Jehova Ki Yena Sisabelo sa Luna

“[Kakuli u bulezi kuli: NW] Wena [Muñ’a] Bupilo, ki Wena sisabelo sa ka! . . . Ha ku na kozi ye ka ku tahela.”—SAMU 91:9, 10.

1. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Jehova ki sisabelo sa luna?

JEHOVA ki sisabelo sa luli kwa batu ba hae. Haiba lu sepahala ka ku tala ku yena, lwa kona ku ba ‘mwa butata mwa maneku kaufela, kono ha lu honehi luli; ku ziyeleha maswe, kono ha lu felelwi ki sepo; ku nyandiswa, kono ha lu fulalelwi; ku wisezwa fafasi, kono ha lu shwi.’ Libaka? Kakuli Jehova u lu fa ‘mata a matuna hahulu.’ (2 Makorinte 4:7-9) Ee, Ndat’a luna ya kwa lihalimu wa lu tusa ku pila bupilo bwa silumeli, mi lwa kona ku nahanisisa manzwi a walisamu a, a li: “[Kakuli u bulezi kuli, NW]: Wena [Muñ’a] Bupilo, ki Wena sisabelo sa ka! U iketezi Muambakani-ya-Pahami, kuli ibe mapilelo a hao. Ha ku na kozi ye ka ku tahela.”—Samu 91:9, 10.

2. Ku konwa ku bulelwañi ka za Samu 91 ni ze i sepisa?

² Mwendi Mushe ne li yena ya n’a ñozi manzwi ao a Samu 91. Litaba za fahalimu li bonisa kuli ki yena ya n’a ñozi Samu ya bu 90,  mi Samu 91 i latelela ku si na litaba ze bonisa kuli ne i ñozwi ki mutu u sili. Mwendi Samu 91 ne i opezwi ka ku tekuzana; fo kikuli mwendi mutu a li muñwi na kalile ku opela (91:1, 2), mi kihona baopeli ba bañwi ba latelela (91:3-8). Mwendi kihona ku opela mutu a li muñwi hape (91:9a) mi a latelelwa ki sikwata. (91:9b-13). Cwale muopeli a li muñwi mwendi n’a opezi manzwi a mafelelezo (91:14-16). Ka mo ne ku bezi kaufela, Samu ya bu 91 i sepisa kuli Bakreste ba ba tozizwe ka sitopa ba silelezwa kwa moya mi i sepisa kuli ni balikani ba bona ba ba ineezi ni bona ba silelezwa ka sikwata. * Ha lu nyakisiseñi samu yeo ka ku ya ka mubonelo wa batanga ba ba cwalo kaufela ba Jehova.

Ku Silelezwa mwa ‘Mukunda wa Mulimu’

3. (a) “Mukunda wa Muambakani-ya-Pahami” ki nto mañi? (b) Lu ba mwa muinelo mañi ha lu “pila mwa muluti wa Ya-Mata-Kaufela”?

³ Walisamu u opela kuli: “Ya yahile mwa mukunda wa Muambakani-ya-Pahami, u pila mwa muluti wa Ya-Mata-Kaufela. Ni bulela [Muñ’a] Bupilo, ni li: Ki Yena mapilelo a ka ni sisabelo sa ka, ki Yena Mulimu wa ka ye ni sepile.” (Samu 91:1, 2) “Mukunda wa Muambakani-ya-Pahami” ki sibaka sa swanisezo mo lu silelezwa, mi sihulu mo ku silelezwa batoziwa, bao sihulu Diabulosi a lwanisa hahulu. (Sinulo 12:15-17) Kambe ha lu silelezwi kwa moya ki Mulimu, Diabulosi n’a ka lu yundisa kaufel’a luna. Ka ku “pila mwa muluti wa Ya-Mata-Kaufela,” lu ba mwa muluti wa silelezo wa Mulimu. (Samu 15:1, 2; 121:5) Jehova, yena Muambakani-ya-Pahami wa luna, ki yena fela sisabelo se si situna ni mapilelo a tiile ka ku fitisisa.—Liproverbia 18:10.

4. “Mutei wa linyunywani,” yena Satani, u itusisa lisebeliso mañi, mi lu banduka cwañi?

