Mu Wabelelwe Ku Ba ni Zibo ya Ku Ziba Jehova

“Ba ba na ni mbuyoti ki ba ba utwa Linzwi la Mulimu, mi ba li mamela.”—LUKA 11:28.

1. Jehova n’a kalisize lili ku ambola ni batu?

JEHOVA w’a lata batu mi u iyakatwa buiketo bwa bona. Kacwalo, ha ku komokisi kuli w’a ambolanga ku bona. Ku ambola k’o ne ku kalezi mwa simu ya Edeni. Ka ku ya ka Genese 3:8, ka nako y’e ñwi “manzibwana, ha ku se ku folile,” Adama ni Eva “ba utwa linzwi la [Muñ’a] Bupilo Mulimu.” Ba bañwi ba akaleza kuli seo si talusa kuli w’o ne li mukwa wa Jehova wa ku ambolanga ku bo Adama ka nako yeo, mwendi ka zazi ni zazi. Ka mo ne ku bezi kaufela, Bibele i bonisa hande kuli Mulimu n’a tandile nako inz’a fa mutu wa pili litaelo ni ku mu luta za n’a lukela ku ziba kuli a pete buikalabelo bwa hae.—Genese 1:28-30.

2. Bosinyalana ba pili ne ba ikayutuzi cwañi kwa ketelelo ya Jehova, mi ki sifi se ne si zwile mwateñi?

² Jehova n’a file bo Adama ni Eva bupilo, ku busa lifolofolo, ni m’ata fahalimw’a lifasi kaufela. Kono ne ku na ni nto i liñwi ye ne ba hanisizwe—ne ba hanisizwe ku ca kwa kota ya ku ziba bunde ni bumaswe. Ka ku susuezwa ki Satani, bo Adama ni Eva ba loba mulao wa Mulimu. (Genese 2:16, 17; 3:1-6) Ba keta ku ikezeza ka tukuluho, ili ku ikatulela se si lukile ni se si maswe. Ka ku eza cwalo, ba ikayutula ka butoto kwa ketelelo ya Mubupi wa bona ya lilato. Ze n’e zwile mwateñi ne li ze maswe ku bona ni kwa bana ba bona. Bo Adama ni Eva ba supala mi hamulaho ba shwa ba si na sepo ya zuho. Ba ba simuluhile ku bona ba hozize sibi ni lifu le li tahiswa ki sona.—Maroma 5:12.

3. Ki kabakalañi Jehova ha n’a ambozi ku Kaine, mi Kaine n’a ngile muhato mañi?

³ Ku si na taba ni petuhelo ya mwa Edeni, Jehova n’a zwezipili ku ambola kwa pupo ya hae ya batu. Kaine, mweli wa bo Adama ni Eva, n’a bile mwa lubeta lwa ku tulwa ki sibi. Jehova a mu lemusa kuli n’a liba kwa kozi mi a mu eleza ku “eza hande.” Kaine a hana kelezo ye lilato yeo mi a bulaya munyan’a hae. (Genese 4:3-8) Kacwalo, batu ba pili ba balalu ba fa lifasi-mubu kaufela bona ba hana ketelelo y’e utwahala ye filwe ki ya n’a ba file bupilo, yena Mulimu y’a fa litaelo kwa batu ba hae kuli mwendi ba fumane tuso. (Isaya 48:17) Seo luli si lukela ku ba se ne si tahiselize Jehova maswabi a matuna!

Jehova U Ipatulula kwa Banna Ba Kwaikale

4. Jehova n’a na ni buikolwiso mañi ka za ba ba simuluhile ku Adama, mi n’a file lushango mañi lwa sepo ka ku beya seo mwa munahano?

⁴ Niha n’a na ni swanelo ya ku tuhela ku ambola kwa batu, Jehova n’a si ka eza cwalo. N’a na ni buikolwiso bwa kuli ba bañwi ba ba simuluhile ku Adama ka butali ne ba ka mamela ketelelo ya Hae. Ka mutala, ha n’a file katulo ku bo Adama ni Eva, Jehova n’a bulezi cimo za ku taha kwa “peu” ya n’a ka lwanisana ni Noha, yena Satani Diabulosi. Nako ha i nze i ya, Satani n’a ka pyatiwa toho. (Genese 3:15) Bupolofita b’o ne bu li lushango lo lunde lwa sepo ku “ba ba utwa Linzwi la Mulimu, mi ba li mamela.”—Luka 11:28.

