ki mizwale ni likaizeli zabona. Naababulelezi kuli: “Mina kaufela mu mizwale.” (Mateu 23:8) Naabata kuli balutiwa bahae ba niti balatane nikuli babe lubasi lolutuna loluswalisani mwa kulapela Mulimu.—Mateu 12:48-50; Joani 13:35.

Liputeho za Lipaki za Jehova lilika ka taata kususueza ni kuomba-omba balapeli ba niti. (Maheberu 10:24, 25) Batu babañata balemuhile kuli mikopano ya puteho iswana sina mulyani okona kubatusa kufukuza kwa lipilaelo zabona.

Bo Eva babulela kuli: “Neninani mulikani yomutuna mwa puteho yaluna ili yanaautwisisa matata ane nitalimana ni ona. Naaniteelezanga, kunibalela Bibele, ni kulapela ni na. Naasabangi buhule ni na. Naatahisanga kuli nilukuluhe kumutaluseza lipilaelo zaka. Nenikalile kuikutwa hahulu kulukuluha bakeñisa tuso yahae.” Bo Rachel ni bona baekeza kuli: “Nenifumani batu babaswana sina bo ma ni bo ndate mwa puteho. Batu bao nebatahisize kuli niikutwe hahulu kulatiwa ni kusilelezwa.”

3. Mube ni lilato ni sishemo kwa batu babañwi.

Kubonisa lilato ni sishemo kwa batu babañwi kukona kulutusa kuba ni silikani sesitiile ni bona. Jesu  naabulezi kuli: “Ku na ni tabo ye tuna mwa ku fana ye fita ye mwa ku fiwa.” (Likezo 20:35) Kusina kukakanya, halulata hahulu batu babañwi, ni bona baka lulata hahulu. Jesu naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Mu no fana, mi batu ni bona ba ka mi fa.”—Luka 6:38.

Luikutwanga hahulu kusilelezwa halubonisana lilato ni batu babañwi. “Lilato ha li feli,” sina feela moiboniseza Bibele. (1 Makorinte 13:8) Bo María babulela kuli: “Naziba kuli maikuto amaswe anibanga ni ona haki a niti. Nituhelanga kuba ni maikuto a cwalo ka kutusa batu babañwi ni ka kusaisa hahulu pilu kwa mifokolo yaka. Nibanga hahulu ni tabo hanitusa batu babañwi.”

Mihato yebulezwi fahalimu haki nto yekona kuitahela feela ka sipundumukela ni kufelisa matata amina kaufela. Kono kunga mihato yeo kwakona kumitusa. Bo Caroline babulela kuli: “Nisaikutwanga kusa silelezwa. Kono ka nako yacwale, haniikutwangi hahulu kuba mutu yasina tuso. Naziba kuli Mulimu wanibabalela mi ni nani balikani babañata babatahisanga kuli niikutwe kusilelezwa.” Bo Rachel ni bona baikutwa cwalo. Babulela kuli: “Fokuñwi, niikutwanga hahulu kuzwafa. Kono ninani mizwale ni likaizeli ba Sikreste, babanifanga likelezo ni kunitusa kuunga lika ka mo liinezi. Mi kwandaa zeo, ninani Ndate wa kwa lihalimu yeniambolanga ni yena ka zazi ni zazi. Zeo ki zona zenitusanga hahulu.”

Hape kunani nto yeñwi yekafelisa matata aluna kaufela. Bibele ibulela za lifasi lelinca lelitaha mo batu kaufela bakaikutwa kusilelezwa. Linzwi la Mulimu lisepisa kuli: “Ba ka ina, mutu ni mutu mwa kota ya hae ya veine ni mwa kota ya hae ya feiga, ku si na ya ba sabisa.” (Mika 4:4) Ka nako yeo, hakuna mutu yakatahisa kuli luikutwe kusasilelezwa. Nihaiba matata amatuna alutalimana ni ona ka nako ya cwale, haana ku “kutela mwa minahano.” (Isaya 65:17, 25) Mulimu ni Mwanaa hae, yena Jesu Kreste, bakatahisa “ku luka” kwa niti. Mi nto yeo ikatahisa ‘kozo ni buiketo kuya kuile.’—Isaya 32:17.