1-3. Kusebeleza Jehova ‘ka pilu kaufela’ kutalusañi? Mufe mutala.

KA KUBA batu babasika petahala, lwaezanga mafosisa. Kono Jehova haluezangi “ka kuya ka libi zaluna,” ibile feela lwabakela libi zaluna ni kulapela ku yena ka tumelo ni ka buikokobezo, ili ka kuba ni tumelo mwa sitabelo sa Jesu sa tiululo. (Samu 103:10) Nihakulicwalo, sina Davida mwanaabulelezi Salumoni, kuli lutabise Jehova, luswanela ‘kumusebeleza ka pilu kaufela.’ (1 Makol. 28:9) Luna batu babasika petahala, lukona kueza cwañi cwalo?

² Lukatusiwa hahulu haiba lubapanya bupilo bwa Mulena Asa ni bwa Mulena Amazia. Malena ba Juda bababeli bao nebaezize zende mwa meeto a Jehova, kono Asa naaezize cwalo ka pilu yahae kaufela. (2 Makol. 15:16, 17; 25:1, 2; Liprov. 17:3) Bubeli bwabona nebasika petahala mi nebaezanga mafosisa. Niteñi, Asa naasika keluha mwa linzila za Mulimu, kakuli naanani pilu “yeineezi ka kutala” ku Mulimu. (1 Makol. 28:9, litaluso ze kwatasi.) Kono Amazia yena naasika ineela ka kutala ku Jehova. Hamulaho  wa kutula lila za Mulimu, ataha ni milimu yabona ni kukala kuilapela.—2 Makol. 25:11-16.

³ Kusebeleza Mulimu ‘ka pilu kaufela’ kutalusa kuzwelapili kuineela ku yena kuya kuile. Mwa Bibele, linzwi la “pilu” hañata litalusa mutu wa mwahali. Likopanyeleza takazo ya mutu, zanahana, mubonelo wahae, mikwa yahae, buikoneli, milelo yahae, ni likonkwani zahae. Kacwalo mutu yasebeleza Jehova ka pilu yahae kaufela, haezi cwalo ka buipumisi. Hasebelezi Mulimu ka kubata feela kubonisa kuli ki mulapeli wa Jehova. Luna bo? Nihaike kuli halusika petahala, haiba luzwelapili kuineela ka kutala ku Mulimu kusina buipumisi, fo lukasebeleza Mulimu ka pilu kaufela.—2 Makol. 19:9.

4. Ki litaba mañi zeluka nyakisisa cwale?

⁴ Kuli luutwisise hande sekutalusa kusebeleza Mulimu ka pilu kaufela, halunyakisiseñi bupilo bwa Asa ni bwa malena babañwi ba Juda bane basebelelize Mulimu ka pilu kaufela, ili bo Josafati, Ezekiasi, ni Josiasi. Kaufelaa bona babane nebaezize mafosisa, kono Jehova naazwezipili kubashemuba. Ki kabakalañi Mulimu hanaa baangile kuli neba musebeleza ka pilu kaufela, mi lukona kubalikanyisa cwañi?

5. Ki lika mañi zanaaezize Asa?

⁵ Asa neli mulena wa Juda wabulaalu kuzwa foukauhanela mubuso wa kwa mutulo wa masika alishumi a Isilaele. Naazwisize milimu kaufela ya maswaniso mwa naha ni kuleleka mahule ba baana ba kwa tempele. Mane naatuluzi Maaka kuku wahae fa situlo sahae sa kuba “mahe mulena, kakuli naaezize mulimu wa siswaniso omaswe.” (1 Mal. 15:11-13) Kuzwa fo, Asa asusueza batu “kuli babate Jehova . . . ni kumamela Mulao ni litaelo zahae.” Kaniti luli naayemezi bulapeli bwa niti.—2 Makol. 14:4.

6. Asa naaezize cwañi Maetopia hane bataselize naha yahae?

⁶ Jehova naafuyauzi Juda ka kozo mwa lilimo zelishumi za makalelo a puso ya Asa. Hasamulaho, Zera wa Muetopia ataha kuto lwanisa Juda ni mpi ya baana ba 1,000,000 ni likoloi ze 300. (2 Makol. 14:1, 6, 9, 10) Asa naaezize cwañi hanaali mwa butata bo? Naabonisize kuli naasepile Jehova ka kutala. (Mubale 2 Makolonika 14:11.) Mulimu aalaba tapelo ya Asa yezwelela kwa pilu, mi amutusa kubulaya mpi kaufela ya Maetopia. (2 Makol. 14:12, 13) Fokuñwi malena niha nebasa sepahalangi ku yena, Jehova naabatusanga kutula lila zabona, ka kubata kubonisa kuli ki yena Mulimu wa niti. (1 Mal. 20:13, 26-30) Kono Asa naaitingile ku Mulimu, mi Jehova aalaba tapelo yahae. Niteñi, nako yeñwi Asa naaezize mafosisa. Ka mutala, naakupile tuso ku mulena wa Siria kufita kukupa kuli Jehova amutuse. (1 Mal. 15:16-22) Nihakulicwalo, Mulimu yena naaboni kuli Asa naasebeleza “Jehova ka pilu yahae kaufela mwa bupilo bwahae kaufela.” Lukona kulikanyisa cwañi Asa ka kueza zende?—1 Mal. 15:14.