5, 6. Jehova n’a ambozi kwa batu ba hae ka linzila lifi pili lilimo za mwanda wa pili C.E. li si ka fita kale, mi seo ne si ba tusize cwañi?

⁵ Jehova n’a ambozi ka za tato ya hae kwa litoho za mabasi ba ba sepahala ba kwaikale, ba ba cwale ka Nuwe, Abrahama, Isaka, Jakobo, ni  Jobo. (Genese 6:13; Exoda 33:1; Jobo 38:1-3) Hamulaho, n’a tomezi sicaba sa Isilaele milao ka Mushe. Mulao wa Mushe n’o ba tusize mwa linzila ze ñata. Ka ku u latelela, Isilaele ne i kauhanyizwe kwa macaba kaufela ka ku ba batu ba Mulimu ba ba ipitezi. Mulimu n’a sepisize Maisilaele kuli ha ne ba ka ipeya ku utwa Mulao, n’a ka ba fuyaula kwa mubili ni kwa moya, ili ku ba eza mubuso wa baprisita, sicaba se si kenile. Mulao wo mane n’o file litaelo ze ama za ku ca ni makete ze n’e zwisezapili buikangulo bo bunde. Nihakulicwalo, Jehova hape n’a ba lemusize ka za butata bo ne bu ka zwa mwa ku sa ipeya ku utwa.—Exoda 19:5, 6; Deuteronoma 28:1-68.

⁶ Nako ha n’e nze i ya, libuka ze ñwi ze buyelezwi ne li ekelizwe kwa libuka za Bibele. Ze ñozwi za kwamulaho ne li bonisize ka m’o Jehova n’a sebelisanezi ni macaba. Libuka za litoko ne li talusize hande tulemeno twa hae. Libuka za bupolofita ne li bulezi cimo ka za mo ne i ka talelelezwa tato ya Jehova mwa nako ya kwapili. Banna ba kwaikale ba ba sepahala ne ba itutile ka tokomelo ni ku itusisa ze ñozwi ze buyelezwi zeo. Yo muñwi n’a ñozi kuli: “Linzwi la hao ki lumonyi lwa mwa mautu a ka, ki liseli la mwa nzila ya ka.” (Samu 119:105) Ku be ne ba tabela ku teeleza, Jehova n’a ba file tuto ni monyehelo.

Liseli L’a Ekezeha

7. Jesu niha n’a ezize limakazo, n’a zibahalile sihulu ka ku ezañi, mi ki kabakalañi?

⁷ Lilimo za mwanda wa pili ha li t’o esha, likwata za bulapeli bwa Sijuda ne se li ekelize lizo za batu kwa Mulao. Mulao n’o itusisizwe ka mafosisa, mi mwa sibaka sa ku ba simbule sa monyehelo, ne u bile mushimbo o bukiti bakeñisa lizo zeo. (Mateu 23:2-4) Nihakulicwalo, ka 29 C.E., Jesu n’a tile ka ku ba Mesiya. Mutomo wa ku taha kwa hae ne li ku to fa bupilo bwa hae kabakala batu mi hape ni ku “t’o paka niti.” Nih’a n’a ezize limakazo, n’a zibahalile sihulu kuli ne li “Muluti.” Lituto za hae ne li swana sina liseli le li benya mwa lififi la kwa moya le ne li ambekile minahano ya batu. Jesu yena ka sibili n’a bulezi ka ku nepahala kuli: “Ki na liseli la lifasi.”—Joani 8:12; 11:28; 18:37.

8. Ki libuka mañi ze buyelezwi ze n’e ñozwi mwa lilimo za mwanda wa pili C.E., mi ne li tusize cwañi Bakreste ba pili?

⁸ Hamulaho ne ku ekelizwe libuka za Evangeli. Z’ene ne li litaba ze ñozwi za bupilo bwa  Jesu, mi buka ya Likezo ne li litaba ze bonisa za ku hasanyiwa kwa Bukreste hamulaho wa lifu la Jesu. Hape ne ku na ni mañolo a buyelezwi a n’a ñozwi ki balutiwa ba Jesu, hamohocwalo ni buka ya bupolofita ya Sinulo. Ze ñolwa zeo, ku kopanyeleza cwalo ni Mañolo a Siheberu, ne li kwanisize libuka za Bibele. Ka tuso ya libuka ze buyelezwi zeo, Bakreste ne ba kona ‘ku utwisisa hamoho ni balumeli kamukana, fo ku kuma bupala, ni butelele, ni butungi, ni butelele bwa ku ya kwahalimu’ bwa niti. (Maefese 3:14-18) Ne ba kona ku ba ni “muhupulo wa Kreste.” (1 Makorinte 2:16) Niteñi, Bakreste ba pili bao ne ba si ka utwisisa ka ku tala likalulo kaufela za milelo ya Jehova. Muapositola Paulusi n’a ñolezi balumeli ka yena kuli: “Ka nako ye, lu bona ka siiponi, mwa simbwi.” (1 Makorinte 13:12) Siiponi se si cwalo ne si ka bonisa nzila kono ha si fi tunango kaufela. Kutwisiso ye tungile ya Linzwi la Mulimu n’e sa taha.