⁴ Walisamu u ekeza kuli: “[Jehova] u ka ku lukulula mwa katwa ka mutei wa linyunywani, ni kwa butuku bo bu feza batu.” (Samu 91:3) Hañata, mutei wa linyunywani mwa Isilaele wa kwaikale n’a swasanga linyunywani ka ku itusisa tutwa kamba malaba. Malaba a mañwi a’ itusisa “mutei wa linyunywani,” yena Satani, ki kopano ya hae ye maswe ni “makilikicani” a hae. (Maefese 6:11, NW, litaluso za kwatasi) Lu teelwa malaba a patilwe ilikuli lu hohelwe mwa bumaswe ni kuli lu tibiswe kwa moya. (Samu 142:3) Kono kakuli lu hanile bumaswe, “moya wa luna u bandukile sina nyunywani mwa katwa.” (Samu 124:7, 8) Lwa itebuha luli kuli Jehova wa lu bandusa ku “mutei wa linyunywani” ya maswe!—Mateu 6:13.

5, 6. Ki “butuku” mañi bo bu ‘felize batu,’ kono ki kabakalañi batu ba Jehova ha ba sa bu yambuli?

⁵ Walisamu u bulela za “butuku bo bu feza batu.” Ka ku swana ni butuku bo butuna bo bu yambukela, ku na ni nto ye ñwi ye “feza” lubasi lwa batu mane cwalo ni ba ba yemela bubusi bwa Jehova. Ka za seo, Arnold Toynbee, caziba wa litaba ze ezahezi, n’a ñozi kuli: “Ku zwa fo i felezi Ndwa ya Lifasi ya II, ku lata naha ya habo mutu se ku tahisize kuli palo ya linaha ze bata ku ipusa i ekezehe . . . Moya wa batu wa cwale ki o zwelapili ku tahisa lifapahano.”

⁶ Mwahal’a lilimo ze mianda-nda ze fitile, babusi ba bañwi ba fuzelelize hahulu lifapahano za mwahal’a macaba. Hape ba pihelezi ku fiwa tompo kamba kuli maswaniso kamba ze ñwi cwalo li tompiwe. Kono Jehova h’a si ka tuhelela batu ba hae ba basepahali ku yambula “butuku” bo bu cwalo. (Daniele 3:1, 2, 20-27; 6:7-10, 16-22) Ka ku ba mizwale ba mwa lifasi kaufela ba ba latana, lu lapela fela Jehova, ku ikambusa kwa lifasi ka ku latelela Mañolo, ni ku lumela ka ku sa ba ni sobozi kuli ‘mwa sicaba ni sicaba, ya saba Mulimu mi a eza se si lukile, u lumelelwa ki Yena.’ (Likezo 10:34, 35; Exoda 20:4-6; Joani 13:34, 35; 17:16; 1 Pitrosi 5:8, 9) Niha lu utwiswa “butuku” ka ku nyandiswa ka ku ba Bakreste, lu ba ba tabile mi lu silelezwa kwa moya “mwa mukunda wa Muambakani-ya-Pahami.”

7. Jehova u lu sileleza cwañi ka “mitibelo ya hae”?

 ⁷ Kakuli Jehova ki yena sisabelo sa luna, lu omba-ombiwa ki manzwi a, a li: “U ka ku fupeka ka mitibelo ya hae, mi mwatas’a mafufa a hae u ka fumana mukunda; niti ya hae ki tebe ya hao, ni sisilelezo sa hao.” (Samu 91:4) Mulimu wa lu sileleza, mane sina nyunywani ya mushemi ha i namalaza mafufa a yona ku sileleza bana ba yona. (Isaya 31:5) ‘U lu fupeka ka mitibelo ya hae.’ Ka nañungelele, “mitibelo” ya nyunywani ki mafufa a yona. Ka ona, nyunywani i kwahela bana ba yona, ku ba sileleza kwa lila. Sina tunyunywani to tu sa mela mafufa, lu silelezwa mwatas’a mafufa a swanisezo a Jehova kakuli lu sabezi mwa kopano ya hae ya niti ya Sikreste.—Ruti 2:12; Samu 5:1, 11.

