1. Muzwale C. T. Russell ni sikwatanyana sa mizwale babañwi nebaitutanga cwañi Bibele, mi ki kabakalañi muezezo wabona hane uli omunde?

LILIMO zefitelela 100 kwamulaho, Muzwale C. T. Russell, ni sikwatanyana sa mizwale, nebakalile kukopana hamoho kuli baitute Linzwi la Mulimu. Nebabata kuituta niti ya zeibulela Bibele ka za Jehova Mulimu, Jesu Kreste, muinelo obali ku ona batu babashwile, ni za tiululo. Nebaitutanga ka nzila yebunolo. Nekubanga ni mutu yomuñwi yabuza puzo, mi babañwi kaufela mwa sikwata seo nebanyakisisanga mañolo kaufela anaakona kualaba puzo yeo. Hasamulaho, nebañolanga litaba zebafumani mwa lipatisiso zabona. Ka tuso ya Jehova, Bakreste babasepahala bao nebafumani litaba zeñata za niti za mwa Bibele, ili zelusa itebuha ni kacenu.

2. Ki lika mañi zetahisanga kuli fokuñwi lusike lwautwisisa hande bupolofita bwa mwa Bibele?

² Kono hamulaho wa nakonyana, baituti ba Bibele bao nebalemuhile kuli kubunolo kuutwisisa lituto za Bibele za makalelo, kono kuutwisisa hande bupolofita bwa mwa Bibele haki nto yebunolo. Kabakalañi? Libaka leliñwi kikuli, luutwisisanga hande bupolofita bwa mwa Bibele hase bukalile kutalelezwa kamba mane hase butalelelizwe. Kono kunani libaka leliñwi. Kuli luutwisise hande bupolofita bobuñwi, lutokwa kunyakisisa litaba zeñwi zeama bupolofita bo. Haiba lunyakisisa feela taba yeñwi ya bupolofita ni kusanyakisisa litaba zeñwi, lwakona kuba ni kutwisiso yefosahalile. Mi kubonahala kuli ki mona mone kubezi ni kwa bupolofita bwa Joele. Halunyakisiseñi taba yeo, mi lubone libaka halutokwa kucinca moluutwisiseza bupolofita bo.

3-4. Neluutwisisanga cwañi bupolofita bobufumaneha kwa Joele 2:7-9?

 ³ Mubale Joele 2:7-9. Joele naapolofitile kuli naha ya Isilaele neika sinyiwa ki nziye. Nziye yeo yenani meeno ni mitahali yeswana sina ya tau, neika miza lika kaufela! (Joe. 1:4, 6) Ka lilimo zeñata, neluutwisisa kuli bupolofita bo, nebuswaniseza batanga ba Jehova, kakuli sina nziye yezamaya sikutu yesakoni kutibelwa, bazwelapili kukutaza kusina taba ni miinelo yekona kubapaleliswa. Neluutwisisa kuli musebezi wo neuka tahisa sinyeho kwa “naha” kamba kufilikanya batu babazamaiswa ki baeteleli ba bulapeli. *

⁴ Hane lukabala feela liñolo la Joele 2:7-9, neluka nahana kuli kutwisiso yeo yautwahala. Kono haiba lunyakisisa litimana zeñwi zebulela za bupolofita bo, lukalemuha libaka haluswanela kucinca kutwisiso yaluna. Halunyakisiseñi mabaka amane haluswanela kucinca moluutwisiseza bupolofita bo.

5-6. Kunyakisisa mañolo alatelela kulutusa cwañi kuziba kuli nziye yebulezwi mwa bupolofita bwa Joele haitalusi batanga ba Jehova (a) Joele 2:20? (b) Joele 2:25?

⁵ Sapili, halunyakisiseñi sepiso yanaafile Jehova ka za nziye, naaize: “Nikalelekela batu ba kwa mutulo [nziye] kwahule ni mina.” (Joe. 2:20) Haiba nziye yeo iyemela Lipaki za Jehova babamamela taelo ya Jesu ya kukutaza ni kuluta batu kuba balutiwa, Jehova naasike asepisa kuli naaka baleleka. (Ezek. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Kwaiponahalela hande kuli Jehova haaleleki batanga bahae babasepahala, kono uleleka batu babalwanisa batanga bahae.

