Likuka za Mulimu Za Kona ku Mi Tusa

KU SI na ku kakanya mwa ziba hande kuli lifolofolo li eza lika ku si na ku nahanisisa. Mishini ye miñata i pangilwe kuli i latelele litaelo. Kono batu ne ba bupilwe luli kuli ba etelelwe ki likuka. Mu kona ku kolwa cwañi taba yeo? Jehova, yena Musimululi wa likuka ze nde kaufela, n’a zibahalize ha n’a bupile batu ba pili kuli: “A lu eze mutu ka siswaniso sa luna, ni ka ku swana kwa luna.” Mubupi ki moya; h’a na mubili wa nama inge mo lu inezi luna, kacwalo lu bupilwe ka “siswaniso” sa hae ka nzila ya kuli lwa kona ku bonisa butu bwa hae, ku bonisa sipimo se siñwi sa tulemeno twa hae to tunde. Batu ba na ni m’ata a ku zamaisa bupilo bwa bona ka ku ya ka likuka, f’o kikuli, ka ku ya ka ze ba lumela ku ba mutomo wa likezo ze nde. Jehova n’a ñozi likuka ze ñata zeo mwa Linzwi la hae.—Genese 1:26; Joani 4:24; 17:17.

Mutu a kana a li, ‘Kono Bibele i na ni likuka ze ñata hahulu. Ha ni koni ku li ziba kaufela zona.’ Ki niti. Kono mu nyakisise taba ye: Hailif’o  likuka za Mulimu kaufela za tusa, ze ñwi li buima ku fita ze ñwi. Mwa kona ku bona kuli kwa Mateu 22:37-39, ili k’o Jesu n’a bonisize kuli mwahal’a litaelo ni likuka za mwa Mulao wa Mushe, ne ku na ni za butokwa hahulu ku fita ze ñwi.

Ki lifi likuka ze buima hahulu? Likuka za butokwa hahulu mwa Bibele ki ze ama ka ku nonga silikani sa luna ni Jehova. Haiba lu nahanisisa zeo, Mubupi u ba yena ya ama kapangaliko ka swanisezo ka ka lu supeza mwa ku pilela. Ku zwa f’o, ku na ni likuka ze ama silikani sa luna ni batu ba bañwi. Ku sebelisa likuka zeo ku ka lu tusa ku hanyeza moya wa ku bata ku ba wa pili, ku si na taba ni mo u bizezwa.

Ha lu kaliseñi ka ye ñwi ya litaba za butokwa hahulu za mwa Bibele. Ki ifi yona taba yeo, mi i lu ama cwañi?

“Muambakani-ya-Pahami, wa Lifasi Kaufela”

Mañolo a Kenile a utwahaza hande kuli Jehova ki yena Mubupi wa luna, Mulimu Ya-M’ata-Kaufela. Ni kamuta h’a konwi ku likanyezwa kamba ku yoliswa. Yeo ki taba ya butokwa hahulu ye ñozwi mwa Bibele.—Genese 17:1; Muekelesia 12:1.

Yo muñwi wa bañoli ba buka ya Lisamu n’a lemuhile ka za Jehova kuli: “Ki Wena Muambakani-ya-Pahami, wa lifasi kaufela.” Mulena Davida wa kwaikale n’a ize: “Mubuso ki wa hao [Muñ’a] Bupilo, kakuli u pahamezi ka bulena lika kaufela.” Mi mupolofita ya zibahala hahulu Jeremia n’a susumelizwe ku ñola kuli: “Ha ku na ya likana ni Wena [Muñ’a] Bupilo; u yo muhulu, mi Libizo la hao ki le lituna, kabakala mata a hao.”—Samu 83:18; 1 Makolonika 29:11; Jeremia 10:6.

Lu kona ku sebelisa cwañi litaba zeo ka za Mulimu mwa bupilo bwa luna bwa ka zazi?

Kwa iponelwa hande kuli ya swanela ku ba wa pili mwa bupilo bwa luna ki Mubupi wa luna, yena Mufani wa Bupilo. Kana ne ku si ke kwa ba ko ku swanela he kuli lu hanele tengamo ifi kamba ifi ya ku ipahamisa—ili tengamo ye kana ya ba ye tiile hahulu ku ba bañwi? Sikuka sa ketelelo se si butali ki ku ‘eza linto kaufela kuli Mulimu a lumbekwe ka zona.’ (1 Makorinte 10:31) Mupolofita Daniele n’a tomile mutala o munde mwa taba yeo.