8. “Niti” ya Jehova ki tebe ye tuna ni lukwakwa lwa silelezo ka nzila ifi?

⁸ Lu sepa mwa “niti,” kamba mwa ku sepahala. I swana ni tebe ye tuna ya mwa miteñi ya kwaikale, ya sibupeho sa sikwalo ili ya butuna bo bu kona ku kwahela mubili kaufela wa mutu. (Samu 5:12) Ku sepa hahulu silelezo ye cwalo ku lu lukulula kwa sabo. (Genese 15:1; Samu 84:11) Sina tumelo ya luna, niti ya Mulimu ki tebe ye tuna ya silelezo ye tibela masho a tuka a Satani ni ku taka litwaniso za lila. (Maefese 6:16) Hape ki lukwakwa lwa sisilelezo, ili tutuma ye lu takeleza ni ku lu tiisa.

‘Ha Lu Na ku Saba’

9. Ki kabakalañi busihu ha bu kona ku ba bo bu sabisa, kono ki kabakalañi ha lu sa sabi?

⁹ Kabakala silelezo ya Mulimu, walisamu u li: “Ha u na ku saba ze pundumukisa busihu, niheba lisho le li fufa musihali; kamba butuku bo bu yambukela mwa lififi, kamba se si bulaya musihali.” (Samu 91:5, 6) Kakuli likezo ze maswe ze ñata li ezezwanga mwa lififi, busihu bu kona ku ba bo bu sabisa. Mwa lififi la kwa moya le li kwahezi lifasi, lila za luna hañata li ezezanga lika kwa mukunda ka ku lika ku sinya mayemo a luna a kwa moya ni ku yemisa musebezi wa luna wa ku kutaza. Kono ‘ha lu sabi ze pundumukisa busihu’ kakuli Jehova wa lu sileleza.—Samu 64:1, 2; 121:4; Isaya 60:2.

10. (a) “Lisho le li fufa musihali” li bonahala ku talusañi, mi lu eza cwañi ka za lona? (b) “Butuku bo bu yambukela mwa lififi” ki bo bu cwañi, mi ki kabakalañi ha lu sa bu sabi?

¹⁰ Ku bonahala kuli “lisho le li fufa musihali” li talusa ku nenaunwa. (Samu 64:3-5; 94:20) Ha lu nze lu tundamena ku fitisa litaba za niti, twaniso ya fa nyangela ye cwalo kwa sebelezo ya luna ku Mulimu ha i kondi. Hape, ha lu sabi “butuku bo bu yambukela mwa lififi.” Bo ki butuku bwa swanisezo bo bu yambile lifasi le, le li mwa lififi, le li fokola ku za muzamao ni za bulapeli, le li lapalezi mwatas’a m’ata a Satani. (1 Joani 5:19) Bu sinya munahano ni pilu, ili ku  tokwisa batu zibo ka za Jehova, milelo ya hae, ni ze nde za fanile. (1 Timotea 6:4) Ka ku ba ku lona lififi le li cwalo, ha lu sabi se siñwi, kakuli lu na ni liseli le li ñata la kwa moya.—Samu 43:3.

11. Ki sika mañi se si ezahala ku ba ba ‘bulawa musihali’?

¹¹ “Se si bulaya musihali” ni sona ha si lu sabisi. “Musihali” u kona ku talusa ye twi ki zibo ya lifasi. Ba ba komiwa ki mibonelo ya lona ya ku lata sifumu ba timela kwa moya. (1 Timotea 6:20, 21) Ha lu nze lu shaela ka bundume lushango lwa Mubuso, ha ku na lila za luna ze lu saba, kakuli Jehova ki yena Musilelezi wa luna.—Samu 64:1; Liproverbia 3:25, 26.

