TUMELO inani maata luli. Ka mutala, nihaike kuli Satani ubata kusinya silikani saluna ni Jehova, kuba ni tumelo kulutusa “kutima . . . masho kaufela atuka a yamaswe.” (Maef. 6:16) Haiba luba ni tumelo, lukakona kutiyela miinelo yetaata. Jesu naataluselize balutiwa bahae kuli: “Haiba munani tumelo yelikana feela ni peu ya masitete, mukakona kubulelela lilundu le kuli: ‘Shimbuluka fa, uye fale,’ mi likashimbuluka.” (Mat. 17:20) Bakeñisa kuli tumelo yakona kulutusa kutiisa silikani saluna ni Jehova, halunyakisiseñi lipuzo ze: Tumelo ki nto mañi? Lutokwa kuba batu babacwañi kuli lube ni tumelo? Lukona kutiisa cwañi tumelo yaluna? Mi luswanela kubonisa tumelo ku bo mañi?—Maro. 4:3.

Kuba ni tumelo hakutalusi feela kulumela litaba za mwa Bibele, kakuli mane nihaiba “madimona alumela [kuli Mulimu uteñi] mi angangama.” (Jak. 2:19) Kacwalo, tumelo ki nto mañi?

Bibele italusa tumelo mwa linzila zepeli. Sapili, “tumelo ki sepo yetiile ya zelibelezwi.” (Maheb. 11:1a) Haiba munani tumelo, mukaba ni buikolwiso bwa kuli lika kaufela zabulela Jehova ki za niti mi likatalelezwa. Ka mutala, Jehova naabulelezi Maisilaele kuli: “Hane mukakona kufelisa tumelelano yaka ka za musihali ni tumelelano yaka ka za busihu, kuli mutibele musihali ni busihu kutaha ka nako yazona, fohe tumelelano yaka ni mutangaaka Davida neika kona kufela.” (Jer. 33:20, 21) Kana mwaikalelwanga kuli muta omuñwi lizazi halina kupazula kamba kulikela, mi hakuna kuba busihu kamba musihali? Batili! Haiba munani buikolwiso bwa kuli lizazi likapazula ni kulikela zazi ni zazi, uzibe hamuswaneli kukakanya kuli Mubupi wazona ukapalelwa kutaleleza lisepiso zahae.—Isa. 55:10, 11; Mat. 5:18.

Sabubeli, tumelo “ki bupaki bobukolwisa bwa lika za niti zesabonwi.” (Maheb. 11:1b) Niha lusakoni kubona lika zeo, lwaziba kuli liteñi luli. Ka mukwa ufi? Luungeñi kuli mwanana umibuza kuli: ‘Muziba cwañi kuli moya uteñi?’ Nihaike kuli hamusika bona kale fateñi moya, mwakona kumutaluseza litaba zebonisa kuli moya uteñi luli, inge cwalo kubuyela, kubona likota ni matali halinyanganyiswa ki moya, ni zeñwi cwalo. Bupaki bobucwalo bwakona kutusa mwanana yo kulumela kuli moya uteñi luli niha sakoni kuubona. Ka mukwa oswana, kuli lube ni tumelo, lutokwa kuba ni bupaki bobukolwisa.—Maro. 1:20.

Bakeñisa kuli tumelo ilutokwa kuba ni bupaki bobukolwisa, mutu utokwa pili kuba ni “zibo yenepahezi ya kuziba niti.” (1 Tim. 2:4) Kono kuba feela ni zibo yenepahezi hakusika likana. Muapositola Paulusi naañozi kuli: “Ka pilu, mutu ubonisa tumelo.” (Maro. 10:10) Mutu haswaneli feela kulumela litaba za niti za mwa Bibele kono hape uswanela kuitebuha zona. Kueza cwalo kuka mutusa kubonisa tumelo yahae, ili kupila ka nzila yetabisa Mulimu. (Jak. 2:20) Mutu yasaitebuhi niti ukona kuhana nihaiba bupaki bobukolwisa bakeñisa kuli haalati kucinca mubonelo wahae kamba ubata feela kueza lika zatabela yena muñi. (2 Pit. 3:3, 4;  Juda 18) Ki lona libaka batu babañwi bane bapila mwa linako zebulezwi mwa Bibele hane basikaba ni tumelo niha nebaiponezi limakazo. (Num. 14:11; Joa. 12:37) Moya wa Mulimu okenile utusanga feela batu babatabela niti kuba ni tumelo.—Magal. 5:22; 2 Mates. 2:10, 11.

