1, 2. (a) Jesu naaalabile cwañi Pitrosi yanaa muelelize kuli aikutwele butuku? (Mubone siswaniso sesi fahalimu.) (b) Ki kabakalañi Jesu hanaaalabile cwalo?

BALUTIWA ba Jesu nebakomokile hane bautwile zanaa babulelezi Jesu. Nebanahana kuli naakakutisa mubuso wa Isilaele, kono yena abataluseza kuli naatuha anyandiswa ni kubulaiwa. Kabakaleo, muapositola Pitrosi amukalimela ka kumutaluseza kuli: “Mulena, hakuikutwele butuku; taba yeo haina kuezahala ku wena.” Kono Jesu amualaba kuli: “Zwa ku na, Satani! U sisitataliso ku na, kakuli mihupulo yeunahana haki mihupulo ya Mulimu, kono ki ya batu.”—Mat. 16:21-23; Lik. 1:6.

² Ka kubulela manzwi ao, Jesu naabonisize kuli mihupulo ya Mulimu haiswalisani ni mihupulo ya lifasi lelizamaiswa ki Satani. (1 Joa. 5:19) Pitrosi hanaabulezi manzwi ao naabonisize moya obanani ona batu mwa lifasi wa kusaitombola kueza lika zeñwi kuli batuse babañwi. Kono Jesu naaziba kuli Ndatahe haki mona mwanaangela lika cwalo. Naaziba kuli Mulimu naabata kuli aitatele  kunyandiswa ni kubulaiwa. Ka kuhanyeza Pitrosi, Jesu naabonisize hande kuli naahanile munahanelo wa lifasi, kono naanahana sina mwanahanela Jehova.

3. Ki kabakalañi halutokwa kuikataza kuli lusike lwanahana sina mobanahanela batu ba lifasi, ni kunahana sina Jehova?

³ Luna bo? Kana lunahana sina mwanahanela Mulimu kamba sina mobanahanela batu ba lifasi? Ki niti kuli mwendi lucincize muzamao waluna kuli lupile ka kulumelelana ni likuka za Mulimu. Kono kucwañi ka za munahanelo waluna? Kana munahanelo waluna ni mubonelo waluna waswana ni wa Jehova? Lutokwa kuikataza kuli lunahane sina mwanahanela Jehova. Kono kubunolo hahulu kukala kunahana sina mobanahanela batu ba lifasi. Libaka kikuli lupila mwa lifasi mokutezi batu babanani moya wa lifasi. (Maef. 2:2) Kuzwa fo, moya wa lifasi ukukuezanga batu kueza lika zekona kutusa feela bona; kacwalo, lwakona kukomiwa ka bunolo ki moya wo. Kaniti luli, lutokwa kuikataza kuli lunahane sina mwanahanela Jehova kono kunahana sina lifasi kubunolo hahulu.

4. (a) Ki lika mañi zekaezahala ku luna haiba lutuhelela lifasi kuzamaisa munahano waluna? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

⁴ Niteñi, haiba lutuhelela lifasi kuzamaisa munahano waluna, lukaba ni buitati mi lukabatanga kueza feela lika molubatela. (Mare. 7:21, 22) Kacwalo, ki kwa butokwa kuli lube ni “mihupulo ya Mulimu” isiñi “ya batu.” Taba ye ika lutusa kueza cwalo. Lukanyakisisa libaka kunahana sina mwanahanela Jehova hakusa lupaleliswi kuba ni tukuluho ni hakuli kokutusa. Hape lukanyakisisa molukona kuhanyeza munahanelo wa lifasi. Mwa taba yetatama, lukanyakisisa molukona kuzibela mubonelo wa Jehova fa litaba zeñwi ni molukona kubela ni mubonelo wo.

5. Ki kabakalañi batu babañwi habasa tabeli kuzamaiswa ki mutu ufi kamba ufi?

⁵ Batu babañwi habatabelangi kuli mutu ufi kamba ufi abazamaise. Bakona kubulela kuli: “Hakuna yaswanela kunibulelela za kueza.” Hababulela cwalo, batalusa kuli baikezezanga likatulo ili bona, mi banani tukelo ya kueza cwalo. Habalati kuzamaiswa ki mutu yomuñwi kamba kuhapelezwa kueza lika zebaezanga batu babañwi. *

6. (a) Jehova ulufile tukuluho yecwañi? (b) Kana tukuluho yelunani yona ki yesina maciñekelo?

