Kana Mwaziba?
Kana mwa Isilaele wa kwaikale batu nebaitusisanga likuka za mwa Mulao wa Mushe kutatulula litaba zene babanga ni zona batu?
ENI, nebaezanga cwalo fokuñwi. Ki wo mutala. Deuteronoma 24:14, 15 ibulela kuli: “Usike waputelela mubeleki yabelekela masheleñi yatokwile, yashebile, ibe kuli ki mwanahenu kamba ki muzwahule yapila mwa naha yahenu . . . Hakusicwalo, ukaitilelela ku Jehova kabakala hao, mi cwale wena ukaba ni sibi.”
Taba yeñwi ya mutu yanaaitilelela ku mutu yomuñwi neifumanwi mwa lilimo za ma 600 B.C.E. Neifumanwi bukaufi ni muleneñi wa Ashidodi. Kubonahala kuli taba yeo neli ya mubeleki yomuñwi wa mwa simu yanaapalezwi kukwanisa tikanyo yeñwi ya bubeke yanaatomezwi, mi taba yeo yeneeñolezwi mubusisi fa lizupa neibulela kuli: “Mutangaa hao [muitileleli] hasaafelize kukubukanya lico zekutuzwi mazazinyana kwamulaho, Hoshayahu mwanaa Shobay ataha ni kuto nga siapalo sa mutangaa hao. . . . Kaufela bane nibeleka ni bona mwa simu lizazi inze licisa bakona kupaka . . . kuli taba yenibulela ki ya niti. Hanina mulatu niomukana mwa taba ye. . . . Haiba mubusisi haikutwi kuli ki buikalabelo bwahae kutusa mutangaa hae kufumana siapalo sahae, mutangaa hao ukupa kuli umushwele makeke! Usike wapalelwa kueza sesiñwi mutangaa hao inze aamuhilwe siapalo sahae.”
Caziba yomuñwi wa litaba zakale yabizwa Simon Schama utalusa kuli “taba yeo ya mubeleki yanaaitilelela kuli akutisezwe siapalo sahae, haibonisi feela manyando anaaikutwa. Hape ibonisa kuli muitileleli yo mwendi naaziba sesiñwi ka za milao ya mwa Bibele, sihulu yefumaneha mwa Livitike ni Deuteronoma, yehanisa batu kunyandisa babotana.”