12. Batu ba ba eza lule ba ‘wela’ kwatuko a bomañi, mi ki ka mukwa ufi?

¹² Walisamu u zwelapili kuli: “Batu ba ba eza lule ba ka wa kwatuko ni wena, ba ba eza bolule ba ba lishumi ba we ku la hao la bulyo; kono wena, lifu ha li na ku ku atumela. U ka li talima fela ka meto, u bone mupuzo wa ba ba maswe.” (Samu 91:7, 8) Kabakala ku sa eza Jehova sisabelo sa bona, ba bañata ba ‘wela’ mwa lifu la kwa moya “kwatuko” ni luna. Ka mo ku inezi, “ba ba eza bolule ba ba lishumi” ba wezi ku “la bulyo” la Maisilaele ba kacenu ba kwa moya. (Magalata 6:16) Kono ku si na taba kuli lu Bakreste ba ba tozizwe kamba lu balikani ba bona  ba ba sepahala, lu iketile mwa “mukunda” wa Mulimu. Lu sweli fela ku ‘talima ka meto ni ku bona mupuzo wa ba ba maswe,’ ba ba sweli ku kutula butata mwa lipisinisi, mwa bulapeli, ni ku ze ñwi cwalo.—Magalata 6:7.

‘Ha Ku Na Kozi Ye Ka Lu Tahela’

13. Ki likozi mañi ze sa lu weli, mi ki kabakalañi?

¹³ Silelezo ya lifasi niha i sweli ku pongana, lu bata pili za Mulimu ni ku susuezwa ki manzwi a walisamu a li: “[Kakuli u bulezi kuli:, NW] Wena [Muñ’a] Bupilo, ki Wena sisabelo sa ka! U iketezi Muambakani-ya-Pahami, kuli ibe mapilelo a hao. Ha ku na kozi ye ka ku tahela, ziyezi ha i na ku sutelela fakaufi ni tende ya hao.” (Samu 91:9, 10) Ee, Jehova ki sisabelo sa luna. Kono, hape lu iketela Mulimu Muambakani-ya-Pahami ku ba yena ‘mapilelo a luna,’ ko lu silelezwa. Lu lumbeka Jehova ka ku ba yena Mubusi wa Pupo Kamukana, ‘ku sabela’ ku yena ka ku ba Yena ya lu babalela, ni ku shaela taba ye nde ya Mubuso wa hae. (Mateu 24:14) Kacwalo, ‘ha ku na kozi ye ka lu tahela’—ha lu na ku tahelwa ki ifi kamba ifi ya likozi ze bulezwi kwa makalelo mwa samu ye. Niha lu amiwa inge ba bañwi ki likozi ze cwale ka lizikinyeho, mañungwa, miunda, lukupwe, ni matomola a lindwa, zeo ha li felisi tumelo ya luna kamba buiketo bwa luna bwa kwa moya.

14. Ka ku ba batanga ba Jehova, ki kabakalañi ha lu si ka yambula likozi ze bulaya?

¹⁴ Bakreste ba ba tozizwe ba swana sina baeñi ba ba pila mwa litende ze kwande a muinelo wo wa linto. (1 Pitrosi 2:11) ‘Ziyezi ha i suteleli fakaufi ni tende ya bona.’ Ku si na taba kuli lu sepa ku pila kwa lihalimu kamba fa lifasi, ha lu ba lifasi, mi ha lu si ka yambula likozi ze bulaya kwa moya ze cwale ka buhule, ku lata sifumu, bulapeli bwa buhata, ni ku lapela “sibatana” ni “siswaniso” sa sona, yona Kopano ya Bamacaba.—Sinulo 9:20, 21; 13:1-18; Joani 17:16.

15. Ki mwa likalulo mañi m’o lu tuswa ki mangeloi?

¹⁵ Ka za silelezo ye lu na ni yona, walisamu u ekeza kuli: “[Jehova] u ka laela mangeloi a hae, a ku babalele mwa linzila za hao kaufela; a ka ku lwala mwa mazoho a ona, kuli liutu la hao li si ke la kubwa ki licwe.” (Samu 91:11, 12) Mangeloi a filwe m’ata kuli a lu sileleze. (2 Malena 6:17; Samu 34:7-9; 104:4; Mateu 26:53; Luka 1:19) A lu babalela ‘mwa linzila za luna kaufela.’ (Mateu 18:10) Lu etelelwa ni ku babalelwa ki mangeloi ka ku ba bashaeli ba Mubuso mi ha lu fokoli kwa moya. (Sinulo 14:6, 7) Niheba ‘macwe’ a cwale ka ku kwalelwa kwa musebezi wa luna h’a si ka lu sitatalisa ni ku ezisa Mulimu ku tuhela ku lu shemuba.