7, 8. Hamunze musebeleza Jehova, mukona kulikanyisa cwañi Asa?

⁷ Mañi ni mañi waluna wakona kutatuba pilu yahae kuli abone nji iineezi ka kutala ku Mulimu. Muipuze kuli: ‘Kana niikatulezi kutabisa Jehova, kuyemela bulapeli bwa niti, ni kubukeleza batu bahae kwa lika zekona kubasinya?’ Munahane feela bundume bwanaabonisize Asa ka kutulula Maaka fa situlo sahae sa kuba “mahe mulena” mwa naha! Mwendi hakuna mutu yemuziba yaezanga lika  zeswana ni zanaaezanga musali yo, kono mwendi mwakona kuipumana mwa muinelo okona kutahisa kuli mulikanyise tukufalelo ya Asa. Ka mutala, kucwañi haiba yomuñwi mwa lubasi lwamina kamba mulikanaa mina yomutuna aeza sibi, mi halati kubakela sibi sahae, mi wazwisiwa mwa puteho? Kana mukatuhela kuswalisana ni mutu yo? Pilu yamina ika misusueza kuezañi?

⁸ Ka kuswana ni Asa, mwakona kubonisa kuli pilu yamina iineezi ka kutala ku Mulimu ka kumusepa ka kutala hamutalimana ni twaniso yebonahala kuli hamukoni kuitiyela. Kwa sikolo, mwakona kusheununwa bakeñisa kuitibahaza kuli mu yomuñwi wa Lipaki za Jehova. Kamba batu bemubeleka ni bona bakona kumisheununa bakeñisa kuli muitusisize mazazi amina a kupumula kwa kueza lika za kwa moya kamba muhanile kubeleka nako yetelele. Mwa miinelo yecwalo, mulapele ku Mulimu sina mwanaaezelize Asa. Ka bundume muitinge ku Jehova, ni kuzwelapili kueza lika zemuziba kuli ki zona zelukile. Muhupule kuli Mulimu naatiisize Asa ni kumutusa, ni mina uka mitiisa.

9. Halunze lukutaza, lukona kubonisa cwañi kuli lusebeleza Mulimu ka pilu kaufela?

⁹ Batanga ba Mulimu habanahanangi feela za bona. Asa naayemezi bulapeli bwa niti. Ni luna lutusanga babañwi “kubata Jehova.” Jehova uikutwanga hande luli halubona inze luambola ni batu babañwi ka za hae, bakeñisa kuli lwamulata luli mi lubata kuli batu babañwi bafumane bupilo bobusa feli!

10, 11. Mukona kulikanyisa cwañi mutala wa Josafati?

¹⁰ Josafati mwanaa Asa, naazwelapili “kuzamaya mwa nzila ya Asa, yena ndatahe.” (2 Makol. 20:31, 32) Naaezize cwañi cwalo? Sina ndatahe, Josafati naasusuelize batu kubata Jehova. Naalumile baana bane bazamaya inze baluta batu ka kuitusisa “buka ya Mulao wa Jehova.” (2 Makol. 17:7-10) Mane naaile ni kwa mubuso wa Isilaele wa kwa mutulo, kwa naha ya malundu ya Efraimi, “kuli abakutiseze ku Jehova.” (2 Makol. 19:4) Josafati neli mulena “yanaabatile Jehova ka pilu yahae kaufela.”—2 Makol. 22:9.

¹¹ Kaufelaa luna lwakona kuabana mwa musebezi omutuna wa kuluta batu ili wabata Jehova kuli uezwe kacenu. Kana kweli ni kweli mwaitomelanga sikonkwani sa kuluta batu babañwi Linzwi la Mulimu, ili kubasusueza kuli basebeleze Mulimu? Ka kuikataza ni ka kutusiwa ki Mulimu, mwakona kukalisa kuzamaisa tuto ya Bibele. Kana mwalapelanga ka za taba yeo? Kana mwaitatela kueza musebezi wo, niha neikaba kuli mwendi mukatokwa kuueza ka nako yemubata kupumula? Sina Josafati mwanaayezi mwa naha ya Efraimi kuyo tusa batu kuli bakutele kwa bulapeli bwa niti, ni luna lwakona kutusa batu babafokozi kwa moya. Kutuha fo, baana-bahulu mwa puteho balukisanga kupotela ni kutusa batu babazwisizwe mwa puteho, babafumaneha mwa sibaka seikutalezanga ku sona puteho, ili bababakezi libi zabona.

