Tumelo Ya Niti—Kana I Sa Konahala?

“Tumelo ki buikolwiso bo bu tiile, ili bo butuna mwa sishemo sa Mulimu. Ki ku kolwa hahulu-hulu kuli mulumeli wa kona ku beya bupilo bwa hae mwa lubeta ha sikiti kabakala yona.”—MARTIN LUTHER, 1522.

“Se lu pila mwa nyangela yeo ku yona tumelo ni likezo za Sikreste se li bat’o fela ku felelelela.”—LUDOVIC KENNEDY, 1999.

MIBONELO ka za tumelo i shutana hahulu-hulu. Kale, tumelo ku Mulimu ne i atile. Kacenu, mwa lifasi la buhononi ni manyando, tumelo ya niti ku Mulimu ni Bibele i sweli ku fukuzeha hahulu-hulu.

Tumelo Ya Niti

Ku ba bañata, “tumelo” i talusa fela ku lumela nto ye ñwi ya za bulapeli kamba ku latelela bulapeli bo buñwi. Kono ka mo i itusiselizwe mwa Bibele, “tumelo” ka mutomo i talusa sepo ye tezi—buikolwiso bo bu tezi ili bo bu sa zikinyehi ku Mulimu ni lisepiso za hae. Ki mukwa o zibahaza mulutiwa wa Jesu Kreste.

Ka nako ye ñwi, Jesu Kreste n’a bulezi za tokwahalo ya ku lapela ni ‘ku sa zwafa.’ Kacwalo, a buza puzo ka za haiba tumelo ya niti ne i ka fumaneha luli mwa miteñi ya luna. N’a buzize kuli: “Mwan’a mutu h’a ka taha, kikuli u ka fumana tumelo i li teñi mwa lifasi?” Ki kabakalañi ha n’a buzize puzo yeo?—Luka 18:1, 8.

Tumelo Ye Felile

Lika ze ñata za kona ku ezisa batu ku felelwa ki tumelo kaufela ye ba kana ba ba ni yona. Kwa lika zeo ku na ni maswenyeho ni miliko ya ka zazi ni zazi. Ka mutala, caziba Michael Goulder n’a li muprisita mwa tolopo ya Manchester, kwa England, ka nako yeo ne ku bile ni kozi ya fulai mwa tolopo ya Munich ka 1958. Ku yona kozi yeo, buñata bwa babapali ba mbola ba Manchester United ne ba shwile. Mwa tukiso ya fa televishini ya BBC, Joan Bakewell, yena mutahisi wa tukiso yeo, n’a talusize kuli Goulder “n’a felezwi ki sepo ha n’a boni butuna bwa masitapilu a batu.” Nto ye ñwi ye n’e zwile mwateñi ne li kuli n’a “felezwi ki tumelo ku Mulimu, yena  ya zamaisa bupilo bwa batu.” Goulder n’a bulezi kuli n’a lumela kuli “Bibele haki . . . linzwi la Mulimu le li sa bushi” kono kuli “ki linzwi la mutu le li busha, mwendi le li na ni likalulo-kalulo ze ñwi cwalo ze buyelezwi.”

Fokuñwi, tumelo mane ya kona ku fokola hanyinyani-hanyinyani. Ne ku ezahezi cwalo ku Ludovic Kennedy, muñoli ni mubali wa makande. U bulela kuli ku zwelela kwa bwanana, n’a “hononanga ni ku limbulula hañata-ñata [za Mulimu], mi tumelo ya [hae] ya zwelapili ku fokola.” Ku bonahala kuli ha ku na mutu ni yo mukana ya n’a kona ku alaba ka ku kolwisa lipuzo za hae. Lifu la bondat’ahe la ku shwela mwa liwate ne li tahisize kuli a felelwe ki tumelo ya hae ye n’e fokozi kale. Litapelo ku Mulimu za ku “lu sileleza kwa likozi za mwa liwate ni kwa mifilifili ya lila” ne li si ka alabiwa, sisepe se ne si fetuzwi ku itusiswanga mwa lindwa ili mo ne ba fuluha bondat’ahe ha ne si taselizwe ni ku tibiswa ki lisepe za ndwa za Majelemani ka nako ya Ndwa ya Lifasi ya II.—All in the Mind—A Farewell to God.

Likezahalo ze cwalo li atile. Muapositola Paulusi u bulela kuli: “Tumelo hasi ya batu kamukana.” (2 Matesalonika 3:2) Mu liñi? Kana tumelo ya niti ku Mulimu ni Linzwi la hae i sa konahala mwa lifasi la buhononi bo bu sweli ku ekezeha? Mu nyake seo taba ye tatama i si bulela fa taba ye.