16. Ku tasezwa ki “mwan’a tau” ku shutana cwañi ni ku tasezwa ki “sibili”, mi lu nga muhato mañi ka za teñi?

¹⁶ Walisamu u zwelapili kuli: “U ka hata tau ni sibili, u hatake mwan’a tau ni noha.” (Samu 91:13) Sina mwan’a tau ha taseza lifolofolo fa nalela, lila ze ñwi za luna li lu lwaniseza fa nalela ka ku toma milao ye lelezwi ku tuhelisa musebezi wa luna wa ku kutaza. Kono hape lu telwa ki litwaniso za ka ku sa libelela inge za sibili se si taseza ka ku sa libelela ku zwelela fo si ipatile. Kwa mukunda, ba bahulu ba bulapeli fokuñwi ba lu lwanisa ka ku itusisa batomi ba milao, baatuli, ni ba bañwi. Kono ka tuso ya Jehova, lu ya kwa likuta ku y’o kupa ka kozo kuli lu imululwe, mi kacwalo lu “lwanela Evangeli ni ku i tiisa.”—Mafilipi 1:7; Samu 94:14, 20-22.

17. Lu hatikela cwañi “mwan’a tau”?

¹⁷ Walisamu u bulela za ku hatikela “mwan’a tau ni noha.” Mwan’a tau u kona ku ba ya buhali luli, mi noha i kona ku ba sihahabi se situna hahulu. (Isaya 31:4) Kono mwan’a tau a halife a mane h’a taseza fa nalela ili ka ku nonga, lwa mu hatikela ka swanisezo ka ku utwa Mulimu ku fita batu kamba likopano ze swana sina tau. (Likezo 5:29) Kacwalo, “tau” ye bemba ha i lu holofazi kwa moya.

18. “Noha” i kana ya lu hupuza ka za mañi, mi lu tokwa ku ezañi ha lu lwaniswa?

¹⁸ Mwa toloko ya Sigerike ya Septuagint, “noha” i bizwa kuli “drakoni.” Seo si kana sa lu hupuza za “Drakoni ye tuna, . . . noha ya kale, ye bizwa Diabulosi ni Satani.” (Sinulo 12: 7-9; Genese 3:15) U swana sina sihahabi se situna se si kona ku tuba ni ku miza mbuya ya sona. (Jeremia 51:34) Satani h’a lika ku lu tateza, ku lu tuba ka lisineneketo za lifasi le, ni ku lu miza, haike lu iposhole ni ku hatikela yona “noha” yeo. (1 Pitrosi 5:8) Bomasiyaleti ba ba tozizwe ba lukela ku eza cwalo kuli ba abane mwa ku taleleza Maroma 16:20.

Jehova Ki Mupilisi wa Luna

19. Ki kabakalañi ha lu sabela ku Jehova?

¹⁹ Ka za mulapeli wa niti, walisamu u bulela cwana inge kuli ki Mulimu ya bulela kuli: “Kakuli lilato la hae u li isize ku Na, kabakaleo ni ka mu lamulela; ni mu beye fo ku lumbile, kakuli u zibile Libizo la ka.” (Samu 91:14) Pulelo ye li “ni ka mu lamulela” i talusa luli kuli, “ni ka mu pahamisa,” f’o kikuli, ku mu beya kw’a sa koni ku tasezwa. Lu sabela ku Jehova ka ku ba balapeli ba hae sihulu kakuli ‘lu isize lilato la luna ku yena.’ (Mareka 12:29, 30; 1 Joani 4:19) Kabakaleo, Mulimu wa lu “lamulela” kwa lila za luna. Ha lu na ku yundiswa fa lifasi ni kamuta. Kono lu ka banduswa kakuli lwa ziba libizo la Mulimu mi lu biza ku lona ka tumelo. (Maroma 10:11-13) Mi lu ikatulezi ku ‘zamaya ka libizo la Jehova ku ya ku ile.’—Mika 4:5; Isaya 43:10-12.