⁶ Sabubeli, halunyakisiseñi taba yeñwi yeñozwi kwa Joele 2:25. Jehova ubulezi cwana kwa liñolo leo: “Nika mikutiseza zemusinyehezwi mwa lilimo zeñata zenecilwe ki nziye yezamaya sikutu, nziye yesina mafufa, nziye yebuhali, ni nziye yesinya, yona mpi yaka yetuna yene nilumile mwahalaa mina.” Mulemuhe kuli Jehova usepisa kuli ‘ukakutisa’ zenesinyizwe ki nziye. Kambe nziye yeo iyemela batu babakutaza Mubuso, uzibe fo kukatalusa kuli taba yebakutaza itahisa sinyeho. Kono mane taba yeo ikona kutusa batu kufumana bupilo ni kutusa batu babamaswe kucinca mikwa yabona. (Ezek. 33:8, 19) Mi haiba babaka, bakaeza hande luli!

7. Manzwi ali, “hamulaho wa fo,” aitusisizwe kwa liñolo la Joele 2:28, 29, alutusa kuutwisisañi?

⁷ Mubale Joele 2:28, 29. Sabulaalu, halunyakisiseñi molitatamanela litaba zebulezwi mwa bupolofita bo. Mulemuhe kuli Jehova naabulezi kuli: ‘Hamulaho wa fo, nikasulula moya waka’; fo kikuli, nziye hase ifelize kupeta musebezi one ifilwe. Haiba nziye iyemela bakutazi ba Mubuso wa Mulimu, Jehova naasike asululela moya wahae ku bona hase bafelize kueza musebezi wa kukutaza. Kakuli mane bakutazi bao bakonile kueza musebezi wo ka lilimo-limo bakeñisa kuli moya wa Mulimu omaata ubatusize kutiyela twaniso ni kukwalelwa kwa musebezi wabona.

8. Nziye yebulezwi kwa Sinulo 9:1-11 iyemelañi? (Mubone siswaniso sesi fa kava.)

⁸ Mubale Sinulo 9:1-11. Cwale halunyakisiseñi libaka labune. Kwamulaho, neluutwisisa kuli koto ya nziye yebulezwi mwa bupolofita bwa Joele italusa musebezi waluna wa kukutaza bakeñisa kuli mwa buka ya Sinulo kunani bupolofita bobubulela za musebezi oswana. Bupolofita bo, bubulela za nziye yezamaya sikutu yenani lipata zeswana ni za batu mi kwa  litoho zayona ‘kunani zenebonahala inge likuwani za bulena za gauda.’ (Sin. 9:7) Nziye yeo itukufaza “batu [lila za Mulimu] babasina liswayo la Mulimu fa lipata zabona” ka likweli zeketalizoho, yona nako yeipilanga nziye. (Sin. 9:4, 5) Kubonahala kuli taba yeo iama kwa musebezi obaeza batanga ba Jehova babatozizwe. Ka bundume, bakutaza kuli Mulimu ukaatula lifasi lelimaswe le, mi taba yeo ifilikanya hahulu batu babaswalisana ni lona.

9. Ki shutano mañi yetuna yeliteñi mwahalaa nziye yanaaboni Joele ni nziye yanaatalusize Joani?

⁹ Ki niti kuli kunani litaba zeñwi zeswana ka za bupolofita bobuñozwi kwa Sinulo ni bupolofita bwanaañozi Joele. Kono kunani shutano yetuna yeliteñi mwahalaa bupolofita bobubeli bo. Ka mutala, nziye yebulezwi mwa bupolofita bwa Joele isinya limela. (Joe. 1:4, 6, 7) Kono nziye yebulezwi mwa pono ya Joani yona italusezwa kuli “isike yasinya limela za lifasi.” (Sin. 9:4) Nziye yanaaboni Joele neizwa kwa mutulo. (Joe. 2:20) Haili nziye yanaaboni Joani yona neizwa mwa mukoti. (Sin. 9:2, 3) Nziye yanaaboni Joele neilelekilwe. Kono buka ya Sinulo ibonisa kuli nziye hailelekiwi kono italusezwa kuli ifeze musebezi oifilwe. Hakuna bupaki bobubonisa kuli Jehova naasika tabiswa ki nziye yeo.—Mubone mbokisi yeli, “ Bupolofita Bobubulela za Nziye—Niha Bubata Kuswana Bwashutana.”

10. Mufe mutala wa mwa Mañolo obonisa kuli nziye yanaabulezi Joele ni nziye yanaaboni Joani ikona kutalusa lika zeshutana.