⁶ Kono kwatabisa kuziba kuli kunahana sina mwanahanela Jehova hakutalusi kuli haluna tukuluho ya kuinahanela. Liñolo la 2 Makorinte 3:17 libulela kuli: “Fokuinzi moya wa Jehova, kunani tukuluho.” Kacwalo, lunani tukuluho ya kuiketela kuli lubata kuba batu babacwañi. Lwakona kuiketela lika zelutabela. Mane Jehova naalubupile kuli lukone kueza cwalo. Nihakulicwalo, tukuluho yaluna inani maciñekelo. (Mubale 1 Pitrosi 2:16.) Ka ili luna, halukoni kuziba zelukile ni zesika luka, mi kabakaleo, Jehova ubata kuli lulatelele likuka za mwa Bibele, ilikuli luetelelwe ki yena. Kaniti luli, mihupulo ya Mulimu hai lupaleliswi kuba ni tukuluho kono mane yalutusa.

7, 8. Ki kabakalañi kunahana sina mwanahanela Jehova hakusa lutokwisi tukuluho? Mufe mutala.

⁷ Halunyakisiseñi mutala wo. Bashemi balikanga mobakonela kaufela kuluta bana babona mikwa yeminde. Bakona kubaluta kuli basepahale, babeleke ka taata, ni kuiyakatwa babañwi. Kueza cwalo hakutalusi kuli bana  babona habasana tukuluho. Kono bashemi babona babatusa kuli babe batu babande habaka hula. Bana bao habaka hula ni kuzwa fa lapa, bakaikezezanga likatulo. Haiba balatelela zene babalutile bashemi babona, bakakona kueza likatulo zende mi habana kuinyaza nikamuta. Ka mukwa ocwalo, habana kueza lika zeka batahiseza butata ni lipilaelo.

⁸ Jehova ka kuba mushemi yomunde ni yena ubata kuli bana bahae babe ni bupilo bobunde hahulu. (Isa. 48:17, 18) Kabakaleo, ulufile likuka zelutusa kuba ni muzamao omunde ni kuziba mwakupilisanela hande ni babañwi. Ubata kuli lunahane sina mwanahanela ni kupila ka kulumelelana ni likuka zahae. Kunahana sina mwanahanela Mulimu haku lutokwisi tukuluho, kono kulutusa kuba ni butali ni kueza likatulo zende. (Samu 92:5; Liprov. 2:1-5; Isa. 55:9) Kueza cwalo hape kulutusa kuba ni tabo, mi zelueza kaufela likakonda. (Samu 1:2, 3) Kaniti luli, kunahana sina mwanahanela Jehova kwatusa!

9, 10. Ki lika mañi zebonisa kuli mihupulo ya Jehova ifita mihupulo ya batu ba lifasi?

⁹ Libaka leliñwi lelitahisa kuli balapeli ba Jehova batabele kunahana sina mwanahanela Mulimu kikuli mihupulo ya Mulimu ifitela kwahule mihupulo ya batu ba lifasi le. Mwa lifasi kunani likelezo zefiwanga mwa litaba zecwale ka muzamao, mwakubela ni tabo mwa lubasi, mwakubela ni musebezi omunde, ni mwa likalulo zeñwi za bupilo. Buñata bwa likelezo zeo halilumelelani ni mihupulo ya Jehova. Ka mutala, batu babañata basusuezwangwa kueza lika zetusa feela bona bañi. Mi muzamao wa buhule walumelezwa. Mi hape fokuñwi batu basusuezwangwa kukauhana kamba kufelisa manyalo abona ka mabaka asautwahali haiba baikutwa kuli kueza cwalo kuka batahiseza tabo. Likelezo zecwalo halilumelelani ni zeiluta Bibele. Kono kana likelezo zefumaneha mwa lifasi zakona kulutusa kufita likelezo za mwa Bibele?

¹⁰ Jesu naabulezi kuli: “Butali bupakwa kuli bulukile ka misebezi yabona.” (Mat. 11:19) Nihaike kuli batu mwa lifasi baezize lipangaliko zeñata zetusa batu, bapalezwi kutatulula miinelo yetaata yecwale ka lindwa, ketululo ya mubala, ni bukebenga, ili zetahisa kuli batu basike baba ni tabo. Kuzwa fo, batu mwa lifasi baanga kuli hakusika fosahala kuikenya mwa muzamao wa buhule. Niteñi, batu babañata balemuhile kuli kuikenya mwa muzamao wa buhule hakutusi sesiñwi kono kutahisa kuli mabasi akauhane, batu bayambule matuku, ni miinelo yemiñwi yetaata. Kono Bakreste babaanga lika sina mwaliingela Mulimu baikola swalisano ya mwa lubasi, kuba ni buikangulo bobunde kwa mubili, ni kupila ka kozo ni Bakreste sina bona mwa lifasi kaufela. (Isa. 2:4; Lik. 10:34, 35; 1 Makor. 6:9-11) Kaniti luli, taba yeo ibonisa kuli mihupulo ya Jehova ifita mihupulo ya batu ba lifasi.