20. Kwa mafelelezo a Samu 91, Jehova u sepisañi mutang’a hae ya sepahala?

²⁰ Kwa mafelelezo a Samu 91, Jehova u bulela cwana ka za mutang’a hae ya sepahala: “U ka biza ku Na, mi ni ka mu alaba; ni ka ba fakaufi ni yena mwa butata, ni mu lamulele, ni mu kuteke. Ni ka mu kulisa mazazi a mañata ni mu bonise ku pilisa kwa ka.” (Samu 91:15, 16) Ha lu lapela ku Mulimu ka ku ya ka tato ya hae, wa lu alaba. (1 Joani 5:13-15) Se lu nyandisizwe hahulu kabakala sitoyo se si tahiswa ki Satani. Kono manzwi a li “ni ka ba fakaufi ni yena mwa butata” a lu bakanyeza miliko ya kwapili mi a lu kolwisa kuli Mulimu u ka lu tiisa muinelo wa linto o maswe wo ha u ka sinyiwa.

21. Ba ba tozizwe ba filwe kale kanya ka mukwa ufi?

²¹ Ku si na taba ni twaniso ya kaiñole ya Satani, palo ye tezi ya ba ba tozizwe ba ba mwahal’a luna ba ka fiwa kanya kwa lihalimu ka nako ya tomile Mulimu—hamulaho wa ku pila “mazazi a mañata” fa lifasi. Niteñi, lipuluso ze makaza za Mulimu se li tahiselize kale ba ba tozizwe kanya ya kwa moya. Mi ka ku ba Lipaki za Jehova fa lifasi mwa mazazi a maungulelo a, ba na ni tohonolo ye tuna luli ya ku etelela! (Isaya 43:10-12) Puluso ye tuna ka ku fitisisa yeo Jehova a ka ezeza batu ba hae ikaba ka nako ya ndwa ye tuna ya hae ya Armagedoni h’a ka bonisa ku luka kwa bubusi bwa hae ni ku bonisa bukeni bwa libizo la hae le li kenile.—Samu 83:18; Ezekiele 38:23; Sinulo 16:14, 16.

22. Ki bomañi ba ba ka bona ‘ku pilisa kwa Jehova’?

²² Ibe kuli lu Bakreste ba ba tozizwe kamba lu balikani ba bona ba ba ineezi, lu sepa kuli Jehova u ka lu pulusa. Fa “lizazi la [Muñ’a] Bupilo, le lituna, le li sabisa,” ba ba mu sebeleza ka busepahali ba ka piliswa. (Joele 2:30-32) Ba ba ka ba mwahal’a “buñata bo butuna bwa batu” ba ka punyuswa ni ku kena mwa lifasi le linca. Mi ba ba ka zwelapili ku sepahala mwa tiko ya mafelelezo ba ka ‘kuliswa mazazi a mañata’—ili bupilo bo bu sa feli. Hape u ka zusa batu ba bañata-ñata kwa bafu. (Sinulo 7:9; 20:7-15) Kaniti luli Jehova u ka tabela hahulu ‘ku lu bonisa ku pilisa’ ka Jesu Kreste. (Samu 3:8) Ka ku ba ni litibelelo ze tuna cwalo, haike lu zweleñipili ku itinga ku Mulimu kuli a lu tuse ku bala mazazi a luna kuli a lumbekwe. Ka ze lu bulela ni ze lu eza, haike lu zwelepili ku bonisa kuli Jehova ki yena sisabelo sa luna.

[Litaluso za kwatasi]

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• “Mukunda wa Muambakani-ya-Pahami” ki nto mañi?

• Ki kabakalañi ha lu sa sabi?

• Ku talusañi kuli ‘ha ku na kozi ye ka lu tahela’?

• Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Jehova ki yena luli ya lu pilisa?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 17]

Kana mwa ziba m’o niti ya Jehova i bezi tebe ku luna?

[Siswaniso se si fa likepe 18]

Jehova u tusa batanga ba hae ku peta bukombwa bwa bona ni ko ba lwaniswa ka ku sa libelela ni fa nalela

[Manzwi a bañi]

Cobra: A. N. Jagannatha Rao, Trustee, Madras Snake Park Trust