Taba ya kwaikale i lu bulelela kuli Mulena Nebukadenezare wa Babilona muta o muñwi n’a filikanyizwe ki tolo mi a bata ku ziba taluso ya yona. Hailif’o mañi ni mañi n’a komokisizwe maswe, Daniele yena a bulelela mulena ka ku nepahala za n’a bata ku ziba. Kana Daniele n’a itumbile ka za seo? Kutokwa, n’a file tumbo ku “Mulimu ya kona ku talusa makunutu a’ patilwe.” Daniele a zwelapili kuli: “Likunutu ze, ha ni si ka li patululelwa ka taba ya kuli ni fita ba bañwi kaufela kwa butali.” Daniele ne li mutu ya n’a na ni likuka. Kona libaka mwa buka ya Daniele, h’a talusizwe halalu kuli ki “ya latiwa hahulu” mwa meto a Mulimu.—Daniele 2:28, 30; 9:23; 10:11, 19.

Mu ka tuseha ha mu ka likanyisa Daniele. Mwa ku latelela mutala wa Daniele, nto ya butokwa ki mulelo. Ki mañi ya swanela ku lumbiwa ka ze mu eza? Ku si na taba ni miinelo ya mina, mwa kona ku eza ka ku lumelelana ni sikuka sa butokwa hahulu sa mwa Bibele  seo, se si li Jehova ki yena Mulena. Ha mu eza cwalo mu ka ba “ya latiwa hahulu” mwa meto a hae.

Ha lu nyakisiseñi cwale likuka ze peli ze mutomo ze kona ku lu etelela mwa taba ya ku pilisana ni batu. Mwa muinelo wo wa buitati hahulu, taba yeo ya ku pilisana ni batu i t’ata hahulu.

“Ka Buikokobezo”

Ba ba ipeya kwapili ki ka siwela ba kolwa ka se siñwi. Buñata bwa bona nako kaufela ba bata bupilo bo bunde hahulu, mi ba bu bata ona cwale. Ku bona, buishuwo ki bufokoli. B’a nga pilu-telele ku ba nto ye swanelwa ku boniswa ki ba bañwi fela. Ha ba bata ku ipahamisa, ba kona ku eza nto ifi kamba ifi. Kana mwa ikutwa kuli mwa kona ku ba ni mupilelo o shutana ni wa bona?

Zazi ni zazi batanga ba Mulimu ba talimananga ni moya o cwalo, kono ha ba swaneli ku tampakana ka ona. Bakreste ba ba hulile ba amuhela sikuka sa kuli “ya lumelelwa, hasi ya ipaka ili yena, kono ki ya pakwa ki Mulimu.”—2 Makorinte 10:18.

Ku sebelisa sikuka se si kwa Mafilipi 2:3, 4 ku ka tusa. Liñolo leo li mi susueza ku sa ‘eza se siñwi ka kañi, kamba ka buipabazo bwa fela; kono ka buikokobezo mu hupule kuli ba bañwi ba mi fita.’ Kacwalo, ku ka mi konisa kuli ‘mu si ke mwa tokomela za mina fela, kono mu talime ni za ba bañwi.’

Gidioni, ya n’a li muatuli wa Maheberu ba kwaikale, ne li  mutu ya n’a ikunga hande ili ka tikanyo. N’a sa bati ku ba mueteleli wa Isilaele. Kono ha n’a ketilwe ku ba fa situlo seo, Gidioni a bulela kuli h’a swaneli. A talusa kuli: “Lusika lwa ndate ki lona lo lu botanile kwa masika a Manase, mi ki na yo munyinyani kwa bana ba ndate.”—Baatuli 6:12-16.

Hape, Jehova ha s’a file Gidioni tulo, banna ba Efraimi ba shemaeta ku kananisana ni Gidioni. Gidioni n’a ezize cwañi? Kana n’a ikutwile hahulu butokwa bakeñisa tulo ya hae? Batili. A pima butata ka ku fa kalabo ye bunolo. “Ni ezize musebezi ufi o ka likanyiswa ni wa mina?” Gidioni n’a na ni buikokobezo.—Baatuli 8:1-3.