9. Ki monyehelo ifi ye s’e bile teñi mwa “mazazi a maungulelo”?

⁹ Kacenu, lu pila mwa nako ye bizwa “mazazi a maungulelo,” ili “linako ze tata.” (2 Timotea 3:1) Mupolofita Daniele n’a bulezi cimo kuli ku yona nako yeo, “zibo [n’e] ka ekezeha.” (Daniele 12:4) Kacwalo, Jehova, Muamboli Yo Mutuna, u tusize ba lipilu ze sepahala ku utwisisa taluso ya Linzwi la hae. Likwanamunu cwale b’a utwisisa kuli ka 1914, Jesu Kreste n’a beilwe fa lubona mwa mahalimu a sa bonahali. Hape ba ziba kuli u ka tuha a felisa bumaswe ni ku fetula lifasi-mubu ku ba paradaisi. Kalulo ya butokwa yeo ya taba ye nde ya Mubuso se i sweli ku kutaziwa mwa lifasi kaufela.—Mateu 24:14.

10. Mwahal’a mianda-nda ya lilimo, batu b’a ngile muhato mañi kwa kelezo ya Jehova?

¹⁰ Ee, ku zwa kwa makalelo Jehova u bulelezi batu fa lifasi-mubu ka za tato ni mulelo wa hae. Litaba za mwa Bibele li talusa za ba bañata be ne ba teelelize, ni ku sebelisa butali bwa silumeli, mi ne ba fuyauzwi ka seo. Li bulela ka za ba bañwi be ne ba hanile kelezo ya Mulimu y’e lilato, ni ku latelela nzila ye sinya ya bo Adama ni Eva. Jesu n’a file swanisezo ya muinelo w’o ha n’a bulezi ka za linzila ze peli za swanisezo. Ye ñwi i libisa kwa sinyeho. Ki nzila ye atami, ye latelelwa ki buñata bwa ba ba hana Linzwi la Mulimu. Nzila ye ñwi i libisa kwa bupilo bo bu sa feli. Niha i kumbani, ki yona nzila ya ba ba amuhela Bibele ku ba Linzwi la Mulimu, ni ku pila ka ku lumelelana ni yona.—Mateu 7:13, 14.

Ku Itebuha Ze Lu Na ni Zona

11. Zibo ni tumelo ya luna ya Bibele i fa bupaki bwa nto mañi?

¹¹ Kana mu mwahal’a ba ba iketezi nzila ye isa kwa bupilo? Haiba ku cwalo, ku si na ku kakanya mu ka tabela ku kumalela ku yona. Mu kona ku eza cwañi cwalo? Mu nahanisise kamita ni ka buitebuho lituso ze mu amuhezi mwa bupilo bwa mina ka ku ziba niti ya Bibele. Bona buniti ka sibili bwa kuli mu amuhezi taba ye nde ki bupaki bwa kuli Mulimu u mi fuyauzi. Jesu n’a bonisize seo ha n’a lapezi ku Ndat’ahe ka manzwi a: “Na ku lumbeka Ndate, Mulena wa lihalimu ni wa lifasi, kakuli litaba za hao u li patezi ba ba butali ni ba ba talifile, mi u li patululezi bana ba banyinyani.” (Mateu 11:25) Mandui ni batelisi ne ba utwisisize tuto ya Jesu, hailif’o ba bahulu ba bulapeli ba ba itutile hahulu bona ne ba si ka utwisisa. Jesu hape n’a bulezi kuli: “Ha ku na mutu ya ka ta ku na, konji h’a ka hohiwa ki Ndate ya ni lumile.” (Joani 6:44) Haiba mu fitile fa ku ziba Bibele mi mu  lumela ni ku latelela lituto za yona, b’o ki bupaki bwa kuli Jehova u mi hohile. Mwa swanela ku wabelwa.