11. Ki mañi yanaaetelela munahano wa Mushe, mi Mushe naashemubilwe cwañi?

¹¹ Balapeli ba niti bababulezwi mwa Bibele nebaziba kuli mihupulo ya Jehova ifita mihupulo ya batu ba lifasi. Ka mutala, nihaike kuli Mushe naalutilwe “butali kaufela bwa Maegepita,” naakupile Mulimu kuli amutuse kuba ni “pilu yenani butali.” (Lik. 7:22; Samu 90:12) Hape, naakupile Jehova kuli ‘amuzibise linzila zahae.’ (Exo. 33:13) Bakeñisa kuli Mushe naatuhelezi Jehova kuetelela munahano wahae, Mulimu naaitusisize yena kuli ataleleze mulelo wahae, mi Bibele yamulumba ka kumutalusa kuli neli muuna yanaanani tumelo yetiile.—Maheb. 11:24-27.

12. Likatulo zanaaezanga Paulusi nelitomile fañi?

¹² Muapositola Paulusi naaitutile hahulu mi  naanani zibo kuli mane naakona kubulela Sigerike ni Siheberu. (Lik. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Niteñi, hanaaezanga likatulo, naasika tuhelela butali bwa lifasi kumukukueza. Kono likatulo zahae nelitomile fa Mañolo. (Mubale Likezo 17:2; 1 Makorinte 2:6, 7, 13.) Kabakaleo, Paulusi naaikozi bukombwa bwahae mi naanyolezwi kufiwa mupuzo wa kuya kuile.—2 Tim. 4:8.

13. Ki bo mañi babaswanela kuluezeza katulo ya kuli lunahane sina mwanahanela Jehova?

¹³ Kaniti luli, mihupulo ya Mulimu ifita mihupulo ya batu ba lifasi le. Haiba lunahana sina mwanahanela Mulimu, lukaba ni tabo yetuna mi lukakondisa mwa bupilo. Kono Jehova haana kuluhapeleza kuli lunahane sina yena. Nihaiba “mutanga yasepahala yanani kutwisiso” kamba baana-bahulu haba luhapelezangi kueza cwalo. (Mat. 24:45; 2 Makor. 1:24) Kono mañi ni mañi waluna unani buikalabelo bwa kuikataza kunahana sina mwanahanela Mulimu. Ki lika mañi zeka lutusa kueza cwalo?

14, 15. (a) Luswanela kunahanisisangañi haiba lubata kuli lunahane sina mwanahanela Jehova? (b) Ka kuya ka liñolo la Maroma 12:2, ki kabakalañi halusa swaneli kukenya mibonelo ya lifasi mwa munahano waluna? Mufe mutala.

¹⁴ Kwa liñolo la Maroma 12:2, luelezwa kuli: “Mutuhele kuya ka mikwa ya lifasi le, kono mufetuhe ka kucinca munahano wamina, kuli mulemuhe tato ya Mulimu yende ni yeamuheleha ni yepetehile.” Manzwi ao añozwi ka kususumezwa ki moya okenile abonisa kuli kusina taba ni zenezamaisa munahano waluna pili lusika ituta kale niti, lwakona kunahana sina mwanahanela Mulimu. Ki niti kuli mikwa yeluhozize ni lika zelukopani ni zona mwa bupilo zakona kutahisa kuli luunge lika ka nzila yeñwi. Kono lwakona kucinca molunahanela. Mane zekona kucinca hahulu munahano waluna ki lika zelubona, zeluutwa ni zelunahana. Haiba lunahanisisa mwaangela lika Jehova, lukalemuha kuli mihupulo yahae ilukile. Taba yeo ikatahisa kuli luikataze kunahana sina mwanahanela.

¹⁵ Kono mulemuhe kuli haiba lubata kuli lunahane sina mwanahanela Jehova, luswanela ‘kutuhela kuya ka mikwa ya lifasi le.’ Haluswaneli kukenya mihupulo yesi ya Mulimu mwa munahano waluna. Kuli luutwisise butokwa bwa kumamela temuso yeo, halunyakisiseñi mutala wa lico. Mutu yabata kuba ni buikangulo bobunde utokwa kuca lico zende. Kono buikatazo bo bukona kuba bwa mbango haiba mutu yo hape aswalelela kuca lico zesilafezi. Ka nzila yeswana, kufepa minahano yaluna ka mihupulo ya Jehova hakuna kulutusa haiba lulumeleza mibonelo ya lifasi kukena mwa munahano waluna.