 ¹⁰ Shutano yetuna ye mwahalaa bupolofita bobubeli bo, ilutusa kulemuha kuli bupolofita bo habubuleli za taba yeswana. Kana fo kutalusa kuli nziye yanaabulezi Joele yashutana ni nziye yebulezwi mwa buka ya Sinulo? Eni. Fokuñwi, Bibele iitusisanga sika sesiñwi kutalusa nto yeñwi ka kuya ka miinelo. Ka mutala, kwa Sinulo 5:5, Jesu utaluswa kuli ki “tau ya lusika lwa Juda,” kono kwa liñolo la 1 Pitrosi 5:8, Diabulosi utaluswa kuli ki “tau yebuluma.” Lisupo zeene zelunyakisisize, lilutusa kulemuha kuli lutokwa kucinca moluutwisiseza bupolofita bwa Joele. Bupolofita bo butalusañi?

11. Liñolo la Joele 1:6 ni la Joele 2:1, 8, 11, lilutusa cwañi kuziba zeiyemela nziye?

¹¹ Haiba lunyakisisa litimana zeñwi zeama bupolofita bo, lukalemuha kuli mupolofita yo naabulela za mpi yeneka lwanisa macaba amañwi. (Joe. 1:6; 2:1, 8, 11) Jehova naabulezi kuli naakaitusisa ‘mpi yahae yetuna’ (mpi ya Mababilona) kufa koto Maisilaele kakuli nebasa muutwi. (Joe. 2:25) Kwaswanela mpi yeo haibizwa kuli “batu ba kwa mutulo” kakuli Mababilona nebaka zwa kwa mutulo kuto lwanisa Maisilaele. (Joe. 2:20) Mpi yeo iswanisezwa kwa nziye yezamaya sikutu. Joele naabulezi cwana ka za masole bao: “Yomuñwi ni yomuñwi [wa masole] uzwelapili mwa nzila yahae. . . . Bamatela mwa muleneñi, bamata fahalimwaa limota. Bapahama fa mandu, bakenela mwa mahaulo sina lisholi.” (Joe. 2:8, 9) Mueze inge bababona zeezahala. Kai ni kai komutalimela mubona feela masole. Hakuna kwa kuipata. Hakuna yabanduka kwa mpi ya Mababilona!

12. Bupolofita bwa Joele bobubulela za nziye nebutalelelizwe cwañi?

¹² Sina nziye, Mababilona (kamba Makaladeya) nebataselize muleneñi wa Jerusalema ka 607 B.C.E. Bibele ili: “Mulena wa Makaladeya [ato] balwanisa, mi abulaya mitangana babona ka mukwale . . . , naasika utwela makeke mitangana kamba likalibe, basupali kamba babafokola. Mulimu amufa lika kaufela mwa lizoho lahae. Acisa ndu ya Mulimu wa niti, awisa limota la muleneñi wa Jerusalema, acisa litawala zaona kaufela zesilelelizwe, mi asinya lika kaufela za butokwa.” (2 Makol. 36:17, 19) Mababilona hase basinyize naha, batu nebabulelanga kuli: “Ki naha yeli matota, mokusa pili mutu kamba folofolo, mi ifilwe mwa mazoho a Makaladeya.”—Jer. 32:43.

13. Liñolo la Jeremia 16:16, 18 litalusañi?

¹³ Lilimo zefitelela 200 kuzwa fapolofitela Joele taba yeo, Jehova naaitusisize Jeremia kupolofita taba yeñwi ka za twaniso yeo. Jehova naabulezi kuli balwanisi nebaka zuma Maisilaele bane baeza lika zemaswe, mi nebaka bazuma kobainzi kaufela ni kubahapa. Bibele ili: “‘Nibiza mandui babañata,’ kubulela Jehova, ‘mi baka baswasa. Kihona nikabiza bazumi babañata, mi baka bazuma fa malundu kaufela ni fa malundunyana kaufela ni mwa lipakana za mwa macwe. . . . nika bakutiseza ka kutala bumaswe bwabona ni sibi sabona.’” Mawate kamba mishitu nelisike zakona kupata Maisilaele bane basika baka kwa mpi ya Mababilona yeneka balwanisa.—Jer. 16:16, 18.

14. Bupolofita bobuñozwi kwa Joele 2:28, 29 nebutalelelizwe lili?

¹⁴ Joele cwale upolofita taba yende. Naha ikabeya miselo hape. (Joe. 2:23-26) Mi  upolofita kuli kwapili, kukaba ni lico zeñata za kwa moya. Jehova naasepisize kuli: “Nikasululela moya waka kwa batu ba mufuta kaufela, mi bana bamina babashimani ni babasizana bakapolofita . . . Mi nihaiba batanga baka babaana ni babasali nika basululela moya waka.” (Joe. 2:28, 29) Mulimu naasika sululela moya wahae kwa Maisilaele basakutela feela kwa naha yahabo bona kuzwa kwa Babilona. Kono naaezize cwalo fa lizazi la Pentekota ya 33 C.E. hase kufitile lilimo zeñata kuzwa fo. Luziba cwañi cwalo?