12. Ki mwa linzila lifi m’o Bibele i fa monyehelo?

¹² Linzwi la Mulimu li na ni niti ye lukulula mi li fa monyehelo. Ba ba pila ka zibo ya Bibele ba lukuluzwi kwa litumelo za buhata, lituto za buhata, ni kapai ka ka atile ku bolule-lule ba batu. Ka mutala, ku ziba buniti ka za muinelo wa ba ba shwile ku kona ku lu lukulula kwa sabo ifi kamba ifi ya kuli bafu b’a kona ku lu holofaza kamba kuli balatiwa ba luna ba ba shwile ba nyanda. (Ezekiele 18:4) Ku ziba niti ka za mangeloi a maswe ku lu tusa ku pima kozi ya tumelo ya mioya. Tuto ya zuho ki ye omba-omba ku ba ba shwezwi ki balatiwa. (Joani 11:25) Bupolofita bwa Bibele bu lu bonisa fo lu zamaela mwa ku fita kwa nako mi bu lu fa buikolwiso mwa lisepiso za Mulimu ka za nako ya kwapili. Hape bu tiiseza sepo ya luna ya ku pila ku ya ku ile.

13. Ku latelela Linzwi la Mulimu ku lu tusa cwañi kwa mubili?

¹³ Likuka za silumeli ze mwa Bibele li lu luta ku pila ka nzila ye kona ku lu tahiseza lituso za kwa mubili. Ka mutala, lu ituta ku pima likezo ze kona ku silafaza mibili ya luna, ze cwale ka ku itusisa maswe kwai ni milyani ye miñwi ye kola. Lu tuhela ku nwa maswe bucwala. (2 Makorinte 7:1) Ku tokomela milao ya Mulimu ya za muzamao ku lu sileleza kwa matuku a sihule. (1 Makorinte 6:18) Ka ku mamela kelezo ya Mulimu ya ku pima ku lata mali, ha lu sinyi kozo ya mwa minahano ya luna, sina mo ba ezelize ba bañata, ka ku ndongwama sifumu. (1 Timotea 6:10) Ki mwa linzila lifi mo mu konile ku tusehela kwa mubili ka ku itusisa Linzwi la Mulimu mwa bupilo bwa mina?

14. Moya o kenile u na ni susuezo mañi mwa bupilo bwa luna?

¹⁴ Haiba lu pila ka ku lumelelana ni Linzwi la Mulimu, lu amuhela moya o kenile wa Jehova. Lu hulisa butu bo bu swana ni bwa Kreste, bo  bu zibahala ka tulemeno to tunde to tu cwale ka sishemo ni mukekecima. (Maefese 4:24, 32) Hape moya wa Mulimu u tahisa miselo ya ona ku luna—ili lilato, tabo, kozo, pilu-telele, musa, bunde, busepahali, ku ishuwa, ni buiswalo. (Magalata 5:22, 23) Tulemeno t’o tu zwisezapili tabo ni swalisano ye nde ni ba bañwi, ku kopanyeleza ni lilama za lubasi. Lu fumana m’ata a mwahali a’ lu tusa ku talimana ni maswenyeho ka bundume. Kana mwa lemuha ka mo moya o kenile u tuselize mwa ku ezisa bupilo bwa mina ku ba bo bunde?

15. Ha lu nze lu pila ka ku swalisana ni tato ya Mulimu, lu fumana cwañi tuso?

¹⁵ Ha lu nze lu pila ka ku swalisana ni tato ya Jehova, lu tiisa silikani sa luna ni yena. Lu ba ni buikolwiso bo bu tiile bwa kuli wa lu utwisisa ni ku lu lata. Lu ituta ku ze ezahezi ku luna kuli mwa linako ze t’ata wa lu tusa. (Samu 18:18) Lu lemuha kuli luli wa teeleza kwa litapelo za luna. (Samu 65:2) Lu fita fa ku itinga kwa ketelelo ya hae, ka ku ikolwisa kuli i ka lu tusa. Mi lu na ni sepo ye makaza ya kuli ka nako ye swanela Mulimu u ka petahalisa batu ba hae ba ba sepahala ni ku ba fa mpo ya hae ya bupilo bo bu sa feli. (Maroma 6:23) Mulutiwa Jakobo n’a ñozi kuli, “Mu sutelele ku Mulimu mi u ka sutelela ku mina.” (Jakobo 4:8) Kana mu ikutwile kuli silikani sa mina ni Jehova si tiisizwe ha mu sutelezi bukaufi ni yena?