16. Luswanela kuambukañi?

¹⁶ Kana kwakonahala kuambuka lika kaufela zekona kulukukueza kuba ni munahanelo wa lifasi? Batili, taba yeo ikonahala feela kambe haluyo mwa lifasi. Kunani lika zeñwi za mwa lifasi zelusa koni kuambuka. (1 Makor. 5:9, 10) Niha lukutaza, lwakona kukopana ni batu babanani litumelo za buhata. Kono niha lusakoni kuambuka lika zelukukueza kuba ni mihupulo ya lifasi, luswanela kubona teñi kuli haluisi pilu kwateñi kamba kulinahanisisa. Ka kuswana ni Jesu, luswanela kuhanyeza mihupulo ya Satani kapili-pili. Kuzwa fo, lutokwa kuambuka lika zelu izibela hande kuli zakona kutahisa kuli lube ni mihupulo ya lifasi.—Mubale Liproverbia 4:23.

17. Ki lika mañi zeka lutusa kusakukuezwa ka bunolo ki mihupulo ya lifasi?

¹⁷ Ka mutala, luswanela kutokomela haluketa batu bolubata kuli babe balikani baluna babatuna. Bibele ilulemusa kuli haiba lueza siango ni batu babasa lapeli Jehova, lwakona kukala kunahana sina mobanahanela.  (Liprov. 13:20; 1 Makor. 15:12, 32, 33) Hape, luswanela kutokomela haluketa lika za kuitabisa ka zona. Luswanela kuhana kuitabisa ka lika zebonisa kuli bupilo butile ka kuipilaula, ni zesusueza lindwa ni muzamao wa buhule, kakuli haiba luambuka lika zeo, munahano waluna hauna kukukuezwa ki mihupulo yemaswe ‘yelwanisa zibo ya Mulimu.’—2 Makor. 10:5.

18, 19. (a) Ki kabakalañi haluswanela kutokomela lika zesusueza mihupulo ya lifasi ka nzila yesalemusehi? (b) Luswanela kuipuza lipuzo mañi, mi ki kabakalañi?

¹⁸ Hape, luswanela kulemuha mihupulo ya lifasi ni kuiambuka halukopana ni yona mwa linzila zesalemusehi. Ka mutala, mwa makande kukona kuba ni litaba zeyemela mibonelo ya likopano zeñwi za lipolitiki. Mi makande amañwi akona kususueza batu kuba ni mubonelo wa lifasi mwa taba ya kuitomela likonkwani ni lika zekona kutusa mutu kukondisa mwa bupilo. Mafilimu ni libuka zeñwi lisusueza batu kuba ni muhupulo wa kubeya zebatabela kamba zelutabela lubasi lwabona mwa sibaka sapili, ni kuunga kuli kueza cwalo kulukile. Mihupulo yecwalo hailumelelani ni zeiluta Bibele kuli lukona feela kukondisa mwa bupilo ni kuba ni tabo mwa lubasi haiba lubeya Jehova mwa sibaka sapili. (Mat. 22:36-39) Hape, kunani libuka ni mafilimu a banana zebonahala inge halikoni kutahisa kozi, kono ka kusalemuseha likona kutahisa kuli banana baba litabela bakalise kuba ni muzamao omaswe.

¹⁹ Kono taba yeo haitalusi kuli kubanga ni nako ya kuitabisa ka lika zende kufosahezi. Niteñi, luswanela kuipuza kuli: ‘Kana nalemuhanga lituto za lifasi niha lilukisizwe kuli likukueze batu ka nzila yesalemusehi? Kana natokomelanga haniketa za kuitabisa ka zona ni kutusa bana baka kuketa hande libuka ni liprogilamu za fa TV, ilikuli lusike lwaitabisa ka lika zesusueza mihupulo ya lifasi? Kana natusanga bana baka kuziba mubonelo wa Jehova ka za lika zebautwa ni kuiponela mwa lifasi ilikuli basike bakukuezwa ki zona?’ Haiba luziba shutano ye mwahalaa mihupulo ya Mulimu ni mihupulo ya lifasi, haluna ‘kuya ka mikwa ya lifasi le.’

20. Lukona kuziba cwañi yaetelela munahano waluna?

²⁰ Muhupule kuli litaba likona feela kuzwa ku Jehova kamba kwa lifasi lelizamaiswa ki Satani. Kacwalo, ki mañi yaetelela munahano wamina? Litaba zelukenya mwa munahano waluna likabonisa yelulumeleza kuli aetelele munahano waluna. Haiba lukenya mihupulo ya lifasi mwa munahano waluna lukakala kunahana ni kueza lika sina batu ba lifasi. Ki lona libaka haluswanela kutokomela litaba zelunahanisisa.

21. Lukanyakisisañi mwa taba yetatama?

²¹ Sina molunyakisiselize, kuli lunahane sina mwanahanela Jehova, lutokwa kueza lika zeñwi kwandaa feela kuambuka lika zekona kutahisa kuli lube ni mihupulo ya lifasi. Hape, luswanela kukenya mihupulo ya Mulimu mwa munahano waluna, ilikuli lukone kuunga lika sina mwaliingela Mulimu. Mwa taba yetatama, lukanyakisisa molukona kuezeza cwalo.