Mulena Davida ki yomuñwi wa batu bane banani tumelo yetiile. (Maheb. 11:32, 33) Nihakulicwalo, nesi batu kaufela ba mwa lubasi lwa Davida bane banani tumelo yecwalo. Ka mutala, zazi leliñwi, Eliabi muhulwanaa Davida, naabonisize kuli naasina tumelo hanaanyazize Davida ni kumuunga kuli naanani milelo yemaswe hanaahalifisizwe ki Goliati yanaanyefula batu ba Mulimu. (1 Sam. 17:26-28) Hakuna mutu yakile apepwa inzaa nani tumelo kamba yahozize tumelo kwa bashemi bahae; kacwalo, taba yeo ibonisa kuli Davida naanani tumelo yetiile bakeñisa kuli naanani silikani sesinde ni Mulimu.

Liñolo la Samu 27:1 libonisa zenetusize Davida kuba ni tumelo yecwalo. Davida naanahanisize miinelo yanaaipumani ku yona ni mwanaa mutuselize Jehova hanaalwaniswa ki lila zahae. (Samu 27:2, 3) Naaitebuha tohonolo ya kulapela Jehova. (Samu 27:4) Naayanga kwa tabernakele kuyo lapela Mulimu hamoho ni balumeli babañwi. (Samu 27:6) Naatundamenanga kulapela ku Jehova. (Samu 27:7, 8) Naatabela kulutiwa ki Mulimu. (Samu 27:11) Davida naanga tumelo kuba ya butokwa hahulu kuli mane kwa Samu 27:13 naabuzize kuli: “Nenikaba kai kambe nenisina tumelo?”

Ni mina mwakona kutiisa tumelo yamina sina Davida haiba muba ni mubonelo wanaanani ona obonisizwe kwa Samu 27. Kuli lube ni tumelo, lutokwa kuba ni zibo yenepahezi, mi haiba luituta Linzwi la Mulimu ni lihatiso zetomile fa Bibele ka tukufalelo, kuka lubela bunolo kuba ni tumelo yeli kalulo ya muselo wa moya wa Mulimu. (Samu 1:2, 3) Mubange ni nako ya kunahanisisa litaba zemubala. Kueza cwalo kuka mitusa kuitebuha lika zamiezelize Jehova. Haiba muitebuha hahulu zamiezelize Jehova, tumelo yamina ku yena ikatiya mi mukabata kumulapela ka kufumanehanga kwa mikopano ya puteho ni kutaluseza babañwi za sepo yamina. (Maheb. 10:23-25) Hape, lubonisa kuli lunani tumelo haiba luzwelapili “kulapelanga kamita ni kusazwafa.” (Luka 18:1-8) Kacwalo, ‘mulapelange ka nako kaufela’ ku Jehova, mi mukolwe kuli “wamiisa pilu.” (1 Mates. 5:17; 1 Pit. 5:7) Kuba ni tumelo kulutusa kueza lika zelukile, mi haiba lueza lika zelukile, tumelo yaluna ikatiya.—Jak. 2:22.

Manzibwana a lizazi lene litatamiwa ki lizazi lanaabulailwe, Jesu naataluselize balutiwa bahae kuli: “Mubonise tumelo ku Mulimu; mubonise tumelo ni ku na.” (Joa. 14:1) Kacwalo, haluswaneli feela kubonisa tumelo ku Jehova kono hape luswanela kubonisa tumelo ku Jesu. Lukona kubonisa cwañi tumelo ku Jesu?  Halunyakisiseñi linzila zetaalu zebonisa molukona kuezeza cwalo.