12, 13. (a) Josafati hanaasabile, naaezize cwañi? (b) Ki kabakalañi haluswanela kulikanyisa Josafati ka kubulelanga lika zelusa koni kueza?

¹² Ka kuswana ni Asa ndatahe, Josafati naazwezipili kusepahala ku Mulimu niha naasabizizwe ki mpi yetuna hahulu ya lila yenetile kuto mulwanisa. (Mubale 2 Makolonika 20:2-4.) Josafati naasabile! Kono naaikatulezi “kubata Jehova.” Ka buikokobezo, mwa tapelo yahae naaitumelezi kuli batu bahae nebasina “maata fapilaa sicaba sesituna” seo, ni kuli yena ni batu bahae  nebasa zibi za kueza. Naaitingile ka kutala ku Jehova, mi abulela kuli: “Meeto aluna atalimezi ku wena.”—2 Makol. 20:12.

¹³ Ka linako zeñwi, ka kuswana ni Josafati, ni luna lwakona kupalelwa kuziba za kueza, mi mane lwakona kukenelwa ki sabo. (2 Makor. 4:8, 9) Kono muhupule kuli Josafati naaitumelezi mwa tapelo ya fa nyangela kuli yena ni batu bahae nebaikutwa kuli habana maata. (2 Makol. 20:5) Litoho za mabasi bakona kulikanyisa mutala wa Josafati ka kukupanga Jehova kuli abaetelele ni kubafa maata kuli batiyele matata ebakopana ni ona. Musike mwaikutwa maswabi kulapela ka nzila yecwalo mabasi amina inze ateeleza. Bakalemuha kuli musepile hahulu Jehova. Mulimu naatusize Josafati, ni mina uka mitusa.

14, 15. Ezekiasi naabonizize cwañi kuli naasepile Mulimu ka kutala?

¹⁴ Ezekiasi ‘naakumalezi Jehova,’ mi naaezize cwalo nihaike kuli ndatahe naatomile mutala omaswe, ka kulapela milimu ya maswaniso. Ezekiasi naazwisize “libaka zelumbile, ni kutuba misumo ya macwe ya kulapela, ni kulema likota za kulapela. Hape naatubile noha ya kopa yanaaezize Mushe,” ili yene bafetuzi batu kuba mulimu wa siswaniso. Naaineezi ku Jehova ka kutala kakuli “naazwezipili kumamela milao yanaafilwe Mushe ki Jehova.”—2 Mal. 18:1-6.

¹⁵ Mubuso wa Asiria, one uli ona mubuso omaata ka kufitisisa ka nako yeo, hane utaselize Juda ni kufumbela kuyundisa Jerusalema, Ezekiasi naaitingile ku Jehova ka kutala. Mulena Senakeribi wa Asiria anyefula Jehova ni kusabisa Ezekiasi kuli akoze. Kono Ezekiasi alapela ku Jehova ka kusepa kuli ki yena feela yanaakona kubapunyusa. (Mubale Isaya 37:15-20.) Mulimu naaalabile tapelo ya Ezekiasi ka kuluma lingeloi lene libulaile Maasiria ba 185,000.—Isa. 37:36, 37.

16, 17. Hamunze musebeleza Mulimu, mukona kulikanyisa cwañi Ezekiasi?

¹⁶ Hasamulaho, Ezekiasi akula hahulu kuli mane abata kushwa. Akupa hahulu Jehova kuli ahupule mwanaazamaezi fapilaa hae. (Mubale 2 Malena 20:1-3.) Kulikana ni zabulela Mañolo, lwaziba kuli mwa linako zaluna halukoni kulibelela kuli Mulimu uka lufolisa ka makazo kamba kuekeza kwa bupilo bwaluna. Nihakulicwalo, sina mwanaaezelize Ezekiasi, mañi ni mañi waluna wakona kubulela ku Jehova mwa tapelo kuli: ‘Nizamaile fapilaa hao ka busepahali ni ka pilu yaka kaufela.’ Kana mwalumela kuli Jehova uka mitusa nihaiba ka nako yemukula?—Samu 41:3.