Ki niti kuli likezahalo ze ama Gidioni zeo li ezahalile kale-kale k’o. Niteñi, ku na ni butokwa bwa ku nyakisisa taba yeo. Mwa kona ku bona kuli Gidioni n’a na ni moya o shutanela kwahule ni o atile kacenu, mi n’a pilile ka ona moya w’o ni ku tuseha ka ona.

Moya o atile wa ku iyakatwa hahulu za ka butu u kona ku sinya mo l’u ngela butokwa bwa luna. Likuka za Bibele li lukisa sinyeho yeo, ili ku lu luta butokwa luli bwa luna ka ku bapana ni Mubupi wa luna ni ba bañwi.

Ka ku mamela likuka za Bibele, lwa umbuka fahalimw’a moya wa cwale. Ha lu sa zamaiswa ki maikuto kamba butu. Ha lu ituta hahulu likuka ze lukile, lu ka twaelana hande hahulu ni Musimululi wa zona. Ee, ku lemuha likuka za Mulimu ha lu nze lu bala Bibele kwa tusa hahulu.—Mu bone kakwenda.

Jehova u bupile batu ku ba fahalimw’a lifolofolo, ili zeo sihulu li eza lika li sa nahanisisi. Ku latelela tato ya Mulimu ku ama ku sebelisa likuka za hae. Kacwalo lwa kona ku buluka kapangaliko ka ka lu supeza nzila ya muzamao inze ka iketile hande, ili kapangaliko ka ka lu supeza nzila ye ka lu etelela ku kena mwa muinelo o munca o ka ezwa ki Mulimu. Bibele i lu fa libaka la ku libelela ona cwale-cwale muinelo o munca wa mwa lifasi kaufela ili “mo ku yahile Ku Luka.”—2 Pitrosi 3:13.

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 6]

Likuka Ze Ñwi za mwa Bibele Ze Tusa

Mwa lubasi:

“Ku si ke kwa fumanwa mutu ya ya ka se si mu swanela yena a li nosi, kono a ye ka se si swanela ba bañwi.”—1 Makorinte 10:24.

“Lilato . . . ha li yemi fa litukelo za lona.”—1 Makorinte 13:4, 5.

“Yo muñwi ni yo muñwi ku mina a late musal’a hae mw’a itatela.”—Maefese 5:33.

“Basali, mu ipeye kwatas’a banna ba mina.”—Makolose 3:18.

“Utwa ndat’aho ya ku pepile, u si ke wa kenda m’aho h’a s’a supezi.”—Liproverbia 23:22.

Kwa sikolo, kwa mubeleko, kamba mwa pisinisi:

“Sikala se si puma si toilwe ki [Muñ’a] Bupilo . . . Ya maswe u fumana ze sa mu tusi se siñwi.”—Liproverbia 11:1, 18.

“Ya n’a uzwa, a si ke a uzwa hape; kono a sebeze ka tata.”—Maefese 4:28.

“Mutu h’a sa lati ku sebeza, hape a si ke a ca.”—2 Matesalonika 3:10.

“Se mu eza kaufela, mu si eze ka pilu, inge mu ezeza Mulena.”—Makolose 3:23.

“Mwa lika kaufela lu lata ku eza se si lukela.”—Maheberu 13:18.

Mubonelo wa sifumu:

“Ya lata ku fuma kapili, h’a na ku tokwa milatu.”—Liproverbia 28:20.

“Ya lata silivera h’a na ku kuliswa ki silivera.”—Muekelesia 5:10.

Ku nyakisisa butokwa bwa ka butu:

“Batu ku ipatela libubo, kana ki libubo?”—Liproverbia 25:27, NW.

“Ya ku lumba ibe yo muñwi, isi mulomo wa hao.”—Liproverbia 27:2.

“Ni bulelela mutu ni mutu ku mina, kuli a si ke a itikanya butuna bo bu fita ni s’a swanezi ku likanya.”—Maroma 12:3.

“Mutu h’a ikupula kuli ki nto ye tuna, kanti hasi se siñwi, wa ipuma.”—Magalata 6:3.

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Daniele n’a file tumbo ku Mulimu

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Ku eza ba bañwi ka ku ya ka likuka za Mulimu ni kona ku tahisa tabo ni ku pilisana hande

[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 7]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./Robert Bridges