Siluwo Se Si Sa Konwi Ku Bapanyiwa

16. Ki licinceho mañi ze ne ba ezize Bakreste ba bañwi ba mwa lilimo za mwanda wa pili?

¹⁶ Paulusi n’a hupulisize Bakreste ba ba tozizwe ba mwa lilimo za mwanda wa pili kuli ba bañwi ku bona ne ba li mahule, babuki, ba ba lumela ku ezwa musali, masholi, ba ba lakaza za ba bañwi, matahwa, mahata, ni ba ba limba ba bañwi. (1 Makorinte 6:9-11) Niti ya Bibele n’e ba susuelize ku eza licinceho ze tuna; mi ne ba “tapisizwe.” Mu like ku kengeela mo ne bu ka bela bupilo bwa mina ku si na niti ye lukulula ye mu itutile mwa Bibele. Luli niti ki siluwo se si sa konwi ku bapanyiwa. Lu ba ba tabile luli kuli Jehova w’a ambola ku luna!

17. Lipaki za Jehova ba fepilwe cwañi kwa moya kwa mikopano ya Sikreste?

¹⁷ Hape, mu nahane ka za tabo ye lu na ni yona mwahal’a sizwale sa luna sa batu ba mibala kaufela! “Mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” u lu fa sico sa kwa moya ka nako ye lukela, se si kopanyeleza Libibele, limagazini, ni lihatiso ze ñwi mwa lipuo ze ñata-ñata. (Mateu 24:45-47) Kwa mikopano ya puteho mwa silimo sa 2000, Lipaki za Jehova mwa linaha ze ñata ne ba lunduluzi ze zwile mubano mwa libuka ze tuna ze 8 za Mañolo a Siheberu. Ne ba itutile za bupilo bwa batu ba mwa Bibele b’a 40 ba ba bulezwi mwa buka ya Insight on the Scriptures. Ne ba nyakisisize kalulonyana ya buka ya Mutu Yo Mutuna ka ku Fitisisa ya Kile a Pila fa Lifasi-Mubu ni ibat’o ba buka mukatumbi ya Mu Ise Pilu kwa Bupolofita bwa Daniele! Kwand’a litaba za lituto ze 52, ne ku nyakisisizwe litaba ze ñwi ze 36 mwa limagazini za Tora ya ku Libelela. Fahalimw’a zeo, batu ba Jehova ne ba fepilwe ka misulo ye 12 ya Bukombwa bwa Luna bwa Mubuso ni lingambolo za nyangela za ka viki ni viki ze n’e nyakisisa litaba ze fitana-fitana za Bibele. Luli zibo ye ñata ya kwa moya se i filwe!

18. Lu tusiwa ka linzila lifi mwa puteho ya Sikreste?

¹⁸ Liputeho ze fitelela 91,000 mwa lifasi kaufela, li fa tuso ni susuezo ka ku itusisa  mikopano ni silikani. Hape lu ikola tuso ya mizwale ba Bakreste ba ba fitile ku ze konisa ili ba ba tabela ku lu tusa kwa moya. (Maefese 4:11-13) Ee, lu tusehile hahulu ka ku amuhela zibo ya niti. Ki nyakalalo ku ziba ni ku sebeleza Jehova. Manzwi a walisamu ki a niti luli ha n’a ñozi kuli: “Si filwe mbuyoti sicaba seo [Jehova, NW] a li Mulimu wa sona.”—Samu 144:15.

Kana Mwa Hupula?

• Jehova n’a ambozi ku bomañi mwa miteñi ya pili Bukreste bu si ka taha kale?

• Liseli la kwa moya ne li benyize cwañi ni ku fita mwa lilimo za mwanda wa pili? mwa linako za cwale?

• Ki lituso mañi ze zwa mwa ku pila ka ku ya ka zibo ya Jehova?

• Ki kabakalañi ha lu nyakalala ka zibo ya luna ya Mulimu?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 8, 9]

Jehova n’a ambozi ka za tato ya hae ku Mushe, Nuwe, ni Abrahama

[Siswaniso se si fa likepe 9]

Mwa linako za luna, Jehova u file monyehelo fa Linzwi la hae

[Maswaniso a fa likepe 10]

Mu nahane ka za tabo ye lu na ni yona mwa sizwale sa luna sa batu ba mibala ya litalo ye shutana-shutana!