15. Ka kuya ka liñolo la Likezo 2:16, 17, ki cinceho mañi yanaaezize Pitrosi kwa manzwi afumaneha kwa Joele 2:28, mi taba yeo ibonisañi?

¹⁵ Ka kususumezwa ki moya wa Mulimu, muapositola Pitrosi naabonisize kuli bupolofita bobuñozwi kwa Joele 2:28, 29 nebutalelelizwe fa lizazi la Pentekota ka nako yene kuezahezi nto yeñwi yemakaza. Ibato ba ka 9 kiloko ya kakusasana, moya okenile neusululezwi kwa balutiwa ba Jesu ka makazo, mi hasamulaho bakala kubulela “zetuna za Mulimu.” (Lik. 2:11) Ka kususumezwa ki moya wa Mulimu, Pitrosi naakutezi kubulela manzwi afumaneha mwa bupolofita bwa Joele, kono naasika abulela honacwalo mwanaa abulelezi Joele, naacincize hanyinyani manzwi amañwi. Kana mulemuhile manzwi anaacincize? (Mubale Likezo 2:16, 17.) Pitrosi hanaakutela kubulela manzwi a bupolofita bwa Joele, naasika kala ka manzwi a kuli “hamulaho wa fo,” kono naabulezi kuli: “Mi mwa mazazi a mafelelezo,” ili kutalusa mazazi a mafelelezo pili muleneñi wa Jerusalema usika sinyiwa kale. Ka yona nako yeo, moya wa Mulimu neuka sululelwa “kwa batu ba mufuta kaufela.” Taba yeo ibonisa kuli nekufitile lilimo zeñata kuli bupolofita bobu kwa Joele 2:28, 29 butalelezwe.

16. Moya wa Mulimu neutusize cwañi Bakreste ba mwa linako za baapositola kueza musebezi wa kukutaza, mi ulutusa cwañi kacenu?

 ¹⁶ Mulimu hasaasululezi moya wahae kwa Bakreste ba mwa linako za baapositola, musebezi wa kukutaza neukalile kuyanduluka hahulu. Ka nako yanaañozi liñolo la Makolose, ibato ba ka 61 C.E., muapositola Paulusi naabulezi kuli taba yende neikutalizwe “mwa pupo kaufela ye mwatasaa lihalimu.” (Makolo. 1:23) Paulusi hanaabulezi kuli “mwa pupo kaufela,” naatalusa libaka kaufela kwanaakutalize yena ni Bakreste babañwi. Ka tuso ya moya wa Jehova omaata, musebezi wa kukutaza uyandulukile hahulu mwa mazazi aluna, mane kuyo fita “kwa mafelelezo a lifasi!”—Lik. 13:47; mubone mbokisi yeli, “‘ Nikasululela Moya Waka’ Kwa Batanga Baka.”

17. Kutwisiso yaluna ka za bupolofita bwa Joele bobubulela za nziye icincize cwañi?

¹⁷ Cwale selunani kutwisiso yenepahalile ka za liñolo la Joele 2:7-9. Kwaiponahalela hande kuli litimana zeo halibuleli za musebezi olueza wa kukutaza ka tukufalelo, kono litalusa zene iezize mpi ya Mababilona yenetaselize muleneñi wa Jerusalema ka 607 B.C.E.

18. Ki lika mañi zesika cinca ka za batanga ba Jehova?

¹⁸ Ki lika mañi zesika cinca? Batu ba Jehova bazwelapili kukutaza taba yende kai ni kai, mi baitusisa mikutalezo yeshutana-shutana. (Mat. 24:14) Muuso niha ukalika kukwalela musebezi waluna, lukazwelapili kukutaza. Mi ka tuso ya Jehova, lusazwelapili kukutaza taba yende ya Mubuso ka tukufalelo ni ka bundume! Kaniti luli, lukazwelapili kuitinga ku Jehova kuli alutuse kuutwisisa bupolofita bwa mwa Bibele, kakuli lwaziba kuli uka lulibisa “mwa niti kaufela” ka nako yeswanela!—Joa. 16:13.