Sapili, muunge tiululo sina mpo yamifile Mulimu ka butu. Muapositola Paulusi naabulezi kuli: “Bupilo bonipila cwale ka nama nibupila ka tumelo ku Mwanaa Mulimu, yanaa nilatile ni kufana bupilo bwahae kabakala ka.” (Magal. 2:20) Haiba mubonisa tumelo ku Jesu, mukakolwa kuli tiululo yakona kumitusa ka butu, itahisa kuli libi zamina liswalelwe, imitusa kuba ni sepo ya kufumana bupilo bobusa feli kwapili, mi ki mpo yebonisa kuli Mulimu umilata hahulu. (Maro. 8:32, 38, 39; Maef. 1:7) Haiba muba ni buikolwiso bwa kuli tiululo yakona kumitusa ka butu, hamuna kuikutwa hahulu bumaswe bakeñisa kusapetahala kwamina.—2 Mates. 2:16, 17.

Sabubeli, musutelele ku Jehova ka tapelo, mi nto yeo ikonahala feela kabakala sitabelo sa Jesu. Bakeñisa tiululo, lwakona kulapela ku Jehova “inze lubulela ka kulukuluha, kuli luboniswe muhau ni sishemo sa Mulimu ilikuli lutusiwe ka nako yeswanela.” (Maheb. 4:15, 16; 10:19-22) Tapelo ilutusa kutiyela miliko yekona kutahisa kuli lueze sibi.—Luka 22:40.

Sabulaalu, muipeye kuutwa Jesu. Muapositola Joani naañozi kuli: “Yabonisa tumelo ku Mwana uba ni bupilo bobusa feli; yasautwi Mwana hana kubona bupilo, kono buhali bwa Mulimu busiyala ku yena.” (Joa. 3:36) Mulemuhe kuli Joani naataluhanya mutu yanani tumelo ku mutu yasautwi. Kacwalo, lubonisa tumelo ku Jesu ka kumuutwa. Mi lubonisa kuli lwautwa Jesu ka kumamela “mulao wa Kreste,” fo kikuli, kumamela litaba kaufela zanaalutile balutiwa bahae ni zanaa balaezi. (Magal. 6:2) Hape lubonisa kuli luutwa Jesu ka kulatelela ketelelo yalufa ka kuitusisa “mutanga yasepahala yanani kutwisiso.” (Mat. 24:45) Haiba muutwa Jesu, mukaba ni maata a kutiyela miinelo yetaata yemukopana ni yona.—Luka 6:47, 48.

Muta omuñwi muuna yomuñwi naahuwelelize ku Jesu ni kubulela kuli: “Ninani tumelo! Haku nituse moifokola tumelo yaka!” (Mare. 9:24) Muuna yo naanani tumelo yelikani, kono ka buikokobezo naalemuhile kuli naatokwa kuekelezwa kwa tumelo yahae. Nako yeñwi, ni luna sina muuna yo, lukaipumana mwa muinelo oka lutokwa kuli luekelezwe kwa tumelo yaluna. Mi kaufelaa luna lwakona kutiisa tumelo yaluna ka nako ya cwale. Sina mose lunyakisiselize mwa taba ye, lukatiisa tumelo yaluna haiba luituta Linzwi la Mulimu ni kunahanisisa zelubala, mi kueza cwalo kuka lutusa kuitebuha hahulu lika zaluezelize Jehova. Hape, tumelo yaluna ikatiya haiba luna ni Bakreste babañwi lukopana hamoho kulapela Jehova, lutaluseza babañwi ka za sepo yaluna, mi lutundamena kulapela. Mi haiba lutiisa tumelo yaluna, lukafumana mupuzo omunde ka kufitisisa. Linzwi la Mulimu lilususueza kuli: “Balatiwa, muicahe fa mutomo wa tumelo yamina yekenile hahulu . . . kuli muzwelepili kuba mwa lilato la Mulimu.”—Juda 20, 21.