¹⁷ Halunahanisisa mutala wa Ezekiasi, lwakona kulemuha kuli kunani nto yeñwi yekona kusinya silikani saluna ni Mulimu kamba yetahisa kuli lusike lwaisa hahulu pilu kwa bulapeli bwa niti. Kaniti, halulati kulikanyisa batu ba lifasi babaitusisanga mawebusaiti a kulumelana tushango, kuli baange batu babañwi kuba sina milimu. Niti kikuli Bakreste babañwi bakona kuitusisa mawebusaiti ao kwa kuikambota ni mabasi abona kamba balikani babona babatuna. Kono batu babañata mwa lifasi baitusisanga hahulu mawebusaiti ao, ili kutabela kuziba hahulu litaba zeezahala mwa bupilo bwa baana ni basali bebasa zibi nihanyinyani. Kamba bakona kutanda nako yeñata hahulu inze babuha maswaniso a batu bao. Butata kikuli mutu wakona kukala kuisa hahulu pilu kwa lika zesina tuso. Mukreste mane wakona kukala kuikuhumusa bakeñisa buñata bwa batu babatabelanga lika zabeyanga fa liwebusaiti zeo, mi mane wakona kufilikana haiba bakala kutuhela kueza cwalo.  Kana munahana kuli muapositola Paulusi kamba Akila ni Prisila, zazi ni zazi nebaka inelanga kuluma maswaniso kamba kulatelela fa webusaiti batu babasiyo mwa kopano ya Jehova? Bibele ibulela kuli Paulusi ‘naatukufalezwi hahulu kubulela linzwi.’ Mi Prisila ni Akila nebaitusisanga nako yabona kwa kutaluseza babañwi “nzila ya Mulimu ka kunepahala.” (Lik. 18:4, 5, 26) Lwakona kuipuza kuli: ‘Kana naatokomelanga kuli nisike naanga batu babañwi sina milimu, ni kutokomela kuli nisike natanda nako yeñata hahulu kwa lika zesi za butokwa?’—Mubale Maefese 5:15, 16.

18, 19. Mubata kulikanyisa Josiasi mwa linzila lifi?

¹⁸ Mulena Josiasi, muikululu wa Ezekiasi, ni yena naaikatulezi kulatelela litaelo za Jehova “ka pilu yahae kaufela.” (2 Makol. 34:31) Hanaasali mushimani, “akala kubata Mulimu wa Davida,” mi hato kwanisa lilimo ze 20, akalisa kukenisa Juda ka kuzwisa mwateñi milimu ya maswaniso. (Mubale 2 Makolonika 34:1-3.) Ka kushutana ni malena babañata ba Juda, Josiasi naatukufalezwi hahulu kueza lika zetabisa Mulimu. Nihakulicwalo, buka ya Mulao wa Mushe yenebonahala kuli ki yona yeneñozwi luli ki Mushe hane ifumanwi, Josiasi aikataza kueza ka taata kuli atabise Mulimu. Naasusuelize babañwi kuli basebeleze Jehova. Ka libaka leo, batu “nebasika tuhela kulatelela Jehova” mwa bupilo bwa Josiasi kaufela.—2 Makol. 34:27, 33.

¹⁹ Sina Josiasi, banana baswanela kubata Jehova inze basali babanyinyani. Kubonahala kuli Mulena Manase yanaabakezi libi zahae, naalutile Josiasi ka za makeke a Mulimu. Mina banana, mueze silikani ni babahulu babasepahala ba mwa lubasi lwamina ni ba mwa puteho yamina, mi muitute lika zende zabaezelize Jehova. Hape muhupule kuli kubala Mañolo nekususuelize hahulu pilu ya Josiasi ni kumutusa kueza lika zende. Kubala Linzwi la Mulimu kuka misusueza kueza lika zeka mitahiseza tabo yetuna, kukatiisa silikani samina ni Mulimu, ni kumisusueza kutusa babañwi kubata Mulimu. (Mubale 2 Makolonika 34:18, 19.) Hamunze muituta Bibele, mukalemuha lika zemukona kueza kuli muekeze kwa sebelezo yamina ku Mulimu. Haiba mulemuha lika zeo, muunge muhato sina feela mwanaaezelize Josiasi.

20, 21. (a) Malena babane belunyakisisize, nebaezizeñi kaufelaa bona? (b) Lukanyakisisañi mwa taba yetatama?

²⁰ Kana mwabona butokwa bwa kunyakisisa mitala ya malena babane ba Juda beluitutile za bona kuli nebasebelelize Jehova ka pilu kaufela? Baana bao nebaikatulezi kutabisa Mulimu ni kumusebeleza mwa bupilo bwabona kaufela. Nebazwezipili kueza tato ya Mulimu. Nebaezize cwalo niha nebatalimani ni lila zemaata. Sa butokwa nikufita kikuli, nebasebeleza Jehova bakeñisa kuli neba mulata.

²¹ Sina moluka bonela mwa taba yetatama, malena babane belunyakisisize kaufelaa bona nebaezize mafosisa. Kono Mutatubi wa lipilu hanaa batatubile, naaboni kuli neba musebeleza ka pilu kaufela. Ni luna halusika petahala. Kana Jehova halutatuba, ubona kuli lumusebeleza ka pilu kaufela? Lukanyakisisa taba yeo mwa taba yetatama.